امام زمان
امام مهدی به دوازدهمین امام معصوم شیعیان اطلاق می‌شود. از آن بزرگوار به مناسبت در بابهای خمس و حج یاد شده است.
چگونه باید وجود امام زمان (عج) را اثبات نماییم؟
شرح سوال: اهل سنت نیز به مهدویت معتقدند، اما می‌گویند امام زمان (عج) هنوز به دنیا نیامده است! چگونه می‌توان به آنها اثبات نمود؟ پاسخ: اگر چه پاسخ‌های عقلی و حلی بسیار عقلی، منطقی و زیبایی وجود دارد و از جمله آن که خداوند متعال به هنگام خلق حضرت آدم (ع) فرمود که اراده کرده است روی زمین (خلیفه) بگذارد و لذا هیچ گاه زمین خدا از خلیفه‌ای که او منصوب نموده باشد خالی نمانده و نخواهد ماند – محال است حجت خدا در میان مردم نباشد و مردم حتی یک لحظه سر خود رها شده باشند – سلسله اسباب و علل ایجاب می‌نماید که واسطه‌ی فیض و انسان کامل همیشه و در هر زمان وجود داشته باشد – علت اصلی آن که امام حسن عسکری را در منطقه‌ی نظامی اسکان دادند و به همین دلیل به (عسکری) ملقب شد، اطلاع حکومت وقت از اصل و نسب امام زمان (ع) بود. آنها می‌دانستند که مهدی (عج) فرزند ایشان خواهد بود. لذا ایشان را در منطقه‌ی عسکریه اسکان دادند تا مراقبت کنند فرزندی از ایشان متولد نشود و ... . و از جامع‌ترین پاسخ‌های عقلی و حلی، حدیث معروف پیامبر اکرم (ص) است مبنی بر (وَمَنْ مَاتَ وَ لَم یَعرف امام زمانه مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً) یعنی: (هر کس بمیرد و امام زمان خودش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلیت (غیر مسلمان) مرده است) که مورد قبول و استناد اهل تشیع و تسنن می‌باشد (و اهل تسنن حدیث: (وَمَنْ مَاتَ وَلَیْسَ فِی عُنُقِهِ بَیْعَةٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً – هر کس بمیرد و بیعت [امامی] بر گردنش نباشد به مرگ جاهلیت مرده است) را نیز بسیار آورده‌اند، خود بهترین دلیل بر تولد ایشان است. چرا که اگر در هر زمان و عصری امام زمانی نباشد، مردم کدام امام را بشناسند که به مرگ جاهلیت از دنیا نروند؟! و اگر قرار بود که در هر عصری امام زمان زنده‌ای وجود نداشته باشند، چرا ایشان این حدیث را فرمودند؟! اما از آن جا که به طور معمول اهل سنت دلایل عقلی و حلی را نمی‌پسندند، لازم است پاسخ و روشنگری برای آنها به صورت نقضی و با ذکر روایات معتبر در اسناد خودشان صورت بپذیرد. اگر چه بسیاری از اهل سنت تولد و وجود امام زمان (عج) را نمی‌پسندند، چرا که سبب می‌شود به بسیاری از باورها و تعاریف دیگر آنها در زمینه‌های متفاوت خدشه وارد شود، اما اسناد معتبر مسلمانان اهل سنت، به این مهم اذعان دارد: همین که در برخی از روایت اهل سنت، حضرت مهدی (عج) فرزند امام حسن مجتبی (ع) و در برخی دیگر فرزند امام حسین (ع) خوانده شده است. معلوم است که به تولد ایشان اقرار دارند. - ابن حجر در سرّ این مطالب می‌گوید: امام حسن مجتبی (ع) به خاطر شفقت با امت خلافت را ترک کرد و با معاویه صلح نمود، خداوند هم امام زمان (عج) را از اولاد او قرار داد و روایاتی را که می‌گوید، مهدی از اولاد امام حسین (ع) است واهی شمرده و می‌گوید: دلیلی بر این وجود ندارد.(ترمذی، سنن و صواعق المحرقه). - عبدالوهاب شعرانی به نقل از علمای به نام اهل تسنن می‌نویسید: (مهدی، فرزند حسن عسکری است که در نیمه‌ی شعبان سال دویست و پنجاه و پنج ه.ق متولد شد و زنده باقی خواهد ماند تا با عیسی (ع) ظهور کند و اکنون که سال نهصد و پنجاه و هشت هجری است، هفتصد و سه سال از عمر شریف او می‌گذرد.(الیواقیت و الجواهر – در شرح آرای اکابر اهل تسنن) - شعرانی در مبحث (اشراط الساعه) و ظهور حضرت مهدی (عج) و در مواضع دیگر چنین می گوید: (...عبارت محی ‌الدین در باب 366 از فتوحات این است: ( بدانید که خروج مهدی (عج) حتمی است و او از عترت رسول الله است و از فرزندان فاطمه (ع) می ‌باشد و جد او حسین بن علی (ع) و پدر او حسن عسگری فرزند امام محمد علی نقی (با نون) فرزند محمد تقی (با تاء) فرزند امام علی ‌الرضا فرزند امام موسی الکاظم فرزند امام جعفرالصادق فرزند امام محمدالباقر فرزند امام زین‌العابدین علی فرزند حسین فرزند امام علی‌بن ابی طالب (ع) می ‌باشد.) آیت الله جوادی آملی در این مورد در کتاب آوای توحید می‌نویسند: (این گونه دقیق ضبط کردن و ( نقی) با نون را از (تقی) با تا، جدا ساختن برای صیانت افکار مذهبی است؛ در حالی که در کتاب فتوحات کنونی اثری از این عبارت‌ها نیست، بلکه فقط یک جمله گمراه کننده دارد که :(جده حسن بن علی!) و شعرانی این مطلب را در سال 958 نوشته و چنین می‌گوید : ( عمر شریف حضرت مهدی (ع) در این تاریخ 706 سال می‌باشد). - محمد بن طلحه شافعی: ابوالقاسم محمد بن الحسن در سال 258 در سامره متولد شد. نام پدرش حسن خالص است. و حجت و خلف صالح و منتظر از القاب اوست.(مطالب السوال ط سال 1287 ه ص89) - محمد بن یوسف: (در مورد امام حسن عسکری می‌نویسد) فرزندی جز محمّد نداشت و گفته شده که او همان امام منتظرست.(کفایت الطالب ص312) www.aviny.com
شرح سوال: اهل سنت نیز به مهدویت معتقدند، اما می‌گویند امام زمان (عج) هنوز به دنیا نیامده است! چگونه می‌توان به آنها اثبات نمود؟ پاسخ: اگر چه پاسخ‌های عقلی و حلی بسیار عقلی، منطقی و زیبایی وجود دارد و از جمله آن که خداوند متعال به هنگام خلق حضرت آدم (ع) فرمود که اراده کرده است روی زمین (خلیفه) بگذارد و لذا هیچ گاه زمین خدا از خلیفه‌ای که او منصوب نموده باشد خالی نمانده و نخواهد ماند – محال است حجت خدا در میان مردم نباشد و مردم حتی یک لحظه سر خود رها شده باشند – سلسله اسباب و علل ایجاب می‌نماید که واسطه‌ی فیض و انسان کامل همیشه و در هر زمان وجود داشته باشد – علت اصلی آن که امام حسن عسکری را در منطقه‌ی نظامی اسکان دادند و به همین دلیل به (عسکری) ملقب شد، اطلاع حکومت وقت از اصل و نسب امام زمان (ع) بود. آنها می‌دانستند که مهدی (عج) فرزند ایشان خواهد بود. لذا ایشان را در منطقه‌ی عسکریه اسکان دادند تا مراقبت کنند فرزندی از ایشان متولد نشود و ... . و از جامع‌ترین پاسخ‌های عقلی و حلی، حدیث معروف پیامبر اکرم (ص) است مبنی بر (وَمَنْ مَاتَ وَ لَم یَعرف امام زمانه مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً) یعنی: (هر کس بمیرد و امام زمان خودش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلیت (غیر مسلمان) مرده است) که مورد قبول و استناد اهل تشیع و تسنن می‌باشد (و اهل تسنن حدیث: (وَمَنْ مَاتَ وَلَیْسَ فِی عُنُقِهِ بَیْعَةٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً – هر کس بمیرد و بیعت [امامی] بر گردنش نباشد به مرگ جاهلیت مرده است) را نیز بسیار آورده‌اند، خود بهترین دلیل بر تولد ایشان است. چرا که اگر در هر زمان و عصری امام زمانی نباشد، مردم کدام امام را بشناسند که به مرگ جاهلیت از دنیا نروند؟! و اگر قرار بود که در هر عصری امام زمان زنده‌ای وجود نداشته باشند، چرا ایشان این حدیث را فرمودند؟! اما از آن جا که به طور معمول اهل سنت دلایل عقلی و حلی را نمی‌پسندند، لازم است پاسخ و روشنگری برای آنها به صورت نقضی و با ذکر روایات معتبر در اسناد خودشان صورت بپذیرد. اگر چه بسیاری از اهل سنت تولد و وجود امام زمان (عج) را نمی‌پسندند، چرا که سبب می‌شود به بسیاری از باورها و تعاریف دیگر آنها در زمینه‌های متفاوت خدشه وارد شود، اما اسناد معتبر مسلمانان اهل سنت، به این مهم اذعان دارد: همین که در برخی از روایت اهل سنت، حضرت مهدی (عج) فرزند امام حسن مجتبی (ع) و در برخی دیگر فرزند امام حسین (ع) خوانده شده است. معلوم است که به تولد ایشان اقرار دارند. - ابن حجر در سرّ این مطالب می‌گوید: امام حسن مجتبی (ع) به خاطر شفقت با امت خلافت را ترک کرد و با معاویه صلح نمود، خداوند هم امام زمان (عج) را از اولاد او قرار داد و روایاتی را که می‌گوید، مهدی از اولاد امام حسین (ع) است واهی شمرده و می‌گوید: دلیلی بر این وجود ندارد.(ترمذی، سنن و صواعق المحرقه). - عبدالوهاب شعرانی به نقل از علمای به نام اهل تسنن می‌نویسید: (مهدی، فرزند حسن عسکری است که در نیمه‌ی شعبان سال دویست و پنجاه و پنج ه.ق متولد شد و زنده باقی خواهد ماند تا با عیسی (ع) ظهور کند و اکنون که سال نهصد و پنجاه و هشت هجری است، هفتصد و سه سال از عمر شریف او می‌گذرد.(الیواقیت و الجواهر – در شرح آرای اکابر اهل تسنن) - شعرانی در مبحث (اشراط الساعه) و ظهور حضرت مهدی (عج) و در مواضع دیگر چنین می گوید: (...عبارت محی ‌الدین در باب 366 از فتوحات این است: ( بدانید که خروج مهدی (عج) حتمی است و او از عترت رسول الله است و از فرزندان فاطمه (ع) می ‌باشد و جد او حسین بن علی (ع) و پدر او حسن عسگری فرزند امام محمد علی نقی (با نون) فرزند محمد تقی (با تاء) فرزند امام علی ‌الرضا فرزند امام موسی الکاظم فرزند امام جعفرالصادق فرزند امام محمدالباقر فرزند امام زین‌العابدین علی فرزند حسین فرزند امام علی‌بن ابی طالب (ع) می ‌باشد.) آیت الله جوادی آملی در این مورد در کتاب آوای توحید می‌نویسند: (این گونه دقیق ضبط کردن و ( نقی) با نون را از (تقی) با تا، جدا ساختن برای صیانت افکار مذهبی است؛ در حالی که در کتاب فتوحات کنونی اثری از این عبارت‌ها نیست، بلکه فقط یک جمله گمراه کننده دارد که :(جده حسن بن علی!) و شعرانی این مطلب را در سال 958 نوشته و چنین می‌گوید : ( عمر شریف حضرت مهدی (ع) در این تاریخ 706 سال می‌باشد). - محمد بن طلحه شافعی: ابوالقاسم محمد بن الحسن در سال 258 در سامره متولد شد. نام پدرش حسن خالص است. و حجت و خلف صالح و منتظر از القاب اوست.(مطالب السوال ط سال 1287 ه ص89) - محمد بن یوسف: (در مورد امام حسن عسکری می‌نویسد) فرزندی جز محمّد نداشت و گفته شده که او همان امام منتظرست.(کفایت الطالب ص312) www.aviny.com
پاسخ:
شرح سوال:
اهل سنت نیز به مهدویت معتقدند، اما می‌گویند امام زمان (عج) هنوز به دنیا نیامده است! چگونه می‌توان به آنها اثبات نمود؟
پاسخ:
اگر چه پاسخ‌های عقلی و حلی بسیار عقلی، منطقی و زیبایی وجود دارد و از جمله آن که خداوند متعال به هنگام خلق حضرت آدم (ع) فرمود که اراده کرده است روی زمین (خلیفه) بگذارد و لذا هیچ گاه زمین خدا از خلیفه‌ای که او منصوب نموده باشد خالی نمانده و نخواهد ماند – محال است حجت خدا در میان مردم نباشد و مردم حتی یک لحظه سر خود رها شده باشند – سلسله اسباب و علل ایجاب می‌نماید که واسطه‌ی فیض و انسان کامل همیشه و در هر زمان وجود داشته باشد – علت اصلی آن که امام حسن عسکری را در منطقه‌ی نظامی اسکان دادند و به همین دلیل به (عسکری) ملقب شد، اطلاع حکومت وقت از اصل و نسب امام زمان (ع) بود. آنها می‌دانستند که مهدی (عج) فرزند ایشان خواهد بود. لذا ایشان را در منطقه‌ی عسکریه اسکان دادند تا مراقبت کنند فرزندی از ایشان متولد نشود و ... . و از جامع‌ترین پاسخ‌های عقلی و حلی، حدیث معروف پیامبر اکرم (ص) است مبنی بر (وَمَنْ مَاتَ وَ لَم یَعرف امام زمانه مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً) یعنی: (هر کس بمیرد و امام زمان خودش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلیت (غیر مسلمان) مرده است) که مورد قبول و استناد اهل تشیع و تسنن می‌باشد (و اهل تسنن حدیث: (وَمَنْ مَاتَ وَلَیْسَ فِی عُنُقِهِ بَیْعَةٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً – هر کس بمیرد و بیعت [امامی] بر گردنش نباشد به مرگ جاهلیت مرده است) را نیز بسیار آورده‌اند، خود بهترین دلیل بر تولد ایشان است. چرا که اگر در هر زمان و عصری امام زمانی نباشد، مردم کدام امام را بشناسند که به مرگ جاهلیت از دنیا نروند؟! و اگر قرار بود که در هر عصری امام زمان زنده‌ای وجود نداشته باشند، چرا ایشان این حدیث را فرمودند؟!
اما از آن جا که به طور معمول اهل سنت دلایل عقلی و حلی را نمی‌پسندند، لازم است پاسخ و روشنگری برای آنها به صورت نقضی و با ذکر روایات معتبر در اسناد خودشان صورت بپذیرد.
اگر چه بسیاری از اهل سنت تولد و وجود امام زمان (عج) را نمی‌پسندند، چرا که سبب می‌شود به بسیاری از باورها و تعاریف دیگر آنها در زمینه‌های متفاوت خدشه وارد شود، اما اسناد معتبر مسلمانان اهل سنت، به این مهم اذعان دارد:
همین که در برخی از روایت اهل سنت، حضرت مهدی (عج) فرزند امام حسن مجتبی (ع) و در برخی دیگر فرزند امام حسین (ع) خوانده شده است. معلوم است که به تولد ایشان اقرار دارند.
- ابن حجر در سرّ این مطالب می‌گوید: امام حسن مجتبی (ع) به خاطر شفقت با امت خلافت را ترک کرد و با معاویه صلح نمود، خداوند هم امام زمان (عج) را از اولاد او قرار داد و روایاتی را که می‌گوید، مهدی از اولاد امام حسین (ع) است واهی شمرده و می‌گوید: دلیلی بر این وجود ندارد.(ترمذی، سنن و صواعق المحرقه).
- عبدالوهاب شعرانی به نقل از علمای به نام اهل تسنن می‌نویسید: (مهدی، فرزند حسن عسکری است که در نیمه‌ی شعبان سال دویست و پنجاه و پنج ه.ق متولد شد و زنده باقی خواهد ماند تا با عیسی (ع) ظهور کند و اکنون که سال نهصد و پنجاه و هشت هجری است، هفتصد و سه سال از عمر شریف او می‌گذرد.(الیواقیت و الجواهر – در شرح آرای اکابر اهل تسنن)
- شعرانی در مبحث (اشراط الساعه) و ظهور حضرت مهدی (عج) و در مواضع دیگر چنین می گوید: (...عبارت محی الدین در باب 366 از فتوحات این است: ( بدانید که خروج مهدی (عج) حتمی است و او از عترت رسول الله است و از فرزندان فاطمه (ع) می باشد و جد او حسین بن علی (ع) و پدر او حسن عسگری فرزند امام محمد علی نقی (با نون) فرزند محمد تقی (با تاء) فرزند امام علی الرضا فرزند امام موسی الکاظم فرزند امام جعفرالصادق فرزند امام محمدالباقر فرزند امام زین‌‌العابدین علی فرزند حسین فرزند امام علی‌بن ابی طالب (ع) می باشد.)
آیت الله جوادی آملی در این مورد در کتاب آوای توحید می‌نویسند: (این گونه دقیق ضبط کردن و ( نقی) با نون را از (تقی) با تا، جدا ساختن برای صیانت افکار مذهبی است؛ در حالی که در کتاب فتوحات کنونی اثری از این عبارت‌ها نیست، بلکه فقط یک جمله گمراه کننده دارد که :(جده حسن بن علی!) و شعرانی این مطلب را در سال 958 نوشته و چنین می‌گوید : ( عمر شریف حضرت مهدی (ع) در این تاریخ 706 سال می‌باشد).
- محمد بن طلحه شافعی: ابوالقاسم محمد بن الحسن در سال 258 در سامره متولد شد. نام پدرش حسن خالص است. و حجت و خلف صالح و منتظر از القاب اوست.(مطالب السوال ط سال 1287 ه ص89)
- محمد بن یوسف: (در مورد امام حسن عسکری می‌نویسد) فرزندی جز محمّد نداشت و گفته شده که او همان امام منتظرست.(کفایت الطالب ص312)
www.aviny.com
- [سایر] با چه دلایلی طول عمر حضرت ولی عصر (عج) اثبات می‌شود؟
- [سایر] چگونه می‌توان وجود امام زمان (عج) را از روایات شیعه به اثبات رسانید؟
- [سایر] از آیه 71 سوره اسراء، چگونه برای اثبات وجود امام زمان (عج) استفاده می‌شود؟
- [سایر] راه شناخت و اثبات وجود امام زمان (عج) در آخرالزمان چیست؟
- [سایر] چند نمونه از روایات اهل سنت درباره اثبات وجود حضرت مهدی (عج) را ذکر کنید.
- [سایر] آیا می توان وجود امام زمان (عج) را فقط با عقل اثبات کرد؟
- [سایر] امام مهدی (عج) برای اثبات وجود خود در عصر غیبت صغری چه تدابیری اندیشیدند؟
- [سایر] آیا می‌توان از راه حساب احتمالات، وجود امام زمان (عج) را به اثبات رساند؟
- [سایر] با چه دلایل منطقی، امام زمان (عج) و زنده بودن ایشان اثبات می‌شود؟
- [سایر] چگونه باشیم تا رضایت امام زمان«عج» را تأمین نماییم و موفق به دیدار ایشان شویم ؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همهی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله سبحانی] اذان هیجده جمله است: اللّهُ أَکْبَر چهار مرتبه. أَشْهَدُ أَنْ لا اِلَهَ اِلاَّ اللّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ، حَیَّ عَلَی الصَّلاَةِ، حَیَّ عَلَی الفَلاَح، حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ، اللّهُ أَکْبَر، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أَکْبَر از اول اذان و یک مرتبه لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ باید دو مرتبه قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ اضافه نمود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اذان هیجده جمله است: "اللهُ أکْبَرُ" چهار مرتبه؛ "أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ" "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله" "حَیَّ عَلی الصّلاة" "حَیَّ عَلَی الْفَلاَح" "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل" "اللهُ أَکْبَرُ" "لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله" هر یک دو مرتبه. اقامه هفده جمله است یعنی: دو مرتبه "اللهُ أکْبَرُ" از اول اذان و یک مرتبه "لا إِلَهَ إِلاَّ الله" از آخر آن کم می شود وبعد از گفتن "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل"باید دو مرتبه "قَدْ قامَتِ الصَّلاة" اضافه نمود.