پاسخ از آقای دکتر فرح بخش، مشاور خانواده: این اتفاق وقتی میافتد که یکی از زوجین سطح خود محوری و خودخواهی بالایی داشته باشد و دیگران را بخواهد فدای رشد خودش بکند و این اعتقاد را ندارد که رشد اطرافیان ، زمینه ی رشد خودش را هم فراهم می کند . در یک خانواده ی سالم وقتی یکی از افراد رشد و پیشرفت میکنند بقیه هم به رشد و پیشرفت او افتخار می کنند . اما در خانواده هایی که مشکل وجود دارد ، افراد از پیشرفت دیگری می ترسند . خانم از پیشرفت آقا می ترسد . جلوی پیشرفت مالی و شغلی او را می گیرد . اگر بخواهد در اداره ارتقایی بگیرد می ترسد و می گوید که اگر ارتقا پیدا کند ممکن است برای من مشکلاتی را بوجود بیاورد . من این را بوضوح در خانواده ها می بینم . این در آقایان بیشتر است که جلوی رشد فرهنگی و تحصیلی همسرشان را می گیرند و می گویند که اگر تحصیلاتش بالا برود دیگر نمی تواند با من زندگی خوبی داشته باشد . جلوی رشد همدیگر را می گیرند و خانواده را دچار بحران می کنند. یکی از گرایش های طبیعی انسانها رشد و شکوفایی است و می خواهند بهتر از چیزی که هستند باشند . وقتی جلوی رشد آنها گرفته میشود احساس یک نوع پوچی ، بی معنا بودن در ازدواج و خانواده خواهند داشت . پس در یک خانواده ی سالم طرز تفکر افراد این گونه است و این فرهنگ وجود دارد که رشد او برای من هم لذت بخش است . وقتی می بیند همسرش در یک زمینه ای رشد پیداکرده است ، مدارج تحصیلی بالاتری را اخذ کرده یا شغل بالاتری را بدست آورده ، یک توانمندی در جامعه کسب کرده ، لذت می برد و از پیشرفت همسرش ذوق میکند .در یک خانواده ی متعادل وضعیت به این شکل پیش می رود . در همین راستا اگر جلوتر برویم ، افراد وقتی با هم ازدواج میکنند یک نیازهایی دارند یعنی خانم می خواهد با آقایی ازدواج کند که این نیازش برآورده بشود . آقا وقتی ازدواج میکند نیازهایی دارد که می خواهد از طریق ازدوج با خانم نیازهایش برطرف شود . در یک خانواده ی متعادل و پویا افراد به نیازهای هم توجه دارند و فقط به نیاز شخص خودشان توجه ندارند . اساس یک ازدواج غلط از آنجایی گذاشته میشود که فرد بگوید من می خواهم این شخص به من کمک کند و به این اعتقاد نداشته باشد که رشد من در ارتقای رشد او است . و به فکر برطرف کردن نیازهای فرد مقابل نیست . در یک خانواده ی متعادل افراد به نیازهای فردی ، عاطفی و روحی هم نیاز دارند و از طریق ارضاء نیازهای همدیگر رشد می کنند و پیش می روند . یکی از شاخصه های یک خانواده ی هماهنگ و سالم این است که جریان عاطفی در آن خانواده وجود دارد . در یک خانواده ی پویا و سالم اعضای خانواده بخصوص پدر و مادر که کانون قدرت خانواده هستند بخوبی میتوانند فضای عاطفی خانواده را موردسنجش و ارزیابی قرار بدهند مثل این است که ناخودآگاه در مغزشان دماسنج هایی وجود دارد که دمای عاطفی خانواده را می سنجد . اگر دیدند که بر خانواده ی فضای افسرده ، دل گیر ، اضطراب و نگرانی حاکم شده است شروع به تکاپو می کنند ، فعالیت هایی انجام می دهند و برنامه ای را تدارک می بینند تا فضای عاطفی خانواده عوض شود و افراد در آن فضای منفی باقی نمانند. در نتیجه افراد همیشه سالم شاد سرحال امیدوار هستند . در خانواده ی نامتعادل پدرها و مادرها نمی توانند فضای عاطفی خانواده را مورد سنجش قرار دهند یا اگر هم قرار بدهند مهارت لازم برای دگرگون کردن فضای عاطفی خانواده را بلد نیستند . بعد از یک ماه یا یکسال می بینید که در این خانواده یکی افسرده شده است ، یک نفر خودکشی کرده است و چند نفر با هم دعوایشان شده است . پس در یک خانواده ی سالم و پویا فضای عاطفی خانواده توسط والدین به خوبی مدیریت میشود . و والدین مهارت مدیریت عاطفه خانواده را خوب بلد هستند . یکی از علت هایی که فرد افسرده میشود این است که خانواده مهارت این را ندارد که وقتی می بیند فرزندشان زانوی غم در بغل گرفته چگونه با او صحبت کند و امید را در دلش روشن کند . یا مثلا می بینند که بچه شان اضطراب دارد ، بلد نیستند که چه جملاتی به بچه شان بگویند که اضطرابش کاهش پیدا کند . گاهی دیده میشود که وقتی پدر و مادری می بینند که بچه شان مضطرب است خودشان مضطرب تر میشوند و یکی باید اینها را آرام کند . قاعدتا وقتی خانم ناراحت است ، آقا باید پیش او برود ، با او صحبت کند و او را از این حالت بیرون بیاورد و اگر او را رها کند این ناراحتی کم ، به افسردگی تبدیل میشود و او بصورت یک خانم افسرده درمی آید . پس یکی از شاخصه های خانواده ی متعادل این است که بتوانند هیجانات را بخوبی مدیریت کنند . بموقع می توانند اضطراب ایجاد کنند تا بچه ها حرکت کنند و به جلو بروند و بموقع هم میتوانند این اضطراب را کنترل کنند . بموقع می توانند از خودشان خشم نشان بدهند و بموقع آن را کنترل کنند . نگذارند در فضای خانواده یک خشونتی حاکم بشود که بعد افراد به آن شیوه عادت کنند . در یک خانواده می بینید که همیشه درگیری ، دعوا و نزاع وجود دارد ، همیشه قهر وجود دارد . هیچ وقت خنده و لبخند در خانواده وجود ندارد ، این خانواده ها دچار بحران میشوند . زمینه های مهارتی زیادی وجود دارد که افراد باید یاد بگیرند . با شرکت کردن در کارگاه هایی که در سطح شهر گذاشته میشود ، با خواندن کتاب ها و دیدن فیلم ها می توانند این مهارتها را یاد بگیرند . و فضای خانواده ی خودشان را فضای عاطفی بکنند . این مهارت ها خیلی پیچیده نیست ولی اگر افراد نخواهند آنرا یاد بگیرند هر چند ساده ، بمراتب پیچیده خواهد بود . www.ch3.ir
تعادل بین رشد افراد و خانواده از کجا بدست می آید ؟ چرا بعضی مواقع خانواده فدای رشد یکی از اعضای خانواده میشود ؟
پاسخ از آقای دکتر فرح بخش، مشاور خانواده:
این اتفاق وقتی میافتد که یکی از زوجین سطح خود محوری و خودخواهی بالایی داشته باشد و دیگران را بخواهد فدای رشد خودش بکند و این اعتقاد را ندارد که رشد اطرافیان ، زمینه ی رشد خودش را هم فراهم می کند . در یک خانواده ی سالم وقتی یکی از افراد رشد و پیشرفت میکنند بقیه هم به رشد و پیشرفت او افتخار می کنند . اما در خانواده هایی که مشکل وجود دارد ، افراد از پیشرفت دیگری می ترسند . خانم از پیشرفت آقا می ترسد . جلوی پیشرفت مالی و شغلی او را می گیرد . اگر بخواهد در اداره ارتقایی بگیرد می ترسد و می گوید که اگر ارتقا پیدا کند ممکن است برای من مشکلاتی را بوجود بیاورد . من این را بوضوح در خانواده ها می بینم . این در آقایان بیشتر است که جلوی رشد فرهنگی و تحصیلی همسرشان را می گیرند و می گویند که اگر تحصیلاتش بالا برود دیگر نمی تواند با من زندگی خوبی داشته باشد . جلوی رشد همدیگر را می گیرند و خانواده را دچار بحران می کنند. یکی از گرایش های طبیعی انسانها رشد و شکوفایی است و می خواهند بهتر از چیزی که هستند باشند . وقتی جلوی رشد آنها گرفته میشود احساس یک نوع پوچی ، بی معنا بودن در ازدواج و خانواده خواهند داشت . پس در یک خانواده ی سالم طرز تفکر افراد این گونه است و این فرهنگ وجود دارد که رشد او برای من هم لذت بخش است . وقتی می بیند همسرش در یک زمینه ای رشد پیداکرده است ، مدارج تحصیلی بالاتری را اخذ کرده یا شغل بالاتری را بدست آورده ، یک توانمندی در جامعه کسب کرده ، لذت می برد و از پیشرفت همسرش ذوق میکند .در یک خانواده ی متعادل وضعیت به این شکل پیش می رود . در همین راستا اگر جلوتر برویم ، افراد وقتی با هم ازدواج میکنند یک نیازهایی دارند یعنی خانم می خواهد با آقایی ازدواج کند که این نیازش برآورده بشود . آقا وقتی ازدواج میکند نیازهایی دارد که می خواهد از طریق ازدوج با خانم نیازهایش برطرف شود . در یک خانواده ی متعادل و پویا افراد به نیازهای هم توجه دارند و فقط به نیاز شخص خودشان توجه ندارند . اساس یک ازدواج غلط از آنجایی گذاشته میشود که فرد بگوید من می خواهم این شخص به من کمک کند و به این اعتقاد نداشته باشد که رشد من در ارتقای رشد او است . و به فکر برطرف کردن نیازهای فرد مقابل نیست . در یک خانواده ی متعادل افراد به نیازهای فردی ، عاطفی و روحی هم نیاز دارند و از طریق ارضاء نیازهای همدیگر رشد می کنند و پیش می روند . یکی از شاخصه های یک خانواده ی هماهنگ و سالم این است که جریان عاطفی در آن خانواده وجود دارد . در یک خانواده ی پویا و سالم اعضای خانواده بخصوص پدر و مادر که کانون قدرت خانواده هستند بخوبی میتوانند فضای عاطفی خانواده را موردسنجش و ارزیابی قرار بدهند مثل این است که ناخودآگاه در مغزشان دماسنج هایی وجود دارد که دمای عاطفی خانواده را می سنجد . اگر دیدند که بر خانواده ی فضای افسرده ، دل گیر ، اضطراب و نگرانی حاکم شده است شروع به تکاپو می کنند ، فعالیت هایی انجام می دهند و برنامه ای را تدارک می بینند تا فضای عاطفی خانواده عوض شود و افراد در آن فضای منفی باقی نمانند. در نتیجه افراد همیشه سالم شاد سرحال امیدوار هستند . در خانواده ی نامتعادل پدرها و مادرها نمی توانند فضای عاطفی خانواده را مورد سنجش قرار دهند یا اگر هم قرار بدهند مهارت لازم برای دگرگون کردن فضای عاطفی خانواده را بلد نیستند . بعد از یک ماه یا یکسال می بینید که در این خانواده یکی افسرده شده است ، یک نفر خودکشی کرده است و چند نفر با هم دعوایشان شده است . پس در یک خانواده ی سالم و پویا فضای عاطفی خانواده توسط والدین به خوبی مدیریت میشود . و والدین مهارت مدیریت عاطفه خانواده را خوب بلد هستند . یکی از علت هایی که فرد افسرده میشود این است که خانواده مهارت این را ندارد که وقتی می بیند فرزندشان زانوی غم در بغل گرفته چگونه با او صحبت کند و امید را در دلش روشن کند . یا مثلا می بینند که بچه شان اضطراب دارد ، بلد نیستند که چه جملاتی به بچه شان بگویند که اضطرابش کاهش پیدا کند . گاهی دیده میشود که وقتی پدر و مادری می بینند که بچه شان مضطرب است خودشان مضطرب تر میشوند و یکی باید اینها را آرام کند . قاعدتا وقتی خانم ناراحت است ، آقا باید پیش او برود ، با او صحبت کند و او را از این حالت بیرون بیاورد و اگر او را رها کند این ناراحتی کم ، به افسردگی تبدیل میشود و او بصورت یک خانم افسرده درمی آید . پس یکی از شاخصه های خانواده ی متعادل این است که بتوانند هیجانات را بخوبی مدیریت کنند . بموقع می توانند اضطراب ایجاد کنند تا بچه ها حرکت کنند و به جلو بروند و بموقع هم میتوانند این اضطراب را کنترل کنند . بموقع می توانند از خودشان خشم نشان بدهند و بموقع آن را کنترل کنند . نگذارند در فضای خانواده یک خشونتی حاکم بشود که بعد افراد به آن شیوه عادت کنند . در یک خانواده می بینید که همیشه درگیری ، دعوا و نزاع وجود دارد ، همیشه قهر وجود دارد . هیچ وقت خنده و لبخند در خانواده وجود ندارد ، این خانواده ها دچار بحران میشوند . زمینه های مهارتی زیادی وجود دارد که افراد باید یاد بگیرند . با شرکت کردن در کارگاه هایی که در سطح شهر گذاشته میشود ، با خواندن کتاب ها و دیدن فیلم ها می توانند این مهارتها را یاد بگیرند . و فضای خانواده ی خودشان را فضای عاطفی بکنند . این مهارت ها خیلی پیچیده نیست ولی اگر افراد نخواهند آنرا یاد بگیرند هر چند ساده ، بمراتب پیچیده خواهد بود .
www.ch3.ir
- [سایر] وقتی خانواده تعادل خودش را از دست می دهد و دچار بحران میشود ، چطور می توانیم آنرا به حالت ثبات برگردانیم ؟
- [آیت الله اردبیلی] صندوق قرض الحسنهای است که افراد عضو آن میشوند و در آن پول میگذارند و به نوبت به اعضای متقاضی، وام بدون بهره داده میشود. آیا لازم است اعضای صندوق، خمس پول خود را که در صندوق گذاشتهاند، بدهند؟
- [آیت الله اردبیلی] یتیم در چه سنّی دارای رشد میشود؟
- [سایر] نیازهای عاطفی اعضای خانواده چه چیزهایی است؟
- [آیت الله اردبیلی] گاهی در پایان سال خمسی، اجناسی در منزل باقی میماند که اضافه بر مخارج آن سال است. در صورتی که شوهر، اقدام به پرداخت خمس نکند، آیا وظیفهای متوجه همسر یا دیگر اعضای خانواده میشود یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا افراد خانواده، در امر تقلید، تابع سرپرست خانواده هستند؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در بسیاری از مواقع، به هنگام بول کردن، منی به همراه بول از او خارج میشود، به هنگام روزه چه باید بکند؟ کسی که در مواقع کمی این مشکل برایش پیش میآید، چه وظیفهای دارد؟
- [سایر] رشد ارزش های اخلاقی و فرهنگی در نوجوانان و جوانان چگونه است؟ آیا با افراد دیگر متفاوت است؟
- [سایر] برای این که خانواده در زمینه دینی و مسائل مذهبی بتواند رشد داشته باشد چه باید کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجه به واریز یارانه نقدی توسط دولت به حساب سرپرست خانواده و تعیین مبلغی برای هر فرد به مقداری خاص، آیا سرپرست خانوار برای تصرف و هزینه کرد کل مبلغ واریزی برای افراد خانه و یا به نفع خویش نیاز به اجازه از سوی اعضای خانواده دارد یا نه؟
- [آیت الله جوادی آملی] .مدار رکن بودن سجده، نهادن پیشانی بر زمین است، به گونهای که با ترک عمدی آن در یک سجود, یا ترک سهوی آن در دو سجود, نماز باطل میشود, هرچند اعضای ششگانه دیگر در هر دو سجده بر زمین نهاده شده باشند, چنانکه اگر پیشانی بر زمین نهاده شده باشد, ولی اعضای دیگر سهواً بر زمین نهاده نشده باشند, نماز باطل نمیشود.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که دست یا زانوی او یا هردوی آنها بلندتر یا کوتاهتر از معمول یا تفاوت دیگری با اعضای افراد متعارف دارد, باید اندازهّ معمول و متعارف را معیار خود قرار دهد.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان شک کند که به اعضای وضوی او چیزی چسبیده یا نه، چنانچه احتمال او در نظر مردم بهجا باشد مثل آن که بعد از گل کاری شک کند گل بدست او چسبیده یا نه، باید وارسی کند یا به قدری دست بمالد که اطمینان پیدا کند که اگر بوده برطرف شده، یا آب به زیر آن رسیده است.
- [آیت الله مظاهری] ترک مراوده بلکه قهر بدون دشمنی و کینهتوزی با افراد متجمّل در صورتی که احتمال سرایت آن حالت در خودش یا خانواده و اولاد او داده شود جایز است، ولی اگر بداند که سرایت نمیکند جایز نیست. [1]. مائده، 91.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسب حلال جهت هزینه خود و عیال در صورت نداشتن مال دیگر, واجب است و در صورت داشتن مال دیگر , جهت انجام دادن کارهای خیر; نیز تأمین رفاه بیشتر افراد خانواده و جامعه, مستحب است.
- [آیت الله جوادی آملی] .در موقع ذکر سجده نمیتواند یکی از اعضای هفتگانه را از زمین بردارد و اگر چنین کرده, دوباره باید پس از گذاشتن آن بر زمین، ذکر سجده را تکرار کند و اگر عمداً به همان اکتفا نموده, نماز باطل میشود. برداشتن و گذاشتن غیر پیشانی در غیر حال ذکر, منعی ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر ملکی را بر افراد معیّنی مثلاً براولاد خود وقف نماید ، چنانچه در آن ملک زراعت و درختکاری کنند و از آن چیزی بدست آورند و از مخارج سال آنان زیاد بیاید ، باید خمس آن را بدهند . و نیز اگر به نحو دیگری از آن ملک منفعت می برند مثلاً اجارة آن را می گیرند باید خمس مقداری را که از مخارج سالشان زیاد می آید بدهند .
- [آیت الله اردبیلی] اقدام به تأسیس مجامع فرهنگی یا نشر کتب و نشریات مفید یا تولید برنامههای رادیویی و تلویزیونی و مشابه آن که موجب تقویت پایههای عقیدتی، اخلاقی و عملی و یا رشد افکار و بالا رفتن سطح معلومات اجتماعی و دینی مردم میشود، از وظایف مهمّی است که شایسته است افراد به اندازه قدرت و توان خود به آن عمل نمایند و ممانعت از آن جایز نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر ملکی را بر افراد معیّنی، مثلاً بر اولاد خود وقف نماید، چنانچه در آن ملک زراعت یا درختکاری کنند و از آن چیزی به دست آورند و از مخارج سال آنان زیاد بیاید باید خمس آن را بدهند؛ و اگر قیمت زراعت و درختکاری هم در اثر رشد زیاد شود، خمس مقدار زیادی لازم است و اگر طور دیگری هم از ملک نفع ببرند، مثلاً اجاره آن را بگیرند، باید خمس مقداری را که از مخارج سالشان زیاد میآید بدهند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بدست آوردن فتوی مجتهد سه راه دارد: اوّل: شنیدن از خود مجتهد. دوّم: شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل می کنند، و اکتفا به خبر دادن یک نفر عادل اشکال داردمگر آنکه از قول او علم یا اطمینان حاصل شود. سوّم: دیدن فتوا در رساله مجتهد در صورتی که انسان بدرستی آن رساله اطمینان داشته باشد یعنی بداند که تمام رساله را خود مجتهد و یا افراد مورد وثوق وی ملاحظه نموده اند.