اکنون نموداری از آنچه رسول گرامی اسلام(ص) درباره علم شهودی علیّ بن ابیطالب(ع) فرموده است ارائه می شود:
(خُلِقْتُ أنا و علیّ من نور واحدٍ)؛(خصال، ص31، ح108) این مضمون که رسول اکرم (ص) و امیرالمؤمنین(ع) از یک نور آفریده شدند در جوامع روایی کاملاً مضبوط است؛ چنانکه حیات و ممات این دو بزرگوار هماهنگ است و چون رسول گرامی(ص) دارای جهانبینی شهودی بود، نه حصولی؛ چنانکه حیات آن حضرت عارفانه بود، نه حکیمانه و متکلمانه، علیّ بن ابیطالب (ع) نیز که در نور آفرینش همتای رسول اکرم(ص) است و در حیات و ممات همسان آن حضرت است، گرچه در نبوت و رسالت تشریعی سهمی ندارد، میتوان گفت که جهانبینی علیّ بن ابیطالب شهودی بود، نه حصولی و حیات آن حضرت(ع) عارفانه بود، نه حکیمانه و متکلمانه؛ چنانکه از آیه کریمه (وأنفسنا و أنفسکم ...) آل عمران/61 نیز با بررسی دقیق میتوان همسان بودن این دو ذات نورانی را در شهود عرفانی استظهار کرد.
همین تقارن در نحوه شهود و حیات در احادیث دیگر ملحوظ است؛ نظیر آنچه از رسول گرامی اسلام(ص) رسیده است که فرمود:
(یا عَلی ما عَرف اللهَ إِلّا أنَا و أَنت و ما عَرَفَنی إلّا الله و أنت و ما عَرَفَک إلّا الله و أنا)؛ (مختصر بصائر الدرجات/125) زیرا معلوم میشود چنین انسان کاملی که معرفت او جز برای خداوند مقدور دیگری نیست و شناخت خداوند به آن اندازه که برای موجود امکانی مقدور است فقط میسور اوست در جایگاه رفیع اعتلای روح قرار دارد و چنان روح کاملی حتماً اسرار جهان امکان را در پرتو تجرّد تامّ عقلی خود مشاهده میکند و در این جهت علیّ بن ابیطالب(ع) همتای رسول گرامی(ص) خواهد بود.
البته امتیاز حضرت رسول(ص) همچنان محفوظ است، لیکن تعبیر آن حضرت(ع) از علیّ بن ابیطالب(ع) به این که (علی نسبت به من به منزله سرِ من از بدن من است) (مناقب خوارزمی/148، 174 و ... .) مفید چنان اهتمامی است.1
پی نوشت:
1.آیة الله جوادی آملی،حیات عارفانة امام علی(ع)
منبع: www.payambarazam.ir
