الف : وظائف بانوان شوهرداری شوهرداری یعنی مواظبت و نگهداری شوهر. شوهرداری کار سهل ‌و آسانی نیست که از هر زن بی‌لیاقت و نادانی ساخته باشد، بلکه کاردانی وذوق و سلیقه و زیرکی مخصوص لازم دارد، زنیکه بخواهد شوهرداری کند باید دل او را بدست آورد،اسباب رضایت ‌خاطرش را فراهم سازد.مواظب‌اخلاق و رفتارش باشد، به کارهای نیک تشویقش کند،از کارهای بدنگهداریشکند،مواظب بهداشت و حفظ الصحه و تغذیه او باشد.سعی کنداو را به صورت یک شوهرآبرومند و محبوب و مهربان در آورد تا برای‌ خانواده‌اش بهترین سرپرست و برای فرزندانش بهترین پدر و مربی باشد. خداوند حکیم قدرت فوق العاده‌ای به زن عطا فرموده است. سعادت و خوشبختی خانواده در دست اوست ، بدبختی خانواده نیزدر دست اوست. زن میتواند خانه را به صورت بهشت‌ برین در آورد، و میتواند به‌صورت جهنم سوزانی تبدیلش سازد، میتواند شوهرش را به اوج ترقی‌برساند و میتواند به خاک سیاهش بنشاند.زن اگر به فن شوهرداری آشنا باشد و وظائفی را که خدا برایش مقرر فرموده انجام دهد میتواند ازیک‌ مرد عادی بلکه از یک مرد بی‌عرضه و بی‌لیاقت‌یک شوهر لائق و آبرومند بسازد. یکی ازدانشمندان مینویسد: زن قدرت عجیبی دارد، مثل قضا وقدر است ، هر چه بخواهد همانست.( در آغوش خوشبختی ص 142 ) اسمایلز میگوید : اگر زن با تقوی و خوش خلق و کدبانویی در خانه‌محقر و فقیری باشد آن خانه را محل آسایش و فضیلت و خوشبختی‌میسازد. ناپلئون میگوید:اگر میخواهید اندازه تمدن و پیشرفت ملتی رابدانید به زنان آن ملت‌بنگرید. بالزاک میگوید: خانه بی‌زن عفیف ، قبرستان است. شوهرداری به قدری در نظر اسلام اهمیت داشته که آنرا در ردیف ‌جهاد در راه خدا قرار داده، حضرت علی (علیه السلام) میفرماید: جهاد زن به این‌است که خوب شوهرداری کند. ( بحار الانوار ج 103 ص 252) با توجه به اینکه جهاد در راه خدا برای‌ترقی و عظمت اسلام و دفاع از کشورهای اسلامی و اجرای عدالت‌اجتماعی بزرگترین عبادت است ارزش شوهرداری معلوم میشود. رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: هر زنیکه بمیرد در حالیکه شوهرش‌راضی باشد داخل بهشت میشود.( محجة البیضاء ج 2 ص 70 ) رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: زن نمیتواند حق خدا را ادا کند مگر اینکه‌حق شوهرش را ادا کند.( مستدرک ج 2 ص 552) محبت: همه مردم تشنه دوستی و محبتند.دوست دارند محبوب دیگران‌باشند.دل انسان به محبت زنده است.کسیکه بداند محبوب کسی نیست‌خودش را بیکس و تنها میشمارد.همیشه پژمرده و افسرده است.خانم‌محترم ، شوهر شما نیز از این احساس غریزی خالی نیست.او هم تشنه‌عشق و محبت است. قبلا از محبتهای بی‌شائبه پدر و مادر برخوردار بوداما از آنهنگام که پیمان زناشویی بستید خودش را در اختیار تو قرار داد. انتظار دارد محبتهای آنها را جبران کنی و از صمیم قلب دوستش بداری. شکسپیر میگوید: چیزیکه در زن قلب مرا تسخیر میکند مهربانی‌اوست نه روی زیبایش. من زنی را بیشتر دوست دارم که مهربانتر باشد. خداوند بزرگ در قرآن شریف به محبت و علاقه‌ایکه در بین زن وشوهر وجود دارد اشاره فرموده آنرا یکی از آیات قدرت خویش شمرده ‌میفرماید: یکی از آیات خدا اینست که همسرانی برایتان آفریده تا بدانها آرامش پیدا کنید و میان شمادوستی و مهربانی نهاد. (سوره روم:21) حضرت رضا علیه السلام فرمود: بعض زنها برای شوهرشان‌ بهترین غنیمت هستند: زنانیکه به شوهرشان اظهار عشق و محبت کنند. (مستدرک ج 2 ص 532) پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بهترین زنان شما ، زنهایی‌هستند که دارای عشق ومحبت ‌باشند. (بحار ج 103 ص 235) امام صادق علیه السلام فرمود: وقتی کسی را دوست داری به او خبر بده. (بحار ج 74 ص 181) احترام شوهر هر کسی به شخصیت‌خویش علاقه‌مند است.خودش را دوست‌دارد.دلش میخواهد دیگران به شخصیت او احترام بگذارند.هر کس‌شخصیت او را محترم بشمارد محبوبش واقع میشود. ازتوهین کنندگان‌متنفر است.خانم محترم حب ذات و علاقه به احترام یک امر غریزی است ‌لیکن همه کس حاضر نیست احساس درونی شوهر شما را اشباع کند و به‌وی احترام بگذارد. در خارج منزل با صدها افراد گوناگون و بی‌ادب‌ برخورد میکند و بسا اوقات مورد توهین قرار میگیرد.و به شخصیتش لطمه‌ وارد میشود.از شما که یار و غمخوارش هستیدانتظار دارد اقلا در خانه‌احترامش کنید و شخصیت تحقیر شده‌اش را زنده گردانید. بزرگداشت او شما را کوچک نمیکند لیکن به او نیرو و توانایی می‌بخشد و برای کوشش ‌وفعالیت آماده‌اش میگرداند. خانم گرامی به شوهرت سلام کن. همیشه بالفظ شما او را مخاطب قرار بده. موقع سخن گفتن کلامش را قطع نکن. جلو پایش برخیز و به او احترام کن.با ادب حرف بزن. بر سرش داد نزن. اگر با هم به مجلسی میروید او را مقدم بدار. او را با اسم صدا نزن بلکه بانام فامیل و لقب مخاطب قرار بده. در حضور دیگران از او تجلیل و تعریف‌کن. به فرزندانت‌ سفارش کن از پدرشان احترام کنند. و اگر بی‌ادبی کردند توبیخشان کن. در حضور مهمانها نیز احترام شب گذار و باندازه آنها بلکه‌زیادتر از او پذیرایی کن. مبادا در مجلس مهمانی وجود شوهرت را نادیده بگیری و تمام توجهت ‌به مهمانها معطوف باشد. وقتی درب منزل را میزند سعی کن خودت درب را باز نموده با لب خندان و چهره باز به استقبالش ‌بروی. آیا میدانی همین عمل کوچک چه اثر نیکویی در روح شوهرت‌خواهد گذاشت؟ شاید در خارج منزل با دهها مشکل مواجه بوده و با روح‌ پژمرده وارد منزل شود.استقبال کردن شما با لب خندان روح تازه‌ای درکالبد خسته او دمیده دلش را آرامش میدهد. ممکن است‌خانمها از این‌سخن تعجب نموده بگویند: چه پیشنهاد عجیبی! زن باستقبال شوهر برود وخوش آمد بگوید! شخص بیگانه وغریبی نیست تا احتیاجی باستقبال وخوش آمد داشته باشد. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: وظیفه زن این است که تادرب خانه به پیشواز شوهرش برود و به وی خوش آمد بگوید. (مستدرک ج 3 ص 551) امام صادق علیه السلام فرمود: هر زنی که از شوهرش احترام کند وآزارش نرساند خوشبخت و سعادتمند خواهد بود. (بحار ج 103 ص 253) پیغمبر اسلام فرمود: زن موظف است ‌برای شوهرش طشت و حوله‌حاضر کند و دستهایش را بشوید. (مستدرک ج 2 ص 551) خوش اخلاق باش کسیکه خوش اخلاق باشد، با مردم خوشرفتاری کند، با لب خندان‌ سخن بگوید، در مقابل حوادث و مشکلات بردبار باشد، محبوب همه است،دوستانش زیادند ، همه دوست دارند با او معاشرت و رفت و آمد کنند، عزیز و محترم است، به ضعف اعصاب و بیماریهای روانی مبتلا نمیشود ، بر مشکلات و دشواریهای زندگی پیروز میگردد ، از زندگی لذت میبرد ، و برمعاشرانش خوش میگذرد. امام صادق علیه السلام فرمود: (هیچ زندگانی گواراتر از خوش‌اخلاقی نیست.) (بحار ج 71 ص 389) اما کسیکه بد اخلاق باشد، با صورت درهم کشیده با مردم ملاقات‌کند، در مقابل حوادث و ناملایمات داد و فریادش بلند شود، بیخود داد وقال راه بیندازد، تند خو و بد زبان باشد زندگی تلخ و ناگواری خواهد داشت، خودش همیشه ناراحت و معاشرینش در عذابند، مردم از او متنفر واز معاشرتش گریزانند ، آب خوش از گلوی خودش و معاشرانش پائین‌ نمیرود، خواب و خوراک درستی ندارد. برای انواع بیماریها مخصوصا ضعف اعصاب کاملا آمادگی دارد، همیشه اوقاتش تلخ و آه و ناله‌اش بلند است،دوستانش کم‌اند، محبوب کسی نیست. پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:(آدم بد اخلاق نفس خودش ‌را در رنج و عذاب دائم قرار میدهد.) (بحار جلد 73 ص 298) خوش اخلاقی برای همه لازم است مخصوصا برای زن و شوهرضرورت دارد، زیرا همیشه با هم هستند و ناچارند با هم زندگی کنند. امام صادق علیه السلام فرمود:(خدا به آدم خوش اخلاق ثواب‌جهاد میدهد،صبح و شب برایش ثواب نازل میشود. (بحار ج 71 ص 377) ) حضرت صادق علیه السلام فرمود:هر زنیکه شوهرش را اذیت کند و اندوهگینش سازد و از رحمت‌خدا دور است. و هر زنیکه به شوهرش‌احترام بگذارد و آزارش نرساند و فرمانبردارش باشد خوشبخت ورستگار است‌). (بحار ج 103 ص 253) به رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض شد:( فلان شخص زن خوبی است. روزها روزه دارد وشبها عبادت میکند.لیکن بد اخلاق است‌همسایگانش را آزار میرساند). فرمود:(هیچ خیر و خوبی ندارد.و از اهل دوزخ میباشد (بحار ج 103 ص 253) ). توقعات بیجا امکانات مالی و درآمد همه افراد یکسان نیست.همه نمیتوانند دریک سطح زندگی کنند.هرخانواده‌ای باید حساب دخل و خرج خودشان‌را بکنند و بر طبق درآمدشان خرج کنند.انسان همه طور میتواند زندگی‌کند.عاقلانه نیست که برای تهیه امور غیر ضروری دست‌به قرض ونسیه ‌بزند. پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:(هر زنیکه با شوهرش‌سازگار نباشد و او را برچیزهائیکه فوق توانایی اوست وادار کند اعمالش‌مورد قبول خدا واقع نمیشود و در قیامتمورد غضب پروردگار جهان قرارمیگیرد (بحار ج 103 ص 244) ). رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:هر زنیکه با شوهرش‌ناسازگاری کند و به آنچه از جانبخدا رسیده قناعت ننماید و بر شوهرش‌سختگیری کند و بیش از حد توانایی خواهش کنداعمالش قبول نمیشود وخدا بر او خشمناک خواهد بود (بحار ج 76 ص 367) ). پیغمبر اسلام فرمود:(بعد از ایمان به خدا نعمتی بالاتر از همسرموافق و سازگار نیست (مستدرک ج 2 ص 532) ). شوهرت را دلداری بده دشواری زندگی بر دوش مرد است. مخارج خانواده را بهر طورشده باید تامین کند، در خارج منزل با صدها مشکل مواجه میشود، ممکن‌است مورد توهین یا توبیخ رئیس قرار بگیرد، ممکن است‌با اذیت وکارشکنی همکارانش برخورد کند،ممکن است مطالباتش را نتواند وصول‌کند، ممکن است محل چک و سفته‌هایش را نتواند تامین کند، ممکن است‌به کسادی بازار و عدم درآمد برخورد نموده باشد ، ممکن است‌شغل‌مناسبی پیدا نکند،گرفتاریهای مردیکی دو تا نیست، در زندگی روزمره باصدها از این قبیل حوادث برخورد میکند، آنهم نه یک مرتبه و دو مرتبه ‌بلکه دائما و پیوسته،کمتر اتفاق میافتد روزیکه ناراحتی تازه‌ای نداشته‌ باشد، بیخود نیست که عمر مردها غالبا کوتاهتر از زنهاست.آخر اعصاب‌ یکنفر چقدر میتواند حوادث و ناراحتی‌ها را تحمل کند! انسان در اینگونه مواقع احتیاج شدیدی دارد به شخص دلسوز مهربانیکه دلداریش بدهد وروح و اعصابش را تقویت کند. حضرت صادق علیه السلام فرمود:(در دنیا چیزی بهتر از همسرشایسته وجود ندارد. زنیکه شوهرش از دیدار او مسرور و شاد گردد (بحار ج 103 ص 217) ). حضرت رضا علیه السلام فرمود:(یک دسته زنها آنهایی هستند که ‌زیاد بچه‌دار میشوند، مهربان و با عاطفه هستند، در سختیها و پیش آمدهای‌ روزگار،در امور دنیا و آخرت پشتیبان شوهرشان هستند، به زیان او کار نمیکنند و گرفتاریهایش را زیاده نمیگردانند. (مستدرک ج 2 ص 534.) ). سپاسگزار باش امام صادق علیه السلام فرمود:( بهترین زنهای شما زنی است که‌وقتی شوهرش چیزی آورد سپاسگزاری کند و اگر نیاورد راضی باشد (بحار ج 103 ص 239) ). حضرت صادق علیه السلام فرمود:(هر زنی که به شوهرش بگوید: از تو خیری ندیدم تمام اعمالش باطل و از درجه اعتبار ساقط میگردد. (شافی ج 2 ص 139) ) رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(کسی که از احسان مردم‌قدردانی نکند شکر خدای رانیز بجای نمیآورد (وسائل ج 11 ص 542) ). عیبجویی نکن هیچکس بی‌عیب نیست،یا کوتاه است‌یا دراز،یا سیاه رنگ است‌یا رنگ پریده،یا چاق است‌یالاغر اندام یا دهانش بزرگ است‌یاچشمهایش کوچک،یا بینی‌اش بزرگ است‌یا سرش طاس، یاتندخواست‌یا ترسو،یا کم حرف است‌یا پر مدعا،یا دهانش بدبو است‌یا پاهایش،یا بیمار است‌یاپر خور،یا ندار است‌یا بخیل،یا آداب زندگی را بلد نیست‌یا بد زبان است،یا کثیف است‌یابی‌ادب. از این قبیل عیوب در هر مرد و زنی وجود دارد. آرزوی هر مرد و زنی اینست که همسر ایده‌آلی پیدا کند که از تمام‌عیوب و نواقص خالی بودهنقطه ضعفی نداشته باشد.لیکن کمتر اتفاق‌میافتد که به مطلوب خیالی خویش دست‌یابد. رسولخدا فرمود:(عیبی بالاتر از این نیست که انسان عیوب‌دیگران را ببیند اما از عیبهایخودش غافل باشد (بحار-ج 73 ص 385) ). چرا یک عیب کوچک را به قدری بزرگ میکنی و درباره‌اش‌غصه میخوری که بنیاد زندگی وکانون انس و مودت را بر هم می‌زنی؟ عاقل و با هوش باش،دست از هوسبازی و سبک مغزی بردار،عیبهای‌کوچک را ندیده بگیر،بااظهار محبت کانون خانوادگی را گرم کن تا ازنعمت انس و محبت‌برخوردار گردی،مواظبباش عیب شوهرت را نه درحضور و نه در غیابش بزبان نیاوری زیرا رنجیده خاطر و مکدرمیگردد،در صدد عیبجویی بر میآید،محبت و علاقه‌اش کم میشود،پیوسته در حال‌جدال وستیزه خواهید بود،اگر با همین وضع بزندگی ادامه دهید زندگی‌ناگواری خواهید داشت، واگر کار به طلاق و جدایی خاتمه یابد که بد ازبدتر. البته اگر عیب قابل اصلاحی داشته باشد میتوانی در صدداصلاحش بر آیی،لیکن در صورتیامکان موفقیت داری که با نرمی و مداراو صبر و حوصله و بصورت خیرخواهی و خواهش وتمنا رفتار کنی، نه به‌عنوان عیبجویی و اعتراض،سرزنش و ایراد،قهر و دعوا. حجاب اسلامی زن و مرد گر چه در بسیاری از امور اشتراک دارند لیکن امتیازات ‌ویژه‌ای نیز دارند.یکی ازامتیازات مهم آنان اینست که زن موجودی است‌ظریف و لطیف و زیبا و محبوب.زن دلبراست و مرد دلداده زن جاذب‌است و مرد مجذوب،مرد دوستدار است و زن دوست داشتنی.هنگامیکه‌ مرد با زنی ازدواج میکند می‌خواهد تمام خوبیها و زیبائیهای این موجود ظریف رادر انحصار خویش ببیند. زنی را دوست دارد که زیبائیها، دلبریها و طنازیها ،شوخیها وخوشمزه‌گیها، و همه چیزش را در انحصار شوهرش‌قرار دهد و نسبت‌به مردان بیگانه جدا اجتناب نماید . مرد بسیار غیور است و نمی‌تواند تحمل کند که مرد بیگانه‌ای به همسرش نگاهکند یا با او درارتباط و آمیزش باشد، بگوید و شوخی کند و بخندد و چنین عملی راتجاوز به حق مشروع خویش میداند.و از همسرش انتظار دارد که با رعایت پوشش و حجاب اسلامی و با تقید به ضوابط شرعی و قوانین‌اخلاقی و با حفظ متانت و حجب و حیاء اسلامی شوهرش رادر این‌خواسته مشروع کمک و یاری نماید. هر مرد مؤمن و غیوری چنین‌خواسته‌ای را دارد.اگر همسرش به این وظیفه اسلامی و اجتماعی عمل‌کرد او نیز با آرامش خاطر زندگی میکند و برای تامین نیازمندیهای‌خانواده‌اش تلاش مینماید و بر محبتش اضافه میگردد.و همین صفا و محبت‌سبب میشود که او نیز به زنان بیگانه بی‌توجه باشد.اما اگر مرد مشاهده کرد که همسرش تقیدی به حجاب و پوشش اسلامی ندارد و زیبائیهایش را در معرض دید مردان بیگانه قرار میدهد و با آنها نیز درارتباط و تماس است‌ شدیدا ناراحت میشود زیرا حق انحصاری خویش راتضییع شده و در معرض دید دیگران می‌بیند.و مسؤولیت این امر رابرعهده همسرش می‌داند.چنین مردی همواره پریشان خاطر و بدبین است. محبت و صفایش نسبت‌به خانواده تدریجا کم میشود. بنابراین صلاح جامعه و بانوان در این است که پوشیده و محجوب‌باشند و متین و بدون آرایش از منزل خارج شوند و زیبائیهای خودشان رادر معرض دید همگان قرار ندهند. رعایت‌حجاب یک وظیفه اسلامی است.خدا در قرآن می‌فرماید: به زنان مؤمن بگو: از مردان بیگانه چشم بپوشند.و فروج و اندام خویشتن‌ را از نگاه دیگرانمحفوظ بدارند، و محل زیبائیها و زینتهای خویش را برای اجانب آشکار نسازند، مگر آنچه راکه طبعا آشکار است (مانندصورت و دستها) و روسریهای خودشان را بر سینه‌ها بیندازند (تا خوب‌ پوشیده شود) و زینت و جمالشان را جز برای شوهر و پدر و پدر شوهر و پسران خود وپسران شوهر، و برادران و فرزندان برادر و فرزندان خواهر...آشکار نسازند (14) آری رعایت‌حجاب و پوشش اسلامی از جهات مختلف به نفع‌ بانوان است: 1- بهتر می‌توانند مقام و منزلت و ارزش وجودی خودشان را دراجتماع محفوظ بدارند، وخویشتن را از معرض دید چشمهای بیگانگان‌نگه دارند. 2- بانوان با رعایت پوشش اسلامی بهتر می‌توانند مراتب ‌وفاداری و علاقه خودشان را نسبت‌به همسرشان باثبات رسانند و درآرامش و صفا و گرمی خانواده کمک نمایند و از بوجود آمدن بدبینی واختلافات و مشاجرات جلوگیری بعمل آورند.و در یک کلام، بهترمی‌توانند دل شوهر را بدست آورند و جایگاه خویش را تثبیت نمایند. 3-با رعایت ‌حجاب اسلامی جلو چشم چرانیها و لذتجوئیهای‌غیر مشروع بصری مردان بیگانه را می گیرند و بدین وسیله از اختلافات وبدبینیهای خانواده‌ها می‌کاهند و به استحکام و ثبات و آرامش آنها کمک‌می نمایند. 4-با رعایت پوشش اسلامی بهترین کمک را به نسل جوان ومردان مجردی که امکان ازدواج ندارند انجام میدهند و از فسادها و انحرافها و ضعف اعصابهای جوانان که نتائج‌سوئش درنتیجه عائد خود بانوان خواهد شد جلوگیری میکنند. 5-اگر همه بانوان حجاب اسلامی را کاملا رعایت نمایند، هرزنی که همسرش از منزل خارج میشود اطمینان دارد که در برابر بد حجابیها و طنازیها و خودنمائیهای زنان کوچه و بازار قرارنمیگیرد- تا دلش راببرند و از محبت و علاقه‌اش نسبت‌به خانواده بکاهند. آری اسلام چون از آفرینش ویژه زن آگاه است و او را یک رکن‌مهم اجتماع میداند که نسبت‌به صلاح و فساد جامعه نیز مسؤلیت دارد، ازاو می‌خواهد که در انجام این مسؤلیت‌ بزرگفداکاری نماید و با رعایت‌حجاب اسلامی از مفاسد و انحرافهای اجتماعی جلوگیری کند و درثبات‌و آرامش و عظمت ملت‌خویش بکوشد. و یقین بداند که در انجام این‌مسؤولیت ‌بزرگ الهی بهترین پاداش را از خداوند بزرگ دریافت‌خواهد نمود.خانم گرامی!ا گر به آرامش و ثبات خانواده و اعتماد و اطمینان‌شوهرت علاقه داری،اگر به مصالح واقعی جامعه بانوان می‌اندیشی،اگر به‌سلامت روانی جوانان و جلوگیری از انحراف و لغزش آنان فکر می‌کنی،اگرمی‌خواهی بانوان را از معرض چشم چرانی بیگانگان و فریب دادن و بانحراف کشیدن آنان نجات دهی، و اگر می‌خواهی رضایت‌خدا را جلب‌کنی و یک مسلمان مؤمن و فداکار باشی،پوشش و حجاب اسلامی راهمواره رعایت کن. و زیبائیها و آرایش خودت را در معرض دید بیگانگان‌ قرار نده.گر چه در داخل منزل و با خویشان نزدیک باشد.داخل منزل وخارج آن، درمجالس مهمانی و در خارج فرقی ندارد. برادر شوهر، پسربرادر شوهر،شوهر خواهر شوهر، شوهر خواهر خودت شوهر عمه‌ات، شوهر خاله‌ات، پسر عمه‌ها، پسر دائیها، همه اینها به تو نامحرم هستند واجب است‌حجاب اسلامی را رعایت کنی گر چه در منزل خودتان یا درمجلس مهمانی باشید.اگر نسبت ‌باینها حجاب را رعایت نکنی هم مرتکب‌گناه میشوی هم شوهرت را قلبا ناراحت میکنی. ممکن است‌شوهرت برزبان نیاورد ولی یقین داشته باش که ناراحت میشود و به صفا و صمیمیت‌ خانوادگی شما لطمه وارد میگردد. اما نسبت‌به محارم مانند، پدر شوهر و پدر خودت برادر خودت، فرزندان برادر، فرزندان خواهر، رعایت‌حجاب لازم نیست.لیکن تذکراین نکته لازم است که بهتر است نسبت‌ باینها هم تاحدی حریم قائل‌شوی.و آرایش کرده و با لباسهائی که برای شوهرت می‌پوشی، نزد اینها نیزظاهر نشوی. گر چه شرعا جایز باشد. زیرا اکثر مردها حتی در این‌موارد ناراحت میشوند، وحفظ اعتماد و آرامش قلبی آنها لازم و مفیداست و برای بقاء و ثبات و آرامش خانواده سودمند میباشد. خطاهای شوهرت را ببخش به غیر از معصوم همه کس خطا و لغزش دارد.دو نفر که با هم‌ زندگی میکنند و از جهتی تشریک مساعی و همکاری دارند باید لغزشهای ‌یکدیگر را ببخشند تا زندگی آنها ادامه پیداکند.اگر بخواهند در این باره‌ سختگیری کنند ادامه همکاری غیر ممکن میشود.دو نفر شریک، دو نفرهمسایه، دو نفر رفیق، دو نفر همکار، دو نفر زن و شوهر باید در زندگی‌اجتماعی دارای گذشت‌ باشند. هیچ زندگی اجتماعی به مقدار زندگی‌خانوادگی احتیاج به گذشت ندارد.اگراعضاء یک خانواده بخواهند سختگیری بعمل آورند و خطاهای یکدیگر را تعقیب کنند یا زندگی آنها ازهم می‌پاشد یا بدترین زندگی را خواهند داشت. خانم محترم، ممکن است از شوهر شما خطا یا خطاهایی صادرشود.ممکن است از روی خشم و غضب به شما اهانت کند.ممکن است ‌ناسزائی از دهانش بیرون آید. ممکن است از خود بیخود شده شما رابزند، ممکن است‌یک مرتبه به شما دروغ بگوید، ممکن است کاری را انجامدهد که مورد پسند شما نباشد،از این قبیل خطاها برای هر مردی‌ امکان دارد،اگر بعدا احساس کردی که از کردار خویش پشیمان شده او را ببخش و موضوع را تعقیب نکن.اگرعذرخواهی کرد فورا قبول کن.اگر پشیمان شده لیکن زیر بار عذرخواهی نمی‌رود در صددنباش مجرمیت وی ‌را باثبات رسانی، زیرا به شخصیت او لطمه وارد میشود، ممکن است‌درصدد تلافی برآید، خطاهای شما را تعقیب کند، ممکن است کارتان به‌نزاع و جدال و حتی جدائی بکشد اما اگر سکوت کردی و خطایش رانادیده گرفتی در شکنجه وجدان قرارمی‌گیرد و به طور مسلم از کردارخویش پشیمان خواهد شد، آنگاه شما را یک زن با گذشت فهمیده فداکارعاقل خواهد شناخت،می‌فهمد که به زندگی و خانواده و شوهرعلاقه‌مند هستی، قدر ترا می‌شناسد و محبتش چند برابر خواهد شد. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(زن بد ، عذر شوهرش رانمی‌پذیرد و خطاهایش رانمی‌بخشد (بحار جلد 103 ص 235) ). در خانه هم تمیز و زیبا باشید پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود:(هر زنیکه خودش را خوشبو کند و ازمنزل خارج شود تا به خانه بر نگردد از رحمت‌خدا دور خواهد بود (بحار ج 103 ص 247) ). رسول خدا فرمود : ( بهترین زنان شما زنی است که مطیع شوهرش‌باشد. برای او آرایش کندولی زینتش را برای بیگانگان ظاهر نسازد . و بدترین زنان شما زنی است که در غیاب شوهرش زینت کند (بحار ج 103 ص 235) ). خانم گرامی، بدست آوردن دل یک مرد آن هم برای همیشه کارساده‌ای نیست.پیش خود نگو: او که مرا دوست دارد پس چه احتیاجی‌دارم به سر و وضع خودم برسم و برایش دلربایی کنم؟ باید عشق او رابرای همیشه نگهداری کنی. یقین بدان که شوهرت دوست دارد همیشه تمیز و مرتب و زیبا باشی‌ و لو به زبان نیاورد،اگر برطبق خواسته‌های باطنی او رفتار نکنی و در منزل ‌به خودت نرسی ممکن است در خارج منزل چشمش به زنان تمیز آرایش‌کرده بیفتد و از تو دلسرد شده و از راه منحرف گردد، وقتی خانمهای تمیز و مرتب را دید و آنها را با سر و وضع کثیف و نامرتب تو مقایسه کرد خیال‌ میکند فرشتگانی هستند که از آسمان نازل شده‌اند! تو هم در خانه برایش‌آرایش کن و لباس خوب بپوش و دلبری و طنازی کن تا بفهمد که تو ازآنها کمتر نیستی بلکه بهتر و زیباتر هستی، درآنصورت می‌توانی بدوام‌عشق او امیدوار باشی و برای همیشه دلش را مسخر گردانی. حضرت باقر علیه السلام فرمود:( بر زن لازم است‌ خودش راخوشبو کند ، بهترین لباسهایش را بپوشد، به بهترین وجه زینت کند و باچنین وضعی صبح و شب با شوهرش ملاقات کند (بحار ج 103 ص 228) ). امام صادق علیه السلام فرمود:(زن نباید آرایش و زینت را ترک‌کند گر چه به یک گلوبند باشد، نباید دستش را بدون خضاب بگذارد گر چه ‌به کمی از حنا باشد، حتی زنهای پیر همنباید زینت و آرایش را ترک‌ نمایند (شافی ج 2 ص 138) ). مدیریت او را بپذیر رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(زن خوب به حرف شوهرش‌گوش میدهد و مطابق دستوراتش عمل میکند). (بحار ج 103 ص 235) زنی از رسول خدا پرسید:(زن نسبت‌به شوهرش چه وظیفه‌ای‌دارد؟فرمود:باید از وی اطاعت کند و از فرمانش تخلف ننماید (بحار ج 103 ص 248) ). پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:(بدترین زنها زن لجباز ویک دنده است (مستدرک ج 2 ص 532) ). رسول خدا فرمود:(بدترین زنها کسانی هستند که هم نازا و هم کثیف و لجباز و نافرما نباشند (شافی ج 2 ص 129) ). نظافت یکی از وظائف مهم خانه‌داری تمیز کردن منزل و اسباب و لوازم ‌زندگی است. نظافت‌ به بهداشت و حفظ سلامتی اهل خانه کمک میکند وجلو بسیاری از بیماریها را میگیرد.زندگی کردن در خانه تمیز مسرت‌بخش ‌و دل‌پذیر است، مرد را به سوی منزل متمایل میسازد،اسباب آبرو وسربلندی خانواده است، بدین جهت رسول خدا فرمود:(دین بر نظافت پایه‌گذاری شدهاست.) (محجة البیضاء ج 1 ص 166) شارع مقدس اسلام درباره نظافت ‌سفارشهای زیادی نموده که به ‌پاره‌ای از آنها از باب نمونه اشاره میشود: امام صادق علیه السلام فرمود:(خدا زیبا بودن و زینت کردن رادوست دارد . و تظاهر به نداری و فقر را مکروه دارد. دوست دارد آثارنعمتهایش را بر بنده‌اش ببیند . لباسش نظیف و پاکیزه باشد، بوی خوش‌استعمال کند.خانه‌اش را زینت نماید.خانه و اطرافش را جاروب کند. قبل ‌از غروب چراغ را روشن کند. زیرا این عمل فقر را از خانه دور میکند وروزی را زیاد میگرداند (بحار ج 79 ص 300) ). رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(آدم کثیف بد بنده‌ای است‌) (بحار ج 76 ص 175) . حضرت علی علیه السلام فرمود:(تارهای عنکبوت را ازخانه‌هایتان بگیرید زیرا ترک کردن آنها باعث نداری میشود) (شافی ج 1 ص 208) . رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(خاکروبه‌ها را شب در خانه‌نگذارید بماند زیرا جایگاه شیطان میشود) (بحار ج 76 ص 175) . پیغمبر اسلام فرمود:(خاکروبه‌ها را پشت درب منزل نریزید زیراجایگاه شیطان میشود) (بحار ج 76 ص 177) . رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(لباس انسان باید همیشه‌پاکیزه و تمیز باشد) (شافی ج 1 ص 208) . پیغمبر اکرم فرمود:(دستمال چرب را در خانه نیندازید زیرا جایگاه‌شیطان میشود) (شافی ج 1 ص 215) . حضرت صادق علیه السلام فرمود:(شستن ظرفها و تمیز کردن‌اطراف خانه روزی را زیاد میکند) (بحار ج 76 ص 176) . حضرت صادق علیه السلام فرمود:(ظرفها را بدون روپوش‌نگذارید زیرا شیطان آب دهن درآنها انداخته از آنها استفاده میکند) (بحار ج 76 ص 176) . حضرت صادق علیه السلام فرمود:(میوه‌ها دارای سمومی هستند. آنها را خوب بشویید آنگاه میل کنید) (شافی ج 2 ص 124) . حضرت کاظم علیه السلام فرمود:(یک روز در میان،به حمام رفتن‌انسان را فربه میکند) (شافی ج 1 ص 209) . رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(اگر بر امتم دشوار نمیشد واجب میکردم در موقع هر وضویی مسواک کنند) (شافی ج 1 ص 210) . حضرت صادق علیه السلام فرمود:( ناخن گرفتن در روز جمعه از بیماری جذام و جنون و پیسی و کوری جلوگیری میکند) (شافی ج 1 ص 211) . روایت‌شده که:(زیر ناخنها خوابگاه شیطان است‌). حضرت علی علیه السلام فرمود:(شستن دستها قبل از غذا و بعد ازآن عمر را زیاد میگرداند واز چرکین شدن لباسها مانع میشود و چشم رانورانی میگرداند) (شافی ج 2 ص 123) . وظائف مردان سرپرست‌خانواده زن و شوهر دو رکن بزرگ خانواده هستند لیکن مرد بدان جهت که‌آفرینش ویژه‌ای دارد و از جنبه تعقلات قوی‌تر است رکن بزرگ و سرپرست‌ خانواده محسوب میشود. خداوند بزرگ نیز او را به عنوان قیم و سرپرست‌خانواده شناخته‌در قرآن کریم میفرماید: مردها سرپرست زنان میباشند، زیرا خدا بعض‌کسان را بر بعض دیگر برتری داده است (سوره نساء آیه 34) . چون بدین مقام شناخته شده طبعا وظائف سنگین‌تر و دشوارتری‌هم خواهد داشت. اوست که میتواند با تدبیرات عاقلانه خویش خانواده را به بهترین‌وجه اداره کند و اسباب خوشبختی و سعادت آنان را فراهم سازد و محیط خانه را همانند بهشت‌ برین مرتب و منظم گرداند، و همسرش را به صورت‌ فرشته‌ای در آورد. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:مرد سرپرست‌خانواده‌است و هر سرپرستی نسبت‌به زیردستانش مسؤولیت دارد (مستدرک جلد 2 ص 550) . مردی که مدیر خانواده است ‌باید بدین نکته توجه داشته باشد که زن نیز انسانی است مانند مرد.خواسته‌ها و آرزوها و حق حیات و آزادی‌دارد. باید بداند که زن گرفتن به معنای برده گرفتن نیست‌ بلکه به معنای ‌انتخاب شریک در زندگی و یار و مونس گرفتن است. باید به خواسته‌های‌درونی و آرزوهای او نیز توجه داشته باشد. چنان نیست که مرد مالک ‌مطلق زن و مطلق العنان باشد. زن نیز حقوقی بر گردن شوهر دارد. خداوند بزرگ در قرآن مجید میفرماید: همانطور که زنها نسبت‌به‌شوهرانشان وظائفی دارند حقوقی هم بر گردن آنها دارند و مردان را بر آنها برتری هست (سوره بقره آیه 228) . زن‌داری چنانکه شوهرداری بزرگترین وظیفه یک بانوی خانه‌دار بوده درشریعت اسلام در ردیف جهادقرار گرفته است همچنین زن‌داری بزرگترین‌و ارزنده‌ترین عمل یک مرد زندار بوده رازسعادتمندی خانواده میباشد. اما زن‌داری کار آسانی نیست‌بلکه رموزی دارد که هر کس کاملا بدانها آشنا باشد میتواند همسرش را مطابق دلخواه به صورت یک بانوی ایده‌آل‌ بلکه فرشته رحمت درآورد. مردیکه بخواهد واقعا زن‌داری کند باید اخلاق و روحیات همسرش‌را کاملا بدست آورد،ازخواسته‌های درونی و تمایلات نفسانی او آگاه شودو بر طبق آنها برنامه زندگی را مرتب سازد.به وسیله اخلاق و رفتار خویش‌چنان در او نفوذ کند و دلش را بدست آورد که به خانه و زندگی دلگرم شده‌از روی عشق و علاقه خانه‌داری کند. زن‌داری کلمه جامع و مبهمی است که احتیاج به شرح و توضیح‌دارد.در مباحث آینده موردشرح و بسط قرار خواهد گرفت. مهرورزی کن زن کانون محبت و یک موجود صد در صد عاطفه‌ای است. از وجودش مهر و محبت میبارد. حیات و زندگی او به عشق و علاقه بستگی دارد.دلش میخواهدمحبوب دیگران باشد.هر چه محبوبتر باشد شاداب‌تر خواهد بود. برای ‌بدست آوردن محبوبیت تا سر حد فداکاری کوشش میکند.اگر بداند محبوب کسی واقع نشده خودش را شکست‌خورده و بی‌اثر پنداشته دائما پژمرده و افسرده خواهد بود.بدین جهت میتوان به طور قطع مدعی شد که ‌بزرگترین رمز زن‌داری اظهار محبت و علاقه است. مهر و محبت‌خانوادگی از همه چیز ارزش‌دارتر است ‌بدین جهت‌ خداوند بزرگ در قرآن مجید آنرا یکی از آثار قدرت و نعمتهای بزرگ‌شمرده بر بندگان منت نهاده میفرماید: (یکی از آیات خدا اینست که همسرانی برایتان آفرید تا با آنان انس ‌بگیرید.و در میانتان محبت و مهربانی افکند.و در این موضوع برای اهل‌تفکر آیاتی هست (سوره روم آیه 31) ). امام صادق علیه السلام فرمود:زن از مرد آفریده شده و تمام‌ توجهش به سوی مردها معطوف میباشد.پس همسرانتان را دوست‌بدارید (بحار جلد 103 ص 226) . حضرت صادق علیه السلام فرمود:هر کس از دوستان ما باشد به‌همسرش بیشتر اظهارمحبت میکند (بحار جلد 103 ص 223 ) . رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:هر چه ایمان انسان کاملتر باشد به‌همسرش بیشتر اظهار محبت مینماید (بحار جلد 103 ص 228) . امام صادق (علیه السلام) فرمود:یکی از اخلاق پیمبران اینست که نسبت‌به‌همسرانشان محبت دارند (بحار جلد 103 ص 236) . پیغمبر فرمود:این سخن مرد که به همسرش میگوید: واقعا ترادوست دارم، هرگز از قلبش خارج نخواهد شد (شافی جلد 2 ص 138) . گر چه محبت‌ باید از صمیم قلب باشد تا در دل طرف اثر بگذارد، زیرا دلها با هم راه دارند ، لیکن به محبت قلبی تنها هم نباید اکتفا کرد، بلکه‌لازم است صریحا آنرا اظهار نمود.درصورتی میتوان انتظار نتیجه داشت‌که آثار محبت در زبان و افعال و رفتار شخص نمایان باشد. صریحا و بدون احتیاط به همسرت اظهار عشق و علاقه کن:درحضور و غیاب از وی تعریفکن،اگر به سفر رفتی برایش نامه بنویس واز درد فراق بنال.گاهی برایش تحفه‌ای خریده تقدیمش کن.اگر دسترسی‌به تلفن داری گاه گاهی از احوالش جویا شو. به همسرت احترام بگذار و خوش اخلاق باش زن نیز مانند مرد خودش را دوست دارد و به حفظ شخصیت‌خویش علاقه‌مند است. دوست دارد محترم و گرامی باشد.از تحقیر و توهین رنجیده خاطرمیگردد.اگر مورد احترام قرار بگیرد احساس شخصیت نموده و به کار وزندگی دلگرم میشود.از احترام و احترام کننده خوشش میآید ، از توهین وتوهین کننده متنفر میباشد. آقای محترم! همسرت حتما از شما انتظار دارد که بیش از دیگران ‌به وی احترام بگذاری.البته حق دارد چنین انتظاری را داشته باشد.زیرا ترا شریک زندگی و بهترین یار واقعی خویش میداند. حضرت صادق (علیه السلام) از پدرش نقل کرده که فرمود: هر کس زن‌گرفت‌ باید او را گرامی و محترم بشمارد (بحار جلد 103 ص 224) . رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:هر کس مسلمانی را گرامی بدارد خدا اورا گرامی خواهد داشت (بحار جلد 74 ص 303) . پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود: زنان را گرامی نمیدارند مگر افراد بزرگوار.و به آنان توهین نمیکنند جز مردم پست و فرومایه. رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:هر کس به خانواده‌اش توهین کند خوشی‌زندگی را از دست‌خواهدداد (مواعظ العددیه ص 151) . رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:کاملترین مردم از جهت ایمان،خوش اخلاق‌ترین آنها میباشد. بهترین شما کسی است که نسبت‌ به‌خانواده‌اش احسان کند. (بحار ج 103 ص 226) پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود: هیچ عملی بهتر از اخلاق خوب نیست. (شافی ج 1 ص 166) امام صادق علیه السلام فرمود: نیکوکاری و حسن خلق خانه‌ها را آباد و عمرها را زیاد میکند. (شافی ج 1 ص 166) امام صادق (ع) فرمود: شخص بد اخلاق خودش را در عذاب‌میدارد. (شافی ج 1 ص 176) لقمان حکیم فرمود: مرد خردمند باید در بین خانواده‌اش مانندکودک باشد و رفتار مردانه رابرای خارج منزل بگذارد. (محجة البیضاء ج 2 ص 54) رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: عیشی بهتر از خوش اخلاقی نیست. (بحار ج 71 ص 389) پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود: اخلاق خوب نصف دین میباشد. (بحار ج 71 ص 385) وقتی سعد بن معاذ که یکی از اصحاب بزرگ رسول خدا و مورد احترام آنجناب بود درگذشترسول اکرم مانند صاحبان عزا با پای برهنه‌در تشییع جنازه‌اش شرکت نمود. بدست مبارکخویش جنازه را در قبرنهاده روی آنرا پوشاند.در آنهنگام مادر سعد که آن همه احترام را ازرسول‌خدا مشاهده نمود فرزندش سعد را مخاطب قرار داده گفت:ای سعدبهشت گوارایت‌باد. پیغمبر اکرم فرمود:ای مادر سعد!این چنین مگو.زیرا سعد را درقبر فشار سختی وارد شد.بعدا علت فشار قبر سعد را از آنحضرت‌ پرسیدند.فرمود: علتش آن بود که با خانواده‌اش بداخلاقی میکرد (بحار ج 73 ص 298) . لغزشهایش را ندیده بگیر بشر جائز الخطاست.جز معصوم همه کس در زندگی اشتباه ولغزش دارد.ممکن است از روی جهالت و نادانی کارهای ناروایی را انجام دهد.در این جهت‌بین زن و مرد فرقی نیست. برای زندر زندگی‌زناشویی حتما لغزشها و اشتباهاتی اتفاق خواهد افتاد.ممکن است از باب ‌نادانی یاعدم توجه یا شدت عصبانیت، نسبت‌به شوهرش بی‌ادبی کند. ممکن است‌حرف نیشدار یا زشتی از دهانش خارج شود.ممکن است ازحال طبیعی خارج شود و داد و قال راه بیندازد .ممکن است ‌بدون اجازه‌ شوهر بلکه با نهی او کاری را انجام دهد.ممکن است در اثر بی‌احتیاطی یا نادانی یا بی‌توجهی یک ضرر مالی وارد سازد.و دهها از این قبیل امور که‌کم یا بیش برای هرخانواده‌ای اتفاق خواهد افتاد. البته در این جهت تردید نیست که زن و شوهر باید همدیگر را راضی نگه دارند و از کارهایی که اسباب کدورت و دلخوری است جدا اجتناب نمایند.لیکن کمتر اتفاق میافتد که زن و شوهراصلا خطا و لغزش‌نداشته باشند. بعضی از مردها خیال میکنند که در مورد خطاها و لغزشهای زن و لوخیلی کوچک باشد بایدکاملا سختگیری و مؤاخذه کرد تا تکرار نشود. امام سجاد علیه السلام فرمود:حق زن بر تو اینست که نسبت ‌باو مهربانی کنی زیرا زیر دست تو می‌باشد.و طعام و لباسش بدهی. و نادانیهایش را ببخشی (بحار ج 74 ص 5) . از امام صادق (علیه السلام) سئوال کردند زن چه حقی بر شوهرش دارد که‌اگر آن را ادا کند نیکوکارشمرده می‌شود؟فرمود:غذا و لباسش را بدهد وکارهایی را که از باب نادانی انجام می‌دهد ببخشد (شافی ج 2 ص 139) . رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: مثل زن مثل استخوان کج است که اگر بحال خودش گذاشتی می‌توانی از آن استفاده کنی لیکن اگر خواستی صافش کنی خواهد شکست (وسائل ج 14 ص 123) . امام صادق (علیه السلام) فرمود:کسیکه زیر دستانش را بخاطر خطاهای‌کوچک تنبیه کند نبایدانتظار بزرگی و ریاست داشته باشد (بحار ج 75 ص 272) . تنبیه زن و شوهر گر چه یک زندگی مشترک خانوادگی را تشکیل‌میدهند و باید در اداره امورمنزل تشریک مساعی نمایند لیکن بهر حال دربعض موارد اختلاف سلیقه هم دارند.مرد میلدارد تمام امور خانواده ‌مطابق خواست‌خودش انجام بگیرد و زن مطیع او باشد،بر عکس زن هم‌ همین خواست و تمایل را دارد.در اینجاست که صدور اوامر و نواهی ازطرفین آغاز میشود ومخالفت‌ها و کشمکش‌ها شروع می‌گردد.بهترین راه حل اینست که زن و شوهر دست از امر ونهی بردارند و در موارداختلاف با مشورت و تبادل نظر به تفاهم برسند،و اگر دست از زورگوئی ولجبازی بردارند غالبا به تفاهم می‌رسند و مشکلی بوجود نخواهد آمد.لیکن‌هیچیک از آنها حق ندارد عقیده‌اش را بر دیگری تحمیل کند و او رامجبور نماید که مطابق دستورش عمل کند،و در صورت تخلف حق ندارد توبیخ یا تنبیهش کند.لیکن بعضی مردها به بهانه اینکه قیم و سرپرست‌خانواده هستند چنین حقی را برای خودشان قائل هستند.به خودشان حق‌میدهند که مطابق دلخواهشان امر و نهی کنند.و همسرانشان راموظف ‌میدانند که مطیع دستوراتشان باشند و هرگز تخلف نکنند.و در صورت‌تخلف او رامورد عتاب و خطاب و توبیخ و تهدید قرار میدهند.و چنین‌رفتاری را حق خویش می‌پندارند.حتی گاهی به ضرب و شتم و اذیت اقدام‌مینمایند. در صورتیکه مرد حق اذیت و آزار و کتک زدن به همسرش راندارد.مردان زمان جاهلیت که از عاطفه و انسانیت کم بهره بودندهمسران‌خودشان را مورد اذیت و آزار و ضرب و شتم قرار میدادند و پیامبر اسلام‌برایجلوگیری از این عمل زشت‌به پا خاست و فرمود:هر مردی که‌بصورت همسرش سیلی بزند.خدا بفرشته مامور دوزخ (مالک) دستورمیدهد که در دوزخ هفتاد سیلی بر صورتش بزند. وهر مردی که دستش رابر موهای زن مسلمانی بگذارد (برای اذیت موی سرش را بگیرد) دردوزخ‌دستش با میخهای آتشین کوبیده میشود (مستدرک جلد 2 ص 550) . رسول خدا صلی الله علیه و آله زدن زنان را نهی کرد مگر درموردیکه تنبیه واجب باشد (مستدرک جلد 2 ص 550) . پیامبر گرامی اسلام فرمود:هر مردیکه همسرش را کتک بزند- وبیش از سه ضربه باشد- خدا او را در قیامت در حضور خلائق نگه میدارد و رسوایش میسازد.و خلق اولین و آخرین چنین مردی را تماشا میکنند. (مستدرک جلد 2 ص 550) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: تعجب میکنم ازمردیکه‌ همسرش را کتک می‌زند در صورتیکه خودش در کتک خوردن سزاوارتراز همسرش میباشد. ای مردم! زنانتان را با چوب نزنید،زیرا قصاص‌دارد. (بحار الانوار جلد 103 ص 249) مردیکه همسرش را کتک بزند بر او ستم کرده و ستمگر، هم در این‌جهان و هم در جهان آخرت بکیفر خواهد رسید.آن هم ظلم به فرد ناتوانیکه ‌با صدها امید و آرزو به خانه شوهرآمده.بدان امید آمده که در پناه اوآرامش و آسایش بجوید.به مردی پناه آورده که حامی وغمخوار او باشد ودر مشکلات یاریش کند.زن امانتی است از جانب خدا که به مردسپرده‌میشود.آیا کسی با امانت الهی چنین رفتار میکند؟! امیر المؤمنین‌علیه السلام فرمود:زنان بنزد مردان به امانت گذارده میشوند.مالک نفع وضرر خودشان نیستند.آنها نزد شما امانتهای خدا هستند.آزارشان نرسانید و بر آنها سخت نگیرید. (مستدرک جلد 2 ص 551) مردی که همسرش را مورد ضرب و شتم قرار میدهد بر روح اوضربه‌ای وارد میسازد و عقده‌ایبوجود می‌آورد که به سادگی قابل رفع‌نخواهد بود.صفا و محبت‌خانوادگی را از بین می‌برد.مننمیدانم با چنین همسر کتک خورده و تحقیر شده‌ای چگونه می‌توان روابط همسری ‌برقرارکرد؟ واقعا خجالت دارد!! رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:آیا یکی از شما همسرش رامی‌زند سپس او را در آغوش می‌گیرد؟! (وسائل جلد 14 ص 119) بنابراین در مواردیکه شوهر حقی بر همسرش ندارد شرعا و قانونا و اخلاقا مجاز نیست او رابکاری مجبور سازد و در صورت تخلف به تنبیه‌و کتک اقدام نماید. مثلا زن شرعا موظف نیست که امور خانه‌داری راانجام دهد. مانند نظافت منزل،طبخ غذا، شستن لباس و ظرفها، بچه‌داری وهم چنین خیاطی، قالی بافی،گلدوزی و دیگر کارها،گر چه بانوان با میل و رغبتکارهای منزل را انجام میدهند و در این باره هم حرفی ندارند،لیکن ‌وظیفه آنها نیست. شوهر باید از همسرش در برابر انجام این کارها تشکر وقدردانی نماید. و بدین وسیله او را تشویق نماید. ولی اگر بعض کارها راانجام نداد یا ناقص انجام داد،مرد حق ندارد او را مورد تنبیه و توبیخ وضرب و شتم قرار دهد. اسلام فقط تنبیه را در جائی تجویز میکند که حقی از شوهر تضییع‌میشود.و آن در دو مورد است: اول-مرد شرعا و قانونا حق دارد از همسرش بهره جنسی بگیرد و از انواع تمتعات و لذتها استفاده کند.زن شرعا و قانونا موظف است دربرابر این خواسته مرد تمکین نماید.و خویشتنرا در اختیار او قرار دهد. اگر زن تمکین نمود مشکلی بوجود نخواهد آمد.اما اگر از انجام‌خواسته‌های مرد امتناع ورزید ،در اینصورت بهتر است مرد، ابتداء با نرمی و ملایمت و حتی تقدیم هدیه دل همسرش را بدست آورد و بکام‌جوئی نائل‌گردد.ولی اگر احساس کرد که زن قصد اذیت و لجبازی دارد و به هیچ وجه‌ تمکین نمیکند، و مرد هم تاب تحمل ندارد،در یک چنین موردی مرد حق‌دارد به تنبیه متوسل شود.آنهم با رعایت احتیاط و حفظ سلسله مراتب درچنین موردی قرآن می‌گوید:همسرانی را که احساس میکنید از تمکین دربرابر خواسته شما (تمتعات جنسی)امتناع می‌ورزند،ابتداء آنها را پند وموعظه بدهید،سپس در بستر از آنها جدا شوید سپس آنهارا بزنید. پس‌اگر اطاعت نمودند بر آنان ستم روا ندارید. بدرستیکه خدا عالی و بزرگ‌است (سوره نساء آیه 34) چنانکه ملاحظه می‌فرمائید،خداوند متعال در این آیه ، به شوهراجازه میدهد که همسرش راکه در برابر خواسته‌های مشروعش، یعنی ‌لذتجوئی و کامیابی تمکین نمیکند و قصد اذیت وتمرد دارند مورد تنبیه‌قرار دهند.آن هم در سه مرحله:مرحله اول:پند و اندرز.مرحله دوم:اگرپند و اندرز مفید واقع نشد یا بسترش را جدا کند یا در بستر پشت ‌به او کند و بخوابد وبدین وسیله،خشم و ناراحتی خودش را اظهار نماید. مرحله‌سوم:اگر این عمل هم مؤثر واقع نشد و زن هم چنان به لجبازی و تمرد خویش ادامه میدهد،به مرد اجازه داده شده که برای استیفای حق مشروع ‌و قانونی خویش به کتک زدن متوسل شود.اما مرد حتی در این حالهم‌حق ندارد از حد مشروع تجاوز نماید و مرتکب ظلم و ستم شود.مرد بایددر این مورد به چند نکته توجه کند.1-هدف از ضرب باید اصلاح وتربیت‌باشد نه انتقامجوئی.2- با دست‌باشدیا چوب نازک،چنانکه در روایات آمده با چوب مسواک.3- طوری بزند که بدن او سیاه وقرمز نشود و الا باید جریمه (دیه) بپردازد.4- از ضربه زدن به جاهائیکه احتمال‌خطر دارد،مانند چشم و سر و شکم جدا اجتناب نماید.5- ضرب طوری‌باشد که موجب کدورت عمیق وعقده غیر قابل علاج نگردد، و زن را به‌لجبازی و تمرد و طغیان بیشتر وادار ننماید.6- همواره این نکته را درنظر داشته باشد که می‌خواهد با این زن زندگی کند و از محبتهای قلبی وصفا واخلاص او بهره بگیرد.7- توسل به کتک در صورتی تجویز شده،که زن در برابر عدم تمکین، معذور نباشد.مثلا اگر زن به علت‌حائض ‌بودن،یا روزه‌دار بودن در ماه رمضان،یا در حال احرام بودن، یا بیماربودن،از تمکین خودداری نمود مرد حق ندارد او را تنبیه نماید. دوم- زن اگر خواست از منزل خارج شود باید از شوهرش اجازه ‌بگیرد و اگر اجازه نداد شرعا حق ندارد خارج شود.و اگر بدون اجازه‌ خارج شد مرتکب گناه شده است.در حدیث آمده که پیغمبر اکرم صلی الله‌علیه و آله نهی کرد که زن بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود وفرمود: هر زنی که بدون اذن شوهر از منزل خارج شود همه فرشتگان آسمانی و هرچیزی که بر اومرور میکند-از جن و انس-او را لعنت میکنند تا اینکه ‌به منزل باز گردد (وسائل الشیعه جلد 14 ص 154) .و این موضوع حقی است که شوهر بر گردن ز
رفتار با همسر چه آدابی دارد؟
الف : وظائف بانوان
شوهرداری
شوهرداری یعنی مواظبت و نگهداری شوهر. شوهرداری کار سهل و آسانی نیست که از هر زن بیلیاقت و نادانی ساخته باشد، بلکه کاردانی وذوق و سلیقه و زیرکی مخصوص لازم دارد، زنیکه بخواهد شوهرداری کند باید دل او را بدست آورد،اسباب رضایت خاطرش را فراهم سازد.مواظباخلاق و رفتارش باشد، به کارهای نیک تشویقش کند،از کارهای بدنگهداریشکند،مواظب بهداشت و حفظ الصحه و تغذیه او باشد.سعی کنداو را به صورت یک شوهرآبرومند و محبوب و مهربان در آورد تا برای خانوادهاش بهترین سرپرست و برای فرزندانش بهترین پدر و مربی باشد. خداوند حکیم قدرت فوق العادهای به زن عطا فرموده است. سعادت و خوشبختی خانواده در دست اوست ، بدبختی خانواده نیزدر دست اوست.
زن میتواند خانه را به صورت بهشت برین در آورد، و میتواند بهصورت جهنم سوزانی تبدیلش سازد، میتواند شوهرش را به اوج ترقیبرساند و میتواند به خاک سیاهش بنشاند.زن اگر به فن شوهرداری آشنا باشد و وظائفی را که خدا برایش مقرر فرموده انجام دهد میتواند ازیک مرد عادی بلکه از یک مرد بیعرضه و بیلیاقتیک شوهر لائق و آبرومند بسازد. یکی ازدانشمندان مینویسد: زن قدرت عجیبی دارد، مثل قضا وقدر است ، هر چه بخواهد همانست.( در آغوش خوشبختی ص 142 )
اسمایلز میگوید : اگر زن با تقوی و خوش خلق و کدبانویی در خانهمحقر و فقیری باشد آن خانه را محل آسایش و فضیلت و خوشبختیمیسازد.
ناپلئون میگوید:اگر میخواهید اندازه تمدن و پیشرفت ملتی رابدانید به زنان آن ملتبنگرید.
بالزاک میگوید: خانه بیزن عفیف ، قبرستان است.
شوهرداری به قدری در نظر اسلام اهمیت داشته که آنرا در ردیف جهاد در راه خدا قرار داده، حضرت علی (علیه السلام) میفرماید: جهاد زن به ایناست که خوب شوهرداری کند. ( بحار الانوار ج 103 ص 252)
با توجه به اینکه جهاد در راه خدا برایترقی و عظمت اسلام و دفاع از کشورهای اسلامی و اجرای عدالتاجتماعی بزرگترین عبادت است ارزش شوهرداری معلوم میشود.
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: هر زنیکه بمیرد در حالیکه شوهرشراضی باشد داخل بهشت میشود.( محجة البیضاء ج 2 ص 70 ) رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: زن نمیتواند حق خدا را ادا کند مگر اینکهحق شوهرش را ادا کند.( مستدرک ج 2 ص 552)
محبت:
همه مردم تشنه دوستی و محبتند.دوست دارند محبوب دیگرانباشند.دل انسان به محبت زنده است.کسیکه بداند محبوب کسی نیستخودش را بیکس و تنها میشمارد.همیشه پژمرده و افسرده است.خانممحترم ، شوهر شما نیز از این احساس غریزی خالی نیست.او هم تشنهعشق و محبت است. قبلا از محبتهای بیشائبه پدر و مادر برخوردار بوداما از آنهنگام که پیمان زناشویی بستید خودش را در اختیار تو قرار داد. انتظار دارد محبتهای آنها را جبران کنی و از صمیم قلب دوستش بداری.
شکسپیر میگوید: چیزیکه در زن قلب مرا تسخیر میکند مهربانیاوست نه روی زیبایش. من زنی را بیشتر دوست دارم که مهربانتر باشد.
خداوند بزرگ در قرآن شریف به محبت و علاقهایکه در بین زن وشوهر وجود دارد اشاره فرموده آنرا یکی از آیات قدرت خویش شمرده میفرماید:
یکی از آیات خدا اینست که همسرانی برایتان آفریده تا بدانها آرامش پیدا کنید و میان شمادوستی و مهربانی نهاد. (سوره روم:21)
حضرت رضا علیه السلام فرمود: بعض زنها برای شوهرشان بهترین غنیمت هستند: زنانیکه به شوهرشان اظهار عشق و محبت کنند. (مستدرک ج 2 ص 532)
پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بهترین زنان شما ، زنهاییهستند که دارای عشق ومحبت باشند. (بحار ج 103 ص 235) امام صادق علیه السلام فرمود: وقتی کسی را دوست داری به او خبر بده. (بحار ج 74 ص 181)
احترام شوهر
هر کسی به شخصیتخویش علاقهمند است.خودش را دوستدارد.دلش میخواهد دیگران به شخصیت او احترام بگذارند.هر کسشخصیت او را محترم بشمارد محبوبش واقع میشود. ازتوهین کنندگانمتنفر است.خانم محترم حب ذات و علاقه به احترام یک امر غریزی است لیکن همه کس حاضر نیست احساس درونی شوهر شما را اشباع کند و بهوی احترام بگذارد. در خارج منزل با صدها افراد گوناگون و بیادب برخورد میکند و بسا اوقات مورد توهین قرار میگیرد.و به شخصیتش لطمه وارد میشود.از شما که یار و غمخوارش هستیدانتظار دارد اقلا در خانهاحترامش کنید و شخصیت تحقیر شدهاش را زنده گردانید. بزرگداشت او شما را کوچک نمیکند لیکن به او نیرو و توانایی میبخشد و برای کوشش وفعالیت آمادهاش میگرداند. خانم گرامی به شوهرت سلام کن. همیشه بالفظ شما او را مخاطب قرار بده. موقع سخن گفتن کلامش را قطع نکن. جلو پایش برخیز و به او احترام کن.با ادب حرف بزن. بر سرش داد نزن. اگر با هم به مجلسی میروید او را مقدم بدار. او را با اسم صدا نزن بلکه بانام فامیل و لقب مخاطب قرار بده. در حضور دیگران از او تجلیل و تعریفکن. به فرزندانت سفارش کن از پدرشان احترام کنند. و اگر بیادبی کردند توبیخشان کن. در حضور مهمانها نیز احترام شب گذار و باندازه آنها بلکهزیادتر از او پذیرایی کن. مبادا در مجلس مهمانی وجود شوهرت را نادیده بگیری و تمام توجهت به مهمانها معطوف باشد. وقتی درب منزل را میزند سعی کن خودت درب را باز نموده با لب خندان و چهره باز به استقبالش بروی. آیا میدانی همین عمل کوچک چه اثر نیکویی در روح شوهرتخواهد گذاشت؟ شاید در خارج منزل با دهها مشکل مواجه بوده و با روح پژمرده وارد منزل شود.استقبال کردن شما با لب خندان روح تازهای درکالبد خسته او دمیده دلش را آرامش میدهد. ممکن استخانمها از اینسخن تعجب نموده بگویند: چه پیشنهاد عجیبی! زن باستقبال شوهر برود وخوش آمد بگوید! شخص بیگانه وغریبی نیست تا احتیاجی باستقبال وخوش آمد داشته باشد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: وظیفه زن این است که تادرب خانه به پیشواز شوهرش برود و به وی خوش آمد بگوید. (مستدرک ج 3 ص 551)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر زنی که از شوهرش احترام کند وآزارش نرساند خوشبخت و سعادتمند خواهد بود. (بحار ج 103 ص 253)
پیغمبر اسلام فرمود: زن موظف است برای شوهرش طشت و حولهحاضر کند و دستهایش را بشوید. (مستدرک ج 2 ص 551)
خوش اخلاق باش
کسیکه خوش اخلاق باشد، با مردم خوشرفتاری کند، با لب خندان سخن بگوید، در مقابل حوادث و مشکلات بردبار باشد، محبوب همه است،دوستانش زیادند ، همه دوست دارند با او معاشرت و رفت و آمد کنند، عزیز و محترم است، به ضعف اعصاب و بیماریهای روانی مبتلا نمیشود ، بر مشکلات و دشواریهای زندگی پیروز میگردد ، از زندگی لذت میبرد ، و برمعاشرانش خوش میگذرد.
امام صادق علیه السلام فرمود: (هیچ زندگانی گواراتر از خوشاخلاقی نیست.) (بحار ج 71 ص 389)
اما کسیکه بد اخلاق باشد، با صورت درهم کشیده با مردم ملاقاتکند، در مقابل حوادث و ناملایمات داد و فریادش بلند شود، بیخود داد وقال راه بیندازد، تند خو و بد زبان باشد زندگی تلخ و ناگواری خواهد داشت، خودش همیشه ناراحت و معاشرینش در عذابند، مردم از او متنفر واز معاشرتش گریزانند ، آب خوش از گلوی خودش و معاشرانش پائین نمیرود، خواب و خوراک درستی ندارد. برای انواع بیماریها مخصوصا ضعف اعصاب کاملا آمادگی دارد، همیشه اوقاتش تلخ و آه و نالهاش بلند است،دوستانش کماند، محبوب کسی نیست.
پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:(آدم بد اخلاق نفس خودش را در رنج و عذاب دائم قرار میدهد.) (بحار جلد 73 ص 298)
خوش اخلاقی برای همه لازم است مخصوصا برای زن و شوهرضرورت دارد، زیرا همیشه با هم هستند و ناچارند با هم زندگی کنند. امام صادق علیه السلام فرمود:(خدا به آدم خوش اخلاق ثوابجهاد میدهد،صبح و شب برایش ثواب نازل میشود. (بحار ج 71 ص 377) )
حضرت صادق علیه السلام فرمود:هر زنیکه شوهرش را اذیت کند و اندوهگینش سازد و از رحمتخدا دور است. و هر زنیکه به شوهرشاحترام بگذارد و آزارش نرساند و فرمانبردارش باشد خوشبخت ورستگار است). (بحار ج 103 ص 253)
به رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض شد:( فلان شخص زن خوبی است. روزها روزه دارد وشبها عبادت میکند.لیکن بد اخلاق استهمسایگانش را آزار میرساند).
فرمود:(هیچ خیر و خوبی ندارد.و از اهل دوزخ میباشد (بحار ج 103 ص 253) ).
توقعات بیجا
امکانات مالی و درآمد همه افراد یکسان نیست.همه نمیتوانند دریک سطح زندگی کنند.هرخانوادهای باید حساب دخل و خرج خودشانرا بکنند و بر طبق درآمدشان خرج کنند.انسان همه طور میتواند زندگیکند.عاقلانه نیست که برای تهیه امور غیر ضروری دستبه قرض ونسیه بزند.
پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:(هر زنیکه با شوهرشسازگار نباشد و او را برچیزهائیکه فوق توانایی اوست وادار کند اعمالشمورد قبول خدا واقع نمیشود و در قیامتمورد غضب پروردگار جهان قرارمیگیرد (بحار ج 103 ص 244) ).
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:هر زنیکه با شوهرشناسازگاری کند و به آنچه از جانبخدا رسیده قناعت ننماید و بر شوهرشسختگیری کند و بیش از حد توانایی خواهش کنداعمالش قبول نمیشود وخدا بر او خشمناک خواهد بود (بحار ج 76 ص 367) ).
پیغمبر اسلام فرمود:(بعد از ایمان به خدا نعمتی بالاتر از همسرموافق و سازگار نیست (مستدرک ج 2 ص 532) ).
شوهرت را دلداری بده
دشواری زندگی بر دوش مرد است. مخارج خانواده را بهر طورشده باید تامین کند، در خارج منزل با صدها مشکل مواجه میشود، ممکناست مورد توهین یا توبیخ رئیس قرار بگیرد، ممکن استبا اذیت وکارشکنی همکارانش برخورد کند،ممکن است مطالباتش را نتواند وصولکند، ممکن است محل چک و سفتههایش را نتواند تامین کند، ممکن استبه کسادی بازار و عدم درآمد برخورد نموده باشد ، ممکن استشغلمناسبی پیدا نکند،گرفتاریهای مردیکی دو تا نیست، در زندگی روزمره باصدها از این قبیل حوادث برخورد میکند، آنهم نه یک مرتبه و دو مرتبه بلکه دائما و پیوسته،کمتر اتفاق میافتد روزیکه ناراحتی تازهای نداشته باشد، بیخود نیست که عمر مردها غالبا کوتاهتر از زنهاست.آخر اعصاب یکنفر چقدر میتواند حوادث و ناراحتیها را تحمل کند! انسان در اینگونه مواقع احتیاج شدیدی دارد به شخص دلسوز مهربانیکه دلداریش بدهد وروح و اعصابش را تقویت کند.
حضرت صادق علیه السلام فرمود:(در دنیا چیزی بهتر از همسرشایسته وجود ندارد. زنیکه شوهرش از دیدار او مسرور و شاد گردد (بحار ج 103 ص 217) ).
حضرت رضا علیه السلام فرمود:(یک دسته زنها آنهایی هستند که زیاد بچهدار میشوند، مهربان و با عاطفه هستند، در سختیها و پیش آمدهای روزگار،در امور دنیا و آخرت پشتیبان شوهرشان هستند، به زیان او کار نمیکنند و گرفتاریهایش را زیاده نمیگردانند. (مستدرک ج 2 ص 534.) ).
سپاسگزار باش
امام صادق علیه السلام فرمود:( بهترین زنهای شما زنی است کهوقتی شوهرش چیزی آورد سپاسگزاری کند و اگر نیاورد راضی باشد (بحار ج 103 ص 239) ).
حضرت صادق علیه السلام فرمود:(هر زنی که به شوهرش بگوید: از تو خیری ندیدم تمام اعمالش باطل و از درجه اعتبار ساقط میگردد. (شافی ج 2 ص 139) )
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(کسی که از احسان مردمقدردانی نکند شکر خدای رانیز بجای نمیآورد (وسائل ج 11 ص 542) ).
عیبجویی نکن
هیچکس بیعیب نیست،یا کوتاه استیا دراز،یا سیاه رنگ استیا رنگ پریده،یا چاق استیالاغر اندام یا دهانش بزرگ استیاچشمهایش کوچک،یا بینیاش بزرگ استیا سرش طاس، یاتندخواستیا ترسو،یا کم حرف استیا پر مدعا،یا دهانش بدبو استیا پاهایش،یا بیمار استیاپر خور،یا ندار استیا بخیل،یا آداب زندگی را بلد نیستیا بد زبان است،یا کثیف استیابیادب.
از این قبیل عیوب در هر مرد و زنی وجود دارد.
آرزوی هر مرد و زنی اینست که همسر ایدهآلی پیدا کند که از تمامعیوب و نواقص خالی بودهنقطه ضعفی نداشته باشد.لیکن کمتر اتفاقمیافتد که به مطلوب خیالی خویش دستیابد.
رسولخدا فرمود:(عیبی بالاتر از این نیست که انسان عیوبدیگران را ببیند اما از عیبهایخودش غافل باشد (بحار-ج 73 ص 385) ).
چرا یک عیب کوچک را به قدری بزرگ میکنی و دربارهاشغصه میخوری که بنیاد زندگی وکانون انس و مودت را بر هم میزنی؟
عاقل و با هوش باش،دست از هوسبازی و سبک مغزی بردار،عیبهایکوچک را ندیده بگیر،بااظهار محبت کانون خانوادگی را گرم کن تا ازنعمت انس و محبتبرخوردار گردی،مواظبباش عیب شوهرت را نه درحضور و نه در غیابش بزبان نیاوری زیرا رنجیده خاطر و مکدرمیگردد،در صدد عیبجویی بر میآید،محبت و علاقهاش کم میشود،پیوسته در حالجدال وستیزه خواهید بود،اگر با همین وضع بزندگی ادامه دهید زندگیناگواری خواهید داشت، واگر کار به طلاق و جدایی خاتمه یابد که بد ازبدتر.
البته اگر عیب قابل اصلاحی داشته باشد میتوانی در صدداصلاحش بر آیی،لیکن در صورتیامکان موفقیت داری که با نرمی و مداراو صبر و حوصله و بصورت خیرخواهی و خواهش وتمنا رفتار کنی، نه بهعنوان عیبجویی و اعتراض،سرزنش و ایراد،قهر و دعوا.
حجاب اسلامی
زن و مرد گر چه در بسیاری از امور اشتراک دارند لیکن امتیازات ویژهای نیز دارند.یکی ازامتیازات مهم آنان اینست که زن موجودی استظریف و لطیف و زیبا و محبوب.زن دلبراست و مرد دلداده زن جاذباست و مرد مجذوب،مرد دوستدار است و زن دوست داشتنی.هنگامیکه مرد با زنی ازدواج میکند میخواهد تمام خوبیها و زیبائیهای این موجود ظریف رادر انحصار خویش ببیند. زنی را دوست دارد که زیبائیها، دلبریها و طنازیها ،شوخیها وخوشمزهگیها، و همه چیزش را در انحصار شوهرشقرار دهد و نسبتبه مردان بیگانه جدا اجتناب نماید . مرد بسیار غیور است و نمیتواند تحمل کند که مرد بیگانهای به همسرش نگاهکند یا با او درارتباط و آمیزش باشد، بگوید و شوخی کند و بخندد و چنین عملی راتجاوز به حق مشروع خویش میداند.و از همسرش انتظار دارد که با رعایت پوشش و حجاب اسلامی و با تقید به ضوابط شرعی و قوانیناخلاقی و با حفظ متانت و حجب و حیاء اسلامی شوهرش رادر اینخواسته مشروع کمک و یاری نماید. هر مرد مؤمن و غیوری چنینخواستهای را دارد.اگر همسرش به این وظیفه اسلامی و اجتماعی عملکرد او نیز با آرامش خاطر زندگی میکند و برای تامین نیازمندیهایخانوادهاش تلاش مینماید و بر محبتش اضافه میگردد.و همین صفا و محبتسبب میشود که او نیز به زنان بیگانه بیتوجه باشد.اما اگر مرد مشاهده کرد که همسرش تقیدی به حجاب و پوشش اسلامی ندارد و زیبائیهایش را در معرض دید مردان بیگانه قرار میدهد و با آنها نیز درارتباط و تماس است شدیدا ناراحت میشود زیرا حق انحصاری خویش راتضییع شده و در معرض دید دیگران میبیند.و مسؤولیت این امر رابرعهده همسرش میداند.چنین مردی همواره پریشان خاطر و بدبین است.
محبت و صفایش نسبتبه خانواده تدریجا کم میشود.
بنابراین صلاح جامعه و بانوان در این است که پوشیده و محجوبباشند و متین و بدون آرایش از منزل خارج شوند و زیبائیهای خودشان رادر معرض دید همگان قرار ندهند.
رعایتحجاب یک وظیفه اسلامی است.خدا در قرآن میفرماید:
به زنان مؤمن بگو: از مردان بیگانه چشم بپوشند.و فروج و اندام خویشتن را از نگاه دیگرانمحفوظ بدارند، و محل زیبائیها و زینتهای خویش را برای اجانب آشکار نسازند، مگر آنچه راکه طبعا آشکار است (مانندصورت و دستها) و روسریهای خودشان را بر سینهها بیندازند (تا خوب پوشیده شود) و زینت و جمالشان را جز برای شوهر و پدر و پدر شوهر و پسران خود وپسران شوهر، و برادران و فرزندان برادر و فرزندان خواهر...آشکار نسازند (14)
آری رعایتحجاب و پوشش اسلامی از جهات مختلف به نفع بانوان است:
1- بهتر میتوانند مقام و منزلت و ارزش وجودی خودشان را دراجتماع محفوظ بدارند، وخویشتن را از معرض دید چشمهای بیگانگاننگه دارند.
2- بانوان با رعایت پوشش اسلامی بهتر میتوانند مراتب وفاداری و علاقه خودشان را نسبتبه همسرشان باثبات رسانند و درآرامش و صفا و گرمی خانواده کمک نمایند و از بوجود آمدن بدبینی واختلافات و مشاجرات جلوگیری بعمل آورند.و در یک کلام، بهترمیتوانند دل شوهر را بدست آورند و جایگاه خویش را تثبیت نمایند.
3-با رعایت حجاب اسلامی جلو چشم چرانیها و لذتجوئیهایغیر مشروع بصری مردان بیگانه را می گیرند و بدین وسیله از اختلافات وبدبینیهای خانوادهها میکاهند و به استحکام و ثبات و آرامش آنها کمکمی نمایند.
4-با رعایت پوشش اسلامی بهترین کمک را به نسل جوان ومردان مجردی که امکان ازدواج ندارند انجام میدهند و از فسادها و انحرافها و ضعف اعصابهای جوانان که نتائجسوئش درنتیجه عائد خود بانوان خواهد شد جلوگیری میکنند.
5-اگر همه بانوان حجاب اسلامی را کاملا رعایت نمایند، هرزنی که همسرش از منزل خارج میشود اطمینان دارد که در برابر بد حجابیها و طنازیها و خودنمائیهای زنان کوچه و بازار قرارنمیگیرد- تا دلش راببرند و از محبت و علاقهاش نسبتبه خانواده بکاهند.
آری اسلام چون از آفرینش ویژه زن آگاه است و او را یک رکنمهم اجتماع میداند که نسبتبه صلاح و فساد جامعه نیز مسؤلیت دارد، ازاو میخواهد که در انجام این مسؤلیت بزرگفداکاری نماید و با رعایتحجاب اسلامی از مفاسد و انحرافهای اجتماعی جلوگیری کند و درثباتو آرامش و عظمت ملتخویش بکوشد. و یقین بداند که در انجام اینمسؤولیت بزرگ الهی بهترین پاداش را از خداوند بزرگ دریافتخواهد نمود.خانم گرامی!ا گر به آرامش و ثبات خانواده و اعتماد و اطمینانشوهرت علاقه داری،اگر به مصالح واقعی جامعه بانوان میاندیشی،اگر بهسلامت روانی جوانان و جلوگیری از انحراف و لغزش آنان فکر میکنی،اگرمیخواهی بانوان را از معرض چشم چرانی بیگانگان و فریب دادن و بانحراف کشیدن آنان نجات دهی، و اگر میخواهی رضایتخدا را جلبکنی و یک مسلمان مؤمن و فداکار باشی،پوشش و حجاب اسلامی راهمواره رعایت کن. و زیبائیها و آرایش خودت را در معرض دید بیگانگان قرار نده.گر چه در داخل منزل و با خویشان نزدیک باشد.داخل منزل وخارج آن، درمجالس مهمانی و در خارج فرقی ندارد. برادر شوهر، پسربرادر شوهر،شوهر خواهر شوهر، شوهر خواهر خودت شوهر عمهات، شوهر خالهات، پسر عمهها، پسر دائیها، همه اینها به تو نامحرم هستند واجب استحجاب اسلامی را رعایت کنی گر چه در منزل خودتان یا درمجلس مهمانی باشید.اگر نسبت باینها حجاب را رعایت نکنی هم مرتکبگناه میشوی هم شوهرت را قلبا ناراحت میکنی. ممکن استشوهرت برزبان نیاورد ولی یقین داشته باش که ناراحت میشود و به صفا و صمیمیت خانوادگی شما لطمه وارد میگردد.
اما نسبتبه محارم مانند، پدر شوهر و پدر خودت برادر خودت، فرزندان برادر، فرزندان خواهر، رعایتحجاب لازم نیست.لیکن تذکراین نکته لازم است که بهتر است نسبت باینها هم تاحدی حریم قائلشوی.و آرایش کرده و با لباسهائی که برای شوهرت میپوشی، نزد اینها نیزظاهر نشوی. گر چه شرعا جایز باشد. زیرا اکثر مردها حتی در اینموارد ناراحت میشوند، وحفظ اعتماد و آرامش قلبی آنها لازم و مفیداست و برای بقاء و ثبات و آرامش خانواده سودمند میباشد.
خطاهای شوهرت را ببخش
به غیر از معصوم همه کس خطا و لغزش دارد.دو نفر که با هم زندگی میکنند و از جهتی تشریک مساعی و همکاری دارند باید لغزشهای یکدیگر را ببخشند تا زندگی آنها ادامه پیداکند.اگر بخواهند در این باره سختگیری کنند ادامه همکاری غیر ممکن میشود.دو نفر شریک، دو نفرهمسایه، دو نفر رفیق، دو نفر همکار، دو نفر زن و شوهر باید در زندگیاجتماعی دارای گذشت باشند. هیچ زندگی اجتماعی به مقدار زندگیخانوادگی احتیاج به گذشت ندارد.اگراعضاء یک خانواده بخواهند سختگیری بعمل آورند و خطاهای یکدیگر را تعقیب کنند یا زندگی آنها ازهم میپاشد یا بدترین زندگی را خواهند داشت.
خانم محترم، ممکن است از شوهر شما خطا یا خطاهایی صادرشود.ممکن است از روی خشم و غضب به شما اهانت کند.ممکن است ناسزائی از دهانش بیرون آید. ممکن است از خود بیخود شده شما رابزند، ممکن استیک مرتبه به شما دروغ بگوید، ممکن است کاری را انجامدهد که مورد پسند شما نباشد،از این قبیل خطاها برای هر مردی امکان دارد،اگر بعدا احساس کردی که از کردار خویش پشیمان شده او را ببخش و موضوع را تعقیب نکن.اگرعذرخواهی کرد فورا قبول کن.اگر پشیمان شده لیکن زیر بار عذرخواهی نمیرود در صددنباش مجرمیت وی را باثبات رسانی، زیرا به شخصیت او لطمه وارد میشود، ممکن استدرصدد تلافی برآید، خطاهای شما را تعقیب کند، ممکن است کارتان بهنزاع و جدال و حتی جدائی بکشد اما اگر سکوت کردی و خطایش رانادیده گرفتی در شکنجه وجدان قرارمیگیرد و به طور مسلم از کردارخویش پشیمان خواهد شد، آنگاه شما را یک زن با گذشت فهمیده فداکارعاقل خواهد شناخت،میفهمد که به زندگی و خانواده و شوهرعلاقهمند هستی، قدر ترا میشناسد و محبتش چند برابر خواهد شد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(زن بد ، عذر شوهرش رانمیپذیرد و خطاهایش رانمیبخشد (بحار جلد 103 ص 235) ).
در خانه هم تمیز و زیبا باشید
پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود:(هر زنیکه خودش را خوشبو کند و ازمنزل خارج شود تا به خانه بر نگردد از رحمتخدا دور خواهد بود (بحار ج 103 ص 247) ).
رسول خدا فرمود : ( بهترین زنان شما زنی است که مطیع شوهرشباشد. برای او آرایش کندولی زینتش را برای بیگانگان ظاهر نسازد . و بدترین زنان شما زنی است که در غیاب شوهرش زینت کند (بحار ج 103 ص 235) ).
خانم گرامی، بدست آوردن دل یک مرد آن هم برای همیشه کارسادهای نیست.پیش خود نگو: او که مرا دوست دارد پس چه احتیاجیدارم به سر و وضع خودم برسم و برایش دلربایی کنم؟ باید عشق او رابرای همیشه نگهداری کنی.
یقین بدان که شوهرت دوست دارد همیشه تمیز و مرتب و زیبا باشی و لو به زبان نیاورد،اگر برطبق خواستههای باطنی او رفتار نکنی و در منزل به خودت نرسی ممکن است در خارج منزل چشمش به زنان تمیز آرایشکرده بیفتد و از تو دلسرد شده و از راه منحرف گردد، وقتی خانمهای تمیز و مرتب را دید و آنها را با سر و وضع کثیف و نامرتب تو مقایسه کرد خیال میکند فرشتگانی هستند که از آسمان نازل شدهاند! تو هم در خانه برایشآرایش کن و لباس خوب بپوش و دلبری و طنازی کن تا بفهمد که تو ازآنها کمتر نیستی بلکه بهتر و زیباتر هستی، درآنصورت میتوانی بدوامعشق او امیدوار باشی و برای همیشه دلش را مسخر گردانی.
حضرت باقر علیه السلام فرمود:( بر زن لازم است خودش راخوشبو کند ، بهترین لباسهایش را بپوشد، به بهترین وجه زینت کند و باچنین وضعی صبح و شب با شوهرش ملاقات کند (بحار ج 103 ص 228) ).
امام صادق علیه السلام فرمود:(زن نباید آرایش و زینت را ترککند گر چه به یک گلوبند باشد، نباید دستش را بدون خضاب بگذارد گر چه به کمی از حنا باشد، حتی زنهای پیر همنباید زینت و آرایش را ترک نمایند (شافی ج 2 ص 138) ).
مدیریت او را بپذیر
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(زن خوب به حرف شوهرشگوش میدهد و مطابق دستوراتش عمل میکند). (بحار ج 103 ص 235)
زنی از رسول خدا پرسید:(زن نسبتبه شوهرش چه وظیفهایدارد؟فرمود:باید از وی اطاعت کند و از فرمانش تخلف ننماید (بحار ج 103 ص 248) ).
پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:(بدترین زنها زن لجباز ویک دنده است (مستدرک ج 2 ص 532) ).
رسول خدا فرمود:(بدترین زنها کسانی هستند که هم نازا و هم کثیف و لجباز و نافرما نباشند (شافی ج 2 ص 129) ).
نظافت
یکی از وظائف مهم خانهداری تمیز کردن منزل و اسباب و لوازم زندگی است. نظافت به بهداشت و حفظ سلامتی اهل خانه کمک میکند وجلو بسیاری از بیماریها را میگیرد.زندگی کردن در خانه تمیز مسرتبخش و دلپذیر است، مرد را به سوی منزل متمایل میسازد،اسباب آبرو وسربلندی خانواده است، بدین جهت رسول خدا فرمود:(دین بر نظافت پایهگذاری شدهاست.) (محجة البیضاء ج 1 ص 166)
شارع مقدس اسلام درباره نظافت سفارشهای زیادی نموده که به پارهای از آنها از باب نمونه اشاره میشود:
امام صادق علیه السلام فرمود:(خدا زیبا بودن و زینت کردن رادوست دارد . و تظاهر به نداری و فقر را مکروه دارد. دوست دارد آثارنعمتهایش را بر بندهاش ببیند . لباسش نظیف و پاکیزه باشد، بوی خوشاستعمال کند.خانهاش را زینت نماید.خانه و اطرافش را جاروب کند. قبل از غروب چراغ را روشن کند. زیرا این عمل فقر را از خانه دور میکند وروزی را زیاد میگرداند (بحار ج 79 ص 300) ).
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(آدم کثیف بد بندهای است) (بحار ج 76 ص 175) .
حضرت علی علیه السلام فرمود:(تارهای عنکبوت را ازخانههایتان بگیرید زیرا ترک کردن آنها باعث نداری میشود) (شافی ج 1 ص 208) .
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(خاکروبهها را شب در خانهنگذارید بماند زیرا جایگاه شیطان میشود) (بحار ج 76 ص 175) .
پیغمبر اسلام فرمود:(خاکروبهها را پشت درب منزل نریزید زیراجایگاه شیطان میشود) (بحار ج 76 ص 177) .
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(لباس انسان باید همیشهپاکیزه و تمیز باشد) (شافی ج 1 ص 208) .
پیغمبر اکرم فرمود:(دستمال چرب را در خانه نیندازید زیرا جایگاهشیطان میشود) (شافی ج 1 ص 215) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:(شستن ظرفها و تمیز کردناطراف خانه روزی را زیاد میکند) (بحار ج 76 ص 176) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:(ظرفها را بدون روپوشنگذارید زیرا شیطان آب دهن درآنها انداخته از آنها استفاده میکند) (بحار ج 76 ص 176) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:(میوهها دارای سمومی هستند. آنها را خوب بشویید آنگاه میل کنید) (شافی ج 2 ص 124) .
حضرت کاظم علیه السلام فرمود:(یک روز در میان،به حمام رفتنانسان را فربه میکند) (شافی ج 1 ص 209) .
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:(اگر بر امتم دشوار نمیشد واجب میکردم در موقع هر وضویی مسواک کنند) (شافی ج 1 ص 210) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:( ناخن گرفتن در روز جمعه از بیماری جذام و جنون و پیسی و کوری جلوگیری میکند) (شافی ج 1 ص 211) . روایتشده که:(زیر ناخنها خوابگاه شیطان است).
حضرت علی علیه السلام فرمود:(شستن دستها قبل از غذا و بعد ازآن عمر را زیاد میگرداند واز چرکین شدن لباسها مانع میشود و چشم رانورانی میگرداند) (شافی ج 2 ص 123) .
وظائف مردان
سرپرستخانواده
زن و شوهر دو رکن بزرگ خانواده هستند لیکن مرد بدان جهت کهآفرینش ویژهای دارد و از جنبه تعقلات قویتر است رکن بزرگ و سرپرست خانواده محسوب میشود.
خداوند بزرگ نیز او را به عنوان قیم و سرپرستخانواده شناختهدر قرآن کریم میفرماید: مردها سرپرست زنان میباشند، زیرا خدا بعضکسان را بر بعض دیگر برتری داده است (سوره نساء آیه 34) . چون بدین مقام شناخته شده طبعا وظائف سنگینتر و دشوارتریهم خواهد داشت. اوست که میتواند با تدبیرات عاقلانه خویش خانواده را به بهترینوجه اداره کند و اسباب خوشبختی و سعادت آنان را فراهم سازد و محیط خانه را همانند بهشت برین مرتب و منظم گرداند، و همسرش را به صورت فرشتهای در آورد. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:مرد سرپرستخانوادهاست و هر سرپرستی نسبتبه زیردستانش مسؤولیت دارد (مستدرک جلد 2 ص 550) . مردی که مدیر خانواده است باید بدین نکته توجه داشته باشد که زن نیز انسانی است مانند مرد.خواستهها و آرزوها و حق حیات و آزادیدارد. باید بداند که زن گرفتن به معنای برده گرفتن نیست بلکه به معنای انتخاب شریک در زندگی و یار و مونس گرفتن است. باید به خواستههایدرونی و آرزوهای او نیز توجه داشته باشد. چنان نیست که مرد مالک مطلق زن و مطلق العنان باشد. زن نیز حقوقی بر گردن شوهر دارد.
خداوند بزرگ در قرآن مجید میفرماید: همانطور که زنها نسبتبهشوهرانشان وظائفی دارند حقوقی هم بر گردن آنها دارند و مردان را بر آنها برتری هست (سوره بقره آیه 228) .
زنداری
چنانکه شوهرداری بزرگترین وظیفه یک بانوی خانهدار بوده درشریعت اسلام در ردیف جهادقرار گرفته است همچنین زنداری بزرگترینو ارزندهترین عمل یک مرد زندار بوده رازسعادتمندی خانواده میباشد.
اما زنداری کار آسانی نیستبلکه رموزی دارد که هر کس کاملا بدانها آشنا باشد میتواند همسرش را مطابق دلخواه به صورت یک بانوی ایدهآل بلکه فرشته رحمت درآورد.
مردیکه بخواهد واقعا زنداری کند باید اخلاق و روحیات همسرشرا کاملا بدست آورد،ازخواستههای درونی و تمایلات نفسانی او آگاه شودو بر طبق آنها برنامه زندگی را مرتب سازد.به وسیله اخلاق و رفتار خویشچنان در او نفوذ کند و دلش را بدست آورد که به خانه و زندگی دلگرم شدهاز روی عشق و علاقه خانهداری کند.
زنداری کلمه جامع و مبهمی است که احتیاج به شرح و توضیحدارد.در مباحث آینده موردشرح و بسط قرار خواهد گرفت.
مهرورزی کن
زن کانون محبت و یک موجود صد در صد عاطفهای است. از وجودش مهر و محبت میبارد.
حیات و زندگی او به عشق و علاقه بستگی دارد.دلش میخواهدمحبوب دیگران باشد.هر چه محبوبتر باشد شادابتر خواهد بود. برای بدست آوردن محبوبیت تا سر حد فداکاری کوشش میکند.اگر بداند محبوب کسی واقع نشده خودش را شکستخورده و بیاثر پنداشته دائما پژمرده و افسرده خواهد بود.بدین جهت میتوان به طور قطع مدعی شد که بزرگترین رمز زنداری اظهار محبت و علاقه است.
مهر و محبتخانوادگی از همه چیز ارزشدارتر است بدین جهت خداوند بزرگ در قرآن مجید آنرا یکی از آثار قدرت و نعمتهای بزرگشمرده بر بندگان منت نهاده میفرماید:
(یکی از آیات خدا اینست که همسرانی برایتان آفرید تا با آنان انس بگیرید.و در میانتان محبت و مهربانی افکند.و در این موضوع برای اهلتفکر آیاتی هست (سوره روم آیه 31) ).
امام صادق علیه السلام فرمود:زن از مرد آفریده شده و تمام توجهش به سوی مردها معطوف میباشد.پس همسرانتان را دوستبدارید (بحار جلد 103 ص 226) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:هر کس از دوستان ما باشد بههمسرش بیشتر اظهارمحبت میکند (بحار جلد 103 ص 223 ) . رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:هر چه ایمان انسان کاملتر باشد بههمسرش بیشتر اظهار محبت مینماید (بحار جلد 103 ص 228) .
امام صادق (علیه السلام) فرمود:یکی از اخلاق پیمبران اینست که نسبتبههمسرانشان محبت دارند (بحار جلد 103 ص 236) .
پیغمبر فرمود:این سخن مرد که به همسرش میگوید: واقعا ترادوست دارم، هرگز از قلبش خارج نخواهد شد (شافی جلد 2 ص 138) .
گر چه محبت باید از صمیم قلب باشد تا در دل طرف اثر بگذارد، زیرا دلها با هم راه دارند ، لیکن به محبت قلبی تنها هم نباید اکتفا کرد، بلکهلازم است صریحا آنرا اظهار نمود.درصورتی میتوان انتظار نتیجه داشتکه آثار محبت در زبان و افعال و رفتار شخص نمایان باشد.
صریحا و بدون احتیاط به همسرت اظهار عشق و علاقه کن:درحضور و غیاب از وی تعریفکن،اگر به سفر رفتی برایش نامه بنویس واز درد فراق بنال.گاهی برایش تحفهای خریده تقدیمش کن.اگر دسترسیبه تلفن داری گاه گاهی از احوالش جویا شو.
به همسرت احترام بگذار و خوش اخلاق باش
زن نیز مانند مرد خودش را دوست دارد و به حفظ شخصیتخویش علاقهمند است.
دوست دارد محترم و گرامی باشد.از تحقیر و توهین رنجیده خاطرمیگردد.اگر مورد احترام قرار بگیرد احساس شخصیت نموده و به کار وزندگی دلگرم میشود.از احترام و احترام کننده خوشش میآید ، از توهین وتوهین کننده متنفر میباشد.
آقای محترم! همسرت حتما از شما انتظار دارد که بیش از دیگران به وی احترام بگذاری.البته حق دارد چنین انتظاری را داشته باشد.زیرا ترا شریک زندگی و بهترین یار واقعی خویش میداند.
حضرت صادق (علیه السلام) از پدرش نقل کرده که فرمود: هر کس زنگرفت باید او را گرامی و محترم بشمارد (بحار جلد 103 ص 224) .
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:هر کس مسلمانی را گرامی بدارد خدا اورا گرامی خواهد داشت (بحار جلد 74 ص 303) . پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود: زنان را گرامی نمیدارند مگر افراد بزرگوار.و به آنان توهین نمیکنند جز مردم پست و فرومایه.
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:هر کس به خانوادهاش توهین کند خوشیزندگی را از دستخواهدداد (مواعظ العددیه ص 151) .
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:کاملترین مردم از جهت ایمان،خوش اخلاقترین آنها میباشد. بهترین شما کسی است که نسبت بهخانوادهاش احسان کند. (بحار ج 103 ص 226)
پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود: هیچ عملی بهتر از اخلاق خوب نیست. (شافی ج 1 ص 166)
امام صادق علیه السلام فرمود: نیکوکاری و حسن خلق خانهها را آباد و عمرها را زیاد میکند. (شافی ج 1 ص 166)
امام صادق (ع) فرمود: شخص بد اخلاق خودش را در عذابمیدارد. (شافی ج 1 ص 176)
لقمان حکیم فرمود: مرد خردمند باید در بین خانوادهاش مانندکودک باشد و رفتار مردانه رابرای خارج منزل بگذارد. (محجة البیضاء ج 2 ص 54)
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: عیشی بهتر از خوش اخلاقی نیست. (بحار ج 71 ص 389)
پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود: اخلاق خوب نصف دین میباشد. (بحار ج 71 ص 385)
وقتی سعد بن معاذ که یکی از اصحاب بزرگ رسول خدا و مورد احترام آنجناب بود درگذشترسول اکرم مانند صاحبان عزا با پای برهنهدر تشییع جنازهاش شرکت نمود. بدست مبارکخویش جنازه را در قبرنهاده روی آنرا پوشاند.در آنهنگام مادر سعد که آن همه احترام را ازرسولخدا مشاهده نمود فرزندش سعد را مخاطب قرار داده گفت:ای سعدبهشت گوارایتباد.
پیغمبر اکرم فرمود:ای مادر سعد!این چنین مگو.زیرا سعد را درقبر فشار سختی وارد شد.بعدا علت فشار قبر سعد را از آنحضرت پرسیدند.فرمود: علتش آن بود که با خانوادهاش بداخلاقی میکرد (بحار ج 73 ص 298) .
لغزشهایش را ندیده بگیر
بشر جائز الخطاست.جز معصوم همه کس در زندگی اشتباه ولغزش دارد.ممکن است از روی جهالت و نادانی کارهای ناروایی را انجام دهد.در این جهتبین زن و مرد فرقی نیست. برای زندر زندگیزناشویی حتما لغزشها و اشتباهاتی اتفاق خواهد افتاد.ممکن است از باب نادانی یاعدم توجه یا شدت عصبانیت، نسبتبه شوهرش بیادبی کند. ممکن استحرف نیشدار یا زشتی از دهانش خارج شود.ممکن است ازحال طبیعی خارج شود و داد و قال راه بیندازد .ممکن است بدون اجازه شوهر بلکه با نهی او کاری را انجام دهد.ممکن است در اثر بیاحتیاطی یا نادانی یا بیتوجهی یک ضرر مالی وارد سازد.و دهها از این قبیل امور کهکم یا بیش برای هرخانوادهای اتفاق خواهد افتاد.
البته در این جهت تردید نیست که زن و شوهر باید همدیگر را راضی نگه دارند و از کارهایی که اسباب کدورت و دلخوری است جدا اجتناب نمایند.لیکن کمتر اتفاق میافتد که زن و شوهراصلا خطا و لغزشنداشته باشند.
بعضی از مردها خیال میکنند که در مورد خطاها و لغزشهای زن و لوخیلی کوچک باشد بایدکاملا سختگیری و مؤاخذه کرد تا تکرار نشود.
امام سجاد علیه السلام فرمود:حق زن بر تو اینست که نسبت باو مهربانی کنی زیرا زیر دست تو میباشد.و طعام و لباسش بدهی. و نادانیهایش را ببخشی (بحار ج 74 ص 5) .
از امام صادق (علیه السلام) سئوال کردند زن چه حقی بر شوهرش دارد کهاگر آن را ادا کند نیکوکارشمرده میشود؟فرمود:غذا و لباسش را بدهد وکارهایی را که از باب نادانی انجام میدهد ببخشد (شافی ج 2 ص 139) .
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: مثل زن مثل استخوان کج است که اگر بحال خودش گذاشتی میتوانی از آن استفاده کنی لیکن اگر خواستی صافش کنی خواهد شکست (وسائل ج 14 ص 123) .
امام صادق (علیه السلام) فرمود:کسیکه زیر دستانش را بخاطر خطاهایکوچک تنبیه کند نبایدانتظار بزرگی و ریاست داشته باشد (بحار ج 75 ص 272) .
تنبیه
زن و شوهر گر چه یک زندگی مشترک خانوادگی را تشکیلمیدهند و باید در اداره امورمنزل تشریک مساعی نمایند لیکن بهر حال دربعض موارد اختلاف سلیقه هم دارند.مرد میلدارد تمام امور خانواده مطابق خواستخودش انجام بگیرد و زن مطیع او باشد،بر عکس زن هم همین خواست و تمایل را دارد.در اینجاست که صدور اوامر و نواهی ازطرفین آغاز میشود ومخالفتها و کشمکشها شروع میگردد.بهترین راه حل اینست که زن و شوهر دست از امر ونهی بردارند و در موارداختلاف با مشورت و تبادل نظر به تفاهم برسند،و اگر دست از زورگوئی ولجبازی بردارند غالبا به تفاهم میرسند و مشکلی بوجود نخواهد آمد.لیکنهیچیک از آنها حق ندارد عقیدهاش را بر دیگری تحمیل کند و او رامجبور نماید که مطابق دستورش عمل کند،و در صورت تخلف حق ندارد توبیخ یا تنبیهش کند.لیکن بعضی مردها به بهانه اینکه قیم و سرپرستخانواده هستند چنین حقی را برای خودشان قائل هستند.به خودشان حقمیدهند که مطابق دلخواهشان امر و نهی کنند.و همسرانشان راموظف میدانند که مطیع دستوراتشان باشند و هرگز تخلف نکنند.و در صورتتخلف او رامورد عتاب و خطاب و توبیخ و تهدید قرار میدهند.و چنینرفتاری را حق خویش میپندارند.حتی گاهی به ضرب و شتم و اذیت اقداممینمایند. در صورتیکه مرد حق اذیت و آزار و کتک زدن به همسرش راندارد.مردان زمان جاهلیت که از عاطفه و انسانیت کم بهره بودندهمسرانخودشان را مورد اذیت و آزار و ضرب و شتم قرار میدادند و پیامبر اسلامبرایجلوگیری از این عمل زشتبه پا خاست و فرمود:هر مردی کهبصورت همسرش سیلی بزند.خدا بفرشته مامور دوزخ (مالک) دستورمیدهد که در دوزخ هفتاد سیلی بر صورتش بزند. وهر مردی که دستش رابر موهای زن مسلمانی بگذارد (برای اذیت موی سرش را بگیرد) دردوزخدستش با میخهای آتشین کوبیده میشود (مستدرک جلد 2 ص 550) .
رسول خدا صلی الله علیه و آله زدن زنان را نهی کرد مگر درموردیکه تنبیه واجب باشد (مستدرک جلد 2 ص 550) .
پیامبر گرامی اسلام فرمود:هر مردیکه همسرش را کتک بزند- وبیش از سه ضربه باشد- خدا او را در قیامت در حضور خلائق نگه میدارد و رسوایش میسازد.و خلق اولین و آخرین چنین مردی را تماشا میکنند. (مستدرک جلد 2 ص 550) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: تعجب میکنم ازمردیکه همسرش را کتک میزند در صورتیکه خودش در کتک خوردن سزاوارتراز همسرش میباشد. ای مردم! زنانتان را با چوب نزنید،زیرا قصاصدارد. (بحار الانوار جلد 103 ص 249)
مردیکه همسرش را کتک بزند بر او ستم کرده و ستمگر، هم در اینجهان و هم در جهان آخرت بکیفر خواهد رسید.آن هم ظلم به فرد ناتوانیکه با صدها امید و آرزو به خانه شوهرآمده.بدان امید آمده که در پناه اوآرامش و آسایش بجوید.به مردی پناه آورده که حامی وغمخوار او باشد ودر مشکلات یاریش کند.زن امانتی است از جانب خدا که به مردسپردهمیشود.آیا کسی با امانت الهی چنین رفتار میکند؟! امیر المؤمنینعلیه السلام فرمود:زنان بنزد مردان به امانت گذارده میشوند.مالک نفع وضرر خودشان نیستند.آنها نزد شما امانتهای خدا هستند.آزارشان نرسانید و بر آنها سخت نگیرید. (مستدرک جلد 2 ص 551)
مردی که همسرش را مورد ضرب و شتم قرار میدهد بر روح اوضربهای وارد میسازد و عقدهایبوجود میآورد که به سادگی قابل رفعنخواهد بود.صفا و محبتخانوادگی را از بین میبرد.مننمیدانم با چنین همسر کتک خورده و تحقیر شدهای چگونه میتوان روابط همسری برقرارکرد؟ واقعا خجالت دارد!!
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:آیا یکی از شما همسرش رامیزند سپس او را در آغوش میگیرد؟! (وسائل جلد 14 ص 119)
بنابراین در مواردیکه شوهر حقی بر همسرش ندارد شرعا و قانونا و اخلاقا مجاز نیست او رابکاری مجبور سازد و در صورت تخلف به تنبیهو کتک اقدام نماید. مثلا زن شرعا موظف نیست که امور خانهداری راانجام دهد. مانند نظافت منزل،طبخ غذا، شستن لباس و ظرفها، بچهداری وهم چنین خیاطی، قالی بافی،گلدوزی و دیگر کارها،گر چه بانوان با میل و رغبتکارهای منزل را انجام میدهند و در این باره هم حرفی ندارند،لیکن وظیفه آنها نیست. شوهر باید از همسرش در برابر انجام این کارها تشکر وقدردانی نماید. و بدین وسیله او را تشویق نماید. ولی اگر بعض کارها راانجام نداد یا ناقص انجام داد،مرد حق ندارد او را مورد تنبیه و توبیخ وضرب و شتم قرار دهد.
اسلام فقط تنبیه را در جائی تجویز میکند که حقی از شوهر تضییعمیشود.و آن در دو مورد است:
اول-مرد شرعا و قانونا حق دارد از همسرش بهره جنسی بگیرد و از انواع تمتعات و لذتها استفاده کند.زن شرعا و قانونا موظف است دربرابر این خواسته مرد تمکین نماید.و خویشتنرا در اختیار او قرار دهد.
اگر زن تمکین نمود مشکلی بوجود نخواهد آمد.اما اگر از انجامخواستههای مرد امتناع ورزید ،در اینصورت بهتر است مرد، ابتداء با نرمی و ملایمت و حتی تقدیم هدیه دل همسرش را بدست آورد و بکامجوئی نائلگردد.ولی اگر احساس کرد که زن قصد اذیت و لجبازی دارد و به هیچ وجه تمکین نمیکند، و مرد هم تاب تحمل ندارد،در یک چنین موردی مرد حقدارد به تنبیه متوسل شود.آنهم با رعایت احتیاط و حفظ سلسله مراتب درچنین موردی قرآن میگوید:همسرانی را که احساس میکنید از تمکین دربرابر خواسته شما (تمتعات جنسی)امتناع میورزند،ابتداء آنها را پند وموعظه بدهید،سپس در بستر از آنها جدا شوید سپس آنهارا بزنید. پساگر اطاعت نمودند بر آنان ستم روا ندارید. بدرستیکه خدا عالی و بزرگاست (سوره نساء آیه 34)
چنانکه ملاحظه میفرمائید،خداوند متعال در این آیه ، به شوهراجازه میدهد که همسرش راکه در برابر خواستههای مشروعش، یعنی لذتجوئی و کامیابی تمکین نمیکند و قصد اذیت وتمرد دارند مورد تنبیهقرار دهند.آن هم در سه مرحله:مرحله اول:پند و اندرز.مرحله دوم:اگرپند و اندرز مفید واقع نشد یا بسترش را جدا کند یا در بستر پشت به او کند و بخوابد وبدین وسیله،خشم و ناراحتی خودش را اظهار نماید. مرحلهسوم:اگر این عمل هم مؤثر واقع نشد و زن هم چنان به لجبازی و تمرد خویش ادامه میدهد،به مرد اجازه داده شده که برای استیفای حق مشروع و قانونی خویش به کتک زدن متوسل شود.اما مرد حتی در این حالهمحق ندارد از حد مشروع تجاوز نماید و مرتکب ظلم و ستم شود.مرد بایددر این مورد به چند نکته توجه کند.1-هدف از ضرب باید اصلاح وتربیتباشد نه انتقامجوئی.2- با دستباشدیا چوب نازک،چنانکه در روایات آمده با چوب مسواک.3- طوری بزند که بدن او سیاه وقرمز نشود و الا باید جریمه (دیه) بپردازد.4- از ضربه زدن به جاهائیکه احتمالخطر دارد،مانند چشم و سر و شکم جدا اجتناب نماید.5- ضرب طوریباشد که موجب کدورت عمیق وعقده غیر قابل علاج نگردد، و زن را بهلجبازی و تمرد و طغیان بیشتر وادار ننماید.6- همواره این نکته را درنظر داشته باشد که میخواهد با این زن زندگی کند و از محبتهای قلبی وصفا واخلاص او بهره بگیرد.7- توسل به کتک در صورتی تجویز شده،که زن در برابر عدم تمکین، معذور نباشد.مثلا اگر زن به علتحائض بودن،یا روزهدار بودن در ماه رمضان،یا در حال احرام بودن، یا بیماربودن،از تمکین خودداری نمود مرد حق ندارد او را تنبیه نماید.
دوم- زن اگر خواست از منزل خارج شود باید از شوهرش اجازه بگیرد و اگر اجازه نداد شرعا حق ندارد خارج شود.و اگر بدون اجازه خارج شد مرتکب گناه شده است.در حدیث آمده که پیغمبر اکرم صلی اللهعلیه و آله نهی کرد که زن بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود وفرمود:
هر زنی که بدون اذن شوهر از منزل خارج شود همه فرشتگان آسمانی و هرچیزی که بر اومرور میکند-از جن و انس-او را لعنت میکنند تا اینکه به منزل باز گردد (وسائل الشیعه جلد 14 ص 154) .و این موضوع حقی است که شوهر بر گردن ز
- [سایر] احادیثی برای رفتار صحیح با خانواده همسر میخواستم.
- [سایر] برای دعا کردن چه آدابی را باید رعایت کرد؟
- [سایر] شیوه رفتار با همسر در سیره حضرت زهرا سلام الله علیها را بیان کنید؟
- [سایر] آیا رفتار خوش با همسر و فرزند و ... موجب سوء استفاده آنها نمی شود؟
- [سایر] در فرهنگ اسلامی چه آدابی برای مهمانی رفتن بیان شده است؟
- [سایر] دعا کردن باید چه آدابی داشته باشد؟ آیا می توان سلیقه ای با خداوند صحبت کرد؟
- [آیت الله سبحانی] در یک نزاع بین شوهر و همسر بازوی همسر کبود می شود، آیا همسر می تواند طبق شروط ضمن عقد نکاح به جهت سوء رفتار شوهر از دادگاه درخواست طلاق نماید؟
- [سایر] من وقتی درباره نقاط مثبت همکاران خانمم صحبت می کنم ، همسرم بهم میریزد . آیا رفتار همسر من درست است ؟
- [سایر] دعا کننده باید دارای چه شرایطی بوده و چه آدابی را رعایت کند؟
- [سایر] حضرت فاطمه بعد ازدواج با امام علی چه جوری رفتار میکرده رفتارش با امام علی چه جوری بود که اینقدرزندگیشون خوب بود ه وهم دیگه رو دوست داشتن یک زن با همسر خودش چه جوری باید رفتار کنه
- [آیت الله مکارم شیرازی] مرد نمی تواند بیش از چهار ماه، نزدیکی با همسر دائمی خود را ترک کند، بلکه اگر زن جوان باشد و در این مدت بیم آن می رود که به گناه بیفتد احتیاط واجب آن است که طوری رفتار کند که او به گناه نیفتد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحبّ است دایهای که برای طفل میگیرند دوازده امامی و دارای اخلاق و رفتار پسندیده و واجد ویژگیهای یک همسر خوب باشد و گرفتن دایه کم عقل یا ناصبی یا کافر یا زنازاده مکروه است و نیز مکروه است شیر دایه از زنا باشد یا دایه از غذای حرام (مانند شراب و گوشت خوک و میته و مال غصبی) تغذیه کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان با زنی ازدواج کند، دیگر نمیتواند با زنی که آن همسر را شیر کامل داده و با مادر و مادربزرگ آن زن - اگر چه رضاعی باشند - ازدواج نماید؛ هر چند هنوز با آن همسر نزدیکی نکرده باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وارث همسر و چند عمو و عمه باشند همسر اگر شوهر باشد 21 و اگر زن باشد 41 ارث می برد و بقیه مال به ترتیبی که در مسائل قبل گفته شد بین عمو و عمه تقسیم می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر همسر میت با چند دایی و خاله وارث باشند: همسر اگر شوهر باشد 21 و اگر زن باشد 41 مال به او می رسد و بقیه مال طبق مسائل گذشته بین دایی و خاله تقسیم می شود.
- [آیت الله مظاهری] اگر مرد یا زن مسلمانی کافر شود و دوباره مسلمان شود میتواند با همان همسر اوّلی به عقد جدید ازدواج کند گرچه آن زن هنوز در عدّه باشد، چنانکه میتوانند همسر جدید انتخاب کنند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مردی که دو همسر دارد اگر یکی از آن دو همسر، فرزند عموی زن دیگر را شیردهد زنی که فرزند عموی او شیر خورده به شوهر خود حرام نمی شود.
- [آیت الله مظاهری] لازم است مخصوصاً بر پدر و مادر که برای پسران و دختران خود که احتیاج به همسر دارند، همسر انتخاب کنند و در روایات ما ثواب فراوانی بر این کار مترتّب شده است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر علاوه بر اجداد وبرادر همسر میت هم باشد همسر سهم خود را می برد یعنی اگر زن باشد 41 واگر شوهر باشد 21 و بقیه بین اجداد و خواهر و برادر میت طبق مسأله سابق تقسیم می شود.
- [آیت الله اردبیلی] انسان میتواند با عمّه یا خاله همسر خود بدون اجازه او ازدواج نماید.