حسین علیه السلام
امام حسین (علیه‌السلام) سومین امام شیعیان می‌باشد.
آیا امام حسین(علیه السلام) دختری به نام «رقیّه» داشته است؟
مورخان و مقتل‌نویسان هنگام بیان فرزندان امام حسین(ع) به ذکر دو دختر به نامهای فاطمه و سکینه، بسنده کرده‌اند؛[1] برخی نیز نام (زینب) را بدان‌ها افزوده‌اند؛[2] اما در هیچ یک از منابع اولیه، نامی از دختری خردسال برای امام حسین(ع) که رقیه، فاطمه صغری و یا نام دیگری داشته باشد موجود نیست و نیز این جریان که هنگام اقامت کاروان اسیران در شام دختری خردسال از امام حسین(ع) در فراق پدر و هنگام مواجهه با سر بریده پدر جان داده باشد، به چشم نمی‌خورد؛ ولی در برخی از کتابهای متأخر شرح حال این دختر کوچک و قصه جان سوز او در خرابه شام بیان شده است.[3] بیشتر این نویسندگان این جریان را از کتاب (کامل بهایی) نوشته قرن هفتم هجری روایت کرده‌اند. برای وجود چنین دختری دو شاهد می‌توان آورد: شاهد اول: هنگامی که زینب(س) در کوفه با سر بریده امام حسین(ع) مواجه شد، اشعاری سرود که در ضمن آن آمده است: (ای برادرم! با فاطمه کوچک سخن بگو که نزدیک است قلبش تهی گردد.)[4] که نشان از وجود چنین دختر خردسالی که در فراق پدر بی‌تاب بوده، دارد. شاهد دوم: آورده‌اند که: امام حسین(ع) در آخرین لحظات حیات خویش، هنگام مواجهه با شمر، چنین فرمود: الا یا زینب یا سکینه! ایا ولدی! من ذایکون لکم بعدی؛ الا یا رقیه! یا ام‌کلثوم! انتم ودیعة ربی، الیوم قد قرب الوعد.[5] که در این‌جا امام حسین(ع) نام رقیه را آورده است. قدیمی‌ترین منبعی که درباره دختر امام حسین در شام، اظهار نظر کرده است، عمادالدین طبری در (کامل بهایی) است؛ وی می‌نویسد: (دخترکی بود چهار ساله، شبی از خواب بیدار شد و گفت: پدر من حسین کجاست؟ این ساعت او را به خواب دیدم سخت پریشان، زنان و کودکان جمله در گریه افتادند و فغان از ایشان برخواست.)[6] یکی از منابعی که عمادالدین طبری جریان را از او نقل کرده است، کتاب (الهاویة) نوشته‌ی دانشمندی سنی به نام محمد بن‌احمد مأمونی است. پی نوشتها: [1]. الارشاد، سلسلة مؤلفات شیخ مفید، ج 2، ص 135، دارالمفید، بیروت، 1414 ه. مناقب آل ابیطالب، ابن شهرآشوب، ج 4، ص 77، موسسه انتشارات علامه، چاپ علمیه قم. اعلام الوری، طبرسی، ج 1، ص 478، موسسه آل‌بیت، چاپ اول، 1417 ه. نسب قریش، مصعب الزبیری، ص 59، دارالمعارف، قاهره چاپ سوم. انساب الاشراف، بلاذری، ج 3، ص 1288، دارالفکر، بیروت، چاپ اول 1417 ه. تذکرة الخواص، سبط بن جوزی، ص 249، موسسه اهل البیت، بیروت، چاپ اول، 1401 ه. [2]. کشف الغمة فی معرفة الائمة، الاربلی، ج 2، ص 38، تحقیق رسولی، تبریز، سوق مسجد الجامع. [3]. نفس الهموم، شیخ عباس قمی، ص 415 و 416، انتشارات مکتبه الحیدریه، چاپ اول، 1379 ش. الایقاد، شاه عبدالعظیمی، ص 179، تحقیق رضوی، منشورات فیروزآبادی، چاپ اول، 1411 ه. معالی السبطین، حائری، ج 2، ص 170، موسسه النعمان، بیروت، 1412 ه. منتهی الآمال، قمی، ج 1، ص 807، موسسه انتشارات هجرت، چاپ چهارم، 1411 ه. کامل بهائی، عمادالدین طبری، ج 2، ص 179، مکتبه المصطفوی. [4]. بحارالانوار، ج 45، ص 115، ( ...یا اخی فاطم الصغیرة کلمّا فقد کاد قلبها ان یذوبا) القندوزی، ینابیع المودة، ج 2، ص 421، انتشارات الشریف الرضی، چاپ اول 1371 ش. [5]. موسوعة کلمات الامام الحسین، معهد تحقیقات باقرالعلوم، ص 511، دارالمعروف، قم، 1415 ه، چاپ اول؛ ینابیع المودة، ج 2، ص 416. [6]. کامل بهایی، همان. منبع: نهضت عاشورا (تحریف‌ها و شبهه‌ها)، مرکز مطالعات و پژوهش‌‌های فرهنگی حوزه‌ی علمیه (1381)
مورخان و مقتل‌نویسان هنگام بیان فرزندان امام حسین(ع) به ذکر دو دختر به نامهای فاطمه و سکینه، بسنده کرده‌اند؛[1] برخی نیز نام (زینب) را بدان‌ها افزوده‌اند؛[2] اما در هیچ یک از منابع اولیه، نامی از دختری خردسال برای امام حسین(ع) که رقیه، فاطمه صغری و یا نام دیگری داشته باشد موجود نیست و نیز این جریان که هنگام اقامت کاروان اسیران در شام دختری خردسال از امام حسین(ع) در فراق پدر و هنگام مواجهه با سر بریده پدر جان داده باشد، به چشم نمی‌خورد؛ ولی در برخی از کتابهای متأخر شرح حال این دختر کوچک و قصه جان سوز او در خرابه شام بیان شده است.[3] بیشتر این نویسندگان این جریان را از کتاب (کامل بهایی) نوشته قرن هفتم هجری روایت کرده‌اند. برای وجود چنین دختری دو شاهد می‌توان آورد: شاهد اول: هنگامی که زینب(س) در کوفه با سر بریده امام حسین(ع) مواجه شد، اشعاری سرود که در ضمن آن آمده است: (ای برادرم! با فاطمه کوچک سخن بگو که نزدیک است قلبش تهی گردد.)[4] که نشان از وجود چنین دختر خردسالی که در فراق پدر بی‌تاب بوده، دارد. شاهد دوم: آورده‌اند که: امام حسین(ع) در آخرین لحظات حیات خویش، هنگام مواجهه با شمر، چنین فرمود: الا یا زینب یا سکینه! ایا ولدی! من ذایکون لکم بعدی؛ الا یا رقیه! یا ام‌کلثوم! انتم ودیعة ربی، الیوم قد قرب الوعد.[5] که در این‌جا امام حسین(ع) نام رقیه را آورده است. قدیمی‌ترین منبعی که درباره دختر امام حسین در شام، اظهار نظر کرده است، عمادالدین طبری در (کامل بهایی) است؛ وی می‌نویسد: (دخترکی بود چهار ساله، شبی از خواب بیدار شد و گفت: پدر من حسین کجاست؟ این ساعت او را به خواب دیدم سخت پریشان، زنان و کودکان جمله در گریه افتادند و فغان از ایشان برخواست.)[6] یکی از منابعی که عمادالدین طبری جریان را از او نقل کرده است، کتاب (الهاویة) نوشته‌ی دانشمندی سنی به نام محمد بن‌احمد مأمونی است. پی نوشتها: [1]. الارشاد، سلسلة مؤلفات شیخ مفید، ج 2، ص 135، دارالمفید، بیروت، 1414 ه. مناقب آل ابیطالب، ابن شهرآشوب، ج 4، ص 77، موسسه انتشارات علامه، چاپ علمیه قم. اعلام الوری، طبرسی، ج 1، ص 478، موسسه آل‌بیت، چاپ اول، 1417 ه. نسب قریش، مصعب الزبیری، ص 59، دارالمعارف، قاهره چاپ سوم. انساب الاشراف، بلاذری، ج 3، ص 1288، دارالفکر، بیروت، چاپ اول 1417 ه. تذکرة الخواص، سبط بن جوزی، ص 249، موسسه اهل البیت، بیروت، چاپ اول، 1401 ه. [2]. کشف الغمة فی معرفة الائمة، الاربلی، ج 2، ص 38، تحقیق رسولی، تبریز، سوق مسجد الجامع. [3]. نفس الهموم، شیخ عباس قمی، ص 415 و 416، انتشارات مکتبه الحیدریه، چاپ اول، 1379 ش. الایقاد، شاه عبدالعظیمی، ص 179، تحقیق رضوی، منشورات فیروزآبادی، چاپ اول، 1411 ه. معالی السبطین، حائری، ج 2، ص 170، موسسه النعمان، بیروت، 1412 ه. منتهی الآمال، قمی، ج 1، ص 807، موسسه انتشارات هجرت، چاپ چهارم، 1411 ه. کامل بهائی، عمادالدین طبری، ج 2، ص 179، مکتبه المصطفوی. [4]. بحارالانوار، ج 45، ص 115، ( ...یا اخی فاطم الصغیرة کلمّا فقد کاد قلبها ان یذوبا) القندوزی، ینابیع المودة، ج 2، ص 421، انتشارات الشریف الرضی، چاپ اول 1371 ش. [5]. موسوعة کلمات الامام الحسین، معهد تحقیقات باقرالعلوم، ص 511، دارالمعروف، قم، 1415 ه، چاپ اول؛ ینابیع المودة، ج 2، ص 416. [6]. کامل بهایی، همان. منبع: نهضت عاشورا (تحریف‌ها و شبهه‌ها)، مرکز مطالعات و پژوهش‌‌های فرهنگی حوزه‌ی علمیه (1381)
عنوان سوال:
آیا امام حسین(علیه السلام) دختری به نام «رقیّه» داشته است؟
پاسخ:
مورخان و مقتل‌نویسان هنگام بیان فرزندان امام حسین(ع) به ذکر دو دختر به نامهای فاطمه و سکینه، بسنده کرده‌اند؛[1] برخی نیز نام (زینب) را بدان‌ها افزوده‌اند؛[2] اما در هیچ یک از منابع اولیه، نامی از دختری خردسال برای امام حسین(ع) که رقیه، فاطمه صغری و یا نام دیگری داشته باشد موجود نیست و نیز این جریان که هنگام اقامت کاروان اسیران در شام دختری خردسال از امام حسین(ع) در فراق پدر و هنگام مواجهه با سر بریده پدر جان داده باشد، به چشم نمی‌خورد؛ ولی در برخی از کتابهای متأخر شرح حال این دختر کوچک و قصه جان سوز او در خرابه شام بیان شده است.[3] بیشتر این نویسندگان این جریان را از کتاب (کامل بهایی) نوشته قرن هفتم هجری روایت کرده‌اند.
برای وجود چنین دختری دو شاهد می‌توان آورد: شاهد اول: هنگامی که زینب(س) در کوفه با سر بریده امام حسین(ع) مواجه شد، اشعاری سرود که در ضمن آن آمده است: (ای برادرم! با فاطمه کوچک سخن بگو که نزدیک است قلبش تهی گردد.)[4] که نشان از وجود چنین دختر خردسالی که در فراق پدر بی‌تاب بوده، دارد.
شاهد دوم: آورده‌اند که: امام حسین(ع) در آخرین لحظات حیات خویش، هنگام مواجهه با شمر، چنین فرمود:
الا یا زینب یا سکینه! ایا ولدی! من ذایکون لکم بعدی؛ الا یا رقیه! یا ام‌کلثوم! انتم ودیعة ربی، الیوم قد قرب الوعد.[5]
که در این‌جا امام حسین(ع) نام رقیه را آورده است.
قدیمی‌ترین منبعی که درباره دختر امام حسین در شام، اظهار نظر کرده است، عمادالدین طبری در (کامل بهایی) است؛ وی می‌نویسد: (دخترکی بود چهار ساله، شبی از خواب بیدار شد و گفت: پدر من حسین کجاست؟ این ساعت او را به خواب دیدم سخت پریشان، زنان و کودکان جمله در گریه افتادند و فغان از ایشان برخواست.)[6] یکی از منابعی که عمادالدین طبری جریان را از او نقل کرده است، کتاب (الهاویة) نوشته‌ی دانشمندی سنی به نام محمد بن‌احمد مأمونی است.
پی نوشتها:
[1]. الارشاد، سلسلة مؤلفات شیخ مفید، ج 2، ص 135، دارالمفید، بیروت، 1414 ه.
مناقب آل ابیطالب، ابن شهرآشوب، ج 4، ص 77، موسسه انتشارات علامه، چاپ علمیه قم.
اعلام الوری، طبرسی، ج 1، ص 478، موسسه آل‌بیت، چاپ اول، 1417 ه.
نسب قریش، مصعب الزبیری، ص 59، دارالمعارف، قاهره چاپ سوم.
انساب الاشراف، بلاذری، ج 3، ص 1288، دارالفکر، بیروت، چاپ اول 1417 ه.
تذکرة الخواص، سبط بن جوزی، ص 249، موسسه اهل البیت، بیروت، چاپ اول، 1401 ه.
[2]. کشف الغمة فی معرفة الائمة، الاربلی، ج 2، ص 38، تحقیق رسولی، تبریز، سوق مسجد الجامع.
[3]. نفس الهموم، شیخ عباس قمی، ص 415 و 416، انتشارات مکتبه الحیدریه، چاپ اول، 1379 ش.
الایقاد، شاه عبدالعظیمی، ص 179، تحقیق رضوی، منشورات فیروزآبادی، چاپ اول، 1411 ه.
معالی السبطین، حائری، ج 2، ص 170، موسسه النعمان، بیروت، 1412 ه.
منتهی الآمال، قمی، ج 1، ص 807، موسسه انتشارات هجرت، چاپ چهارم، 1411 ه.
کامل بهائی، عمادالدین طبری، ج 2، ص 179، مکتبه المصطفوی.
[4]. بحارالانوار، ج 45، ص 115، ( ...یا اخی فاطم الصغیرة کلمّا فقد کاد قلبها ان یذوبا)
القندوزی، ینابیع المودة، ج 2، ص 421، انتشارات الشریف الرضی، چاپ اول 1371 ش.
[5]. موسوعة کلمات الامام الحسین، معهد تحقیقات باقرالعلوم، ص 511، دارالمعروف، قم، 1415 ه، چاپ اول؛ ینابیع المودة، ج 2، ص 416.
[6]. کامل بهایی، همان.
منبع: نهضت عاشورا (تحریف‌ها و شبهه‌ها)، مرکز مطالعات و پژوهش‌‌های فرهنگی حوزه‌ی علمیه (1381)
- [سایر] پرسش:آیا حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام دختری به اسم رقیه(س) داشته اند؟ چرا که شنیده ام شهید مطهری می گفته که حضرت رقیه گویا اصلاً وجود خارجی ندارد؟
- [سایر] مادر حضرت رقیه (علیها السلام) که بود و فرزندان دیگر امام حسین (علیه السلام) که با حضرت رقیه(علیها السلام) مدفونند که هستند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نظر شما در مورد دختر سه ساله امام حسین علیه السلام (رقیه علیها السلام) چیست؟
- [سایر] آیا حضرت رقیه(س) دختر امام حسین است؟
- [سایر] نام واقعی رقیه دختر امام حسین علیه السلام چیست؟ آیا این نام (رقیه) درست است و صحیح می‌باشد؟
- [سایر] آیا جریان دختر سه ساله امام حسین (ع ) حضرت رقیه واقعیت دارد؟
- [سایر] حضرت رقیه(علیها السلام) چندمین دختر امام حسین(علیه السلام) بودند و چه روزی به دنیا آمدند؟
- [سایر] سال هاست که روایت شده حضرت رقیه 3 روز بعد از شهادت پدرش در خرابه شام از دنیا رفت. اگر این درست باشد به چه دلیل چند هفته بعد می‌گویند وفات حضرت رقیه به روایتی . اگر روایتی درست است پس شهادت امام حسین (ع)هم به روایتی باید تغییر داشته باشد.؟
- [سایر] آیا امام حسین(ع) خواهری به نام رقیه داشت؟ آیا او همراه امام حسین(ع) در کربلا بود؟ و آیا خواهران دیگر امام حسین؛ مثل ام کلثوم در کربلا حضور داشتند؟
- [سایر] آیا واقعا از نظر شهید مطهری (ره) حضرت رقیه (س) وجود نداشتهاند؟
- [آیت الله مظاهری] اگر میّت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او گرچه دختر باشد سهم پسر میّت را میبرد و نوه دختری او گرچه پسر باشد سهم دختر میّت را میبرد بنابراین مال را سه قسمت می‌کنند یک قسمت را به نوه دختری و دو قسمت را به نوه پسری میدهند و نوه دختری یا پسری اگر متعدد باشند هر کدام سهمی که به آنها میرسد طوری قسمت می‌کنند که هر پسری دو برابر دختر ارث ببرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] انسان نمیتواند با دختری که مادر یا مادر بزرگ انسان او را شیر کامل داده ازدواج کند، و نیز اگر زن پدر انسان از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد انسان نمیتواند با آن دختر ازدواج نماید و چنانچه دختر شیرخواری را برایخود عقد کند، بعد مادر یا مادر بزرگ یا زن پدر او آن دختر را شیر دهد، عقد باطل می‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زن پدر دختری، بچه شوهر آن دختر را از شیر آن پدر شیر کامل دهد، آن دختر بر شوهر خود حرام می‌شود؛ خواه بچه از همان دختر باشد یا از زن دیگر شوهر او.
- [آیت الله مظاهری] اگر زن پدر دختری، بچّه شوهر آن دختر را از شیر آن پدر شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می‌شود چه بچّه از همان دختر یا زن دیگر شوهر او باشد.
- [امام خمینی] اگر زن پدر دختری، بچه شوهر آن دختر را از شیر آن پدر شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می شود چه بچه از همان دختر یا زن دیگر شوهر او باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن پدر دختری، بچّه شوهر آن دختر را از شیر آن پدر شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می‌شود، چه بچّه از همان دختر یا از زن دیگر شوهر او باشد.
- [آیت الله بروجردی] اگر زن پدر دختری بچهی شوهر آن دختر را شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می‌شود، چه بچه از همان دختر یا از زن دیگر شوهر او باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی دختری را برای پسر خود عقد کند، خودش می تواند با مادر آن دختر ازدواج نماید، همچنین اگر اول خودش با مادر آن دختر ازدواج کرده می تواند آن دختر را برای پسر خود بگیرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زن پدر دختری بچه شوهر آن دختر را از شیر آن پدر شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می‌شود، چه بچه از همان دختر یا از زن دیگر شوهر او باشد.
- [آیت الله سبحانی] اگر زن پدر دختری، بچه شوهر آن دختر را از شیر آن پدر، شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می شود. چه بچه از همان دختر یا از زن دیگر شوهر او باشد.