علل و آثار رهبانیت مسیحی چیست؟
در وهله ی اول، رهبانیت اعتراضی در مقابل دنیاگرایی دستگاه روحانیت بود. عده ای از روحانیون که میان زندگی زاهدانه و ایمان به مسیح، پیوندی عمیق یافتند، حاضر به تحمّل زندگی اشرافی نبودند. از سوی دیگر، گسترش فرهنگ (تقابل میان روح و ماده) گروهی را به مبارزه با خواهش های نفسانی سوق داد. در این فرهنگ، حتی (ازدواج) هم نوعی رویکرد منفی به زندگی پست جسمانی بود. امروزه پیروان کلیسای کاتولیک تجرد را بهتر از ازدواج می دانند.[1] برخوردهای خشن ارباب کلیسای شرقی نیز در به وجود آمدن این نهضت بی تأثیر نبوده است. کلیسای غرب از ابتدا با الهیات عیسی خدایی آشنا شده بود، اما در شرق، اختلاف دیدگاه ها بسیار حادّ و عمیق بود. پس از حاکمیت کلیسا در اوایل قرن چهارم میلادی و رسمیت یافتن الهیات عیسی خدایی، همه ی مردم ملزم به پذیرش این دیدگاه شدند و جزای مخالفان این عقیده و کسانی که کتب و یا اناجیل غیررسمی و غیرقانونی را به همراه داشتند، بسیار سنگین بود.[2] در چنین شرایطی، گروهی از مخالفان دیدگاه رسمی کلیسا، به بیابان ها پناه بردند. هر چند قبل از رسمیت یافتن دین مسیح هم، کلیساهای قدرتمند، مشکلاتی برای مخالفان ایجاد می کردند. به گزارش برخی منابع مسیحی، تعداد بسیاری از کسانی که به الوهیت مسیح اعتقادی نداشتند، گرد (آریوس) جمع شدند و یک جمع رهبانی را تشکیل دادند.[3] برخی از صاحب نظران به تفاوت شکل رهبانیت در شرق و غرب اشاره کرده اند: هوای سرد اروپا تشکیل گروه هایی برای تدارک دیدن اماکن گرم و خوراک زمستانی را تقویت می کرد؛ در حالی که در شرق رهبانیت فردی بیشتر رایج بود. در ضمن، رهبانیت غربی جنبه ی عملی بیشتری داشت و ریاضت صرف را نمی پذیرفت و تنبلی را نکوهش می کرد.[4] ورود روش های نیمه بت پرستانه به کلیسا، در پی ایمان آوردن بربرها، نیز از جمله عوامل رواج رهبانیت محسوب می شود.[5] راهبان در گسترش و پیشرفت مسیحیت، به ویژه در کلیسای ارتدکس، نقش به سزایی داشتند. آنان نخستین فرستادگان مسیحی به سرزمین بالکان و روسیه بودند و سنت های رهبانیت شرقی و آیین نامه ی (باسیل قدیس) را با خود به آن مناطق بردند. راهبان و به ویژه اعضای کلیسای ارتدکس روسیه در تاریخ مسیحیت آن کشورها نقش بسیار مهمی داشته اند.[6] از سوی دیگر، راهبان می توانستند عامل جذب و پایداری کسانی باشند که عمل کرد منفی کلیسا آنان را از مسیحیت دور می کرد؛ به علاوه، صومعه ها در سال های تاریک قرن ششم تا یازدهم، برای زنده نگاه داشتن دانش، کوشش فراوانی کردند. آنان در صومعه ها مدارس ابتدایی تشکیل دادند و به نسخه برداری از متون پرداختند. برخی از مهم ترین رهبران کلیسای قرون وسطی، از جمله (گریگور هفتم) از میان صومعه ها برخاسته اند. هم چنین نباید فراموش کرد که صومعه برای مطرودین جامعه، که نیازمند آرامش روانی بودند، پناهگاه خوبی به حساب می آمد.[7] پی نوشتها: [1]. مسیحیت شناسی مقایسه ای، ص 113. [2]. ر.ک: جوان اگریدی، مسیحیت و بدعتها، ص 134. [3]. مسیحیت شناسی مقایسه ای، ص 113. [4]. سرگذشت مسیحیت در طول تاریخ، ص 125. [5]. همان، ص 124. [6]. کلام مسیحی، ص 144. [7]. سرگذشت مسیحیت در طول تاریخ، ص 125. منبع: مسیحیت، سید محمد ادیب آل علی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم
عنوان سوال:

علل و آثار رهبانیت مسیحی چیست؟


پاسخ:

در وهله ی اول، رهبانیت اعتراضی در مقابل دنیاگرایی دستگاه روحانیت بود. عده ای از روحانیون که میان زندگی زاهدانه و ایمان به مسیح، پیوندی عمیق یافتند، حاضر به تحمّل زندگی اشرافی نبودند.
از سوی دیگر، گسترش فرهنگ (تقابل میان روح و ماده) گروهی را به مبارزه با خواهش های نفسانی سوق داد. در این فرهنگ، حتی (ازدواج) هم نوعی رویکرد منفی به زندگی پست جسمانی بود. امروزه پیروان کلیسای کاتولیک تجرد را بهتر از ازدواج می دانند.[1]
برخوردهای خشن ارباب کلیسای شرقی نیز در به وجود آمدن این نهضت بی تأثیر نبوده است. کلیسای غرب از ابتدا با الهیات عیسی خدایی آشنا شده بود، اما در شرق، اختلاف دیدگاه ها بسیار حادّ و عمیق بود.
پس از حاکمیت کلیسا در اوایل قرن چهارم میلادی و رسمیت یافتن الهیات عیسی خدایی، همه ی مردم ملزم به پذیرش این دیدگاه شدند و جزای مخالفان این عقیده و کسانی که کتب و یا اناجیل غیررسمی و غیرقانونی را به همراه داشتند، بسیار سنگین بود.[2]
در چنین شرایطی، گروهی از مخالفان دیدگاه رسمی کلیسا، به بیابان ها پناه بردند. هر چند قبل از رسمیت یافتن دین مسیح هم، کلیساهای قدرتمند، مشکلاتی برای مخالفان ایجاد می کردند.
به گزارش برخی منابع مسیحی، تعداد بسیاری از کسانی که به الوهیت مسیح اعتقادی نداشتند، گرد (آریوس) جمع شدند و یک جمع رهبانی را تشکیل دادند.[3]
برخی از صاحب نظران به تفاوت شکل رهبانیت در شرق و غرب اشاره کرده اند:
هوای سرد اروپا تشکیل گروه هایی برای تدارک دیدن اماکن گرم و خوراک زمستانی را تقویت می کرد؛ در حالی که در شرق رهبانیت فردی بیشتر رایج بود. در ضمن، رهبانیت غربی جنبه ی عملی بیشتری داشت و ریاضت صرف را نمی پذیرفت و تنبلی را نکوهش می کرد.[4]
ورود روش های نیمه بت پرستانه به کلیسا، در پی ایمان آوردن بربرها، نیز از جمله عوامل رواج رهبانیت محسوب می شود.[5]
راهبان در گسترش و پیشرفت مسیحیت، به ویژه در کلیسای ارتدکس، نقش به سزایی داشتند. آنان نخستین فرستادگان مسیحی به سرزمین بالکان و روسیه بودند و سنت های رهبانیت شرقی و آیین نامه ی (باسیل قدیس) را با خود به آن مناطق بردند. راهبان و به ویژه اعضای کلیسای ارتدکس روسیه در تاریخ مسیحیت آن کشورها نقش بسیار مهمی داشته اند.[6]
از سوی دیگر، راهبان می توانستند عامل جذب و پایداری کسانی باشند که عمل کرد منفی کلیسا آنان را از مسیحیت دور می کرد؛ به علاوه، صومعه ها در سال های تاریک قرن ششم تا یازدهم، برای زنده نگاه داشتن دانش، کوشش فراوانی کردند. آنان در صومعه ها مدارس ابتدایی تشکیل دادند و به نسخه برداری از متون پرداختند.
برخی از مهم ترین رهبران کلیسای قرون وسطی، از جمله (گریگور هفتم) از میان صومعه ها برخاسته اند. هم چنین نباید فراموش کرد که صومعه برای مطرودین جامعه، که نیازمند آرامش روانی بودند، پناهگاه خوبی به حساب می آمد.[7]
پی نوشتها:
[1]. مسیحیت شناسی مقایسه ای، ص 113.
[2]. ر.ک: جوان اگریدی، مسیحیت و بدعتها، ص 134.
[3]. مسیحیت شناسی مقایسه ای، ص 113.
[4]. سرگذشت مسیحیت در طول تاریخ، ص 125.
[5]. همان، ص 124.
[6]. کلام مسیحی، ص 144.
[7]. سرگذشت مسیحیت در طول تاریخ، ص 125.
منبع: مسیحیت، سید محمد ادیب آل علی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین