ماه رمضان ویژگیهایی دارد که ماههای دیگر ندارد: 1. ماه نزول قرآن است. شَهرُ رَمَضانَ الَّذِی اُنزِلَ فیهِ القُرءانُ هُدًی لِلنّاسِ وبَیِّنَتٍ مِّنَ الهُدیَ والفُرقانِ... (بقره، 185) ماه رمضان ]همان ماه[ است که در آن، قرآن فرو فرستاده شده است، ]کتابی[ که مردم را راهبر و ]متضمن[ دلایل آشکار هدایت و ]میزان[ تشخیص حق از باطل است.... 2. ماه وجوب روزه است، فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهرَ فَلیَصُمهُ... (بقره، 185)... پس هر کس از شما این ماه را درک کند باید آن را روزه بدارد... . 3. ماه کسب تقوا است. یَاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصّیامُ کَما کُتِبَ عَلَیالَّذینَ مِن قَبلِکُم لَعَلَّکُمتَتَّقونَ (بقره، 183) ای کاسنی که ایمان آوردهاید، روزه بر شما مقرر شده است، همان گونه که بر کسانی که پیش از شما ]بودند[ مقرر شده بود، باشد که پرهیزکاری کنید. 4. ماه برکت، مغفرت و رحمت است. پیامبر اسلاممیفرماید: ای مردم، ماه خدا با برکت، آمرزش و رحمت به سوی شما روی آورد.(ر. ک: امالی، شیخ صدوق، ص 93، انتشارات کتابخانة اسلامیه.) 5. درهای بهشت در این ماه، باز و درهای جهنم بسته است.(ر. ک: وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج 10، ص 313، مؤسسة آل البیت.) ویژگیهای ماه رمضان، باعث میشود تا امید انسان به قبولی دعاها و اعمال نیکی که انجام میدهد، پیش از ماههای دیگر باشد چون همة این ویژگیها در غیر ماه رمضان نیست.(ر. ک: تفسیر نمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 1، ص 634 636، دارالکتب الاسلامیة.)
چرا در ماه مبارک رمضان گفته میشود که دعاها و اعمالی که انجام میشود، بهتر به درگاه خداوند مورد قبول است؟
ماه رمضان ویژگیهایی دارد که ماههای دیگر ندارد:
1. ماه نزول قرآن است. شَهرُ رَمَضانَ الَّذِی اُنزِلَ فیهِ القُرءانُ هُدًی لِلنّاسِ وبَیِّنَتٍ مِّنَ الهُدیَ والفُرقانِ... (بقره، 185) ماه رمضان ]همان ماه[ است که در آن، قرآن فرو فرستاده شده است، ]کتابی[ که مردم را راهبر و ]متضمن[ دلایل آشکار هدایت و ]میزان[ تشخیص حق از باطل است....
2. ماه وجوب روزه است، فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهرَ فَلیَصُمهُ... (بقره، 185)... پس هر کس از شما این ماه را درک کند باید آن را روزه بدارد... .
3. ماه کسب تقوا است. یَاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصّیامُ کَما کُتِبَ عَلَیالَّذینَ مِن قَبلِکُم لَعَلَّکُمتَتَّقونَ (بقره، 183) ای کاسنی که ایمان آوردهاید، روزه بر شما مقرر شده است، همان گونه که بر کسانی که پیش از شما ]بودند[ مقرر شده بود، باشد که پرهیزکاری کنید.
4. ماه برکت، مغفرت و رحمت است. پیامبر اسلاممیفرماید: ای مردم، ماه خدا با برکت، آمرزش و رحمت به سوی شما روی آورد.(ر. ک: امالی، شیخ صدوق، ص 93، انتشارات کتابخانة اسلامیه.)
5. درهای بهشت در این ماه، باز و درهای جهنم بسته است.(ر. ک: وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج 10، ص 313، مؤسسة آل البیت.) ویژگیهای ماه رمضان، باعث میشود تا امید انسان به قبولی دعاها و اعمال نیکی که انجام میدهد، پیش از ماههای دیگر باشد چون همة این ویژگیها در غیر ماه رمضان نیست.(ر. ک: تفسیر نمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 1، ص 634 636، دارالکتب الاسلامیة.)
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی در ماه مبارک رمضان، بدون این که به کسی اظهار کند، عمدا آیهای از قرآن را غلط بخواند، آیا دروغ بستن به خداوند محسوب میشود؟
- [سایر] چرا ماه مبارک رمضان ماه خدا است؟
- [آیت الله سیستانی] زنی که در ماه مبارک رمضان استحاضه میشود ایا در ان ایام باید روزه بگیرد یا خیر ؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر در ماه مبارک رمضان، به سبب دیدن صحنه محرّک، جنابت حاصل شود، روزه باطل میشود یا صحیح است؟
- [سایر] میهمانی خداوند در ماه رمضان چیست؟ چگونه در ماه رمضان برنامه ریزی کنیم تا بهتر از برکات این ماه بهره ببریم؟
- [آیت الله اردبیلی] مسلمانی که به سبب سفر، چند روز از ماه مبارک رمضان را روزه نگرفت و در همان ماه رمضان فوت کرد، آیا قضای این روزهها بر ولیّ میّت ثابت میشود؟
- [سایر] در ماه رمضان احساس محبت بیشتری به خدا و اهلبیت دارم؛ از کجا بفهمم که خدا هم مرا دوست دارد؟
- [سایر] در روایتی آمده است: امام سجاد علیه السلام در شب آخر ماه رمضان، چنان از فراق و دوری آن می نالید که گویی مادری فرزند دلبند خود را از دست داده است. آن حضرت از چه چیزی ناراحت و غمگین بود؟ به طور کلی پیامبر صلی الله علیه و آلهو امامان علیهم السلام از ماه مبارک رمضان چگونه استفاده می کردند و چه اعمالی انجام می دادند؟ خود من از رفتن ماه رمضان ناراحت می شوم؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر در منطقهای هلال ماه مبارک رمضان یا هلال شوال ثابت شود، آیا برای کسانی که در غرب این منطقه واقع شدهاند، هلال ثابت میشود یا خیر؟
- [سایر] غیر از انسان و فرشته چه کسانی مقربان درگاه خداوند محسوب میشوند؟
- [آیت الله خوئی] روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان واجب نیست روزه بگیرد. و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمیتواند نیت روزه رمضان کند، یا نیت کند که اگر رمضان است روزه رمضان و اگر رمضان نیست روزه قضا یا مانند آن باشد، بلکه باید نیت روزه قضا و مانند آن بنمایدو چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده، از رمضان حساب میشود. ولی درصورتی که قصد کند آنچه را که فعلًا خدا از او خواسته است انجام دهد و بعد معلوم شود رمضان بوده نیز کافی است.
- [آیت الله بهجت] روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان، واجب نیست روزه بگیرد، و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمیتواند نیت روزه رمضان کند، بلکه باید نیت روزه قضا و مانند آن بنماید و چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده، از رمضان حساب میشود، و در صورتی که قصد کند آنچه را که فعلاً خدا از او خواسته است انجام دهد و بعد معلوم شود رمضان بوده نیز کافی است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان، واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد، باید به نیت روزه قضا یا روزه مستحبی و مانند آن روزه بگیرد و نمیتواند نیت روزه ماه رمضان کند بلکه ظاهراً نمیتواند قصد کند آنچه را که فعلاً خداوند متعال از او خواسته است انجام میدهد یا چنین نیت کند که اگر ماه رمضان است روزه ماه رمضان و اگر ماه رمضان نیست روزه قضا یا روزه مستحبی و مانند آن باشد و در صورتی که به نیّت روزه قضا یا روزه مستحبی و مانند آن روزه بگیرد، بعد معلوم شود ماه رمضان بوده، از ماه رمضان حساب میشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در ماه رمضان لازم نیست نیت کند که روزه ماه رمضان میگیرم؛ و اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش کند و روزه دیگری را نیت کند، روزه ماه رمضان حساب میشود؛ بلکه اگر بداند ماه رمضان است و عمداً نیت روزه غیر ماه رمضان کند روزه ماه رمضان حساب میشود، هرچند احتیاط مستحب آن است که روزه آن روز را قضا نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر بداند ماه رمضان است و عمداً نیّت روزه غیر رمضان کند روزه ماه رمضان حساب میشود.
- [آیت الله علوی گرگانی] روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اوّل رمضان، واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد نمیتواند نیّت روزه رمضان کند و اگر نیّت کند که اگر رمضان است روزه رمضان و اگر رمضان نیست و روزه قضا یا مانند آن باشد روزه او احتیاطاً صحیح نیست ولی اگر به نیّت قربت مطلقه روزه را گرفته است روزه او صحیح است و چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده، از رمضان حساب میشود.
- [آیت الله بروجردی] روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اوّل رمضان، واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد نمیتواند نیت روزهی رمضان کند، یا نیت کند که اگر رمضان است روزهی رمضان و اگر رمضان نیست روزهی قضا یا مانند آن باشد، بلکه باید نیت روزهی قضا و مانند آن بنماید و چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده از رمضان حساب میشود.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بداند ماه رمضان است و عمداً نیت روزة غیر رمضان کند ، نه روزة رمضان حساب می شود و نه روزه ای که قصد کرده است .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بداند که ماه رمضان است، و عمداً نیت روزه غیر رمضان کند، نه روزه رمضان حساب می شود، و نه روزه ای که قصد کرده است.
- [آیت الله خوئی] اگر بداند ماه رمضان است و عمداً نیت روزه غیر رمضان کند، بنابر احتیاط واجب نه روزه رمضان حساب میشود و نه روزهای که قصد کرده است.