چرا خداوند متعال در آیه تطهیر دو مسئله مهم تطهیر ولایت و زنان پیامبراکرم(ص) را یک‌جا بیان نموده است؟
همه مفسّران شیعه، آیه تطهیر (آیه 33 سوره احزاب) را مربوط به اهل بیت دانسته‌اند؛ در مقابل، مفسّران سنّی، معنای آیه را به زنان پیامبر(ص) تسرّی داده‌اند. آنچه میان تمام مفسّران مورد اتفاق است، این است که آیه تطهیر، به دنبال آیات مربوط به همسران رسول خدا(ص) نازل نشده است، حتی آنانی که این آیه را درباره همسران رسول خدا(ص) می‌دانند. (مانند عکرمه و عروه) افزون بر این، در هیچ کدام از هفتاد روایتی که درباره آیه تطهیر وارد شده است، حتی یک هم این آیه شریفه به دنبال آیات مربوط به همسران رسول خدا(ص) نمی‌داند. بنابراین دو حکمی که در این آیه آمده است - یکی مربوط به همسران پیامبر(ص) و دیگری مربوط به اهل بیت(ع) - به ظاهر تحت یک آیه واقع شده‌اند؛ ولی از آنجا که ترتیب و چینش آیات بر حسب نزول آن‌ها صورت نگرفته است، نمی‌توان گفت این دو حکم متفاوت از هم چگونه در یک آیه نازل شده است زیرا چنانچه گفته شد، قول صحیح این است که حکم هر کدام در آیاتی مستقل از هم نازل شده است. شاهد بر این که حکم تطهیر آیه جداگانه‌ای است این است که اگر آن را از محل خود برداریم، اتصال و انسجام آیات به هم نمی‌خورد. شبیه این مسئله، آیه اَلْیَوْمَ یَئِسَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا... است که به نظر محققین به صورت مستقل میان آیات قرار گرفته است. علماء درباره اینکه چرا این کار به این نحو در قرآن صورت گرفته؟ دو احتمال را مطرح کرده‌اند: 1. پیامبر(ص) خود دستور داده‌اند که این آیات به این شکل و ترکیب در لابه‌لای آیات قرار داده شود. 2. بعد از رحلت رسول خدا(ص) اصحاب در هنگام تألیف آیات و جمع آوری آنها به چنین شیوه‌ای دست زده‌اند. از میان علماء، می‌توان به علامه مجلسی و علامه طباطبایی در این زمینه اشاره کرد. به نظر آنان امکان این هست که آیه‌ای در مورد دیگری نازل شده باشد و رسول‌الله(ص) بر اساس صلاح دید خویش آن را در بین آیه‌های دیگر قرار بدهد، (برای اطلاع بیشتر ر.ک: علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج 16، ص 330، طبع آخوندی و همان، قران در اسلام، ص 205 و علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 35، ص 234، بیروت، موسسه الوفاء). نکته آخر این که، اگر هم فرض شود که آیه تطهیر در هنگام نزول با همین چینش موجود نازل شده، باز خالی از حکمت نخواهد بود و آن این که خداوند خواسته بدین شیوه افکار و انظار مردم را به چنین مطلب مهمی جلب بکند به خصوص این که ابتدا درباره عتاب زنان حضرت سخن می‌گوید و ناگهان ذهن را معطوف به کسانی می‌کند که خداوند آنها را تکویناً پاک گردانیده است. www.payambarazam.ir
عنوان سوال:

چرا خداوند متعال در آیه تطهیر دو مسئله مهم تطهیر ولایت و زنان پیامبراکرم(ص) را یک‌جا بیان نموده است؟


پاسخ:

همه مفسّران شیعه، آیه تطهیر (آیه 33 سوره احزاب) را مربوط به اهل بیت دانسته‌اند؛ در مقابل، مفسّران سنّی، معنای آیه را به زنان پیامبر(ص) تسرّی داده‌اند. آنچه میان تمام مفسّران مورد اتفاق است، این است که آیه تطهیر، به دنبال آیات مربوط به همسران رسول خدا(ص) نازل نشده است، حتی آنانی که این آیه را درباره همسران رسول خدا(ص) می‌دانند. (مانند عکرمه و عروه) افزون بر این، در هیچ کدام از هفتاد روایتی که درباره آیه تطهیر وارد شده است، حتی یک هم این آیه شریفه به دنبال آیات مربوط به همسران رسول خدا(ص) نمی‌داند. بنابراین دو حکمی که در این آیه آمده است - یکی مربوط به همسران پیامبر(ص) و دیگری مربوط به اهل بیت(ع) - به ظاهر تحت یک آیه واقع شده‌اند؛ ولی از آنجا که ترتیب و چینش آیات بر حسب نزول آن‌ها صورت نگرفته است، نمی‌توان گفت این دو حکم متفاوت از هم چگونه در یک آیه نازل شده است زیرا چنانچه گفته شد، قول صحیح این است که حکم هر کدام در آیاتی مستقل از هم نازل شده است.
شاهد بر این که حکم تطهیر آیه جداگانه‌ای است این است که اگر آن را از محل خود برداریم، اتصال و انسجام آیات به هم نمی‌خورد. شبیه این مسئله، آیه اَلْیَوْمَ یَئِسَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا... است که به نظر محققین به صورت مستقل میان آیات قرار گرفته است. علماء درباره اینکه چرا این کار به این نحو در قرآن صورت گرفته؟ دو احتمال را مطرح کرده‌اند:
1. پیامبر(ص) خود دستور داده‌اند که این آیات به این شکل و ترکیب در لابه‌لای آیات قرار داده شود.
2. بعد از رحلت رسول خدا(ص) اصحاب در هنگام تألیف آیات و جمع آوری آنها به چنین شیوه‌ای دست زده‌اند. از میان علماء، می‌توان به علامه مجلسی و علامه طباطبایی در این زمینه اشاره کرد. به نظر آنان امکان این هست که آیه‌ای در مورد دیگری نازل شده باشد و رسول‌الله(ص) بر اساس صلاح دید خویش آن را در بین آیه‌های دیگر قرار بدهد، (برای اطلاع بیشتر ر.ک: علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج 16، ص 330، طبع آخوندی و همان، قران در اسلام، ص 205 و علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 35، ص 234، بیروت، موسسه الوفاء).
نکته آخر این که، اگر هم فرض شود که آیه تطهیر در هنگام نزول با همین چینش موجود نازل شده، باز خالی از حکمت نخواهد بود و آن این که خداوند خواسته بدین شیوه افکار و انظار مردم را به چنین مطلب مهمی جلب بکند به خصوص این که ابتدا درباره عتاب زنان حضرت سخن می‌گوید و ناگهان ذهن را معطوف به کسانی می‌کند که خداوند آنها را تکویناً پاک گردانیده است.
www.payambarazam.ir





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین