خصوصیات دعوت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) اسلام در طول سیزده سال اقامت در مکه چه بود؟

پس از نزول اولین آیات قرآنی بر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و در سالهای اولیه بعثت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) که مأمور به دعوت مشرکین شده بود در ابتدا پنهانی و غیر آشکارا مردم را به دین اسلام و خدا پرستی دعوت می‌کردند و در سه سال اول حدود پنجاه نفر مسلمان شدند با نزول آیه:(وَ أَنْذِرْ عَشیرَتَکَ اْلأَقْرَبینَ، و خویشاوندان نزدیک خود را انذار کن!)[1]که توسط آن از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) خواسته شده بود خویشان و نزدیکان خود را دعوت نماید این دعوت حالت عمومی پیدا کرد و از حالت مخفیانه به صورت آشکارا مبدل گردید.
پس از دعوت آشکارا و بد گویی از خدایان و بتهای مشرکین کم کم آنها بیش از پیش احساس خطر کرده و با این کار منافع زیادی که از طریق همین بتها تأمین می‌شد را در خطر دیده، دست به مخالفت زده و آزار و اذیت مسلمانان را شروع کردند. مشرکین برای این که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) دست از دعوت خود بر دارد اقدامات زیادی را انجام می دادند اما حضرت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) مصمم‌تر از پیش رسالت خویش را ادامه دادند تا این که زمینه فراهم شد و به مدینه هجرت فرمودند. از خصوصیات و ویژگیهای این دوره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
1 دعوت خصوصی از افراد.
2 دعوت از خویشان و نزدیکان.
3 دعوت عمومی از مشرکین.
4 آزار و اذیت و شکنجه تازه مسلمانان.
5 مهاجرت تازه مسلمانان از این آزار، به حبشه.
6 محاصره شدید اقتصادی و در تنگنا قرار دادن تازه مسلمانان.
7 با توجه به کوچک بودن دامنه دعوت در سالهای اول بعثت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فقط دست به کارهای عقیدتی و اصلاح افکار جاهلیت می‌زد و به همین جهت اکثر قوانینی که از وحی دریافت می شد به توحید و ضد شرک اختصاص داشت و بیشتر در باره قیامت و رستگاری انسانها بود و بعد از هجرت که اسلام کم کم صورت مدنی پیدا کرد قوانین مدنی از قبیل جهاد و ... تقنین شد.
پی نوشت:
[1]سوره شعرا، آیه 214.