امام حسن علیه السّلام پس از شهادت پدر بزرگوارش به خلافت رسید. اگر چه مدت خلافت آنحضرت کوتاه بود ولی در همین مدت کوتاه درس هایی به جامعة اسلام و آینده گان داد و چهرة دروغین مدعیان خلافت را آشکار نمود و غاصب بودن و نامشروع بودن حکومت و خلافت آنها را برای تمامی انسان های آزاده روشن ساخت.
مرحوم سید حسن امین از کتاب استیعاب ابن عبدالبز نقل می کند:
صلح امام حسن علیه السّلام با معاویه در تاریخ پانزدهم جمادی الاولی سال چهل و یکم هجرت روی داد، بنابراین هر کس آنرا سال چهلم هجری بداند خطا کرده است. حاکم نیشابوری نیز در کتاب المستدرک می نویسد که عهد نامة صلح در سال 41 هجری صورت پذیرفته است.
گفته شده است که این قرار داد در بیست و پنجم ربیع الاول انجام گرفته و برخی آنرا بیست و پنجم ربیع الاخر می دانند. به این ترتیب اگر جمادی الاولی را بپذیریم، زمان خلافت ظاهری امام حسن علیه السّلام هفت ماه و بیست و چهار روز می باشد و اگر ربیع الاول را بپذیریم، این زمان شش ماه و چهار روز می شود و در صورت سوم، این مدت چند روز بیشتر می شود.[1]
به هر تقدیر مراحل مختلف زندگی امام حسن علیه السّلام را می توان به این صورت بیان کرد. هفت سال و شش ماه در زمان جدش رسول الله صلّی الله علیه و آله سی سال تا شهادت پدر بزرگوارش، شش ماه و پنچ روز حکومت ظاهری تا صلح با معاویه، نه سال و نه ماه و سیزده روز از هنگام صلح تا شهادت.[2] در هر صورت خلافت را امام حسن حق مسلم خودش می دانست و مورخین اهل سنت نیز نوشته اند بیعتی که با امام حسن علیه السّلام شد بی نظیر بود و اجتماعی که مردم برای بیعت با او تشکیل دادند تا در جنگ با معاویه او را یاری دهند بی نظیر بود.
برای مطالعة بیشتر به کتاب صلح امام حسن، شیخ راضی آل یاسین ترجمة مقام معظم رهبری و کتاب حسن کیست فضل الله کمپانی مراجعه فرمائید.
(بین حق و باطل چهار انگشت است آنچه را با دو چشم خود دیدی آن حق است و با گوش هایت اخبار بی اساس بسیار شنیده ای بنابراین آنچه شنیدی آن را به عنوان حق نپذیر تا ثابت شود.)
(تحف العقول، ص 229)
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ر. ک: مسعودی، مروج الذهب، بیروت، دارالمعروف، بی تا، ج 3، ص 4، و ابن کثیر، البدایه و النهایه، بیروت، مکتبة المعارف، بی تا، ج 8، ص 14 و سید محسن امین، امام حسن و امام حسین علیهم السّلام ، ترجمة ادارة کل تبلیغات اسلامی، چاپ پنجم، سال 1366، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، ص 69.
[2] . همان، سید محسن امین، ص 97.
