چگونه حضرت مهدی (عج) که در یک مکان هستند، ناظر همه جا می‌باشند؟
الف. باید دانست که حاضر و ناظر دانستن امام به این معنا نیست که امام با چشم سر، افراد را نگاه می‌کند، همان گونه که شاهد و ناظر بودن خدا نیز شهود و دیدن مادی نیست. بلکه امام دارای حقیقت وجودی بسیار بلندی است که مربوط به گستره این عالم مادی نیست. در بسیاری از اخبار برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه (علیهم السلام) غیر از آنچه که ما آن را نفس و روح می‌نامیم، مقامی والاتر اثبات شده و آن مقام نورانیت است. در روایتی نقل شده "نخستین چیزی که خدای متعال آفرید نور پیامبر اکرم و ائمه اطهار بود" و در روایت دیگر آمده "خداوند در آغاز، نور محمد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) را خلق کرد" و در روایتی دیگر بیان شده است "خداوند از نور عظمت خویش، آنان را آفرید". آفرینش از نور خدا، چندان برای ما روشن نیست ولی می‌توان گفت: غیر مادی و مقامی بس بلند است. این مقام نورانیت چون محیط و دربردارنده زمان‌ها و مکان‌ها است پس بر همه چیز احاطه وجودی دارد و نمونه و مثلی است برای علم الهی یعنی همان گونه که خدای متعال بر همه ما سوای خویش، احاطه حضوری دارد[و این ربطی به زمان و مکان ندارد] آن‌ها نیز، که مظهر تام اسمای الهی‌اند،و علم‌شان هم مظهر علم الهی است، به موجودات احاطه حضوری دارند. بر این اساس، استقرار، حضرت در مکانی از مکان‌های این کره خاکی، منافاتی با شاهد و ناظر بودن ایشان ندارد. استقرار برای بدن مادی است و شاهد و ناظر بودن مربوط به مقام نورانیت و روح مطهر آنان که وسعت وجودی دارد می‌باشد. ب. دلیل معتبری نداریم که موضوع ازدواج حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) و وجود فرزند برای ایشان را به طور قطع، اثبات یا نفی کند. البته برخی برای اثبات ازدواج حضرت دلیل آورده‌اند که ازدواج سنت پیامبر است و امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) حتما به سنت پیامبر عمل می‌کند، ولی باید گفت: آن حضرت در شرایط غیبت به سر می‌برد که یک زندگی استثنائی است. بنابراین، امکان دارد که ازدواج را تا عادی شدن زندگی خود به تأخیر اندازد. در عین حال، اگر حضرت، در همه عمر شریف‌شان یک بار هم ازدواج کرده باشد و در زمانی محدود همسری داشته باشد؛ به سنت نبوی عمل کرده‌اند و لزومی ندارد که حضرت همیشه همسر و فرزندانی داشته باشد. در مقابل برخی دیگر، ازدواج و همسر و فرزند داشتن را هم منافی با امر غیبت دانسته‌اند و هم از لحاظ اجتماعی، قابل سوء استفاده. همچنین در روایتی نقل شده است: به امام رضا (علیه السلام) عرض کردیم: برای ما روایت شده که امام از دنیا نمی‌رود تا آن که نسل خود را ببیند. حضرت فرمود: آیا در خصوص این حدیث گفته نشده "الا القائم" یعنی به جز قائم.(اثبات الوصیة، ص201) بنابراین درباره ازدواج و همسر و فرزند داشتن آن حضرت یا نفی آن به صورت قاطع نمی‌توان سخن گفت. علاوه بر این که این مسأله یکی از مباحث فرعی در میان مباحث مهدویت است که اطلاع نداشتن از آن، ضرری ندارد و پی‌گیری آن نیز ثمری ندارد.
عنوان سوال:

چگونه حضرت مهدی (عج) که در یک مکان هستند، ناظر همه جا می‌باشند؟


پاسخ:

الف. باید دانست که حاضر و ناظر دانستن امام به این معنا نیست که امام با چشم سر، افراد را نگاه می‌کند، همان گونه که شاهد و ناظر بودن خدا نیز شهود و دیدن مادی نیست. بلکه امام دارای حقیقت وجودی بسیار بلندی است که مربوط به گستره این عالم مادی نیست. در بسیاری از اخبار برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه (علیهم السلام) غیر از آنچه که ما آن را نفس و روح می‌نامیم، مقامی والاتر اثبات شده و آن مقام نورانیت است. در روایتی نقل شده "نخستین چیزی که خدای متعال آفرید نور پیامبر اکرم و ائمه اطهار بود" و در روایت دیگر آمده "خداوند در آغاز، نور محمد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) را خلق کرد" و در روایتی دیگر بیان شده است "خداوند از نور عظمت خویش، آنان را آفرید".
آفرینش از نور خدا، چندان برای ما روشن نیست ولی می‌توان گفت: غیر مادی و مقامی بس بلند است. این مقام نورانیت چون محیط و دربردارنده زمان‌ها و مکان‌ها است پس بر همه چیز احاطه وجودی دارد و نمونه و مثلی است برای علم الهی یعنی همان گونه که خدای متعال بر همه ما سوای خویش، احاطه حضوری دارد[و این ربطی به زمان و مکان ندارد] آن‌ها نیز، که مظهر تام اسمای الهی‌اند،و علم‌شان هم مظهر علم الهی است، به موجودات احاطه حضوری دارند.
بر این اساس، استقرار، حضرت در مکانی از مکان‌های این کره خاکی، منافاتی با شاهد و ناظر بودن ایشان ندارد. استقرار برای بدن مادی است و شاهد و ناظر بودن مربوط به مقام نورانیت و روح مطهر آنان که وسعت وجودی دارد می‌باشد.

ب. دلیل معتبری نداریم که موضوع ازدواج حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) و وجود فرزند برای ایشان را به طور قطع، اثبات یا نفی کند. البته برخی برای اثبات ازدواج حضرت دلیل آورده‌اند که ازدواج سنت پیامبر است و امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) حتما به سنت پیامبر عمل می‌کند، ولی باید گفت: آن حضرت در شرایط غیبت به سر می‌برد که یک زندگی استثنائی است. بنابراین، امکان دارد که ازدواج را تا عادی شدن زندگی خود به تأخیر اندازد.
در عین حال، اگر حضرت، در همه عمر شریف‌شان یک بار هم ازدواج کرده باشد و در زمانی محدود همسری داشته باشد؛ به سنت نبوی عمل کرده‌اند و لزومی ندارد که حضرت همیشه همسر و فرزندانی داشته باشد.
در مقابل برخی دیگر، ازدواج و همسر و فرزند داشتن را هم منافی با امر غیبت دانسته‌اند و هم از لحاظ اجتماعی، قابل سوء استفاده.
همچنین در روایتی نقل شده است: به امام رضا (علیه السلام) عرض کردیم: برای ما روایت شده که امام از دنیا نمی‌رود تا آن که نسل خود را ببیند. حضرت فرمود: آیا در خصوص این حدیث گفته نشده "الا القائم" یعنی به جز قائم.(اثبات الوصیة، ص201)
بنابراین درباره ازدواج و همسر و فرزند داشتن آن حضرت یا نفی آن به صورت قاطع نمی‌توان سخن گفت. علاوه بر این که این مسأله یکی از مباحث فرعی در میان مباحث مهدویت است که اطلاع نداشتن از آن، ضرری ندارد و پی‌گیری آن نیز ثمری ندارد.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین