مناصب کلیسایی و سلسله مراتب روحانیت مسیحی را توضیح دهید.

در کلیساهای اولیه بیش از دو،سه مقام وجود نداشت:
1. شبان یا کشیش که سرپرست کلیسا بود. اولین کشیشانِ مسیحیت، یوحنّا و پطرس رسول بودند.[1]
2. شمّاس یا خادم که کارش کمک به محتاجان بود. در مقابلِ کشیش که نیازهای معنوی مؤمنان را رفع می کرد.
3. زنان شماس یا خادمه که در رفع حوایج زنان سالمند و مریض و نیازمند کمک می کردند.[2] در اوایل قرن چهارم، برخی از کلیساها در روم و حوالی آن محل های انحصاری برای انجام غسل تعمید بودند. شبانان این کلیساها به کشیشان کاردینال (مهم) معروف شدند.[3]
آلبر ماله سازمان روحانیت مسیحی را چنین تشریح کرده است:
هر شهر و توابع آن ناحیه ای را تشکیل می داد که تحت فرمان یک اسقف[4] قرار می گرفت و اسقف پایتخت ایالت بر سایر اساقفه ریاست می کرد. وی هر سال روحانیون ایالت را جمع و شورای ایالتی را منعقد می کرد تا در مورد مسائلی که عالم مسیحیت به آن علاقه داشت شور و بحث کنند. گاهی امپراطور، شورای معنوی را که از اساقفه ی ممالک عیسوی تشکیل شده بود احضار می کرد. در مشرق، اسقف های اسکندریه و انطاکیه لقب (پاتری آرش) یعنی شیخ عیسویت داشتند. اما اسقف شهر رم با آن که هنوز لقب مخصوصی نداشت بالاتر و محترم تر از دیگران شمرده می شد.[5] کم کم لقب (پاپ)، به معنای پدر، برای اسقف شهر رم برگزیده و برتری او نسبت به سایر اساقفه معین گردید. پاپ لئو در قرن پنجم، دستگاه پاپی را برترین مقام جهان مسیحیت اعلام نمود. او مدعی شد که مسیح مراقبت تمام کلیساها را به او به عنوان پاپ سپرده است؛ چون او وارث پطرس قدیس است. وی اظهار کرد که ایستادگی در مقابل اقتدار پاپ گناه مرگبار تکبّر را در پی دارد و هر کس اسقف را رئیس کلیسا نداند عضو کلیسا نیست.[6]
در مجمع ترنت[7] که در حقیقت اصلاح درونی کاتولیک، در مقابل ظهور نهضت پروتستان بود، هفت مرتبه ی روحانی برای اداره ی کلیسا مشخص شد: دربان، قاری، خادم کلیسا، متصدی راندن ارواح پلید و شرور (این چهار منصب از کلیسای قدیم وجود داشتند و معمولا از میان گروه دانشجویان الهیات انتخاب می شدند). و سه مقام بالاتر که عبارت اند از معاونت شماسی،شماسی، و کشیش که شامل اسقفی و پرسبیتری است. ارتقا به مقام اسقفی نیازمند انتصاب و تقدیس جدید است. مقام اسقفی بالاترین انتصاب است و اسقف اعظم و کاردینال و حتی خود پاپ، اگرچه حوزه ی عمل وسیع تری دارند، اما احتیاج به تقدیس بیشتری ندارند. سن قانونی برای رسیدن به مقام معاونت شماسی 22 سال، شماسی 23 سال، کشیشی 24 سال و اسقفی 30 سال است و هیچ یک از این مقامات حقّ ازدواج کردن ندارند.[8]
اسقف می تواند بر مطالب منتشر شده در حوزه ی مسئولیتش نظارت داشته باشد و احیاناً حکم به فساد و تحریم آنها کند. وی هم چنین در مجامعی که پاپ در امور مربوط به قضایای دینی تشکیل می دهد شرکت می کند و دارای حقّ رأی است. این حقوق برای رتبه های پایین تر از اسقف ثابت نیست.[9]
هر کشیش عنوان کشیشی خود را از اسقف می گیرد و اوست که حقّ انتصاب و تقدیس دارد و کشیش برای رسیدن به مقامش نیازمند تقدیس و انتصاب اوست و نیز در تبلیغ و خواندن دعا در مراسم عشای ربانی، طبق دستور و تحت نظارت اسقف انجام وظیفه می کند. هر اسقف مرکز اتحاد کلیسای ناحیه یا قلمرو خود محسوب می شود و علاوه بر آن، اداره کننده ی رسمی مراسم تأیید[10] است.[11]
پی نوشتها:
[1]. ر.ک: دوم انجیل یوحنّا باب اول، سوم انجیل یوحنّا باب اول، اول پطرس باب پانزدهم.
[2]. الهیات مسیحی، ص 306.
[3]. آرل کرنز، سرگذشت مسیحیت در طول تاریخ، ص 172.
[4]. کلمه ای معرب از (ابیسکوبوس) یونانی به معنای ناظر و مراقب. در مورد وظایف و اختیارات اسقف ها در کلیساهای مختلف و چگونگی انتخاب آنها و لباس های مخصوص آنان و رابطه ی اسقف و کشیش ر.ک: پطرس بستانی، دایرة المعارف، ج 3، ص 530.
[5]. آلبر ماله، تاریخ رم، قسمت دوم، ص 350، به نقل از: مسیحیت شناسی مقایسه ای، ص 263.
[6]. جوان اگریدی، مسیحیت و بدعت ها، ص 201.
[7]. شهری کوچک در شمال ایتالیا که مجمع نوزدهم (1545 1563 م.) در آن جا منعقد شد (المنجد، ترانتو).
[8]. اینار مولند، جهان مسیحیت، ص 79 80.
[9]. پطرس بستانی، دائره المعارف، ج 3 ص 530، ذیل کلمه ی (اسقف).
[10]. مراسم تأیید یک فرد مسیحی، تکمیل کننده ی آیین غسل تعمید او تلقی می شود. این مراسم با این هدف صورت می گیرد که عهد و پیمانی که هر فرد مسیحی در کودکی در مراسم غسل تعمید به نیابت از جانب او بسته شده آگاهانه مورد تأکید و تأیید قرار دهد. این مراسم در آستانه ی بلوغ و حدود 13 سالگی انجام می شود. (ر.ک: توماس میشل، کلام مسیحی، ص 94)
[11]. ادوارد تبلور، مذهب کاتولیک و مجموعه بیست و یک مقاله، ص 150، به نقل از: مسیحیت شناسی مقایسه ای، ص 266.
منبع: مسیحیت، سید محمد ادیب آل علی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم