بی شک فشار آوردن به زن برای بخشیدن مهریه و یا بلاتکلیف گذاشتن او به منظور راضی کردن همسر به دادن وجه در عوض طلاق و ... امری است غیرشرعی و غیراخلاقی که در آیات و روایات متعدد از آن به شدّت نهی شده است. آیه 19 سوره نسا در این باره می گوید: (... وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَیْتُمُوهُنَّ...)؛ (و آنان را تحت فشار قرار ندهید که قسمتی از آنچه را به آنها داده اید (از مهر)، تملک کنید!) و در آیه 129 همین سوره به مناسبتی به مردان امر می کند که همسران خود را بلاتکلیف رها نکنید که نه مانند شوهردار باشند و نه بی شوهر. در صورتی که مردی بدون دلیل و از طرق آزار و اذیت و یا عدم انجام تکالیف زناشویی، همسر خویش را تحت فشار قرار دهد، زن می تواند با ارائه دادخواست به دادگاه خانواده الزام مرد به انجام وظایف زناشویی را درخواست و در صورت استنکاف مرد تقاضای طلاق قضایی از سوی دادگاه بنماید. مواردی را که زن می تواند درخواست طلاق نماید عبارت است از: 1. براساس ماده 1129 قانون مدنی: (در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجرای حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم، شوهر او را اجبار به طلاق می نماید. همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه). 2. براساس ماده 1130 قانون مدنی: (در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد وی می تواند به حاکم شرع مراجعه کرده و تقاضای طلاق کند، چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود دادگاه می تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می شود)برای مطالعه بیشتر ر.ک: مباحثی از حقوق زن، حسین مهرپور، ص 144.. porseman.org
آیا در اسلام مرد می تواند زن را بلاتکلیف رها کرده تا آنجا که زن راضی شود در برابر طلاق، مهریه خودش را ببخشد؟
بی شک فشار آوردن به زن برای بخشیدن مهریه و یا بلاتکلیف گذاشتن او به منظور راضی کردن همسر به دادن وجه در عوض طلاق و ... امری است غیرشرعی و غیراخلاقی که در آیات و روایات متعدد از آن به شدّت نهی شده است.
آیه 19 سوره نسا در این باره می گوید:
(... وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَیْتُمُوهُنَّ...)؛ (و آنان را تحت فشار قرار ندهید که قسمتی از آنچه را به آنها داده اید (از مهر)، تملک کنید!)
و در آیه 129 همین سوره به مناسبتی به مردان امر می کند که همسران خود را بلاتکلیف رها نکنید که نه مانند شوهردار باشند و نه بی شوهر.
در صورتی که مردی بدون دلیل و از طرق آزار و اذیت و یا عدم انجام تکالیف زناشویی، همسر خویش را تحت فشار قرار دهد، زن می تواند با ارائه دادخواست به دادگاه خانواده الزام مرد به انجام وظایف زناشویی را درخواست و در صورت استنکاف مرد تقاضای طلاق قضایی از سوی دادگاه بنماید.
مواردی را که زن می تواند درخواست طلاق نماید عبارت است از:
1. براساس ماده 1129 قانون مدنی: (در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجرای حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم، شوهر او را اجبار به طلاق می نماید. همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه).
2. براساس ماده 1130 قانون مدنی: (در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد وی می تواند به حاکم شرع مراجعه کرده و تقاضای طلاق کند، چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود دادگاه می تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می شود)برای مطالعه بیشتر ر.ک: مباحثی از حقوق زن، حسین مهرپور، ص 144..
porseman.org
- [سایر] آیا در اسلام مرد می تواند زن را بلاتکلیف رها نموده و در برابر طلاق از او وجهی مطالبه نماید؟
- [آیت الله خامنه ای] طلاق زنهای بلاتکلیف
- [سایر] اگر مرد زن را طلاق بدهد چه مقدار باید به زن مهریه بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا مرد می تواند بخشش قسمتی از مهریه را در ازاء طلاق توافقی با این که زن چندان راضی به بخشش قسمتی از مهریهاش نیست داشته باشد؟ آیا این پول مشکل شرعی ندارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر زوجه در عوض طلاق، تمام مهریه خود را ببخشد یا ابرا کند و زوج وی را پیش از دخول طلاق بدهد، آیا زن می تواند نصف مهر را به زوج رجوع کند؟
- [سایر] آیا زن میتواند پیش از خواندن عقد موقّت، مهریه خویش را ببخشد و خطبه عقد را بدون ذکر مهریه بخوانند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن در زندگی با همسر خود مشکل دارد و طبق تشخیص دادگاه ادامه زندگی موجب عسر و حرج شدید برای زن می باشد و بنابراین زن راضی است مهریه خود را بخشیده و طلاق بگیرد حال اگر شوهر به هر علتی راضی به طلاق دادن او نباشد، تکلیف این زن چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن به مرد می گوید در صورتی که جدای از مهریه مقداری معین طلا به من بدهی حاضر به ازدواج با تو هستم و مرد قبول می کند بعد از ازدواج مرد زن را طلاق می دهد، آیا زن می تواند جدای از مهریه آن مقدار طلا را هم مطالبه کند؟
- [سایر] شوهری به تمام وظایف و حقوق زناشویی عمل میکند ولی زن از ادامه زندگی با او نفرت و کراهت دارد و میخواهد با بذل مهریه تقاضای طلاق کند؛ آیا با فرض امتناع مرد از طلاق، حاکم شرع میتواند طلاق بدهد؟
- [سایر] درصورتی که مرد نتواند به منظور طلاق مهریه زن را نقدا بپردازد تکلیف چیست ؟ آیا پرداخت به اقساط موضوعیت دارد؟ چگونه دادگاه حکم می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زن و شوهر یکدیگر را نخواهند و زن مهر خود یا مال دیگری را به مرد ببخشد که او را طلاق دهد آن را طلاق مبارات گویند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن و شوهر یکدیگر را نخواهند و زن مهر خود یا مال دیگری را به مرد ببخشد که او را طلاق دهد آن طلاق را مبارات گویند.
- [آیت الله بروجردی] زنی که صیغه شده مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد کردهاند طلاق ندارد و رها شدن او به اینست که مدتش تمام شود، یا مرد مدت را به او ببخشد، به این ترتیب که بگوید:مدت را به تو بخشیدم و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست.عدّهی طلاق
- [آیت الله مکارم شیرازی] ازدواج موقت طلاق ندارد، هر زمان مدتش تمام شود یا مرد مدت را به او ببخشد از قید همسری او رها می شود و پاک بودن از عادت ماهانه و همچنین شاهد گرفتن لازم نیست.
- [آیت الله سیستانی] ازدواج موقت طلاق ندارد ، و رها شدن زن به این است که مدتش تمام شود ، یا مرد مدت را به او ببخشد ، مثلاً بگوید : مدت را به تو بخشیدم ، و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست . عدّه طلاق
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صیغه طلاق مبارات نیز مثل خلع باید اول زن مهریه خودش را به شوهر ببخشد تا شوهر او را طلاق دهد و حتی می تواند به فارسی بگوید: (مهریه خودم را به تو بخشیدم تا مرا طلاق دهی). اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند چنانچه مثلا اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَتِی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِق یعنی مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او پس او رها است و اگر دیگری را وکیل کند، وکیل باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَةَ مُوَکِّلی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِقٌ و در هر دو صورت اگر به جای کلمه (عَلی مَهْرِها) (بِمَهْرها) بگوید اشکال ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] طلاق خلع آن است که زن به هر علتی نخواهد با شوهرش به زندگی ادامه دهد و شوهر هم مایل به طلاق دادن او نباشد ولی زن برای راضی کردن او به طلاق مقداری مال به او بدهد تا راضی شود او را طلاق دهد. آنچه زن به شوهر می دهد تا او را راضی به طلاق کند بذل می گویند و بذل در این نوع طلاق می تواند به مقدار مهریه زن یا کمتر یا بیشتر از آن باشد ولی باید با توافق دو طرف باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که صیغه شده؛ مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد کردهاند، طلاق ندارد و رها شدن او به این است که مدّتش تمام شود یا مرد باقی مانده مدّت را به او ببخشد یا عقد او به واسطه شیر خوردن و مانند آن منفسخ شود و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست.
- [آیت الله اردبیلی] زنی که به عقد موقّت درآمده، مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد کردهاند، طلاق ندارد و رها شدن او به این است که مدّت تعیین شده تمام شود یا مرد مدّت را به او ببخشد، به این ترتیب که بگوید: (مدّت را به تو بخشیدم) و در این مورد شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] زنی که متعه شده مثلا یک ماهه یا یک ساله او را عقد کرده اند طلاق ندارد و رها شدن او به این است که مدتش تمام شود یا مرد مدت را به او ببخشد به این که مثلا بگوید مدت را به تو بخشیدم و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض و نفاس لازم نیست