همه مفسّران شیعه، آیه تطهیر (آیه 33 سوره احزاب) را مربوط به اهل بیت دانسته‌اند؛ در مقابل، مفسّران سنّی، معنای آیه را به زنان پیامبر(ص) تسرّی داده‌اند. آنچه میان تمام مفسّران مورد اتفاق است، این است که آیه تطهیر، به دنبال آیات مربوط به همسران رسول خدا(ص) نازل نشده است، حتی آنانی که این آیه را درباره همسران رسول خدا(ص) می‌دانند. (مانند عکرمه و عروه) افزون بر این، در هیچ کدام از هفتاد روایتی که درباره آیه تطهیر وارد شده است، حتی یک هم این آیه شریفه به دنبال آیات مربوط به همسران رسول خدا(ص) نمی‌داند. بنابراین دو حکمی که در این آیه آمده است - یکی مربوط به همسران پیامبر(ص) و دیگری مربوط به اهل بیت(ع) - به ظاهر تحت یک آیه واقع شده‌اند؛ ولی از آنجا که ترتیب و چینش آیات بر حسب نزول آن‌ها صورت نگرفته است، نمی‌توان گفت این دو حکم متفاوت از هم چگونه در یک آیه نازل شده است زیرا چنانچه گفته شد، قول صحیح این است که حکم هر کدام در آیاتی مستقل از هم نازل شده است. شاهد بر این که حکم تطهیر آیه جداگانه‌ای است این است که اگر آن را از محل خود برداریم، اتصال و انسجام آیات به هم نمی‌خورد. شبیه این مسئله، آیه اَلْیَوْمَ یَئِسَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا... است که به نظر محققین به صورت مستقل میان آیات قرار گرفته است. علماء درباره اینکه چرا این کار به این نحو در قرآن صورت گرفته؟ دو احتمال را مطرح کرده‌اند: 1. پیامبر(ص) خود دستور داده‌اند که این آیات به این شکل و ترکیب در لابه‌لای آیات قرار داده شود. 2. بعد از رحلت رسول خدا(ص) اصحاب در هنگام تألیف آیات و جمع آوری آنها به چنین شیوه‌ای دست زده‌اند. از میان علماء، می‌توان به علامه مجلسی و علامه طباطبایی در این زمینه اشاره کرد. به نظر آنان امکان این هست که آیه‌ای در مورد دیگری نازل شده باشد و رسول‌الله(ص) بر اساس صلاح دید خویش آن را در بین آیه‌های دیگر قرار بدهد، (برای اطلاع بیشتر ر.ک: علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج 16، ص 330، طبع آخوندی و همان، قران در اسلام، ص 205 و علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 35، ص 234، بیروت، موسسه الوفاء). نکته آخر این که، اگر هم فرض شود که آیه تطهیر در هنگام نزول با همین چینش موجود نازل شده، باز خالی از حکمت نخواهد بود و آن این که خداوند خواسته بدین شیوه افکار و انظار مردم را به چنین مطلب مهمی جلب بکند به خصوص این که ابتدا درباره عتاب زنان حضرت سخن می‌گوید و ناگهان ذهن را معطوف به کسانی می‌کند که خداوند آنها را تکویناً پاک گردانیده است. www.payambarazam.ir
چرا خداوند متعال در آیه تطهیر دو مسئله مهم تطهیر ولایت و زنان پیامبراکرم(ص) را یکجا بیان نموده است؟
همه مفسّران شیعه، آیه تطهیر (آیه 33 سوره احزاب) را مربوط به اهل بیت دانستهاند؛ در مقابل، مفسّران سنّی، معنای آیه را به زنان پیامبر(ص) تسرّی دادهاند. آنچه میان تمام مفسّران مورد اتفاق است، این است که آیه تطهیر، به دنبال آیات مربوط به همسران رسول خدا(ص) نازل نشده است، حتی آنانی که این آیه را درباره همسران رسول خدا(ص) میدانند. (مانند عکرمه و عروه) افزون بر این، در هیچ کدام از هفتاد روایتی که درباره آیه تطهیر وارد شده است، حتی یک هم این آیه شریفه به دنبال آیات مربوط به همسران رسول خدا(ص) نمیداند. بنابراین دو حکمی که در این آیه آمده است - یکی مربوط به همسران پیامبر(ص) و دیگری مربوط به اهل بیت(ع) - به ظاهر تحت یک آیه واقع شدهاند؛ ولی از آنجا که ترتیب و چینش آیات بر حسب نزول آنها صورت نگرفته است، نمیتوان گفت این دو حکم متفاوت از هم چگونه در یک آیه نازل شده است زیرا چنانچه گفته شد، قول صحیح این است که حکم هر کدام در آیاتی مستقل از هم نازل شده است.
شاهد بر این که حکم تطهیر آیه جداگانهای است این است که اگر آن را از محل خود برداریم، اتصال و انسجام آیات به هم نمیخورد. شبیه این مسئله، آیه اَلْیَوْمَ یَئِسَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا... است که به نظر محققین به صورت مستقل میان آیات قرار گرفته است. علماء درباره اینکه چرا این کار به این نحو در قرآن صورت گرفته؟ دو احتمال را مطرح کردهاند:
1. پیامبر(ص) خود دستور دادهاند که این آیات به این شکل و ترکیب در لابهلای آیات قرار داده شود.
2. بعد از رحلت رسول خدا(ص) اصحاب در هنگام تألیف آیات و جمع آوری آنها به چنین شیوهای دست زدهاند. از میان علماء، میتوان به علامه مجلسی و علامه طباطبایی در این زمینه اشاره کرد. به نظر آنان امکان این هست که آیهای در مورد دیگری نازل شده باشد و رسولالله(ص) بر اساس صلاح دید خویش آن را در بین آیههای دیگر قرار بدهد، (برای اطلاع بیشتر ر.ک: علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج 16، ص 330، طبع آخوندی و همان، قران در اسلام، ص 205 و علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 35، ص 234، بیروت، موسسه الوفاء).
نکته آخر این که، اگر هم فرض شود که آیه تطهیر در هنگام نزول با همین چینش موجود نازل شده، باز خالی از حکمت نخواهد بود و آن این که خداوند خواسته بدین شیوه افکار و انظار مردم را به چنین مطلب مهمی جلب بکند به خصوص این که ابتدا درباره عتاب زنان حضرت سخن میگوید و ناگهان ذهن را معطوف به کسانی میکند که خداوند آنها را تکویناً پاک گردانیده است.
www.payambarazam.ir
- [سایر] چرا زنان پیامبر اسلام (ص ) بعد از وفات پیامبر اکرم(ص ), نمی توانستند ازدواج کنند؟
- [سایر] در آیهی 53 سورهاحزاب، چرا خداوند متعال اجازهی ازدواج با زنان پیامبراکرم را پس از آن حضرت نمی دهد؟
- [سایر] اگر آیه تطهیر در میان آیات مربوط به همسران پیامبراکرم(ص) آمده،چرا شامل آنها نمی شود؟
- [سایر] چرا زنان پیامبر اکرم (ص) ام المسلمین لقب نگرفته اند؟
- [سایر] چرا زنان پیامبر اکرم (ص) ام المسلمین لقب نگرفته اند؟
- [سایر] پیامبراکرم(ص) درباره عذاب زنان بی پروا چه فرموده اند؟
- [سایر] خداوند متعال خطاب به پیامبر اکرم(ص) میفرماید: (قل لا أملک لنفسی نفعاً و لا ضرّاً إلا ما شاء الله)، آیا طلب شفاعت، حاجات و شفا از پیامبر(ص) با آنچه در این آیه آمده منافاتی ندارد؟!
- [سایر] چرا پیامبر اسلام(ص) فرزندخواندگی را منع نموده است؟
- [سایر] چرا با وجود اینکه خداوند در قرآن بارها سفارش نموده است که پیامبر اسلام(ص) به اسم صدا زده نشود ما در سخنان و نوشتار از محمد به جای پیامبر استفاده میکنیم؟ آیا این سرپیچی نیست؟
- [سایر] برداشت پیامبر اسلام (ص) و یاران ایشان در ارتباط با مسئله «رهبری» چه بود؟
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است بعد از تکبیره الاحرام بگوید : یا مُحسنُ قداتاکَ المسیءُ و قد امَرتَ المحسنَ ان یتجاوَز عنِ المسی ءِ انتَ المحسنُ و انا المُسی ءُ بحقّ محمّدٍ و آلِ محّمدٍ صل عَلی محّمدِ و ال محّمدِ و تجاوَز عن قبیحِ ما تعلمُ منّی .یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بندة گنهکار به در خانة تو آمده و تو امر کرده ای که نییکوکار از گنهکار بگذرد ، تو نیکو کاری و من گناهکار بحقّ محّمدٍ و آل محّمدٍ صلی اللهُ علیه و آله و سّلم .رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیها یی که می دانی از من سر زده . بگذر .
- [امام خمینی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید: "یا محسن قد اتاک المسیی ء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیی ء انت المحسن و انا المسیی ء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان می کنی، بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است قبل از تکبیرة الاحرام بگوید: یا مُحْسِنُ قَدْ اَتَاکَ الْمُسِیَیءُ وَقَد اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ اَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ الْمُسِییء أنْتَ الْمُحْسِنُ وَاَناَ المُسِیءُ بِحَقِّ مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَتَجاوَزْ عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنِّی یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد تو نیکوکاری و من گنهکار به حق محمد و آل محمد(صلی الله علیه وآله) رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدی هائی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله خوئی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید:" یا محسن قد اتاک المسییء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیء انت المحسن و انا المسیء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اشْهد انْ لا اله إلا الله وحْده لا شریک له: گواهی می دهم هیچ کس شایسته پرستش جز خداوند نیست، یگانه است و شریک ندارد. و اشْهد ان محمداً عبْده و رسوله: و گواهی می دهم محمد(صلی الله علیه وآله) بنده و فرستاده اوست. اللهم صل علی محمد و آل محمد: خداوندا! درود بفرست بر محمد(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت او(علیهم السلام).
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است قبل از تکبیرة الاحرام بگوید: (یا مُحْسِنُ قَدْ أَتَاکَ المُسیءُ وقَدْ أَمَرْتَ المُحْسِنَ أَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِیءِ، أَنْتَ المُحْسِنُ وأَنا المُسِیءُ، بحقِّ مُحمَّدٍ و آل محمّد صَلِّ علی مُحمَّدٍ و آلِ مُحمَّدٍ وتَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) یعنی ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سرزده بگذر.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام به قصد رجاء این دعا را بخوانند: (یا محْسن قدْ اتاک الْمسیء و قدْ أمرْت الْمحْسن انْ یتجاوز عن الْمسیئ انت الْمحْسن و أنا الْمسیئ بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوزْ عنْ قبیح ما تعْلم منی. یعنی: (ای خدای نیکوکار! بنده گنهکارت به در خانه تو آمده است تو امر کرده ای که نکوکار از گنهکار بگذرد،تو نیکو کاری و من گنهکارم، به حق محمد و آل محمد رحمتت را بر محمد و آل محمد بفرست و از کارهای زشتی که می دانی از من سرزده بگذر!)
- [آیت الله سیستانی] خوب است قبل از تکبیرة الاحرام به قصد رجأ بگوید : (یا مُحْسِنُ قَدْ اَتاکَ المُسِیءُ ، وَقَدْ اَمَرْتَ الُمحْسِنَ اَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِیءِ ، اَنْتَ الُمحْسِنُ وَاَنَا المُسِیءُ ، بِحَقّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحمَّدٍ ، وَتَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) یعنی : ای خدائی که به بندگان احسان میکنی ، بنده گنهکار به درِ خانه تو آمده ، و تو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد ، تو نیکوکاری و من گناهکار ، بحق محمّد و آل محمّد ، رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست ، و از بدیهائی که میدانی از من سر زده بگذر .
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است بعد از تکبیرْ الاحرام بگوید: )یا مُحْسِنُ قَدْ أتاکَ المُسِئُ وَقَدْ أمَرْتَ المُحْسِنَ أنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِئ أنْتَ المُحْسِنُ وَأنَا المُسِئُ بِحَقِّ مُحَمَّدً وَآلِ مُحَمَّدً صَلِّ عَلَی مُحَمَّدً وَآلِ مُحَمَّدً وَتَجاوَز عَنْ قَبیحِ ماتَعْلَمُ مِنّی(، یعنیای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار بدر خانه تو آمده وتو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، بحقّ محمّد وآل محمّد رحمت خود را بر محمّد وآل محمّد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله بروجردی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید:(یا مُحْسِنُ قَدْ اَتَاکَ الْمُسِییءُ وَ قَد اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ اَنْ یتَجاوَزَ عَنِ الْمُسِییء أنْتَ الْمُحْسِنُ وَ اَنا المُسِیءُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجاوَز عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنِّی)؛یعنی؛ ای خدایی که به بندگان احسان میکنی، بندهی گنهکار به در خانهی تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گنهکار، به حق محمّد و آل محمّد / رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.