بهشتی که آدم و همسرش مدتی از آن برخوردار بودند، بهشت موعود نبوده است؛ چرا که بهشت موعود، جاودان و دایمی است و بیرون رفتن از آن ممکن نیست؛[1] و آن جا شیطان و شیطنت راه ندارد. افزون بر آن، روایات نیز تأکید دارند که بهشت دنیوی بوده است. از سوی دیگر با توجه به خطاب (اهبطوا[2] = فرود آیید)، روشن می شود که زمین هم نبوده است؛ پس می توان نتیجه گرفت که آن بهشت دنیوی بوده، لیکن نقطه ای غیر از زمین، پس از مخالفت با نصایح پروردگار، از آن جا به زمین فرود آمدند.
شاهد دیگر این که بهشت اخروی پایان سیر انسان است و آن جا ابتدای سیر حضرت آدم(علیه السلام) بود؛ دلیل دیگر بر این که آن جا بهشت جاویدان نبوده، این است که شیطان به آدم(علیه السلام) گفت:
(آیا می خواهی تو را به درخت جاودانگی راهنمایی کنم؟) پس معلوم می شود آن جا محل جاودانی نبوده است. در روایتی از امام صادق(علیه السلام)سؤال کردند: واقعیت آن بهشت چیست؟ حضرت در پاسخ فرمودند: از باغ های دنیا بود و آفتاب و ماه بر آن می تابید و اگر بهشت آخرت بود، از آن خارج نمی شد.[3]
پی نوشتها:
[1]. حجر، 48.
[2]. بقره، 37.
[3]. مجمع البیان، ج1، ص194، تفسیر برهان، ج1، ص80، حدیث 2و3، تفسیر المیزان، ج1، تفسیر نمونه، ج1، ص187، منشور جاوید، ج1، ص79، تفسیر تسنیم، ج 3، ص 329.
منبع: سرگذشت ها و عبرت ها در آیینه ی وحی، سید مرتضی قافله باشی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1383).
