محدثین و بزرگان اهل سنت در کتب خود بر این مطلب تصریح کرده‌اند که: "در عصر پیامبر گرامی اسلام (ص) سنت الهی بر این بود که برای نماز جمعه یکبار اذان می‌گفتند و این سنت در زمان خلافت ابوبکر و عمر هم دامه داشت، ولی وقتی که عثمان به خلافت رسید دستور داد که اذان دیگری اضافه شود و این دستور را در تمام بلاد اسلامی اِعمال کردند و این شیوه همین طور باقی ماند[1] و برخی از بزرگان اهل سنت در توجیه این کار عثمان می‌گویند: "چون تعداد مردم در زمان عثمان زیاد شده بود، عثمان دستور داد یک اذان دیگر هم در روز جمعه گفته شود".[2] مرحوم علامه امینی در کتاب شریف الغدیر در ردّ این توجیه سه دلیل می‌آورند: 1. آنها می‌گویند کثرت مردم باعث شد تا خلیفه سوم دستور بدهد اذان دیگری ندا داده شود. این مطلب درست نیست، زیرا آیا این کثرت مردم پدیده‌ای بود که ناگهان در هفتمین سال از خلافت عثمان روی داد؟ و یا از همان هنگام که این شهر، پایتخت مسلمانان گردیده بود؟ 2. اگر واقعاً تعداد انبوه مردم باعث دستور عثمان شده بود، پس چرا در بلاد کم جمعیت هم این شیوه را پیش گرفتند؟ و چرا دستور نداد که این حکم مختص به شهرهای بزرگ است؟ و یا چرا تعداد مؤذنین را زیاد نکرد که همه آنها همزمان در یک گوشه‌ای از مصلیها اذان بدهند، چنانکه پیامبر همین کار را می‌کرد؟ 3. و اگر انبوه جمعیت ملاک برای زیاد کردن اذان بشود (نه مؤذنین) الآن باید تعداد اذان خیلی بیشتر می‌شد، در حالیکه چنین نشده است".[3] مرحوم امام خمینی (ره) در تحریر الوسیله فرموده: (اذان دوم در روز جمعه بدعت و حرام است.) [4] -------------------------------------------------------------------------------- [1] . صحیح بخاری، (چاپ بیروت، انتشارات دار الکتب العلمیه)، ج1 ص219، و کتاب الام ابن ادریس شافعی، (چاپ بیروت، انتشارات دار المعرفه)، ج1 ص195، سنن ابی داود ج1 ص 655، باب 225، چاپ اول حمص. صحیح ترمذی ج1 ص68. سنن ابن ماجد ج1 ص 348. سنن نسائی ج3، ص100. سنن بیهقی ج1 ص 429 و ج3 ص 192. تاریخ طبری، ج5، ص68. کامل ابن اثیر ج3، ص48. [2] . صحیح بخاری، (چاپ بیروت، انتشارات دار الکتب العلمیه)، ج1 ص219، و کتاب الام ابن ادریس شافعی، (چاپ بیروت، انتشارات دار المعرفه)، ج1 ص195، سنن ابی داود ج1 ص 655، باب 225، چاپ اول حمص. صحیح ترمذی ج1 ص68. سنن ابن ماجد ج1 ص 348. سنن نسائی ج3، ص100. سنن بیهقی ج1 ص 429 و ج3 ص 192. تاریخ طبری، ج5، ص68. کامل ابن اثیر ج3، ص48. [3] . ترجمه الغدیر علامه امینی، ج15، ص206 تا 213. [4] . تحریر الوسیله امام خمینی (ره) ج1، ص217 (مرحوم مقدس اردبیلی، در مجمع البیان ج2 ص376 فتوا به تحریم داده است).
محدثین و بزرگان اهل سنت در کتب خود بر این مطلب تصریح کردهاند که:
"در عصر پیامبر گرامی اسلام (ص) سنت الهی بر این بود که برای نماز جمعه یکبار اذان میگفتند و این سنت در زمان خلافت ابوبکر و عمر هم دامه داشت، ولی وقتی که عثمان به خلافت رسید دستور داد که اذان دیگری اضافه شود و این دستور را در تمام بلاد اسلامی اِعمال کردند و این شیوه همین طور باقی ماند[1] و برخی از بزرگان اهل سنت در توجیه این کار عثمان میگویند: "چون تعداد مردم در زمان عثمان زیاد شده بود، عثمان دستور داد یک اذان دیگر هم در روز جمعه گفته شود".[2]
مرحوم علامه امینی در کتاب شریف الغدیر در ردّ این توجیه سه دلیل میآورند:
1. آنها میگویند کثرت مردم باعث شد تا خلیفه سوم دستور بدهد اذان دیگری ندا داده شود. این مطلب درست نیست، زیرا آیا این کثرت مردم پدیدهای بود که ناگهان در هفتمین سال از خلافت عثمان روی داد؟ و یا از همان هنگام که این شهر، پایتخت مسلمانان گردیده بود؟
2. اگر واقعاً تعداد انبوه مردم باعث دستور عثمان شده بود، پس چرا در بلاد کم جمعیت هم این شیوه را پیش گرفتند؟ و چرا دستور نداد که این حکم مختص به شهرهای بزرگ است؟ و یا چرا تعداد مؤذنین را زیاد نکرد که همه آنها همزمان در یک گوشهای از مصلیها اذان بدهند، چنانکه پیامبر همین کار را میکرد؟
3. و اگر انبوه جمعیت ملاک برای زیاد کردن اذان بشود (نه مؤذنین) الآن باید تعداد اذان خیلی بیشتر میشد، در حالیکه چنین نشده است".[3]
مرحوم امام خمینی (ره) در تحریر الوسیله فرموده: (اذان دوم در روز جمعه بدعت و حرام است.) [4]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . صحیح بخاری، (چاپ بیروت، انتشارات دار الکتب العلمیه)، ج1 ص219، و کتاب الام ابن ادریس شافعی، (چاپ بیروت، انتشارات دار المعرفه)، ج1 ص195، سنن ابی داود ج1 ص 655، باب 225، چاپ اول حمص. صحیح ترمذی ج1 ص68. سنن ابن ماجد ج1 ص 348. سنن نسائی ج3، ص100. سنن بیهقی ج1 ص 429 و ج3 ص 192. تاریخ طبری، ج5، ص68. کامل ابن اثیر ج3، ص48.
[2] . صحیح بخاری، (چاپ بیروت، انتشارات دار الکتب العلمیه)، ج1 ص219، و کتاب الام ابن ادریس شافعی، (چاپ بیروت، انتشارات دار المعرفه)، ج1 ص195، سنن ابی داود ج1 ص 655، باب 225، چاپ اول حمص. صحیح ترمذی ج1 ص68. سنن ابن ماجد ج1 ص 348. سنن نسائی ج3، ص100. سنن بیهقی ج1 ص 429 و ج3 ص 192. تاریخ طبری، ج5، ص68. کامل ابن اثیر ج3، ص48.
[3] . ترجمه الغدیر علامه امینی، ج15، ص206 تا 213.
[4] . تحریر الوسیله امام خمینی (ره) ج1، ص217 (مرحوم مقدس اردبیلی، در مجمع البیان ج2 ص376 فتوا به تحریم داده است).
- [سایر] چرا صحابه عثمان را کشتند. لطفاً علت قتل عثمان را توضیح دهید.
- [سایر] باسلام،درکتاب عقدالفرید ج4 آمده:هنگامی که بر عثمان شوریدند،امام علی (ع) )برای دفاع ازعثمان، فرزندانش را فرستاد که جلوی خانه عثمان نگهبان باشند،اما وقتی که عثمان کشته شد امام علی(ع) آمد و یک سیلی به یکی ویک مشت به نفردوم زد وفرمود مگرشما نگهبان نبودید،حال دوسؤال1:آیاعلی(ع)خلافت عثمان را قبول داشته که حاضرنشده که عثمان کشته شود؟2:چراعلی(ع)به خاطر عثمان که ازغاصبین خلافت بوده فرزندانش را کتک زده ؟
- [سایر] عثمان در نماز مسافر چه بدعتی ایجاد کرد؟
- [سایر] عثمان کجا دفن شد؟
- [سایر] چرا اهل سنت نسبت به شیخین بیشتر تعصب دارند تا به عثمان مگر عثمان از صحابه نبود؟
- [سایر] عثمان چگونه خلیفه شد ؟
- [سایر] معاویه در هلاکت عثمان چه نقشی داشت؟
- [سایر] قبر عثمان در کجای بقیع قرار دارد؟
- [سایر] عبدالرحمن عثمان ل عارف چگونه شیعه شد؟
- [سایر] ماجرای سوزاندن قرآنها توسط عثمان چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اذان دوم روز جمعه بدعت وحرام میباشد واین همان اذانیاست که در عرف مردم اذان سوم نامیده میشود وعامّه به آن عمل میکنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اذان دوم در روز جمعه بدعت و حرام است. یعنی نباید یک اذان قبل از خطبه و یک اذان بعد از خطبه بگویند.
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله مظاهری] اگر شک کند وقت نماز جمعه باقی است یا نه، نماز جمعه صحیح است و نیز اگر یک رکعت از نماز جمعه در وقت واقع شود نماز جمعه صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] ب: کسانی که تا دو فرسخی از محل نماز جمعه قرار دارند مشمول حکم نماز جمعه هستند و در صورتی که نماز جمعه واجب عینی باشد حضور آنها در نماز جمعه واجب است.
- [آیت الله سبحانی] در روز جمعه انسان می تواند به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] نماز جمعه دارای دو خُطْبه است که مانند اصل نماز واجب بوده و باید توسّط امام جمعه ایراد شود ، بدون این دو خطبه نماز جمعه محقق نمی شود .
- [آیت الله مظاهری] هرگاه در بلد انسان نماز جمعه جامع الشرایط برپا میشود در روز جمعه تا پایان نماز جمعه مسافرت نمودن مکروه است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر نمازگزار نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشاء را بدون فاصله یا با فاصله کمی از هم بخواند، در نماز عصر یا عشاء اذان ساقط میشود و خواندن نافله و تعقیبات نماز، موجب فاصله شدن بین دو نماز و عدم سقوط اذان از نماز دوم نمیگردد. همچنین در نماز عصر روز جمعه چنانچه آن را پس از نماز جمعه و بدون فاصله با آن بخواند، اذان ساقط میشود.