جنگ در روز عاشورا چقدر طول کشید؟ جنگ تن به تن بود یا گروهی؟

نبرد در روز عاشورا از همان ساعات اولیه صبح (پس از نماز) با آرایش دو لشکر آغاز گردید و تا نزدیکی‌های غروب روز عاشورا ادامه پیدا کرد.[1] در پاسخ به این قسمت از سوال شما که: آیا جنگ تن به تن بوده باید گفت: ابتدا جنگ تن به تن در گرفت اما از آن‌جا که تلفات دشمن بسیار شدید بود آنان اقدام به حمله دسته جمعی کردند.[2] در مجموع سه حمله دسته جمعی به سمت خیمه‌های امام حسین (ع) شکل گرفت که دو حمله اول با مقاومت و رشادت شگفت‌انگیز یاران حضرت، لشکریان عمر بن‌سعد مجبور به عقب نشینی شدند. اما حمله سوم پیش از اذان ظهر آغاز و تا عصر روز عاشورا ادامه یافت و غالب یاران حضرت در حمله سوم، پس از نماز ظهر و در عصر روز عاشورا به شهادت رسیدند. که علت آن را باید: (تشنگی و خستگی مفرط آنان بر اثر مبارزه قبل از ظهر) آنان دانست.
با توجه به تسلط و وسعت دید هر یک از ناقلان این واقعه بر بخشی از وقایع، وی تنها به نقل همان بخش پرداخته و دیگری نیز صحنه‌های دیگری را که دیده نقل کرده است. در نتیجه به هنگام جمع آوری کل آن‌ها توسط یک نویسنده، به نظر می رسد که آنان یک به یک به میدان رفته و به شهادت رسیده‌اند [3] لذا حوادث زیاد به نظر می‌رسد. به عنوان مثال گاه چهار تن یک‌جا نزد امام آمده و اجازه میدان می‌خواستند. سپس به میدان رفته و به شهادت می‌رسیدند. اما از آن‌جا که نویسنده حوادث مربوط به هر یک را جدا گانه و به نقل از یک نفر روایت کرده است، بیان نحوه شهادت آنان طولانی شده و زیاد به نظر می‌رسد.
جهت مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به کتاب: (مقتل جامع امام حسین علیه‌السلام) که حاصل تلاش ده ساله گروهی از محققین است و با موشکافی و بیان دقیق مطالب مربوط به واقعه عاشورا و حذف مطالب خرافی به بیان ابعاد حقیقی این رخداد عظیم تاریخی پرداخته است، مراجعه فرمایید.

پی نوشتها:
[1] . بَلاذُری، انساب الاشراف، (محققین: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، چ اول، 1417 ق) ج3، ص395؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، (محقق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، روائع التراث العربی، بی‌تا) ج5، ص422؛ شیخ مفید،الارشاد، (تحقیق: موسسة آل ‌البیت(ع)، قم، المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، چ اول، 1413ق) ج2، ص 95؛ ابوحنیفه دِیْنَوَری، الاخبار الطوال، (محقق: عصام محمد الحاج علی، بیروت، دار الکتب العلمیة، چ اول، 1421 ق) ص 378؛ ابن‌اعثم، کتاب‌الفتوح، (محقق: علی شیری، بیروت، دار الأضواء، چ اول، 1411 ق) ج5، ص101؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، (تحقیق: مکتب التراث، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چ چهارم، 1408ق) ج2، ص560؛ خوارزمی، مقتل‌الحسین، (محقق: محمد سماوی، نجف، مطبعة الزهراء، 1367 ق) ج2، ص4؛ ابن‌کثیر، البِدایة و النِّهایة، (تحقیق: مکتب تحقیق التراث، بیروت، دار احیاء التراث العربی و موسسة التاریخ العربی، 1413 ق) ج8، ص192؛ ابن اثیر، اُسْدُ‌الْغابَة، (بیروت، دار الفکر، 1409 ق) ج 1، ص 499.
[2] . طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج 5، ص430؛ بَلاذُری، انساب الاشراف، ج 3، ص 398؛ شیخ مفید، الارشاد، ج 2، ص 102؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج2، ص564.
[3] . به عنوان نمونه نگاه کنید:‌ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج 5، ص 446.
منبع:سایت انوار طاها