دختر 4 ساله‌ام هنوز هم شلوار خود را کثیف می‌کند. آیا طبیعی است؟ اگر طبیعی نیست، چگونه باید این مشکل را از بین ببرم؟
اگر این رفتار، موردی باشد، اشکالی ندارد و حتی ممکن است در سنین بالاتر هم اتفاق بیفتد. علت کثیف کردن‌های موردی، پرخوری و بدخوری، محیط جدید، سرگرمی و بی‌توجهی به علائم دفع، بردن مکرر کودک به دستشویی و نگهداشتن طولانی در آن جا، و بی‌توجهی والدین به اعلام کودک است. در صورتی که عمل دفع در شلوار به علل ذیل همیشگی باشد، نگران کننده است و باید از بین برود. 1. یبوست مزمن: در یبوست مزمن، کودک نمی‌تواند مدفوع سفت را دفع کند و هر قدر مدفوع خود را بیشتر نگه دارد، روده‌ی بزرگ، متورم‌تر و بزرگ‌تر و ماهیچه‌هایش شل می‌شود و نمی‌تواند مدفوع را به موقع و به طور مؤثر به جلو براند و لایه‌های بعدی مدفوع که شل هستند، بیرون می‌زنند. (1) در این صورت، سعی کنید با توجه کردن به رژیم غذایی او، مشکل را برطرف سازید. استفاده از سوپ، سبزی، حبوب، آب کافی و مایعات (به ویژه آب پرتقال و آب آلو)، پوره‌ی آلو، شربت و مربای انجیر و مواد فیبردار مانند میوه و غلات سبوس‌دار، در رفع یبوست کودک مؤثرند. در صورتی که یبوست کودک با این رژیم غذایی مرتفع نشد، باید تحت نظر پزشک از داروهای مسهل، شیاف و پمادهای مناسب استفاده شود. توجه داشته باشید که بازی و حرکت و تلاش کودک، در طبیعی شدن وضعیت دفع او مؤثر است. 2. فشارهای روحی: یکی از عوامل جدی ناتوانی در کنترل مدفوع در کودکان، فشارهای روحی ناشی از اختلافات والدین، حسادت شدید به فرزند دوم، تنبیه بدنی و... است. ترس بیش از حد از کتک، در عملکرد طبیعی بدن کودک اختلال ایجاد می‌کند و باعث شل شدن عضلات اسفنکتر می‌شود. برخوردهای هیجانی مادر نیز عامل فشار روحی کودک و استمرار این رفتار است؛ چون گمان می‌کند مادر دوستش ندارد. 3. ترس از توالت: اگر فرزند شما از توالت می‌ترسد، آن را از بین ببرید. توجه داشته باشید که کودکان از صدای سیفون و از سقوط به داخل منفذ توالت می‌ترسند. 4. لجبازی: استفاده از اهرم فشار برای توالت رفتن و برخوردهای نامناسب هنگام کثیف کردن شلوار، او را وارد جنگ قدرت با والدین می‌کند (ر. ک: ص). تا مدتی با حفظ آرامش و خونسردی خود، از این که شلوارش را کثیف کرده، فقط اظهار تأسف کنید. به گونه‌ای برخورد نکنید که احساس گناه کند. در این صورت، یک مشکل کوچک، به یک بحران تبدیل خواهد شد. 5. علل پزشکی: در صورتی که علل پیش گفته را بررسی کردید و نتیجه‌ای نگرفتید، به پزشک مراجعه کنید. احتمال مشکلات جسمی و پزشکی، از جمله ضعف ماهیچه‌های روده بزرگ، اختلالات جذب، نشانگان روده تحریک‌پذیر، گشاد شدن روده بزرگ، کم کاری تیروئید، بیماری هیرش پرونگ (نبود رشته‌های عصبی در روده)، تنگی مادرزادی مخرج دفع، شکاف تحتانی ستون فقرات، نقص در کانال نخاعی یا التهاب در نخاع وجود دارد که باید درمان شود. پی نوشت: 1. برخی مادران با دیدن این وضعیت گمان می‌کنند فرزندشان اسهال است و از داروها و خوراکی‌های ضد اسهال استفاده می‌کنند که مشکل یبوست کودک بییشتر می‌شود. منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
عنوان سوال:

دختر 4 ساله‌ام هنوز هم شلوار خود را کثیف می‌کند. آیا طبیعی است؟ اگر طبیعی نیست، چگونه باید این مشکل را از بین ببرم؟


پاسخ:

اگر این رفتار، موردی باشد، اشکالی ندارد و حتی ممکن است در سنین بالاتر هم اتفاق بیفتد. علت کثیف کردن‌های موردی، پرخوری و بدخوری، محیط جدید، سرگرمی و بی‌توجهی به علائم دفع، بردن مکرر کودک به دستشویی و نگهداشتن طولانی در آن جا، و بی‌توجهی والدین به اعلام کودک است.
در صورتی که عمل دفع در شلوار به علل ذیل همیشگی باشد، نگران کننده است و باید از بین برود.
1. یبوست مزمن: در یبوست مزمن، کودک نمی‌تواند مدفوع سفت را دفع کند و هر قدر مدفوع خود را بیشتر نگه دارد، روده‌ی بزرگ، متورم‌تر و بزرگ‌تر و ماهیچه‌هایش شل می‌شود و نمی‌تواند مدفوع را به موقع و به طور مؤثر به جلو براند و لایه‌های بعدی مدفوع که شل هستند، بیرون می‌زنند. (1)
در این صورت، سعی کنید با توجه کردن به رژیم غذایی او، مشکل را برطرف سازید. استفاده از سوپ، سبزی، حبوب، آب کافی و مایعات (به ویژه آب پرتقال و آب آلو)، پوره‌ی آلو، شربت و مربای انجیر و مواد فیبردار مانند میوه و غلات سبوس‌دار، در رفع یبوست کودک مؤثرند.
در صورتی که یبوست کودک با این رژیم غذایی مرتفع نشد، باید تحت نظر پزشک از داروهای مسهل، شیاف و پمادهای مناسب استفاده شود.
توجه داشته باشید که بازی و حرکت و تلاش کودک، در طبیعی شدن وضعیت دفع او مؤثر است.
2. فشارهای روحی: یکی از عوامل جدی ناتوانی در کنترل مدفوع در کودکان، فشارهای روحی ناشی از اختلافات والدین، حسادت شدید به فرزند دوم، تنبیه بدنی و... است.
ترس بیش از حد از کتک، در عملکرد طبیعی بدن کودک اختلال ایجاد می‌کند و باعث شل شدن عضلات اسفنکتر می‌شود.
برخوردهای هیجانی مادر نیز عامل فشار روحی کودک و استمرار این رفتار است؛ چون گمان می‌کند مادر دوستش ندارد.
3. ترس از توالت: اگر فرزند شما از توالت می‌ترسد، آن را از بین ببرید. توجه داشته باشید که کودکان از صدای سیفون و از سقوط به داخل منفذ توالت می‌ترسند.
4. لجبازی: استفاده از اهرم فشار برای توالت رفتن و برخوردهای نامناسب هنگام کثیف کردن شلوار، او را وارد جنگ قدرت با والدین می‌کند (ر. ک: ص). تا مدتی با حفظ آرامش و خونسردی خود، از این که شلوارش را کثیف کرده، فقط اظهار تأسف کنید. به گونه‌ای برخورد نکنید که احساس گناه کند. در این صورت، یک مشکل کوچک، به یک بحران تبدیل خواهد شد.
5. علل پزشکی: در صورتی که علل پیش گفته را بررسی کردید و نتیجه‌ای نگرفتید، به پزشک مراجعه کنید. احتمال مشکلات جسمی و پزشکی، از جمله ضعف ماهیچه‌های روده بزرگ، اختلالات جذب، نشانگان روده تحریک‌پذیر، گشاد شدن روده بزرگ، کم کاری تیروئید، بیماری هیرش پرونگ (نبود رشته‌های عصبی در روده)، تنگی مادرزادی مخرج دفع، شکاف تحتانی ستون فقرات، نقص در کانال نخاعی یا التهاب در نخاع وجود دارد که باید درمان شود.
پی نوشت:
1. برخی مادران با دیدن این وضعیت گمان می‌کنند فرزندشان اسهال است و از داروها و خوراکی‌های ضد اسهال استفاده می‌کنند که مشکل یبوست کودک بییشتر می‌شود.
منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین