الف. باید دانست که حاضر و ناظر دانستن امام به این معنا نیست که امام با چشم سر، افراد را نگاه میکند، همان گونه که شاهد و ناظر بودن خدا نیز شهود و دیدن مادی نیست. بلکه امام دارای حقیقت وجودی بسیار بلندی است که مربوط به گستره این عالم مادی نیست. در بسیاری از اخبار برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه (علیهم السلام) غیر از آنچه که ما آن را نفس و روح مینامیم، مقامی والاتر اثبات شده و آن مقام نورانیت است. در روایتی نقل شده "نخستین چیزی که خدای متعال آفرید نور پیامبر اکرم و ائمه اطهار بود" و در روایت دیگر آمده "خداوند در آغاز، نور محمد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) را خلق کرد" و در روایتی دیگر بیان شده است "خداوند از نور عظمت خویش، آنان را آفرید". آفرینش از نور خدا، چندان برای ما روشن نیست ولی میتوان گفت: غیر مادی و مقامی بس بلند است. این مقام نورانیت چون محیط و دربردارنده زمانها و مکانها است پس بر همه چیز احاطه وجودی دارد و نمونه و مثلی است برای علم الهی یعنی همان گونه که خدای متعال بر همه ما سوای خویش، احاطه حضوری دارد[و این ربطی به زمان و مکان ندارد] آنها نیز، که مظهر تام اسمای الهیاند،و علمشان هم مظهر علم الهی است، به موجودات احاطه حضوری دارند. بر این اساس، استقرار، حضرت در مکانی از مکانهای این کره خاکی، منافاتی با شاهد و ناظر بودن ایشان ندارد. استقرار برای بدن مادی است و شاهد و ناظر بودن مربوط به مقام نورانیت و روح مطهر آنان که وسعت وجودی دارد میباشد. ب. دلیل معتبری نداریم که موضوع ازدواج حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) و وجود فرزند برای ایشان را به طور قطع، اثبات یا نفی کند. البته برخی برای اثبات ازدواج حضرت دلیل آوردهاند که ازدواج سنت پیامبر است و امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) حتما به سنت پیامبر عمل میکند، ولی باید گفت: آن حضرت در شرایط غیبت به سر میبرد که یک زندگی استثنائی است. بنابراین، امکان دارد که ازدواج را تا عادی شدن زندگی خود به تأخیر اندازد. در عین حال، اگر حضرت، در همه عمر شریفشان یک بار هم ازدواج کرده باشد و در زمانی محدود همسری داشته باشد؛ به سنت نبوی عمل کردهاند و لزومی ندارد که حضرت همیشه همسر و فرزندانی داشته باشد. در مقابل برخی دیگر، ازدواج و همسر و فرزند داشتن را هم منافی با امر غیبت دانستهاند و هم از لحاظ اجتماعی، قابل سوء استفاده. همچنین در روایتی نقل شده است: به امام رضا (علیه السلام) عرض کردیم: برای ما روایت شده که امام از دنیا نمیرود تا آن که نسل خود را ببیند. حضرت فرمود: آیا در خصوص این حدیث گفته نشده "الا القائم" یعنی به جز قائم.(اثبات الوصیة، ص201) بنابراین درباره ازدواج و همسر و فرزند داشتن آن حضرت یا نفی آن به صورت قاطع نمیتوان سخن گفت. علاوه بر این که این مسأله یکی از مباحث فرعی در میان مباحث مهدویت است که اطلاع نداشتن از آن، ضرری ندارد و پیگیری آن نیز ثمری ندارد.
الف. باید دانست که حاضر و ناظر دانستن امام به این معنا نیست که امام با چشم سر، افراد را نگاه میکند، همان گونه که شاهد و ناظر بودن خدا نیز شهود و دیدن مادی نیست. بلکه امام دارای حقیقت وجودی بسیار بلندی است که مربوط به گستره این عالم مادی نیست. در بسیاری از اخبار برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه (علیهم السلام) غیر از آنچه که ما آن را نفس و روح مینامیم، مقامی والاتر اثبات شده و آن مقام نورانیت است. در روایتی نقل شده "نخستین چیزی که خدای متعال آفرید نور پیامبر اکرم و ائمه اطهار بود" و در روایت دیگر آمده "خداوند در آغاز، نور محمد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) را خلق کرد" و در روایتی دیگر بیان شده است "خداوند از نور عظمت خویش، آنان را آفرید".
آفرینش از نور خدا، چندان برای ما روشن نیست ولی میتوان گفت: غیر مادی و مقامی بس بلند است. این مقام نورانیت چون محیط و دربردارنده زمانها و مکانها است پس بر همه چیز احاطه وجودی دارد و نمونه و مثلی است برای علم الهی یعنی همان گونه که خدای متعال بر همه ما سوای خویش، احاطه حضوری دارد[و این ربطی به زمان و مکان ندارد] آنها نیز، که مظهر تام اسمای الهیاند،و علمشان هم مظهر علم الهی است، به موجودات احاطه حضوری دارند.
بر این اساس، استقرار، حضرت در مکانی از مکانهای این کره خاکی، منافاتی با شاهد و ناظر بودن ایشان ندارد. استقرار برای بدن مادی است و شاهد و ناظر بودن مربوط به مقام نورانیت و روح مطهر آنان که وسعت وجودی دارد میباشد.
ب. دلیل معتبری نداریم که موضوع ازدواج حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) و وجود فرزند برای ایشان را به طور قطع، اثبات یا نفی کند. البته برخی برای اثبات ازدواج حضرت دلیل آوردهاند که ازدواج سنت پیامبر است و امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) حتما به سنت پیامبر عمل میکند، ولی باید گفت: آن حضرت در شرایط غیبت به سر میبرد که یک زندگی استثنائی است. بنابراین، امکان دارد که ازدواج را تا عادی شدن زندگی خود به تأخیر اندازد.
در عین حال، اگر حضرت، در همه عمر شریفشان یک بار هم ازدواج کرده باشد و در زمانی محدود همسری داشته باشد؛ به سنت نبوی عمل کردهاند و لزومی ندارد که حضرت همیشه همسر و فرزندانی داشته باشد.
در مقابل برخی دیگر، ازدواج و همسر و فرزند داشتن را هم منافی با امر غیبت دانستهاند و هم از لحاظ اجتماعی، قابل سوء استفاده.
همچنین در روایتی نقل شده است: به امام رضا (علیه السلام) عرض کردیم: برای ما روایت شده که امام از دنیا نمیرود تا آن که نسل خود را ببیند. حضرت فرمود: آیا در خصوص این حدیث گفته نشده "الا القائم" یعنی به جز قائم.(اثبات الوصیة، ص201)
بنابراین درباره ازدواج و همسر و فرزند داشتن آن حضرت یا نفی آن به صورت قاطع نمیتوان سخن گفت. علاوه بر این که این مسأله یکی از مباحث فرعی در میان مباحث مهدویت است که اطلاع نداشتن از آن، ضرری ندارد و پیگیری آن نیز ثمری ندارد.
- [سایر] مکان زندگی امام زمان(عج) کجاست؟
- [سایر] مکان سکونت امام زمان (عج) کجاست؟
- [سایر] چگونه امام زمان (عج) در یک زمان میتواند در چند مکان حضور داشته باشد؟
- [سایر] پرسش: آیا یاران حضرت مهدی (عج) در شهر یا مکان خاصی زندگی می کنند ؟
- [سایر] چگونه امام زمان علیه السلام ناظر اعمال همگان است؟
- [سایر] چه تعداد از یاران امام زمان (عج) از طالقان میباشند؟
- [سایر] دیدگاه اهل سنّت در مورد امام مهدی(عج) چیست؟ آیا ظهور مهدی موعود، از مسائل اتفاقی بین مسلمین است؟
- [سایر] دیدگاه اهل سنّت در مورد امام مهدی(عج) چیست؟ آیا ظهور مهدی موعود، از مسائل اتفاقی بین مسلمین است؟
- [سایر] حضرت مهدی (عج) دارای چه خوصیاتی است؟
- [سایر] نقش امام زمان(عج) در هستی چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همهی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من میباشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من میباشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.
- [امام خمینی] "اشهد ان علیا ولی الله" جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعداز "اشهد ان محمدا رسول الله" به قصد قربت گفته شود. ترجمه اذان و اقامه "الله اکبر" یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند."اشهد ان لا اله الا الله" یعنی شهادت می دهم که غیر خدایی که یکتا و بی همتا است، خدای دیگری سزاوار پرستش نیست. "اشهد ان محمدا رسول الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله و سلم، پیغمبر و فرستاده خدا است. "اشهد ان علیا امیر المؤمنین ولی الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت علی علیه الصلاة و السلام، امیر المؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. "حی علی الصلاه"یعنی بشتاب برای نماز. "حی علی الفلاح" یعنی بشتاب برای رستگاری. "حی علی خیرالعمل" یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. "قد قامت الصلاه" یعنی به تحقیق نماز برپا شد. "لا اله الا الله" یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بی همتا است.
- [آیت الله نوری همدانی] اشهدً انّ علیاً ولیً اللهِ جزء اذان و اقامه نیست ولی خوب است بعد از اشهدً انّ محمداً رسولُ اللهِ ، به قصد قربت گفته شود . و چون در امثال زمان ما ، شعا ر تشیع محسوب می شود در هر جا که اظهار این شعار مستحسن و لازم باشد ، گفتن آن هم مستحسن و لازم است . ترجمه اذان و اقامه اللهَ اکبرً یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند اشهدً ان لا الهَ الاّ اللهً یعنی شهادت می دهم که غیر خدائی که یکتا و بی همتا است خدای دیگر سزاوار پرستش نیست . اشَهدً انّ محمداً رسولُ اللهِ یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی علیه و آله و سلم پیغمبر و فرستادة خداست . اشهدً ان علیاً امیر المؤمنینَ ولیّ الله یعنی شهادت می دهم که حضرت علی (علیه الصلاهَ و السلام ) امیر المؤمنین ولی خدا بر همة خلق است حیّ علیَ الصلاهِ یعنی بشتاب برای نماز . حیّ علی الفلاحِ یعنی بشتاب برای رستگاری . حیّ علی خیرِ العملِ یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است . قَد قامتِ الصلاهُ یعنی بتحقیق نماز بر پا شد . لا الهَ الاّ اللهُ یعنی خدائی سزاوار پرستش نیست مگر خدائی که یکتا و بی همتا است .