اسلام فقط تنبیه را در جائی تجویز میکند که حقی از شوهر تضییع میشود.و آن در دو مورد است:
اول- مرد شرعا و قانونا حق دارد از همسرش بهره جنسی بگیرد و از انواع تمتعات و لذتها استفاده کند.زن شرعا و قانونا موظف است دربرابر این خواسته مرد تمکین نماید.و خویشتن را در اختیار او قرار دهد.
اگر زن تمکین نمود مشکلی بوجود نخواهد آمد.اما اگر از انجام خواسته های مرد امتناع ورزید،در اینصورت بهتر است مرد،ابتداء با نرمی و ملایمت و حتی تقدیم هدیه دل همسرش را بدست آورد و بکام جوئی نائل گردد.ولی اگر احساس کرد که زن قصد اذیت و لجبازی دارد و بهیچ وجه تمکین نمیکند،و مرد هم تاب تحمل ندارد،در یک چنین موردی مرد حق دارد به تنبیه متوسل شود.آنهم با رعایت احتیاط و حفظ سلسله مراتب درچنین موردی قرآن می گوید:همسرانی را که احساس میکنید از تمکین دربرابر خواسته شما (تمتعات جنسی) امتناع می ورزند،ابتداء آنها را پند و موعظه بدهید،سپس در بستر از آنها جدا شوید سپس آنها را بزنید.پس اگر اطاعت نمودند بر آنان ستم روا ندارید.بدرستی که خدا عالی و بزرگ است (1)
چنانکه ملاحظه می فرمائید،خداوند متعال در این آیه،به شوهراجازه میدهد که همسرش را که در برابر خواسته های مشروعش،یعنی لذتجوئی و کامیابی تمکین نمیکند و قصد اذیت و تمرد دارند،مورد تنبیه قرار دهند.آن هم در سه مرحله:مرحله اول:پند و اندرز.مرحله دوم: اگرپند و اندرز مفید واقع نشد یا بسترش را جدا کند یا در بستر پشت به او کند و بخوابد و بدین وسیله،خشم و ناراحتی خودش را اظهار نماید.مرحله سوم:اگر این عمل هم مؤثر واقع نشد و زن هم چنان به لجبازی و تمردخویش ادامه میدهد،به مرد اجازه داده شده که برای استیفای حق مشروع و قانونی خویش به کتک زدن متوسل شود.اما مرد حتی در این حال هم حق ندارد از حد مشروع تجاوز نماید و مرتکب ظلم و ستم شود.مرد بایددر این مورد به چند نکته توجه کند.1-هدف از ضرب باید اصلاح وتربیت باشد نه انتقامجوئی.2-با دست باشد یا چوب نازک،چنانکه در روایات آمده با چوب مسواک.3-طوری بزند که بدن او سیاه و قرمز نشود و الا باید جریمه (دیه) بپردازد.4-از ضربه زدن به جاهائی که احتمال خطر دارد، مانند چشم و سر و شکم جدا اجتناب نماید.5-ضرب طوری باشد که موجب کدورت عمیق و عقده غیر قابل علاج نگردد،و زن را به لجبازی و تمرد و طغیان بیشتر وادار ننماید.6-همواره این نکته را درنظر داشته باشد که می خواهد با این زن زندگی کند و از محبتهای قلبی وصفا و اخلاص او بهره بگیرد.7-توسل به کتک در صورتی تجویز شده،که زن در برابر عدم تمکین، معذور نباشد.مثلا اگر زن به علت حائض بودن،یا روزه دار بودن در ماه رمضان،یا در حال احرام بودن،یا بیماربودن،از تمکین خودداری نمود مرد حق ندارد او را تنبیه نماید.
دوم-زن اگر خواست از منزل خارج شود باید از شوهرش اجازه بگیرد و اگر اجازه نداد شرعا حق ندارد خارج شود.و اگر بدون اجازه خارج شد مرتکب گناه شده است.در حدیث آمده که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله نهی کرد که زن بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود و فرمود:
هر زنی که بدون اذن شوهر از منزل خارج شود همه فرشتگان آسمانی و هرچیزی که بر او مرور میکند-از جن و انس-او را لعنت میکنند تا اینکه به منزل باز گردد (2) .و این موضوع حقی است که شوهر بر گردن زن دارد که واجب است آن را ادا کند.
لیکن مرد نباید در این باره سختگیری کند و همسرش را بدین وسیله اذیت نماید.بهتر است در هر جا که محذوری نمی بیند اجازه بدهد برود.
تشریع این حق برای قدرت نمائی و تحت فشار قرار دادن همسر نیست بلکه بدان منظور است که مرد بتواند همسرش را از رفتن به جاهای غیرمناسب باز دارد و در حفظ و صیانت او اقدام نماید.سختگیریهای بیجا نه تنها مفید نیست بلکه به انس و محبت و اعتماد خانوادگی نیز لطمه وارد می سازد.و حتی ممکن است گاهی موجب طغیان و تمرد و انحراف او را فراهم سازد.اما اگر رفتن به جائی را غیر مناسب و باعث فساد اخلاق و ارتکاب گناه تشخیص داد باید همسرش را از رفتن به آنجا جدا نهی کند.وبر زن هم واجب است اطاعت کند و از رفتن به آن مجلس خودداری نماید.
بهر حال اگر زن از دستورات شوهر سرپیچی و تمرد میکند و بدون اجازه بلکه با نهی شوهرش از منزل خارج میشود،مرد حق دارد او رابه همان صورت قبل مورد تنبیه قرار دهد.با حفظ همان مراحل و شرائط. (3)
پی نوشت:
1- سوره نساء آیه 34
2- وسائل الشیعه جلد 14 ص 154
3- رک: آیین همسرداری، ابراهیم امینی
www.morsalat.com
