تعریف کمرویی
کمرویی، صفت فردی است که به خاطر ترسویی،احتیاط کاری وعدم اطمینانش،نزدیک شدن به آن مشکل است.فردکمرو هشیارانه ازمواجهه باافراد یا چیزهای مشخص یا انجام کاری همراه آنان بیزار است.درگفتاریاکردارخودملاحظه کاراست،از ابراز وجود بیزار است وبه طور محسوسی ترسوست.ممکن است فرد کمرو کناره گیر یابی اعتماد ویاازخمیر مایه ی دیگری باشد: شخصیتی پرسش انگیز، بی اعتمادومشکوک .
فرهنگ لغت، کمرویی رابه عنوان ناراحت بودن در حضوردیگران تعریف می کند.امابه نظرنمی رسد که این تعریف مطلب زیادی به آنچه عموماَدرباره کمرویی می دانیم بیفزایدهیچ تعریف واحدی کفایت نمیکند. زیراکمرویی برای افراد مختلف دارای معانی متفاوت است.کمرویی شرایط پیچیده ای است که آثارمختلفی بر جای می گذارد، از ناراحتی مختصر تاترس بی مورد از مردم وروان رنجوری حاد .
کمرویی علل مختلفی دارد،بعضی از آن ها ازاین قرارند :
• وجودفردکمرو در خانواده مثل پدر،یامادرکمرو الگوگیری کودک ازاو
• تحقیرکودک در خانه ومدرسه
• برچسب کمرویی بر کودک زدن وتلقین کمرویی به او
• مقایسه کودک با دیگران
• توقع بیش از حد از کودک داشتن
• تجارب منفی کودک درموقعیت های مختلف
• نقل مکان های مکرر خانواده
• ترتیب توالد
• طلاق یامرگ یکی از والدین
• آرمان گرایی والدین ویا جامعه
راه های پیشگیری ازکمرویی در کودکان :
(( ازکودک خود،آدمی خجول نسازید ))
بیشتراوقات خجالت هنگامی درطفل ایجادمی شود که اودرزندگی خانوادگی خودتکیه گاه مطمئنی نمی یابدتابااطمینان واعتمادبه آن، شخصیت خویش راثبات بخشد.همین کمبودباعث می شود که کودک شما ازتجربه کردن وقایع تازه و عجیب برحذرباشد .ممکن است شما اظهارکنیدکه:“ من چندفرزنددارم، اما چرا فقط این یکی کمرو شده؟” توجه داشته باشید حتی در یک خانواده که نحوه تعلیم وتربیت درآن یکسان است همه افراد بهره ی یکسانی از آن نخواهندبرد. پس اگر متوجه کمرویی فرزند خودشدید،به هیچ وجه اورابافرزندان دیگر مقایسه نکنید.هم چنین نباید رفتار وکرداراورا تایید کنید مثلا بگویید:“آفرین چه دختر ساکتی! ویااو بچه بسیار خوبی است،همیشه گذشت می کند .”
بدانید که کودک شما مثل شاخه نورس وتری، دردستان قدرتمند شماست.پس بافرزند خوددرکمال دقت وظرافت رفتارنمایید، زیراکمرویی ویابرعکس اعتماد به نفس او،درخانواده شکل می گیرد .
از کودک خود توقع انجام کارهای محال رانداشته باشید .
سعی کنید انجام کارهایی را از کودک درخواست نماییدکه می دانید ازعهده آنهابرمی آید.ومثلا اگردردوره ی ترس های کودکانه است ازاونخواهید که در استخری از آب بپرد ویابه زیرزمین تاریک برود .
زیاد ازحدنگران فرزند خود نباشید .
اگرترس ونگرانی شمادر موردفرزندتان زیادازحدباشد،ناخودآگاه این ترس رابه کودکتان نیز منتقل می کنید.اگر این روش را ادامه دهید،امکان عمل وابتکار را ازاومی گیرید.سعی کنید همه چیز را از قبل برای آماده نسازید،بلکه به او کمک کنید تا بتوانددربرابر موقعیت هایی که احتمال خطر درآن می رود عکس العمل مناسبی نشان دهد.درضمن سن و سال اورا ازیادنبرید واورابه انجام کارهای ساده تشویق کنید که از هر عامل دیگری در تصحیح رفتارش مناسب تراست .
ابتکارات کودک را دست کم نگیرید .
به کارهای کودک خودبها بدهید وبدانید که او در حدتوان خودتوانسته کارهایی هرچندکوچک راانجام دهد.نکته مهم آن است که اوبه خود وبه نیروی خود اطمینان پیداکند ونتایج کارهای خویش را بسنجد.تجربه اندوزی فعلی اوست که اساس رشدش رادرآینده فراهم میکند. ازگفتن جملات هشدار دهنده مثل:“ مواظب باش ویا حواست راجمع کن”خودداری کنید وبه جای این القاآت منفی،محیط اورا ازعوامل خطرزاتخلیه کنید .
تولد نوزاد جدید
تولد نوزاد جدید همواره باواکنش های خاصی از جانب کودک بزرگتر همراه بوده است.تنهاراه درمان دراین موقعیت ،عبارت است ازسهیم کردن اودرمراقبت ازنوزاد وبدترین روش آن است که مثلا مانع ازدست زدن اوبه نوزاد بشویم.به خصوص درروزهای اول تولد در مقابل کودک ارشد به نازونوازش نوزاد نپردازیم واین کارراحتمادرغیاب کودک بزرگتر انجام دهیم .
کودک راازمدرسه نترسانید .
ورود به مدرسه رادروازه ی دخول به اجتماع فرزندتان بدانید وهرترس وتردیدی رااز دل دورکنید.کودک راباتنبیهات احتمالی مدرسه نگران نسازید.توجه داشته باشید که کودک در صورتی این گام های نخستین را با موفقیت برخواهدداشت که والدین با عقل وتدبیر، اوراآماده ی این کار ساخته باشند.سعی کنید اورابه حال خودواگذاریدتا تجارب تلخ وشیرین این ایام راخود تجربه کند وبیش از حد نگران اونباشید .
کشف عوامل جاذب
به کودکان در کشف هرچیز جذب کننده ای که دروجودشان هست کمک کنید واز امروز به تعریف کردن ازفرزندخودتان به خاطرتمام چیزهای جذب کننده ای که دراعمال ووجوداومی یابید،بپردازید .
عرصه ی برخوردهای کودک رابامحیط خارج گسترش دهید .
شرایطی به وجودآوریدکه کودکان نحوه ی استفاده ازمعلومات کودکان دیگررا، به عنوان یک منبع فرابگیرند واز یکدیگر کمک بخواهندوبه یکدیگرکمک کنند.هدف، تمرین وتشویق همکاری،اشتراک مساعی ودوستی برای ایجاد یک جامعه دموکراتیک است.علاوه برآن بازی ها واسباب بازیهایی که به دوبازیکن یابیش ترنیاز دارند باید برای تقویت بازی اشتراکی در دسترس باشند .
کودکان را وابسته به خودنکنید
فرزندان یا شاگردان خودراصرفا به این دلیل که بهترمی توانید آنان راتحت کنترل یا سازمان دهی در آورید،تشویق به وابستگی نکنید.وابستگی مانندشکلات کشی است،هرچند مزه ی آن خوب است اما همیشه در آخرکار،به دندان شمامی چسبد .
حس قبول مسئولیت رادرکودکان تقویت کنید .
به کودکان یادبدهیدکه مسئول کارهای خودشان باشند.کودکان راتشویق کنید که درمقابل دیگران نیزمسئول باشند،البته نه فقط در کمک کردن به افراد سالمند برای عبور از خیابان،بلکه در کمک کردن به خواهران وبرادران در انجام کارهای خانه، کمک به شمادرزمان ناراحتی یا کمک به همکلاس هایی که نیازمند یاری می باشند .
کودک رااز شکست نترسانید .
بروز برخی اشتباهات را مجازبدانید وبگذارید کودک با صرف وقت کافی متکی به نفس ترشود.کودکان کمرو به دلیل اضطراب ناشی ازشکست درکاریاانجام نادرست عملی از انجام هرکاری می ترسند.به کودکان بیاموزید به استقبال مخاطرات حساب شده بروند وشکست را متحمل شوند .
احساس لذت درتنهایی
ترتیبی بدهید که کودکان به هنگام تنهایی باخودشان راحت باشند.تنهایی،زمانی که به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط باخود انتخاب می شود می تواند تجربه ای مثبت باشد.این به آن معناست که مکان هایی اختصاصی واوقاتی فردی در اختیارکودک شما قرارداده شود.هم چنین به آن معناست که زندگی کودک رابافعالیت های گروهی برنامه ریزی شده پرنکنیم.بنابرموقعیت حتی به آن معناست که کودک رابه انجام فعالیت های انفرادی مانند پیاده روی در اطراف منزل،رفتن به موزه وسینما،یا کودکان بزرگتر رابه گردش درپارک تشویق کنیم .
نوازش،اطمینان وعطوفت
سعی کنیدفرزندان خود(به خصوص فرزندان کمرو) را ،قدری بیشترنوازش کنید.تماس جسمانی باعث می شود که کودک احساس طرد شدن نکند.این کاراحساس رضایت رادراو ایجاد می کند وواقعیت وجودی اوراموردتأییدقرامی دهد .
والدین محترم بدانند که دستورالعمل هایی که ذکرشد،بسیار ساده وعملی است.بااین حال اگر بازهم احساس نمودید که فرزند کمرویی دارید،هرگز مایوس نشوید وخودرانبازید،بهترین کاراین است که کاررابه کاردان بسپاریدوازکارشناسان متخصص کمک بخواهید.در ضمن سعی کنید که رفتارتان کاملا طبیعی باشد.در این صورت کودکان هم آرامش خاطر پیدامی کنند وروند درمان به سرعت پیش خواهد رفت .
منابع :
• شارتیه، ژان: کمرویی وراه های درمان آن،ترجمه ی هوشیار رزم آرا
• زیمباردو، فیلیپ :کمرویی چیست؟ چه باید کرد؟ ترجمه ی ن . پارسا
• نائینیان: روانشناسی بالینی کودک
