از نکاتی که مادران باید رعایت کنند، مسأله ی شیر دادن به نوزاد است، علی رغم این که برخی به این مسأله ی سرنوشت ساز چندان توجهی ندارند، اسلام اهمیت فوق العاده ای برای آن قائل شده است. چه بسا پدر و مادری از هر نظر خوب و متدین هستند، اما فرزندشان منحرف می شود و وقتی علت انحرافش را ریشه یابی می کنیم، با کمال شگفتی عامل آن را بی توجهی مادر به مسأله ی شیر دادن در دوران شیرخوارگی بچه می یابیم، و اگر مادر در همان وقت دقت و عنایت کافی می داشت چه بسا فرزندش این گونه نمی شد؛ زیرا در دوران شیرخوارگی علاوه بر این که ساختمان جسمی کودک محکم می شود، ساختار روحی او نیز تکوین می یابد و رفتار و گفتار و غذای مادر به همراه شیر در او تأثیر می گذارد. به برخی از روایات پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم و ائمه ی معصومین علیهم السلام درباره ی نقش مادر در شیر دادن به فرزند و نیز اهمیت شیر مادر در رشد و شخصیت کودک و پرهیز از انتخاب دایه های نامطلوب اشاره می نماییم. اجر مادر در شیر دادن به فرزند هر زنی که در خانه ی شوهرش برای سامان دادن به امور منزل چیزی را جابه جا کند، خداوند به او نظر می کند و خدا به هرکه نظر کند هرگز عذابش نخواهد کرد. ام سلمه گفت: یا رسول الله: مردان تمام نیکی ها را برده اند، آیا برای زنان مسکین هم چیزی مانده است؟ پیامبر فرمود: آری، هنگامی که زن باردار می شود به سان روزه دار شب زنده داری است که با جان و مال خود در راه خدا جهاد می کند و هرگاه وضع حمل کند، اجر و پاداشی دارد که کسی از عظمت آن آگاه نیست، و هر گاه فرزند خود را شیر دهد، به هر مکیدن نوزاد، پاداشی به او دهند که برابر است با آزاد کردن بنده ای از فرزندان اسماعیل و هنگامی که از شیر دادن فرزند خود فارغ شود، فرشته ی بزرگواری بر پهلویش زند و گوید: اعمال خود را از سر بگیر خداوند تو را آمرزیده است. بهترین شیر پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم فرمود: لیس للصبی لبن خیر من لبن أمه؛(1) هیچ شیری برای نوزاد بهتر از شیر مادرش نیست. امام صادق علیه السلام به نقل از امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: ما من لبن رضع به الصبی أعظم برکه علیه من لبن أمه؛(2) هیچ شیری برای تغذیه ی نوزاد با برکت تر از شیر مادرش نیست. آثار منفی شیر ناپاک از شهید بزرگوار مرحوم حاج شیخ فضل الله نوری پرسیدند: چرا یکی از پسران شما از باب یخرج الحی من المیت بدین غایت شرور شده است ؟ فرمود: آن چیزهایی که من از او دیده ام و می بینم شما ندیده اید و بعدا خواهید دید. این فرزند همانا قاتل من خواهد بود و کسی که در پای دار من کف زنان شادی کند و تبریک بگوید. گفتند: از چه رو دارای این احوال و اوصاف است؟ فرمود: شیری که خورده نجس و خبیث بوده و شیردهی که او را تربیت نموده نجس و پلید بوده است. گفتند: داستان او را بیان فرمایید. فرمود: آن زمانی که در سامرا در محضر استاد بزرگ میرزای شیرازی مشرف بودم، خداوند این پسر را به من داد. مادرش بی شیر بود برای شیر دادن به او ناچار به گرفتن دایه ای شدیم. بدون تحقیق زنی را برای دایگی او اجیر کرده و به تربیت او گماشتیم تا حدود دو سال او را شیر داد. بعد معلوم گردید که آن زن ناصبی و از خوارج بوده و دو سال شیر ناپاک به او داده است. نجس و حرام مجهول هم تأثیر خود را می گذارد.(3) پی نوشت ها: 1- همان، ج 15، ص 1567 به نقل از صحیفه الرضا، ص 42. 2- وسائل الشیعه، ج 15، ص 175. 3- مردان علم در میدان عمل، ج 1، ص 411؛ درر الأخبار، ج 2، ص 106. منبع: کتاب حقوق فرزندان در مکتب اهل بیت علیهم السلام
از نکاتی که مادران باید رعایت کنند، مسأله ی شیر دادن به نوزاد است، علی رغم این که برخی به این مسأله ی سرنوشت ساز چندان توجهی ندارند، اسلام اهمیت فوق العاده ای برای آن قائل شده است.
چه بسا پدر و مادری از هر نظر خوب و متدین هستند، اما فرزندشان منحرف می شود و وقتی علت انحرافش را ریشه یابی می کنیم، با کمال شگفتی عامل آن را بی توجهی مادر به مسأله ی شیر دادن در دوران شیرخوارگی بچه می یابیم، و اگر مادر در همان وقت دقت و عنایت کافی می داشت چه بسا فرزندش این گونه نمی شد؛ زیرا در دوران شیرخوارگی علاوه بر این که ساختمان جسمی کودک محکم می شود، ساختار روحی او نیز تکوین می یابد و رفتار و گفتار و غذای مادر به همراه شیر در او تأثیر می گذارد. به برخی از روایات پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم و ائمه ی معصومین علیهم السلام درباره ی نقش مادر در شیر دادن به فرزند و نیز اهمیت شیر مادر در رشد و شخصیت کودک و پرهیز از انتخاب دایه های نامطلوب اشاره می نماییم.
اجر مادر در شیر دادن به فرزند
هر زنی که در خانه ی شوهرش برای سامان دادن به امور منزل چیزی را جابه جا کند، خداوند به او نظر می کند و خدا به هرکه نظر کند هرگز عذابش نخواهد کرد.
ام سلمه گفت: یا رسول الله: مردان تمام نیکی ها را برده اند، آیا برای زنان مسکین هم چیزی مانده است؟ پیامبر فرمود: آری، هنگامی که زن باردار می شود به سان روزه دار شب زنده داری است که با جان و مال خود در راه خدا جهاد می کند و هرگاه وضع حمل کند، اجر و پاداشی دارد که کسی از عظمت آن آگاه نیست، و هر گاه فرزند خود را شیر دهد، به هر مکیدن نوزاد، پاداشی به او دهند که برابر است با آزاد کردن بنده ای از فرزندان اسماعیل و هنگامی که از شیر دادن فرزند خود فارغ شود، فرشته ی بزرگواری بر پهلویش زند و گوید: اعمال خود را از سر بگیر خداوند تو را آمرزیده است.
بهترین شیر
پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم فرمود:
لیس للصبی لبن خیر من لبن أمه؛(1)
هیچ شیری برای نوزاد بهتر از شیر مادرش نیست.
امام صادق علیه السلام به نقل از امیرمؤمنان علیه السلام فرمود:
ما من لبن رضع به الصبی أعظم برکه علیه من لبن أمه؛(2)
هیچ شیری برای تغذیه ی نوزاد با برکت تر از شیر مادرش نیست.
آثار منفی شیر ناپاک
از شهید بزرگوار مرحوم حاج شیخ فضل الله نوری پرسیدند: چرا یکی از پسران شما از باب یخرج الحی من المیت بدین غایت شرور شده است ؟ فرمود: آن چیزهایی که من از او دیده ام و می بینم شما ندیده اید و بعدا خواهید دید. این فرزند همانا قاتل من خواهد بود و کسی که در پای دار من کف زنان شادی کند و تبریک بگوید. گفتند: از چه رو دارای این احوال و اوصاف است؟ فرمود: شیری که خورده نجس و خبیث بوده و شیردهی که او را تربیت نموده نجس و پلید بوده است.
گفتند: داستان او را بیان فرمایید. فرمود: آن زمانی که در سامرا در محضر استاد بزرگ میرزای شیرازی مشرف بودم، خداوند این پسر را به من داد. مادرش بی شیر بود برای شیر دادن به او ناچار به گرفتن دایه ای شدیم. بدون تحقیق زنی را برای دایگی او اجیر کرده و به تربیت او گماشتیم تا حدود دو سال او را شیر داد. بعد معلوم گردید که آن زن ناصبی و از خوارج بوده و دو سال شیر ناپاک به او داده است. نجس و حرام مجهول هم تأثیر خود را می گذارد.(3)
پی نوشت ها:
1- همان، ج 15، ص 1567 به نقل از صحیفه الرضا، ص 42.
2- وسائل الشیعه، ج 15، ص 175.
3- مردان علم در میدان عمل، ج 1، ص 411؛ درر الأخبار، ج 2، ص 106.
منبع: کتاب حقوق فرزندان در مکتب اهل بیت علیهم السلام
- [آیت الله مظاهری] اگر فرزند تمایل بیش از اندازه به خوردن شیر مادر داشته باشد و این امر مشکلاتی برای مادر و فرزند ایجاد کند، آیا مادر می تواند بعضی اوقات به او شیر ندهد یا کمتر بدهد؟
- [سایر] هم نشینی با دوستان چه تأثیری بر شخصیت انسان دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر زنی به فرزند مادر شوهر شیر دهد، شوهر بر این خان حرام می شود؟
- [سایر] دوره ای که یک مادر مجاز است تا به فرزند خود شیر تغذیه کند، چقدر است؟
- [آیت الله مظاهری] حکم شیر دادن به فرزند در زمانی که مادر جنب شده است چیست ؟
- [آیت الله مظاهری] اگر فرزند بعد از یک سالگی علاقه ای به شیر مادر نداشته باشد، آیا مادر باید اجباراً به او شیر دهد یا می تواند او را از شیر بگیرد؟
- [سایر] شخصیت و نهضت امام حسین (ع) در ادبیات فارسی چه تأثیری گذاشته است؟
- [سایر] برای افزایش و تقویت شیر مادر چه راه هایی هست؟ فرزند دوماهه ام کم تر شیر می خورد و بیش تر بازیگوشی می کند. چه کار باید بکنم؟
- [آیت الله بهجت] قصاص و حدِّ زنِ شیرده تا چه زمانی به تأخیر می افتد؟ آیا این حکم درباره مادر رضاعی که فرزند دیگری را شیر می دهد، یکسان است؟
- [آیت الله سیستانی] محرم رضاعی چنانچه فرزندی بمدت یک هفته از شیر مادر از سینه بصورت دائم استفاده کند چه کسانی به فرزند شیر خورده محرم و ایا محرمیت او با برادران وی نیز صادق است ؟
- [آیت الله وحید خراسانی] برای شیر دادن بچه بهتر از هرکس مادر اوست و سزاوار است که مادر برای شیر دادن فرزند از شوهر خود مزد نگیرد و خوب است که شوهر مزد بدهد و اگر مادر بخواهد بیشتر از دایه مزد بگیرد شوهر می تواند بچه را از او گرفته و به دایه بدهد
- [آیت الله مکارم شیرازی] هیچ کس برای شیر دادن فرزند بهتر از مادر و سزاوارتر از او نیست و بهتر است در برابر شیر دادن مزدی از شوهر خود نگیرد، ولی حق دارد بگیرد و اگر مادر بخواهد بیشتر از دایه مزد بگیرد شوهر می تواند بچه را از او گرفته به دایه دهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مردی که دو زن دارد، اگر یکی از آن دو زن، فرزند عموی زن دیگر را شیر دهد، زنی که فرزند عموی او شیر خورده، به شوهر خود حرام نمی شود. آداب شیر دادن
- [آیت الله سیستانی] مردی که دو زن دارد ، اگر یکی از آن دو زن فرزند عموی زن دیگر را شیر دهد ، زنی که فرزند عموی او شیر خورده ، به شوهر خود حرام نمیشود . آداب شیر دادن
- [آیت الله اردبیلی] بر مادر واجب نیست که به نحو رایگان یا با دریافت مزد کودک را شیر دهد، ولی در صورتی که راه تغذیه منحصر به شیر مادر باشد و امکان استفاده از شیر غیر مادر وجود نداشته باشد و یا موجب ضرر و زیان برای کودک شود، بر خود مادر واجب است کودک را شیر بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] انسان نمیتواند با دختری که مادر یا مادر بزرگ انسان او را شیر کامل داده ازدواج کند، و نیز اگر زن پدر انسان از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد انسان نمیتواند با آن دختر ازدواج نماید و چنانچه دختر شیرخواری را برایخود عقد کند، بعد مادر یا مادر بزرگ یا زن پدر او آن دختر را شیر دهد، عقد باطل میشود.
- [آیت الله وحید خراسانی] انسان نمی تواند با دختری که مادر یا مادر بزرگ او ان دختررا شیر کامل داده ازدواج کند و نیز اگر زن پدر انسان از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد انسان نمی تواند با ان دختر ازدواج نماید و چنانچه دختر شیرخواری را برای خود عقد کند بعد مادر یا مادر بزرگ او ان دختر را شیر بدهد یا زن پدر او ان دختررا از شیر پدر او شیر دهد عقد باطل می شود
- [آیت الله نوری همدانی] انسان نمی تواند با دختری که مادر ، یا مادر بزرگ انسان او را شیر کامل داده ازدواج کند . و نیز اگر زن پدر انسان از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد ؛ انسان نمی تواند با آن دختر ازداج نماید و چنانچه دختر شیر خواری را برای خود عقد کند ، بعد مادر یا مادر بزرگ ، یا زن پدر او از شیر همان پدر آن دختر را شیر دهد ، عقد باطل می شود .
- [آیت الله اردبیلی] انسان نمیتواند با دختری که مادر یا مادر بزرگ انسان او را شیر کامل داده ازدواج کند و نیز اگر زن پدر انسان از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد، انسان نمیتواند با آن دختر ازدواج نماید و چنانچه دختر شیر خواری را برای خود عقد کند و بعد مادر یا مادر بزرگ یا زن پدر او از شیر همان پدر، آن دختر را شیر دهد، عقد باطل میشود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان نمی تواند با دختری که مادر، یا مادر بزرگ انسان او را شیر کامل داده اند ازدواج کند. و نیز اگر زن پدر انسان از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد، انسان نمی تواند با آن دختر ازدواج نماید و چنانچه دختر شیر خواری را برای خود عقد کند بعد مادر یا مادر بزرگ یا زن پدر او از شیر همان پدر، آن دختر را شیر دهد، عقد باطل می شود.