برای پیشرفت و توسعه اسلام ناب محمّدی صلی الله علیه و آله چه کارهایی باید انجام داد تا آن را بیش از این به دنیا بفهمانیم؟

برای پاسخ به این سؤال لازم است ابتداء خصوصیات و ویژگی‌های اسلام ناب محمّدی صلی الله علیه و آله را تبیین نمائیم و در پرتو روشن شدن این ویژگی‌ها، راهکارهای پیشرفت و توسعه اسلام ناب روشن خواهد شد.
خصوصیات اسلام ناب محمّدی صلی الله علیه و آله :
1 . حضور در تمامی صحنه‌های جامعه و توجه به تمام ابعاد زندگی انسان:
از آنجا که دین اسلام جامع‌ترین و کامل‌ترین دین الهی است این جامعیت و خاتمیت اقتضاء دارد که تمام ابعاد زندگی انسان مورد توجه قرار بگیرد ابعاد فردی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی،و... عدم توجّه به یکی از ابعاد زندگی انسان مساوی با ناقص بودن و عدم جامعیت اسلام خواهد بود.
نگاهی گذرا به قرآن کریم و سنّت و فقه اسلامی نشانگر این است که متون مربوط به ابعاد اجتماعی دین به مراتب حجم بیشتری را نسبت به متون مربوط به ابعاد فردی به خود اختصاص داده است.
(دین هرگز از حکومت و سیاست جدا نمی‌باشد، زیرا دین موعظه و نصیحت و تعلیم محض مسائل فردی بدون اجتماعی و مسائل اخلاقی و اعتقادی بدون سیاسی و نظامی و مانند آن نیست بلکه احکام اجتماعی و سیاسی نیز دارد.)[1]
2 . بسط عدالت اجتماعی:
(لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط)[2] ما فرستادیم رسولان را با دلیل‌های روشن و با آنها کتاب و میزان نازل کردیم تا عدالت را به پا دارند. خداوند هدف از ارسال پیامبران و نزول کتب آسمانی را ایجاد عدالت اجتماعی و برخورداری تمام مردم از امکانات مادّی و معنوی مناسب، دانسته است.
3 . هدایت مردم و ایجاد بستری مناسب جهت رشد و تعالی معنوی انسان‌ها درکنار توجه به نیازهای مادی آنان؛ چنانچه خداوندمتعال می فرماید:
(الّذینَ مَکَّنّاهُم فی الاَرضِ اَقاموُا الصلوة و اتوُا الزکاة وَ اَمَروُا بِالمَعروُفِ وَ نَهَوا عَنِ المُنکَرِ وَلِلّهِ عاقِبَة الْاُموُرِ)[3]
(کسانی که اگر آنها را توانایی بخشیم نماز به پا می‌دارند و زکات را پرداخت می‌نمایند و امر به معروف ونهی از منکر می‌کنند و برای خداست سرانجام کارها.)
(طبق این آیه شریفه مسئولیت حکومت اسلامی، عبارتنداز: 1 . برپا داشتن نماز، نیرومند ساختن پیوند جامعه اسلامی با خداوند. 2 . پرداخت زکات، تنظیم برنامه‌‌های اقتصادی و رفاهی مردم. 3 . دستور به کارهای خوب وشایسته و اشاعه خیر و صلاح در جامعه. 4 . نهی از کار زشت و ناپسند و مبارزه با هر نوع فساد و ظلم و جور. ناگفته پیداست چنین حکومتی به افراد لایق و شایسته برای شکوفایی استعدادها میدان می‌دهد و برای پرورش استعدادهای علمی و فکری آنان در علوم و فنون، هنر و فرهنگ و اقتصاد و سیاست زمینه را آماده می‌سازد و آنان را به سوی ترّقی و کمال سوق می‌دهد.)[4]
4 . مبارزه با ظلم و استکبارستیزی:
در آیه شریفه آمده است: (وَ قاتِلوُا فی سبیلِ اللهِ الذَّینَ یُقاتِلوُنَکُم‌ْ)[5] (مبارزه کنید در راه خدا با کسانی که با شما مقاتله می‌نمایند.) مقام معظم رهبری دراین زمینه فرموده اند:(اسلام دین توحید است و توحید یعنی رهایی انسان از عبودیت و اطاعت و تسلیم در برابر هر چیز و هر کس به جز خدا، یعنی گسستن بندهای سلطه نظام‌های بشری یعنی شکستن طلسم ترس از قدرتهای شیطانی و مادی یعنی تکیه به اقتدارات بی‌نهایتی که خداوند در نهاد انسان قرار داده است)[6]
5 . استقلال همه جانبه و عدم وابستگی به قدرتهای بزرگ:
همانطوری که قرآن می فرماید: (وَلَنْ یَجْعَلَ اللّهُ لِلْکافرینَ عَلیَ المؤمنینَ سَبیلا)[7] (خداوند برای کافران راهی را بر علیه مؤمنان قرار نداده است)، بدین معنا که مؤمنین باید به گونه‌ای عمل کنند که در تمام ابعاد، استقلال خویش را حفظ نمایند و موجبات سلطه بیگانگان را فراهم ننمایند و بر همین اساس در قانون اساسی آمده است:
(سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر اساس نفی هرگونه سلطه‌جویی و سلطه‌پذیری، حفظ استقلال همه جانبه و تمامیت ارضی کشور، دفاع از حقوق همه مسلمانان و عدم تعهّد در برابر قدرتهای سلطه‌گر و رابطه صلح‌آمیز متقابل با دول غیر محارب استوار است.)[8]
البته خصوصیات و ویژگی‌های اسلام ناب به همین مقدار خلاصه نمی‌شود و ابعادی وسیع و گسترده دارد که ما به برخی از سرفصل‌های آن اشاره نمودیم.
با روشن شدن خصوصیات و ویژگی‌های اسلام ناب، راه‌های پیشرفت و توسعه آن مشخص می‌شود، که ما در قالب چند گام به آن می پردازیم:
1.قدم اوّل، در پیشرفت و توسعه اسلام ناب، پافشاری بر اصول و ارزش‌های اسلامی و حرکت به سمت تحقق اهداف و ویژگی‌های آنها است.
مرحوم امام فرمودند: (جمهوری اسلامی ایران نباید تحت هیچ شرایطی از اصول و آرمان‌های مقدّس و الهی خود دست بردارد ان شاءالله مردم سلحشور ایران کینه و خشم انقلابی و مقدّس و الهی خویش را در سینه‌ها نگه داشته و شعله‌های ستم‌سوز آن را علیه آمریکای جهانخوار و اذناب آنان به کار خواهند گرفت تا به لطف خداوند بزرگ پرچم اسلام ناب محمّدی صلی الله علیه و آله بر بام همه عالم قد برافرازد و مستضعفان و پا برهنگان و صالحان وارثان زمین گردند)[9]
2.گام دوّم، شناسایی و شناساندن اسلام ناب با تمام ابعادش و معرّفی فرهنگ ناب اسلامی به تمام جهان است.
دشمنان اسلام ناب و انقلاب سعی و تلاش خود را در جهت تخریب چهره اسلام و انقلاب قرار داده‌اند و با هجوم فرهنگی سعی در استحاله و تخریب فرهنگ دینی نموده‌اند، زیرا امروز به اعتراف صریح نظریه‌پردازان غربی‌ درگیری اصلی بین فرهنگ دینی اسلام با فرهنگ غربی است، همانگونه که هانتینگتون نظریه‌پرداز غربی‌ می‌گوید:(تقابل اصلی آینده جوامع بشری برخورد فرهنگ اسلامی و فرهنگ غربی است.)[10]درچنین شرایطی لازم است مسئولان فرهنگی و کلیه دلسوزان نظام، سعی و تلاش خویش را در شناساندن ابعاد اسلام ناب به تمام جهان و معرّفی فرهنگ والای اسلامی به دنیا معطوف دارند؛ چرا که به فرموده امام (ره): (فرهنگ در جامعه هویت آن جامعه را تشکیل می دهد، و با انحراف فرهنگ هر چند جامعه، قدرتمند و قوی باشد ولی پوچ و پوک و میان تهی است. اگر فرهنگ جامعه‌ای وابسته و مرتزق از فرهنگ مخالف باشد ناچار ابعاد دیگر آن جامعه به جانب مخالف گرایش پیدا می‌کند.)[11]
3.گام سوّم، حرکت در جهت استقلال همه جانبه و عدم وابستگی به قدرتهای بزرگ می باشد.
خداوند چه زیبا در قرآن کریم فرموده است: (وَاَعِدُّوا لَهُم ما اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرهَبُونَ بِهِ عَدوَّ اللهِ وَ عَدُوّکم وَ آخرینَ مِنْ دوُنِهِمْ لَاتَعْلَموُنَهُم...)[12] (در برابر دشمنان آنچه توانایی دارید از نیرو آماده سازید (همچنین) اسبهای ورزیده برای میدان نبرد تا به وسیله آن دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید و گروه دیگری غیر از اینها را که شما نمی‌شناسید...)
در این آیه شریفه راه حفظ موجودیت مسلمانان و اسلام و مجد و عظمت و افتخار آنان، آمادگی و بهره‌مندی از تمام امکانات برای مقابله با بیگانگان و دشمنان بیان شده (کلمه (قوه) چه کلمه کوچک و پرمعنایی است نه تنها وسایل جنگی و سلاح‌های مدرن هر عصری را در بر می‌گیرد بلکه تمام نیروها و قدرت‌هائی را که به نوعی از انواع در پیروزی بر دشمن اثر دارد شامل می‌شود اعمّ از نیروهای مادّی و معنوی)[13] و به این لحاظ است که حرکت مسلمانان به سمت استقلال همه جانبه در تمام ابعاد اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و نظامی زمینه‌ساز قدرت آنان و ترس دشمنان اسلام خواهد بود.
در واقع با تأمل در این آیه شریفه ما به تمام ابعاد پیشرفت و توسعه اسلام ناب و راهکارهای آن پی می بریم و چه کلام زیبا و پرمعنایی است، زیرا اگر مسلمانان جهان آن را سرلوحه زندگی خویش قرار دهند، به پیشرفت و توسعه لازم خواهند رسید و عوامل عقب‌افتادگی و ضعف از آنها به دور خواهد ماند.
4.گام چهارم، اجرای عدالت اجتماعی و حل مشکلات اقتصادی مردم و حمایت از طبقات محروم است.
مقام معظم رهبری دراین باره فرموده اند: (اسلام ناب محمّدی، اسلام عدل و قسط است، اسلام عزّت و اسلام حمایت از ضعفاء و پابرهنگان و محرومان است، اسلام دفاع از حقوق مظلومان و مستضعفان است[14]). با اجرای عدالت اجتماعی و توجه و حمایت از طبقات محروم در کنار سایر ابعاد، زمینه‌های پیشرفت و توسعه فراهم می‌شود و قادر خواهیم بود الگوی مناسبی از اسلام ناب را در قالب جمهوری اسلامی به تمام جهان معرّفی نمائیم.
5.گام پنجم، حفظ وحدت بین مسلمانان و حضور و مشارکت فعّال مردم در صحنه‌های اجتماعی می باشد.
مرحوم امام در وصیت‌نامه الهی سیاسی خویش فرمودند: (بی‌تردید رمز بقاء انقلاب اسلامی همان رمز پیروزی است و رمز پیروزی را ملّت می‌داند و نسل‌های آینده در تاریخ خواهند خواند که دو رکن اصلی آن، انگیزه الهی و مقصد عالی حکومت اسلامی و اجتماع ملّت در سراسر کشور با وحدت کلمه برای همان انگیزه و مقصد، اینجانب به همه نسل‌های حاضر و آینده وصیت می‌کنم که اگر بخواهید اسلام و حکومت الله برقرار باشد و دست استعمار و استثمارگران خارج و داخل از کشورتان قطع شود این انگیزه الهی را که خداوند تعالی در قرآن کریم به آن سفارش فرموده است ،از دست ندهید و در مقابل این انگیزه که رمز پیروزی و بقاء آن است، فراموشی هدف و تفرقه و اختلاف است.[15])
اکنون که انقلاب اسلامی به عنوان الگوی اسلام ناب در جهان معرّفی شده است، لازم است با تمام توان در جهت توسعه و پیشرفت آن همّت بگماریم و راه روشن و نورانی را که پیموده‌ایم با تمام قدرت ادامه دهیم؛ چرا که کوچک‌ترین کوتاهی در این امر گناهی نابخشودنی و سبب سرخوردگی و یأس در مسلمانان خواهد شد. مرحوم امام(ره) فرمودند: (سرنوشت اسلام ناب محمّدی صلی الله علیه و آله در جهان با انقلاب اسلامی ایران ارتباط دارد. کوتاهی، سستی و سهل‌انگاری در حفظ و تداوم انقلاب و در نتیجه سقوط، نابودی و مرگ انقلاب به اسلام راستین صدمه و ضربه خواهد زد؛ بنابراین بر مسلمانان سعی و کوشش گسترده در راه تداوم انقلاب اسلامی ایران به منظور حفظ اسلام لازم است.)[16]
معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر:
1.ویژگی‌های انقلاب اسلامی درآیینه نگاه مقام معظم رهبری، مؤسسه فرهنگی قدر ولایت, تهران80,ص27 7.
2 . راه انقلاب, مجموعه مقالات پژوهشی درباره انقلاب، نشر هماهنگ، تهران 78، ج2، ص497447.
3 . استاد مرتضی مطهری (ره)، پیرامون انقلاب اسلامی، انتشارات صدرا، 68، ص187143.
پاورقی ها:
[1] . جوادی آملی, عبدالله، ولایت فقیه, ولایت فقاهت و عدالت, قم, مرکز نشر اسراء، 1378, ص73.
[2] . حدید/25.
[3] . حج/41.
[4] . سبحانی, حفعر، مبانی حکومت اسلامی, قم، انتشارات توحید, 1370، ص44.
[5] . بقره/190.
[6] . حدیث ولایت، ج4, ص242.
[7] . نساء/141.
[8] .قانون اساسی, اصل152.
[9] . صحیفه نور, ج 21, ص95.
[10] . نفوذ و استحاله، تهران، معاونت سیاسی نمایندگی ولی فقیه در قرارگاه ثارالله, 1378، ص 27.
[11] . صحیفه نور, ج 15, ص 160.
[12] . انفال/60.
[13] . مکارم شیرازی, ناصر، تفسیر نمونه, دارالکتب الاسلامیه, ج7, ص222.
[14] . حدیث ولایت, ج1, ص222.
[15] . وصیت‌نامه سیاسی الهی امام خمینی (ره)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ص20.
[16] . صحیفه نور,ج12,ص6 و 7.