سوره علق
عَلَق نود و ششمین سوره قرآن کریم می‌باشد که از آن در باب صلات نام برده‌اند. [۱]
با توجه به روایات چگونه ثابت می شود آیات ابتدایی سوره علق،هنگام نزول با«بسم الله»شروع شده؟
در این مورد چند حدیث معتبر و بسیار جالب در چند منبع مهم اسلامی و شیعه هست که از هر نظر جالب می ‌باشد ولی جای کمال تاسف است که چرا مفسران ما این دو حدیث را در تفسیر سوره (اقرا) نیاورده‌ اند. حدیث اول درکتاب (کافی‌) باب (فضل قرآن) است که امام صادق علیه السلام می ‌فرماید: (نخستین چیزی که بر پیامبر نازل شد بسم الله الرحمن الرحیم - اقرا باسم ربک الذی خلق ... بود). حدیث دوم در کتاب (عیون اخبار الرضا) شیخ صدوق از امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السلام روایت می‌ کند که فرمود: (اولین بار که جبرئیل بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) نازل شد گفت: (اعوذ بالله من الشیطان الرجیم - بسم الله الرحمن الرحیم - اقرا باسم ربک الذی خلق ...) حدیث‌ سوم در کتاب (محاسن برقی‌)[1] از صفوان جمال روایت می ‌کند که گفت‌ حضرت صادق علیه السلام فرمود: هیچ کتابی از آسمان نازل نشد مگر اینکه در آغاز آن (بسم الله الرحمن الرحیم‌) بود.[2] با توجه به این سه حدیث ارزنده و گویا، می ‌گوییم که پیک وحی الهی سوره علق را به عکس آنچه مشهور است نخست هنگام بعثت با شش آیه آورد. آیه اول همان (بسم الله الرحمن الرحیم‌) بود و از پیامبر خواسته بود همان آیه اول یعنی; (بسم الله الرحمن الرحیم‌) را قرائت کند، یعنی قبل از هر چیز (بسم الله‌) بگوید و سرآغاز کار نبوت خود را با نام خدا آن هم بدان گونه که خدا خواسته بود، هماهنگ سازد.[3] پی نوشت: [1] . برقی، المحاسن، ج1، ص41. [2] . علی دوانی، مفاخر اسلام، ج1، ص 368. [3] . علی دوانی، تاریخ اسلام ازآغاز تاهجرت، ص109. منبع:سایت انوار طاها
در این مورد چند حدیث معتبر و بسیار جالب در چند منبع مهم اسلامی و شیعه هست که از هر نظر جالب می ‌باشد ولی جای کمال تاسف است که چرا مفسران ما این دو حدیث را در تفسیر سوره (اقرا) نیاورده‌ اند. حدیث اول درکتاب (کافی‌) باب (فضل قرآن) است که امام صادق علیه السلام می ‌فرماید: (نخستین چیزی که بر پیامبر نازل شد بسم الله الرحمن الرحیم - اقرا باسم ربک الذی خلق ... بود). حدیث دوم در کتاب (عیون اخبار الرضا) شیخ صدوق از امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السلام روایت می‌ کند که فرمود: (اولین بار که جبرئیل بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) نازل شد گفت: (اعوذ بالله من الشیطان الرجیم - بسم الله الرحمن الرحیم - اقرا باسم ربک الذی خلق ...) حدیث‌ سوم در کتاب (محاسن برقی‌)[1] از صفوان جمال روایت می ‌کند که گفت‌ حضرت صادق علیه السلام فرمود: هیچ کتابی از آسمان نازل نشد مگر اینکه در آغاز آن (بسم الله الرحمن الرحیم‌) بود.[2] با توجه به این سه حدیث ارزنده و گویا، می ‌گوییم که پیک وحی الهی سوره علق را به عکس آنچه مشهور است نخست هنگام بعثت با شش آیه آورد. آیه اول همان (بسم الله الرحمن الرحیم‌) بود و از پیامبر خواسته بود همان آیه اول یعنی; (بسم الله الرحمن الرحیم‌) را قرائت کند، یعنی قبل از هر چیز (بسم الله‌) بگوید و سرآغاز کار نبوت خود را با نام خدا آن هم بدان گونه که خدا خواسته بود، هماهنگ سازد.[3] پی نوشت: [1] . برقی، المحاسن، ج1، ص41. [2] . علی دوانی، مفاخر اسلام، ج1، ص 368. [3] . علی دوانی، تاریخ اسلام ازآغاز تاهجرت، ص109. منبع:سایت انوار طاها
عنوان سوال:
با توجه به روایات چگونه ثابت می شود آیات ابتدایی سوره علق،هنگام نزول با«بسم الله»شروع شده؟
پاسخ:
در این مورد چند حدیث معتبر و بسیار جالب در چند منبع مهم اسلامی و شیعه هست که از هر نظر جالب می باشد ولی جای کمال تاسف است که چرا مفسران ما این دو حدیث را در تفسیر سوره (اقرا) نیاورده اند.
حدیث اول
درکتاب (کافی) باب (فضل قرآن) است که امام صادق علیه السلام می فرماید: (نخستین چیزی که بر پیامبر نازل شد بسم الله الرحمن الرحیم - اقرا باسم ربک الذی خلق ... بود).
حدیث دوم
در کتاب (عیون اخبار الرضا) شیخ صدوق از امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السلام روایت می کند که فرمود: (اولین بار که جبرئیل بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) نازل شد گفت: (اعوذ بالله من الشیطان الرجیم - بسم الله الرحمن الرحیم - اقرا باسم ربک الذی خلق ...)
حدیث سوم
در کتاب (محاسن برقی)[1] از صفوان جمال روایت می کند که گفت حضرت صادق علیه السلام فرمود: هیچ کتابی از آسمان نازل نشد مگر اینکه در آغاز آن (بسم الله الرحمن الرحیم) بود.[2]
با توجه به این سه حدیث ارزنده و گویا، می گوییم که پیک وحی الهی سوره علق را به عکس آنچه مشهور است نخست هنگام بعثت با شش آیه آورد. آیه اول همان (بسم الله الرحمن الرحیم) بود و از پیامبر خواسته بود همان آیه اول یعنی; (بسم الله الرحمن الرحیم) را قرائت کند، یعنی قبل از هر چیز (بسم الله) بگوید و سرآغاز کار نبوت خود را با نام خدا آن هم بدان گونه که خدا خواسته بود، هماهنگ سازد.[3]
پی نوشت:
[1] . برقی، المحاسن، ج1، ص41.
[2] . علی دوانی، مفاخر اسلام، ج1، ص 368.
[3] . علی دوانی، تاریخ اسلام ازآغاز تاهجرت، ص109.
منبع:سایت انوار طاها
- [سایر] چرا در اوّل سوره توبه «بسم الله» نیست و چرا در وسط سوره نمل «بسم الله» هست؟
- [سایر] چرا در میان سوره های قرآن سوره توبه «بسم اللّه الرحمن الرحیم» ندارد؟
- [سایر] تفسیر «بسم الله الرّحمن الرّحیم» را با توجه به سخنان گهربار معصومان(ع) بیان کنید.
- [سایر] آیا حدیثی از معصوم در مذمت آیه محسوب نکردن «بسم الله الرحمن الرحیم»داریم و اگر چنین است چرا آن را جزو آیات محسوب نکرده اند؟
- [سایر] وجه تسمیه و شأن نزول سوره حجر چیست؟
- [سایر] آیا بسم الله جزو آیات سوره است؟
- [سایر] آیا بسم الله الرحمن الرحیم یکی از آیات سوره حمد است؟
- [آیت الله خوئی] در نماز آیات گفت: (بسم اللََّه الرّحمن الرّحیم قل هو اللّه احد) رکوع رفت، و بقیه سوره را چهار قسمت کرد، آیا کفایت میکند؟
- [سایر] در نماز آیات اگر بسم الله الرحمن الرحیم را قسمتی از سوره حساب کنیم و بعد از گفتن آن به رکوع اول برویم، آیا صحیح است؟
- [سایر] دیدگاه مفسران درباره جزء آیات قرآن بودن بسم الله الرّحمن الرّحیم چیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید قرائت آن را آهسته بخوانند و نیت آن را به زبان نیاورند و احتیاط آن است که (بسم اللَّه الرحمن الرحیم) آن را هم آهسته بگویند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان بخواهد الله اکبر را به چیزی که بعد از آن می خواند مثلاً به بِسْمِ "اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ" بچسباند باید "راء" اکبر را با پیش بخواند.
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان بخواهد (الله اکبر) را به چیزی که بعد از آن می خواند مثلا به (بسم الله الرحمن الرحیم) بچسباند، باید (ر) اکبر را پیش بدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان بخواهد (اللهُ اکبر) را به چیزی که بعد از آن می خواند مثلاً به بسم الله الرحمن الرحیم ) بچسباند باید (ر) اکبر را با پیش بخواند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید آن را آهسته بخوانند و نیت آن را به زبان نیاورند، و احتیاط واجب آن است که "بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم" آن را هم آهسته بگویند.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان بخواهد (اَللهُ اَکبَرُ) را به چیزی که بعد از آن میخواند مثلاً به بسم الله الرحمن الرّحیم بچسباند، باید (ر) اکبر را پیش [ضمه] بدهد.
- [امام خمینی] اگر انسان بخواهد "الله اکبر" را به چیزی که بعد از آن می خواند مثلا به"بسم الله الرحمن الرحیم" بچسباند، باید ر اکبر را پیش بدهد.
- [آیت الله مظاهری] اگر در رکعت سوّم و چهارم حمد بخواند باید بسم اللَّه آن را هم آهسته بگوید.
- [امام خمینی] - ترجمه سوره قل هو الله احد بسم الله الرحمن الرحیم: (قل هو الله احد)، یعنی بگو ای محمد (ص) که خداوند، خدایی است یگانه. (الله الصمد)، یعنی خدایی که از تمام موجودات بی نیاز است. (لم یلد و لم یولد)، فرزند ندارد و فرزند کسی نیست. (و لم یکن له کفوا احد)، یعنی هیچ کس از مخلوقات مثل او نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند. البته مستحب است مردها حمد و سوره نماز ظهر روز جمعه و (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم) را در همه نمازهای ظهر و عصر بلند بخوانند.