وقتی نوجوان 14 ساله ام را نصیحت می کنم، به شدت مقاومت نشان می دهد. اشکال کار کجا است؟

اگر نصیحت های شما به صورت ذیل باشد، فرزندتان( به ویژه نوجوان) در برابر آن، مقاومت روانی خواهد داشت.
1. همراه با سرزنش: نصیحت های خود را با سرزنش همراه نکنید. جمله هایی مانند( تو کی آدم می شی) هنگام نصیحت، اثر آن را از بین می برد.
2. همراه با دستور: پندهای خود را در قالب امر القا نکنید. جمله هایی چون ( بهت دستور می دم که...) اثر بخش نخواهد بود.
3. با القاب زشت: هنگام نصیحت، از القاب زشتی چون شلخته، بی عرضه، چلفتی، چلاق، چُل مَن و ... بپرهیزید.
4. با تهدید: نصیحت همراه با تهدید، نوجوان را به مقاومت روانی و لجاجت می کشاند؛ پس او را با جمله هایی چون ( اگه یک بار دیگه...) تهدید نکنید.
5. با هشدار: برخی والدین گمان می کنند که اگر پندهای خود را با هشدارهایی چون ( بدبخت می شی؛ بیچاره می شی؛ به گدایی می افتی و...) همراه کنند، اثر بیشتری خواهد داشت؛ حال آن که چنین نیست؛ بلکه ممکن است، بیچارگی و بدبختی را به فرزند خود تلقین کنند.
6. با تحریک شدید عواطف: گاهی والدین( به ویژه مادر)، هنگام نصیحت فرزند خود، عاطفه او را بیش از حد تحریک می کنند که به جریحه دار کردن عاطفه، بیشتر شباهت دارد.
تحریک عاطفه و احساس فرزند، شیوه ای خوب برای تربیت فرزند است( ر.ک: ج1، ص 98)؛ اما اگر با جمله هایی چون ( با این کارت منو روونه قبرستون می کنی) همراه شود، افزون بر فشارهای روحی بر او، اثر خود را نیز از دست خواهد داد.
7. با طعنه و تمسخر: هنگام پند دادن به فرزند خود، به او طعنه نزنید و مسخره اش نکنید:( در سلیقه رو دست نداری!)
8. با نقش دادن: هنگام نصیحت فرزند، هرگز به او نقش های منفی( تو مایه ننگ خانواده ما هستی) ندهید؛ زیرا به جهت اثر تلقینی آن، ممکن است باور کند.
9. به شکل سخنرانی: گاهی والدین( به ویژه پدر) هنگام نصیحت فرزند خود، بیست دقیقه سخنرانی می کنند و جالب آن که در پایان سخنرانی می گویند:
من گنگ خواب دیده و عالَم تمام کَر
من عاجزم ز گفتن و خلق از شنیدنش
اگر می خواهید فرزندتان در برابر پندهای شما مقاومت کمتری داشته باشد، افزون بر رعایت شرایط نصیحت( ر.ک: ص 27-29)، از جمله های کوتاه استفاده کنید.
بیایید از اولیای الاهی و امامان معصوم درس بگیریم که با سخنان کوتاه خود( کلمات قصار)، آثار شگرفی بر مخاطبان خود می گذاشتند.
فضیل عیاض(1) و بشر حافی(2) را جمله هایی کوتاه دگرگون ساخت.
پی نوشتها:
1. فضیل عیاض، همان راهزنی است که راه را بر زائران خانه خدا می بست و شبی با شنیدن آیه ای از قرآن دگرگون شد؛ الم یأن للذین آمنوا ان تخشع قلوبهم لذکرالله؛ آیا وقت آن نرسیده است که دل های مؤمنان از یاد خدا خاشع شود؟!( حدید(57)، 16).
2. بشر حافی، همان مردی است که صدای ساز و آواز و رقص از خانه اش بیرون می آمد و امام کاظم(ع) با جمله ای کوتاه به کنیز وی، او را دگرگون ساخت. حضرت پرسید: صاحب این خانه آزاد است یا بنده؟ کنیز عرض کرد: آزاد است. امام فرمود: آری، اگر بنده می بود، از مولای خود می ترسید( شیخ عباس قمی، منتهی الآمال، در مکارم اخلاق امام کاظم(ع)).
منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388