پس از فشارهای شدید بنی امیه، در عهد امامت امام صادق(ع) بر اثر قیام ها و انقلاب هایی که در کشورهای اسلامی بر علیه بنی امیه بر پا شده بود و جنگ های خونینی که در نهایت منجر به سقوط خلافت بنی امیه گردید، و نیز زمینه خوبی که امام باقر(ع) با نشر حقایق و معارف اسلامی مهیا کرده بود، برای امام صادق(ع) امکانات بیشتری و محیط مناسب تری برای نشر تعالیم دینی پیدا شد.
آن حضرت تا اواخر زمان امامت خود که مصادف با آخر خلافت بنی امیه و اول خلافت بنی عباس بود از فرصت استفاده نمود به نشر تعالیم دینی پرداخت و شخصیت های علمی بسیاری در فنون مختلف عقلی و نقلی مانند زراره، محمد بن مسلم، هشام بن حکم، جابر بن حیان و... پرورش داد.
در حوزه علمی امام ششم(ع)، چهار هزار نفر محدث و دانشمند شرکت می کردند که عده ای از بزرگان و رجال علمی اهل سنت نیز مانند (ابو حنیفه)، سفیان شوری، قاضی سکونی، قاضی ابوالبختری و... افتخار شاگردی آن حضرت را پیدا کردند. از این رو، عوامل ذیل را می توان برای این نامگذاری ذکر کرد:
1- مجال و زمینه مناسبی که سبب شد مجموعه عظیمی از معارف و تعالیم و احکام دینی در حوزه علمی امام صادق(ع) تبیین شود.
2- چهره شاخص و سرشناس و شناخته شده حضرت در میان تمام فرق و گروه های مسلمان.
3- با توجه به این که برخی از ائمه چهارگانه، شاگرد امام صادق(ع) و برخی شاگرد شاگردان آن حضرت بوده اند، پیروی شیعه از فقه و مذهب اهل بیت با نام (جعفری) نامی شناخته شده و معتبر، در برابر مذاهب چهارگانه فقهی اهل سنت بوده است.
4- علاوه بر این که عنوان (مذهب جعفری) شیعیان پیرو مکتب فقهی اهل بیت را از شیعه زیدیه که از فقه اهل بیت پیروی نمی کنند جدا می سازد.
فرصتی که در عصر امامت امام صادق(ع) به دست آمد در عصر امامان قبلی مهیا نشد.
برای آشنایی با نقش امامان قبل از امام صادق(ع) ر.ک: حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، رسول جعفریان.
www.eporsesh.com
