آیا تعریف و تمجید پیامبر اکرم (ص) از خود و امام علی (ع) و حضرت زهرا (س) دلیل برتری جویی نیست؟
پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله معصوم بوده و در کلمات ایشان هیچ گونه خودخواهی و خطا و اشتباه راه ندارد . (و ما یَنْطِقُ عَنِ الهَوی (3) اِنْ هُوَ اِلاّ وَحْیٌ یُوحی [1]) طبق این آیه شریفه: او از روی هوی سخن نمی‌گوید هرچه می‌گوید وحی است، او از خودش چیزی نمی‌گوید و هر آنچه می‌گوید همه از ناحیه خداست و این که پیامبر از روی هوی سخن نمی‌گوید و آنچه می‌گوید وحی الهی بوده و از جانب خداست. یعنی هر سخنی از پیامبر صلّی الله علیه و آله نقل می‌شود از جانب خداست. جلال الدین سیوطی می‌گوید: روزی رسول خدا صلّی الله علیه و آله دستور داد تمام درهای خانه‌هایی که به داخل مسجد پیامبر صلّی الله علیه و آله گشوده می‌شد جز در خانة امام علی علیه السّلام بسته شود، این امر به مسلمانان گران آمد تا آن جا که (حمزه) عموی پیامبر صلّی الله علیه و آله از این کار گله کرد، که چگونه در خانة عمویت و عباس عموی دیگرت و ابوبکر و عمر را بستی، امّا درِ خانة پسرعمویت علی علیه السّلام را باز گذاردی؟ و او را بر دیگران ترجیح دادی. هنگامی که پیامبر صلّی الله علیه و آله متوجّه شد که این امر بر آن ها گران آمده است مردم را به مسجد دعوت فرمود: و خطبة بی‌نظیری در تمجید و توحید خداوند ایراد کرد، سپس افزود: ای مردم من شخصاً درها را نبستم و نگشودم و من شما را از مسجد بیرون نکردم، و علی علیه السّلام را ساکن ننمودم، آن چه بود وحی الهی و فرمان خدا بود. سپس این آیات را تلاوت فرمود:( و النّجم اِذا هَوی ... اِن هو اِلاّ وَحیٌ یُوحی)[2] . یکی از ویژگیهایی‌ که پیامبران نداشتند اخلاق زشت است که موجب تنفّر شود و خودخواهی که یکی از اخلاق زشت است که پیامبران عموماً و رسول خدا خصوصاً از آن اخلاق زشت به دور بوده‌اند. امّا هدف پیامبر صلّی الله علیه و آله از تعریف کردن در مورد امیر مؤمنان حضرت علی علیه السّلام مأموریتی بود که از طرف خداوند به پیامبر صلّی الله علیه و آله محوّل شده بود که علاوه بر جایگاه و مقام بالای معنوی امام علی علیه السّلام و خدمات ایشان مسئلة مهم و سرنوشت‌ساز جانشینی پیامبر صلّی الله علیه و آله و امامت امّت اسلامی بود و اگر ما می‌بینیم احادیث زیادی از پیامبر صلّی الله علیه و آله در فضائل و مناقب حضرت علی علیه السّلام در کتب شیعه و اهل سنّت نقل شده برای معرّفی مقام امامت و لیاقت و شایستگی آن حضرت بوده است ، زیرا جانشین پیامبر صلّی الله علیه و آله نمایندة او در تحکیم و گسترش احکام و حفظ شریعت و از بین برنده هر گونه فتنه و فساد و برپا دارندة حدود الهی است و هر کسی برای چنین مقام عظیمی صلاحیت ندارد. جز آن فردی که در ارزش های والای اسلامی مانند: تقوا، جهاد، علم، هجرت، زهد، سابقة نیک، سیاست و کیاست، عدالت، شجاعت، سعة صدر و بلندنظری، اخلاق نیک و .... از همگان برتری داشته باشد و چنین فردی به گواهی تاریخ و روایات شیعه و سنّی، کسی جز علی بن ابیطالب علیه السّلام نخواهد بود. و علّت اینکه پیامبر صلّی الله علیه و آله از حضرت زهرا و امام حسن و امام حسین علیهم السّلام تعریف نموده، و احادیث زیادی در کتب اهل سنّت و شیعه در فضیلت اهل بیت علیهم السّلام از پیامبر صلّی الله علیه و آله نقل شده نیز ریشة قرآنی دارد که خداوند آیة (مودّت)‌ را بر پیامبر صلّی الله علیه و آله نازل کرد که در مورد اهل بیت علیهم السّلام می‌باشد، در سورة شوری می‌فرماید: (قُل لا اَسْئَلُکُم علیه اَجراً اِلاّ المَوَدّةَ فی القُربی)[3] .ای پیامبر بگو من هیچ پاداشی از شما برای رسالتم درخواست نمی‌کنم، جز این که اهل بیت علیهم السّلام مرا دوست داشته باشید. علماء شیعه بالاتفاق معتقدند که منظور از (قربی) در آیه ، اهل بیت پیامبر صلّی الله علیه و آله است که همان حضرت زهرا و حضرت علی و امام حسن و امام حسین علیهمم السّلام می‌باشند. مفسّران اهل سنّت در ذیل این آیه شریفه حدیث طولانی از پیامبر صلّی الله علیه و آله پیرامون محبّت و مودّت اهل بیت علیهم السّلام نقل کرده‌اند از جملة فخر رازی در کتاب تفسیرش می‌گوید: آل محمّد صلّی الله علیه و آله کسانی هستند که بازگشت امرشان به سوی اوست، کسانی که ارتباط شان محکم‌تر و کامل‌تر باشد (آل) محسوب می‌شوند: و شکّی نیست که فاطمه سلام الله علیها و علی و حسن و حسین علیهم السّلام محکم‌ترین پیوند را با رسول خدا صلّی الله علیه و آله داشتند، و این از مسلّمات و مستفاد از احادیث متواتر است. بنابراین آنچه از پیامبر گرامی اسلام در رابطه با امام علی علیه السّلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها و اولاد آن حضرت ذکر می‌شود نه تنها دلیل بر خودخواهی و برتری جویی نیست بلکه به تصریح آیات قرآن اخلاق پیامبر صلّی الله علیه و آله خیلی عظیم و بزرگ بوده و سخنان او دستور خدا در معرفی خاندانش بوده است و اگر توسط کسی خدای نکرده با علم به عصمت پیامبر صلّی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السّلام یک صفت مذمومی به پیامبر و اهل بیت نسبت داده شود لازم است که حتماً استغفار صورت بگیرد. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. تفسیر نمونه، ج22، ناصرمکارم شیرازی 2. فروغ ابدیّت، جعفر سبحانی. پاورقی ها: [1] . النجم/4 . [2] . سیوطی ، جلال الدین ، تفسیر درالمنثور، ج6، ص 122، به نقل از تفسیر نمونه، ج 22، ص 482، چاپ 1363، چاپخانة مدرسة امیر المؤمنین علیه السّلام ، قم. [3] . مکارم شیرازی ، ناصر ،آیات ولایت در قرآن، ص 186 و 181، چاپ 1381، انتشارات نسل جوان.
عنوان سوال:

آیا تعریف و تمجید پیامبر اکرم (ص) از خود و امام علی (ع) و حضرت زهرا (س) دلیل برتری جویی نیست؟


پاسخ:

پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله معصوم بوده و در کلمات ایشان هیچ گونه خودخواهی و خطا و اشتباه راه ندارد . (و ما یَنْطِقُ عَنِ الهَوی (3) اِنْ هُوَ اِلاّ وَحْیٌ یُوحی [1])
طبق این آیه شریفه: او از روی هوی سخن نمی‌گوید هرچه می‌گوید وحی است، او از خودش چیزی نمی‌گوید و هر آنچه می‌گوید همه از ناحیه خداست و این که پیامبر از روی هوی سخن نمی‌گوید و آنچه می‌گوید وحی الهی بوده و از جانب خداست. یعنی هر سخنی از پیامبر صلّی الله علیه و آله نقل می‌شود از جانب خداست.
جلال الدین سیوطی می‌گوید: روزی رسول خدا صلّی الله علیه و آله دستور داد تمام درهای خانه‌هایی که به داخل مسجد پیامبر صلّی الله علیه و آله گشوده می‌شد جز در خانة امام علی علیه السّلام بسته شود، این امر به مسلمانان گران آمد تا آن جا که (حمزه) عموی پیامبر صلّی الله علیه و آله از این کار گله کرد، که چگونه در خانة عمویت و عباس عموی دیگرت و ابوبکر و عمر را بستی، امّا درِ خانة پسرعمویت علی علیه السّلام را باز گذاردی؟ و او را بر دیگران ترجیح دادی. هنگامی که پیامبر صلّی الله علیه و آله متوجّه شد که این امر بر آن ها گران آمده است مردم را به مسجد دعوت فرمود: و خطبة بی‌نظیری در تمجید و توحید خداوند ایراد کرد، سپس افزود: ای مردم من شخصاً درها را نبستم و نگشودم و من شما را از مسجد بیرون نکردم، و علی علیه السّلام را ساکن ننمودم، آن چه بود وحی الهی و فرمان خدا بود. سپس این آیات را تلاوت فرمود:( و النّجم اِذا هَوی ... اِن هو اِلاّ وَحیٌ یُوحی)[2] .
یکی از ویژگیهایی‌ که پیامبران نداشتند اخلاق زشت است که موجب تنفّر شود و خودخواهی که یکی از اخلاق زشت است که پیامبران عموماً و رسول خدا خصوصاً از آن اخلاق زشت به دور بوده‌اند.
امّا هدف پیامبر صلّی الله علیه و آله از تعریف کردن در مورد امیر مؤمنان حضرت علی علیه السّلام مأموریتی بود که از طرف خداوند به پیامبر صلّی الله علیه و آله محوّل شده بود که علاوه بر جایگاه و مقام بالای معنوی امام علی علیه السّلام و خدمات ایشان مسئلة مهم و سرنوشت‌ساز جانشینی پیامبر صلّی الله علیه و آله و امامت امّت اسلامی بود و اگر ما می‌بینیم احادیث زیادی از پیامبر صلّی الله علیه و آله در فضائل و مناقب حضرت علی علیه السّلام در کتب شیعه و اهل سنّت نقل شده برای معرّفی مقام امامت و لیاقت و شایستگی آن حضرت بوده است ، زیرا جانشین پیامبر صلّی الله علیه و آله نمایندة او در تحکیم و گسترش احکام و حفظ شریعت و از بین برنده هر گونه فتنه و فساد و برپا دارندة حدود الهی است و هر کسی برای چنین مقام عظیمی صلاحیت ندارد. جز آن فردی که در ارزش های والای اسلامی مانند: تقوا، جهاد، علم، هجرت، زهد، سابقة نیک، سیاست و کیاست، عدالت، شجاعت، سعة صدر و بلندنظری، اخلاق نیک و .... از همگان برتری داشته باشد و چنین فردی به گواهی تاریخ و روایات شیعه و سنّی، کسی جز علی بن ابیطالب علیه السّلام نخواهد بود.
و علّت اینکه پیامبر صلّی الله علیه و آله از حضرت زهرا و امام حسن و امام حسین علیهم السّلام تعریف نموده، و احادیث زیادی در کتب اهل سنّت و شیعه در فضیلت اهل بیت علیهم السّلام از پیامبر صلّی الله علیه و آله نقل شده نیز ریشة قرآنی دارد که خداوند آیة (مودّت)‌ را بر پیامبر صلّی الله علیه و آله نازل کرد که در مورد اهل بیت علیهم السّلام می‌باشد، در سورة شوری می‌فرماید: (قُل لا اَسْئَلُکُم علیه اَجراً اِلاّ المَوَدّةَ فی القُربی)[3] .ای پیامبر بگو من هیچ پاداشی از شما برای رسالتم درخواست نمی‌کنم، جز این که اهل بیت علیهم السّلام مرا دوست داشته باشید.
علماء شیعه بالاتفاق معتقدند که منظور از (قربی) در آیه ، اهل بیت پیامبر صلّی الله علیه و آله است که همان حضرت زهرا و حضرت علی و امام حسن و امام حسین علیهمم السّلام می‌باشند.
مفسّران اهل سنّت در ذیل این آیه شریفه حدیث طولانی از پیامبر صلّی الله علیه و آله پیرامون محبّت و مودّت اهل بیت علیهم السّلام نقل کرده‌اند از جملة فخر رازی در کتاب تفسیرش می‌گوید: آل محمّد صلّی الله علیه و آله کسانی هستند که بازگشت امرشان به سوی اوست، کسانی که ارتباط شان محکم‌تر و کامل‌تر باشد (آل) محسوب می‌شوند: و شکّی نیست که فاطمه سلام الله علیها و علی و حسن و حسین علیهم السّلام محکم‌ترین پیوند را با رسول خدا صلّی الله علیه و آله داشتند، و این از مسلّمات و مستفاد از احادیث متواتر است.
بنابراین آنچه از پیامبر گرامی اسلام در رابطه با امام علی علیه السّلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها و اولاد آن حضرت ذکر می‌شود نه تنها دلیل بر خودخواهی و برتری جویی نیست بلکه به تصریح آیات قرآن اخلاق پیامبر صلّی الله علیه و آله خیلی عظیم و بزرگ بوده و سخنان او دستور خدا در معرفی خاندانش بوده است و اگر توسط کسی خدای نکرده با علم به عصمت پیامبر صلّی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السّلام یک صفت مذمومی به پیامبر و اهل بیت نسبت داده شود لازم است که حتماً استغفار صورت بگیرد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. تفسیر نمونه، ج22، ناصرمکارم شیرازی
2. فروغ ابدیّت، جعفر سبحانی.
پاورقی ها:
[1] . النجم/4 .
[2] . سیوطی ، جلال الدین ، تفسیر درالمنثور، ج6، ص 122، به نقل از تفسیر نمونه، ج 22، ص 482، چاپ 1363، چاپخانة مدرسة امیر المؤمنین علیه السّلام ، قم.
[3] . مکارم شیرازی ، ناصر ،آیات ولایت در قرآن، ص 186 و 181، چاپ 1381، انتشارات نسل جوان.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین