هم نشینی با دوستان چه تأثیری بر شخصیت انسان دارد؟

بدون شک عامل سازنده شخصیت انسان بعد از اراده، خواست و تصمیم او امور مختلفی است که از اهم آنها همنشین، دوست و معاشر است; چرا که انسان خواه و ناخواه، تأثیرپذیر است، و بخش مهمی، از افکار و صفات اخلاقی خود را از طریق دوستانش می گیرد، این حقیقت، هم از نظر علمی و هم از طریق تجربه و مشاهدات حسی به ثبوت رسیده است.
این تأثیرپذیری، از نظر منطق اسلام تا آن حدّ است که در روایات اسلامی از پیامبر خدا حضرت سلیمان(علیه السلام)چنین نقل شده: لاتَحْکُمُوا عَلَی رَجُل بِشَیْء حَتَّی تَنْظُرُوا إِلَی مَنْ یُصَاحِبُ، فَإِنَّمَا یُعْرَفُ الرَّجُلُ بِأَشْکَالِهِ وَ أَقْرَانِهِ وَ یُنْسَبُ إِلَی أَصْحَابِهِ وَ أَخْدَانِهِ:
(درباره کسی قضاوت نکنید، تا به دوستانش نظر بیفکنید; چرا که انسان به وسیله دوستان، یاران و رفقایش شناخته می شود).
امام امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(علیه السلام) در گفتار گویای خود، می فرماید: فَمَنِ اشْتَبَهَ عَلَیْکُمْ أَمْرُهُ وَ لَمْ تَعْرِفُوا دِینَهُ، فَانْظُرُوا إِلَی خُلَطائِهِ، فَإِنْ کَانُوا أَهْلَ دِینِ اللَّهِ فَهُوَ عَلی دِینِ اللَّهِ، وَ إِنْ کانُوا عَلی غَیْرِ دِینِ اللَّهِ فَلا حَظَّ لَهُ مِنْ دِینِ اللَّهِ:
(هر گاه وضع کسی بر شما مشتبه شد، و دین او را نشناختید، به دوستانش نظر کنید، اگر اهل دین و آئین خدا باشند، او نیز پیرو آئین خدا است، و اگر بر آئین خدا نباشند، او نیز بهره ای از آئین حق ندارد).
به راستی، گاه، نقش دوست در خوشبختی و بدبختی یک انسان، از هر عاملی مهمتر است، گاه او را تا سر حدّ فنا و نیستی پیش می برد، و گاه او را به اوج افتخار می رساند.
آیات 2729 سوره (فرقان)، به خوبی نشان می دهد انسان چگونه ممکن است تا مرز سعادت پیش برود، اما یک وسوسه شیطانی از ناحیه یک دوست بد، او را به قهقرا بازگرداند، و سرنوشتی مرگبار برای او فراهم سازد که از حسرت آن، روز قیامت هر دو دست را به دندان بگزد، و فریاد (یا وَیْلَتی) از او بلند شود.
در حدیثی از نهمین پیشوای بزرگ اسلام امام محمّد تقی الجواد(علیه السلام)می خوانیم: إِیَّاکَ وَ مُصَاحَبَةَ الشَّرِیرِ فَإِنَّهُ کَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ یَقْبَحُ أَثَرُهُ:
(از همنشینی بدان بپرهیز که همچون شمشیر برهنه اند، ظاهرش زیبا و اثرش بسیار زشت است)!.
پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله) فرمود: أَرْبَعٌ یُمِتْنَ الْقَلْبَ: الذَّنْبُ عَلَی الذَّنْبِ... وَ مُجالَسَةُ الْمَوْتَی، فَقِیلَ لَهُ یا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا الْمَوْتی؟ قالَ: کُلُّ غَنِیّ مُتْرِف:
(چهار چیز است که قلب انسان را می میراند: تکرار گناه تا آنجا که فرمود: و همنشینی با مردگان، کسی پرسید: ای رسول خدا مردگان کیانند؟!
فرمود: ثروتمندانی که مست ثروت اند).(1)

پی نوشت:
1- تفسیر نمونه، جلد 15، صفحه 88.
منبع:سایت انوار طاها