درباره مقام علمی حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) توضیح دهید.
فضایل و کمالات حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، مانند فضایل سایر معصومان است چون آن حضرت دختر خاتم پیامبران است که برای تولدش رسول خدا چنین بشارت داده شد: انا اعطیناک الکوثر... برای درک مقام معنوی و فضایل آن حضرت کافی است که روایات رسیده از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را از خاطر بگذرانیم. فاطمه(سلام الله علیها) بهترین زنان دو عالم است، افضل از همه بانوان جهان از مقام عصمت کبری برخوردار بود، و از هر حیث نسبت به بانوان جهان برتری و الگوی زنان بعد از خود است (فاطمه سیدة زنان عالمین است). چنان که در روایات فراوان آمده است، حضرت زهرا(سلام الله علیها) تنها بانویی بود که در شأن همسری امیرمؤمنان(علیه السلام) بود و اگر امام علی(علیه السلام) نبود برای حضرت فاطمه زهر(سلام الله علیها) ا کفوی نبود، این روایت و روایتهای دیگری که در منابع حدیثی درباره مقام و فضیلت حضرت زهر(سلام الله علیها) آمده است همه نشانگر این است که این بانو فضایل و مقام معنوی و علمی بسیار بالایی داشت. از نظر علمی در حدّی بود که سایر ائمه در آن درجه قرار داشتند، اگر آن بانو هم‌کفوی غیر از علی نداشت این حقیقت بیانگر عظمت علمی حضرت زهرا (سلام الله علیها) است. از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که سؤال فرمودند: آیا می‌دانید تفسیر کلمه (فاطمه) چیست؟ راوی گوید خیر مولایم مرا به تفسیر آن آگاه فرمایید؛ فرمودند: یعنی که شرّ و بدی در وجود او راهی ندارد و اگر برای همسری این بزرگوار امام علی(علیه السلام) نبود تا قیامت کسی همشأن ایشان نمی‌شد[1] مقام علمی آن حضرت نیز چونان امام علی(علیه السلام) بعد از پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) سرآمد تمام بشریت است اگرچه عرصه را به آن حضرت به قدری تنگ نمودند که اندکی پس از پدر مهربانش دنیا را ترک کرد و با پهلوی شکسته به حضور پدرش شتافت. ((الله لقد فطمها الله تبارک و تعالی بالعلم و عن الطمث بالمیثاق [2] ؛ خداوند آن با نور را از علم مملو ساخت و از ناپاکیهای زنان در عالم در منع کرد و مبرا نمود. )) ( به خدا سوگند خداوند متعال آن حضرت را به قدری در علم وسعت و ظرفیت داد که از علم بشری بی‌نیاز نمود و هرگز نیازی به آموختن از دیگران نداشته باشد زیرا پدرشان اولین معلم اسلام و آخرین پیامبر است که خداوند او را با دین کامل و کتاب آسمانیش به سوی بشریت فرستاد).[3] همچنان که امام علی(علیه السلام) می‌فرمودند: (بپرسید از من از هر چیزی که نمی‌دانید و از هر چیزی که می خواهید زیرا که در این سینة من علومی انباشته شده که از پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فراگرفته‌ام و همواره دنبال مردمی هستم که لیاقت داشته باشد، تا آن را به آنها بیاموزم. حضرت فاطمه(سلام الله علیها) نیز از این مقام رفیع علمی برخوردار بود، چون هم شأن با حضرت علی(علیه السلام) در تمام فضایل معنوی و علمی بود، اگر ما به خطبه آن حضرت که دربارة دفاع از ولایت که در مسجد ایراد فرمود خوب تأمل کنیم خطبه‌اش را هم‌سنگ خطبه‌های امیرمؤمنان(علیه السلام) خواهیم یافت.[4] مرحوم مجلسی دربارة تفسیر حدیث امام باقر (علیه السلام) که فرمودند: (...فطمها الله بالعلم...) یعنی به سبب کثرت علم از جهل بریده شد و به قدری علم دارد که جهالت هرگز در آن راه ندارد و از آغاز آفرینش برخوردار از علوم ربانی شده[5] بنابراین با توجه به این‌که آن حضرت تنها دختر پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) بوده است که فرزندانش امامان معصومی چون امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) هستند که هر یک معدن و مخرن علوم الهی بودند و در حضور آن بانو تعلیم و تربیت دیده بودند. از طرفی آن بانو تنها هم شان امیرمؤمنان(علیه السلام) بود و از هر جهت خصوصاً از جهت علمی و همچنین یازده امام معصوم(علیهم السلام) که وارث علم الهی هستند، فرزندان آن حضرت هستند و تمام آنها به فضائل آن حضرت تصریح کرده‌اند و آن حضرت در تمام فضائل با آنها شریک است[6] و آنها وارث علم حضرت فاطمه (سلام الله علیها) هستند که مصحف فاطمه به آنها رسید. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. بانوی نمونه، آیت الله ابراهیم امینی، انتشارات شفق. 2. زندگانی حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) ، دکتر سیدجعفر شهیدی، انتشارات، نشر فرهنگ اسلامی. 3. حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) ، سید محمدکاظم قزوینی، انتشارات آفاق. 4. حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) ، رحمانی همدانی، انتشاران مرضیه. پی نوشتها: [1] . موسوی، محمدکاظم، فاطمه از مهد تا لحد، نشر آقاق، چاپ چهارم، 1371، ص65. [2] . مجلسی، بحارالانوار، ج43، ص14، 15، و رحمانی همدانی، فاطمه الزهرا و بهجه قلب المصطفی، تهران، مرضیه، چاپ دوم، 1372ش، ص149. [3] . موسوی، محمدکاظم، (پیشین)، ص 64. [4] . ر.ک: خطابة فدک، عزالدین زنجانی، شرح خطبه حضرت زهرا، مشهد، چاپ اول، ص40. [5] . مجلسی (پیشین) ج 43، ص65، 101. و ر.ک: رحمانی همدانی، پیشین، ج43، ص14. [6] . ر.ک: رحمانی همدانی، پیشین، ص37، 60 و ص9، 13. (فضائل حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) از زبان فرزندانش).
عنوان سوال:

درباره مقام علمی حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) توضیح دهید.


پاسخ:

فضایل و کمالات حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، مانند فضایل سایر معصومان است چون آن حضرت دختر خاتم پیامبران است که برای تولدش رسول خدا چنین بشارت داده شد: انا اعطیناک الکوثر...
برای درک مقام معنوی و فضایل آن حضرت کافی است که روایات رسیده از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را از خاطر بگذرانیم. فاطمه(سلام الله علیها) بهترین زنان دو عالم است، افضل از همه بانوان جهان از مقام عصمت کبری برخوردار بود، و از هر حیث نسبت به بانوان جهان برتری و الگوی زنان بعد از خود است (فاطمه سیدة زنان عالمین است).
چنان که در روایات فراوان آمده است، حضرت زهرا(سلام الله علیها) تنها بانویی بود که در شأن همسری امیرمؤمنان(علیه السلام) بود و اگر امام علی(علیه السلام) نبود برای حضرت فاطمه زهر(سلام الله علیها) ا کفوی نبود، این روایت و روایتهای دیگری که در منابع حدیثی درباره مقام و فضیلت حضرت زهر(سلام الله علیها) آمده است همه نشانگر این است که این بانو فضایل و مقام معنوی و علمی بسیار بالایی داشت. از نظر علمی در حدّی بود که سایر ائمه در آن درجه قرار داشتند، اگر آن بانو هم‌کفوی غیر از علی نداشت این حقیقت بیانگر عظمت علمی حضرت زهرا (سلام الله علیها) است. از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که سؤال فرمودند: آیا می‌دانید تفسیر کلمه (فاطمه) چیست؟ راوی گوید خیر مولایم مرا به تفسیر آن آگاه فرمایید؛ فرمودند: یعنی که شرّ و بدی در وجود او راهی ندارد و اگر برای همسری این بزرگوار امام علی(علیه السلام) نبود تا قیامت کسی همشأن ایشان نمی‌شد[1] مقام علمی آن حضرت نیز چونان امام علی(علیه السلام) بعد از پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) سرآمد تمام بشریت است اگرچه عرصه را به آن حضرت به قدری تنگ نمودند که اندکی پس از پدر مهربانش دنیا را ترک کرد و با پهلوی شکسته به حضور پدرش شتافت.
((الله لقد فطمها الله تبارک و تعالی بالعلم و عن الطمث بالمیثاق [2] ؛ خداوند آن با نور را از علم مملو ساخت و از ناپاکیهای زنان در عالم در منع کرد و مبرا نمود. ))
( به خدا سوگند خداوند متعال آن حضرت را به قدری در علم وسعت و ظرفیت داد که از علم بشری بی‌نیاز نمود و هرگز نیازی به آموختن از دیگران نداشته باشد زیرا پدرشان اولین معلم اسلام و آخرین پیامبر است که خداوند او را با دین کامل و کتاب آسمانیش به سوی بشریت فرستاد).[3]
همچنان که امام علی(علیه السلام) می‌فرمودند: (بپرسید از من از هر چیزی که نمی‌دانید و از هر چیزی که می خواهید زیرا که در این سینة من علومی انباشته شده که از پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فراگرفته‌ام و همواره دنبال مردمی هستم که لیاقت داشته باشد، تا آن را به آنها بیاموزم. حضرت فاطمه(سلام الله علیها) نیز از این مقام رفیع علمی برخوردار بود، چون هم شأن با حضرت علی(علیه السلام) در تمام فضایل معنوی و علمی بود، اگر ما به خطبه آن حضرت که دربارة دفاع از ولایت که در مسجد ایراد فرمود خوب تأمل کنیم خطبه‌اش را هم‌سنگ خطبه‌های امیرمؤمنان(علیه السلام) خواهیم یافت.[4]
مرحوم مجلسی دربارة تفسیر حدیث امام باقر (علیه السلام) که فرمودند: (...فطمها الله بالعلم...)
یعنی به سبب کثرت علم از جهل بریده شد و به قدری علم دارد که جهالت هرگز در آن راه ندارد و از آغاز آفرینش برخوردار از علوم ربانی شده[5] بنابراین با توجه به این‌که آن حضرت تنها دختر پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) بوده است که فرزندانش امامان معصومی چون امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) هستند که هر یک معدن و مخرن علوم الهی بودند و در حضور آن بانو تعلیم و تربیت دیده بودند.
از طرفی آن بانو تنها هم شان امیرمؤمنان(علیه السلام) بود و از هر جهت خصوصاً از جهت علمی و همچنین یازده امام معصوم(علیهم السلام) که وارث علم الهی هستند، فرزندان آن حضرت هستند و تمام آنها به فضائل آن حضرت تصریح کرده‌اند و آن حضرت در تمام فضائل با آنها شریک است[6] و آنها وارث علم حضرت فاطمه (سلام الله علیها) هستند که مصحف فاطمه به آنها رسید.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. بانوی نمونه، آیت الله ابراهیم امینی، انتشارات شفق.
2. زندگانی حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) ، دکتر سیدجعفر شهیدی، انتشارات، نشر فرهنگ اسلامی.
3. حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) ، سید محمدکاظم قزوینی، انتشارات آفاق.
4. حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) ، رحمانی همدانی، انتشاران مرضیه.
پی نوشتها:
[1] . موسوی، محمدکاظم، فاطمه از مهد تا لحد، نشر آقاق، چاپ چهارم، 1371، ص65.
[2] . مجلسی، بحارالانوار، ج43، ص14، 15، و رحمانی همدانی، فاطمه الزهرا و بهجه قلب المصطفی، تهران، مرضیه، چاپ دوم، 1372ش، ص149.
[3] . موسوی، محمدکاظم، (پیشین)، ص 64.
[4] . ر.ک: خطابة فدک، عزالدین زنجانی، شرح خطبه حضرت زهرا، مشهد، چاپ اول، ص40.
[5] . مجلسی (پیشین) ج 43، ص65، 101. و ر.ک: رحمانی همدانی، پیشین، ج43، ص14.
[6] . ر.ک: رحمانی همدانی، پیشین، ص37، 60 و ص9، 13. (فضائل حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) از زبان فرزندانش).





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین