تقویت اراده
تقویت اراده، آن‌قدر مهم است که گفته شده، خواستن، توانستن است، یعنی اینکه اگر کسی علاقمند به انجام کاری باشد در مقابل سختی‌ها و مشقت‌های آن مقاومت می‌کند.
تقویت اراده و تسلط بر نفس چه نقشی در تربیت انسان دارد؟
راجع به مسئله اراده و به تعبیر دیگر، تسلط بر نفس و مالکیت نفس، آنچه که در دستورهای اسلامی در این زمینه رسیده است، تحت عنوان تقوا و تزکیه نفس، آن قدر زیاد است که ضرورتی ندارد ما به عنوان یک شاهد، دلیل بیاوریم که در اسلام به مسئله تقویت اراده توجه شده است. برای اینکه نمونه ای به دست داده باشیم، جمله ای را از نهج البلاغه نقل می کنم که جمله بسیار عالی و زیبایی در این زمینه است. امیرالمؤمنین [علی] علیه السلام تعبیری دارند، اول درباره خطا و گناه می فرمایند: (اَلا وَ اِنَّ الخَطایا خَیلٌ شُمسُ، حُمِلَ عَلَیها اَهلُها؛ مثل گناهان، مثل اسب های چموش است که اختیار را از کف سوار می گیرند. می دانیم گناه از آنجا پیدا می شود که انسان تحت تأثیر شهوات و میل های نفسانی خودش، برخلاف آنچه که عقل و ایمانش حکم می کند، عملی را انجام می دهد. ایشان می فرمایند حالت گناه، حالتی است که انسان مالکیّت نفس خود را از دست می دهد. آن وقت در[باره] تقوا که نقطه مقابل آن است، می فرماید: (اَلا وَ اِنَّ التَّقوی مَطایا ذُلُل).1 مَثَل تقوا، مَثَل مرکبهای رام است که اختیار مرکب، دست سوار است نه اختیار سوار دست مرکب؛ یعنی او فرمان می دهد، این عمل می کند؛ لجامش را به هر طرف متمایل کند، به همان سو می رود بدون آنکه لگدپرانی و چموشی کند. هیچ مکتب تربیتی در دنیا اعم از مادی یا الهی پیدا نشده است که بگوید تقویت اراده یعنی چه؟ انسان باید صد در صد تسلیم میل های خودش باشد و هر طور که خواهش نفسانی او حکومت کرد، همان طور عمل کند.2 پی‌نوشتها: 1 .نهج البلاغه، خطبه 16. 2 .تعلیم و تربیت در اسلام، علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، صص 321 و 322. www.irc.ir
راجع به مسئله اراده و به تعبیر دیگر، تسلط بر نفس و مالکیت نفس، آنچه که در دستورهای اسلامی در این زمینه رسیده است، تحت عنوان تقوا و تزکیه نفس، آن قدر زیاد است که ضرورتی ندارد ما به عنوان یک شاهد، دلیل بیاوریم که در اسلام به مسئله تقویت اراده توجه شده است. برای اینکه نمونه ای به دست داده باشیم، جمله ای را از نهج البلاغه نقل می کنم که جمله بسیار عالی و زیبایی در این زمینه است. امیرالمؤمنین [علی] علیه السلام تعبیری دارند، اول درباره خطا و گناه می فرمایند: (اَلا وَ اِنَّ الخَطایا خَیلٌ شُمسُ، حُمِلَ عَلَیها اَهلُها؛ مثل گناهان، مثل اسب های چموش است که اختیار را از کف سوار می گیرند. می دانیم گناه از آنجا پیدا می شود که انسان تحت تأثیر شهوات و میل های نفسانی خودش، برخلاف آنچه که عقل و ایمانش حکم می کند، عملی را انجام می دهد. ایشان می فرمایند حالت گناه، حالتی است که انسان مالکیّت نفس خود را از دست می دهد. آن وقت در[باره] تقوا که نقطه مقابل آن است، می فرماید: (اَلا وَ اِنَّ التَّقوی مَطایا ذُلُل).1 مَثَل تقوا، مَثَل مرکبهای رام است که اختیار مرکب، دست سوار است نه اختیار سوار دست مرکب؛ یعنی او فرمان می دهد، این عمل می کند؛ لجامش را به هر طرف متمایل کند، به همان سو می رود بدون آنکه لگدپرانی و چموشی کند. هیچ مکتب تربیتی در دنیا اعم از مادی یا الهی پیدا نشده است که بگوید تقویت اراده یعنی چه؟ انسان باید صد در صد تسلیم میل های خودش باشد و هر طور که خواهش نفسانی او حکومت کرد، همان طور عمل کند.2 پی‌نوشتها: 1 .نهج البلاغه، خطبه 16. 2 .تعلیم و تربیت در اسلام، علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، صص 321 و 322. www.irc.ir
پاسخ:
راجع به مسئله اراده و به تعبیر دیگر، تسلط بر نفس و مالکیت نفس، آنچه که در دستورهای اسلامی در این زمینه رسیده است، تحت عنوان تقوا و تزکیه نفس، آن قدر زیاد است که ضرورتی ندارد ما به عنوان یک شاهد، دلیل بیاوریم که در اسلام به مسئله تقویت اراده توجه شده است. برای اینکه نمونه ای به دست داده باشیم، جمله ای را از نهج البلاغه نقل می کنم که جمله بسیار عالی و زیبایی در این زمینه است. امیرالمؤمنین [علی] علیه السلام تعبیری دارند، اول درباره خطا و گناه می فرمایند: (اَلا وَ اِنَّ الخَطایا خَیلٌ شُمسُ، حُمِلَ عَلَیها اَهلُها؛ مثل گناهان، مثل اسب های چموش است که اختیار را از کف سوار می گیرند. می دانیم گناه از آنجا پیدا می شود که انسان تحت تأثیر شهوات و میل های نفسانی خودش، برخلاف آنچه که عقل و ایمانش حکم می کند، عملی را انجام می دهد. ایشان می فرمایند حالت گناه، حالتی است که انسان مالکیّت نفس خود را از دست می دهد. آن وقت در[باره] تقوا که نقطه مقابل آن است، می فرماید: (اَلا وَ اِنَّ التَّقوی مَطایا ذُلُل).1 مَثَل تقوا، مَثَل مرکبهای رام است که اختیار مرکب، دست سوار است نه اختیار سوار دست مرکب؛ یعنی او فرمان می دهد، این عمل می کند؛ لجامش را به هر طرف متمایل کند، به همان سو می رود بدون آنکه لگدپرانی و چموشی کند. هیچ مکتب تربیتی در دنیا اعم از مادی یا الهی پیدا نشده است که بگوید تقویت اراده یعنی چه؟ انسان باید صد در صد تسلیم میل های خودش باشد و هر طور که خواهش نفسانی او حکومت کرد، همان طور عمل کند.2
پی‌نوشتها:
1 .نهج البلاغه، خطبه 16.
2 .تعلیم و تربیت در اسلام، علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، صص 321 و 322.
www.irc.ir
- [سایر] برای تقویت اراده و اعتماد به نفس چه کنیم؟
- [سایر] سلام علیکم لطفا راههای تقویت اراده و اعتماد به نفس از نظر قرآن را بنویسید . با تشکر
- [آیت الله خامنه ای] . دیدن فیلمهای مستهجن و حاوی منکرات، موجب تقویت هواهای شیطانی نفس، تضعیف اراده و ایمان و زمینهساز ترتّب مفاسد و گناهان بوده و به هیچ وجه جایز نیست.
- [سایر] راههای تقویت اراده چیست؟
- [سایر] چگونه اراده ضعیفم را تقویت نمایم؟
- [سایر] پرسش: راه تقویت اراده چیست؟ (مدتی است اراده ام در انجام کارها ضعیف شده)
- [سایر] اقتدار در تربیت چه نقشی دارد؟
- [سایر] تقویت اراده در انجام برنامهها و کارها چگونه ممکن است؟
- [سایر] با وجود اینکه فکر و اراده وابسته به نفس است و وجود نفس مستقل از آنها، جایگاه نفس کجاست؟
- [سایر] دانایی والدین چه نقشی در تربیت بهتر کودکان دارد؟
- [آیت الله مظاهری] کلّیه صوری که ذکر شد حرام و بعضی از اقسام گناهش خیلی بزرگ است و انسان را در زمه دشمنان اسلام قرار میدهد، نظیر تخلّفی که موجب تقویت دشمن شود.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان با کسی به این قصد معامله کند که درختهای او را تا مدّت معیّنی تربیت نماید و آب دهد و به مقداری که قرار میگذارند از آن بردارد این معامله را مساقات میگویند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان با کسی به این قسم معامله کند که درختهای میوهای را که میوه آن مال خود اوست و یا اختیار میوههای آن با اوست، تا مدّت معیّنی به آن کس واگذار کند که تربیت نماید وآب دهد و به مقداری که قرار میگذارند از میوه آن بردارد، این معامله را مساقات میگویند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان با کسی به این قسم معامله کند که درختهای میوهای را که میوه آن مال خود اوست، یا اختیار میوههای آن با اوست، تا مدّت معیّنی به آن کس واگذار کند که تربیت نماید و آب دهد و مقداری از میوه آن که قرار میگذارند، مال او باشد، این معامله را (مساقات) میگویند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان با کسی به این قسم معامله کند که درختهای میوه ای را که میوه آن مال خود اوست، یا اختیار میوه های آن با اوست تا مدّت معیّنی به آن کس واگذار کند که تربیت نماید و آب دهد و به مقداری مشاع که قرار می گذارند از میوه آن بردارد، این معامله را مُساقات می گویند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان با کسی به این قسم معامله کند که درخت های میوه ای را که میوه آن مال خود اوست، یا اختیار میوه های آن با اوست، تا مدت معینی به آن کس واگذار کند که تربیت نماید و آب دهد و به مقداری که قرار می گذارند از میوه آن بردارد، این معامله را مساقات می گویند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان با کسی قرارداد کند که درختهای میوه ای را که میوه ان مال خود او است یا اختیار میوه های ان با او است تا مدت معینی به ان کس واگذار نماید که تربیت کند و اب دهد و به حصه مشاعی که قرار می گذارند از میوه ان بردارد این قرارداد را مساقات می گویند
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان با کسی به این قسم اتفاق ببندد که مثلاً درختهای میوهای را که میوه آن مال خود اوست ، یا اختیار میوه های آن با اوست تا مدت معیّنی به آن کس واگذار کند که تربیت نماید ، و آب دهد و به مقداری که قرار میگذارند از میوه آن بردارد ، این معامله را ( مساقات ) میگویند .
- [آیت الله خوئی] اگر انسان با کسی به این قسم معامله کند که درختهای میوهای را که میوة آن مال خود اوست و یا اختیار میوههای آن با اوست تا مدت معینی به آن کس واگذار کند که تربیت نماید و آب دهد و به مقداری که قرار میگذارند از میو آن بردارد این معامله را مساقات میگویند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان با کسی به این قِسم معامله کند که درختهای میوه ای را که میوة آن مال خود او است ، یا اختیار میوه های آن با او است ، تا مدّت معینی به آن کس واگذار کند که تربیت نماید و آب دهد و به مقداری که قرار می گذارند از میوة آن بردارد ، این معامله را مساقات گویند .