پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی: اولا رییس خانه نیست. زن رییس خانه است، مرد مسئول خانواده است. بهر حال خانه هم یک نهاد اجتماعی است که مثل همه سازمانها و نهادها باید مسئول داشته باشد و این خانواده به عنوان یک نهاد، باید مسئول داشته باشد. ممکن است خانم بگوید چرا آقا مسئول باشد من هم مسئول باشم ما دوتایی مسئول باشیم من تعبیر رییس را خوشم نمی آید برای مرد بکار ببریم من می خواهم تعبیر مسئول را بگویم. خوب، مبنای عقلانی است که هیچ سازمان و نهادی دو تامسئول ندارد. هر سازمان در جهان یک مسئول دارد نه دو تا مسئول. فرض کنید یک مدرسه دو تا مدیر داشته باشد، ارتش دو تا فرمانده داشته باشد، مملکت دو تا رییس جمهور داشته باشد، شرکت دو تا مدیر داشته باشد، اصلا نظام بهم می ریزد و هرج و مرج می شود. هر کدام از این ها نظری می دهند و فرمانی می دهند ارتش در جنگ دو تا فرمانده داشته باشد، هر کدام نظری دارند پس یک نفر باید مسئول باشد و سوال این است که چرا خدا مرد را مسئول خانواده کرده و زن را مسئول خانه کرده است. این به ساختار جسمانی مرد برمی گردد . این توانمندی جسمانی که مرد دارد: حکومت، قوه عاقله مرد بر عاطفه اش است که در خانم برعکس است هم جسمش ضعیف تر است و لطیف تر. در خانم ها عواطف حاکم است. باز این لطف است. این به خاطر مسئولیت در خانه و تربیت فرزند است و همه این ها لطف است و حکمت دارد با توجه به این شرایطی که در آقا هست خدا مسئولیت خانواده را بر عهده مرد گذاشته است چون کار شاقی است . امور اقتصادی و مالی خانه و تهیه مسکن، دفاع و پشتیبانی کار سختی است. الان امنیت توسط نیروی انتظامی برقرار است ولی زمانی که نبود این کار برعهده مردان بود. مرد مقابل هجوم دشمن دفاع می کرد. مجموعه این ها است که خدا مسئولیت را به مرد داده است و این آیه را خیلی سوال می کنند ترجمه می کنند مردان بر زنان برتر هستند. خیر. یعنی مردان تکیه گاه زنان هستند، سنگربان هستند، حامی هستند، قوام به این معنی است و دنباله آیه میگوید بخاطر تواناییها و انفاق و نفقه دادن زن است. حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: خداوند مسئولیت خانواده را بر مرد قرارداده است. در قانون مدنی ما، مسئولیت خانواده را بر عهده مرد قرار داده شده است. این ها معنایش برتری مرد نیست یعنی وظیفه نه این که برتری. مسئولیت برتری نمی آورد یعنی بنده مرد شده ام خدا مسئولیت داده و مرد مثل گروه و تیم صخره نوردی است که طناب به کمر سر گروه بسته می شود. ملاک برتری در دین اسلام تقوی است. ان اکرمکم عنداله اتقکم. ممکن است یک نفر، مسئولیت در خانه داشته باشد. شاید خانم مسئول خانواده است ولی به خدا نزدیک تر است زیرا نزد خدا مقامش بیشتر است. یک شرکت بزرگ یک رئیس دارد و یک نگهبان دارد. اینها از نطر موقعیت شغلی خیلی با هم فرق می کنند یکی رییس است و یکی خدمتکار، رییس مسئولیت دارد ولی خدمتکار مسئولیت او را ندارد. ممکن است خدمتکار مقامش نزد خدا بالاتر از رییس باشد و به بهانه ترجمه اینگونه آیه چقدر در مقابل آن مقاومت می شود. ch3.iribtv.ir
چرا در اسلام مرد بر زن برتری یافته و باید رئیس خانه باشد و در مورد آیه الرجال قوامون علی النسا ء توضیح دهید.
پاسخ از حجت الاسلام حسین دهنوی:
اولا رییس خانه نیست. زن رییس خانه است، مرد مسئول خانواده است. بهر حال خانه هم یک نهاد اجتماعی است که مثل همه سازمانها و نهادها باید مسئول داشته باشد و این خانواده به عنوان یک نهاد، باید مسئول داشته باشد. ممکن است خانم بگوید چرا آقا مسئول باشد من هم مسئول باشم ما دوتایی مسئول باشیم من تعبیر رییس را خوشم نمی آید برای مرد بکار ببریم من می خواهم تعبیر مسئول را بگویم. خوب، مبنای عقلانی است که هیچ سازمان و نهادی دو تامسئول ندارد. هر سازمان در جهان یک مسئول دارد نه دو تا مسئول. فرض کنید یک مدرسه دو تا مدیر داشته باشد، ارتش دو تا فرمانده داشته باشد، مملکت دو تا رییس جمهور داشته باشد، شرکت دو تا مدیر داشته باشد، اصلا نظام بهم می ریزد و هرج و مرج می شود. هر کدام از این ها نظری می دهند و فرمانی می دهند ارتش در جنگ دو تا فرمانده داشته باشد، هر کدام نظری دارند پس یک نفر باید مسئول باشد و سوال این است که چرا خدا مرد را مسئول خانواده کرده و زن را مسئول خانه کرده است. این به ساختار جسمانی مرد برمی گردد . این توانمندی جسمانی که مرد دارد: حکومت، قوه عاقله مرد بر عاطفه اش است که در خانم برعکس است هم جسمش ضعیف تر است و لطیف تر. در خانم ها عواطف حاکم است. باز این لطف است. این به خاطر مسئولیت در خانه و تربیت فرزند است و همه این ها لطف است و حکمت دارد با توجه به این شرایطی که در آقا هست خدا مسئولیت خانواده را بر عهده مرد گذاشته است چون کار شاقی است . امور اقتصادی و مالی خانه و تهیه مسکن، دفاع و پشتیبانی کار سختی است. الان امنیت توسط نیروی انتظامی برقرار است ولی زمانی که نبود این کار برعهده مردان بود. مرد مقابل هجوم دشمن دفاع می کرد. مجموعه این ها است که خدا مسئولیت را به مرد داده است و این آیه را خیلی سوال می کنند ترجمه می کنند مردان بر زنان برتر هستند. خیر. یعنی مردان تکیه گاه زنان هستند، سنگربان هستند، حامی هستند، قوام به این معنی است و دنباله آیه میگوید بخاطر تواناییها و انفاق و نفقه دادن زن است. حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: خداوند مسئولیت خانواده را بر مرد قرارداده است. در قانون مدنی ما، مسئولیت خانواده را بر عهده مرد قرار داده شده است. این ها معنایش برتری مرد نیست یعنی وظیفه نه این که برتری. مسئولیت برتری نمی آورد یعنی بنده مرد شده ام خدا مسئولیت داده و مرد مثل گروه و تیم صخره نوردی است که طناب به کمر سر گروه بسته می شود. ملاک برتری در دین اسلام تقوی است. ان اکرمکم عنداله اتقکم. ممکن است یک نفر، مسئولیت در خانه داشته باشد. شاید خانم مسئول خانواده است ولی به خدا نزدیک تر است زیرا نزد خدا مقامش بیشتر است. یک شرکت بزرگ یک رئیس دارد و یک نگهبان دارد. اینها از نطر موقعیت شغلی خیلی با هم فرق می کنند یکی رییس است و یکی خدمتکار، رییس مسئولیت دارد ولی خدمتکار مسئولیت او را ندارد. ممکن است خدمتکار مقامش نزد خدا بالاتر از رییس باشد و به بهانه ترجمه اینگونه آیه چقدر در مقابل آن مقاومت می شود.
ch3.iribtv.ir
- [سایر] الرجال قوامون علی النساء یعنی چه؟
- [سایر] در علل الشرایع شیخ صدوق روایتی است که میفرماید: (قال لَهُ ما فَضْلُ الرِّجالِ عَلَی النِّساءِ؟ فقال النَّبِیُّ(ص): کَفَضْلِ السَّماءِ عَلَی الْأَرْضِ وَ کَفَضْلِ الْماءِ عَلَی الْأَرْض..)؛ مگر نه این است که طبق آیه مبارکه (إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ)، ملاک برتری و فضل تنها تقوا است؛ در هر انسانی، چه زن چه مرد، عرب و عجم و…؟
- [آیت الله جوادی آملی] همانگونه که در آیه ده سوره مبارکه نساء آمده است چرا اولاً پسر دو برابر دختر ارث میبرد؟ سؤال2: دیگر آنکه در آیه 33 سوره نساء آمده است .الرجال قوامون علی النساء. سؤال این است چرا باید مرد سرپرست زن باشد؟ و به بیان دیگر چرا بین پسر و دختر تفاوت وجود دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] همانگونه که در آیه ده سوره مبارکه نساء آمده است چرا اولاً پسر دو برابر دختر ارث میبرد؟ سؤال2: دیگر آنکه در آیه 33 سوره نساء آمده است (الرجال قوامون علی النساء) سؤال این است چرا باید مرد سرپرست زن باشد؟ و به بیان دیگر چرا بین پسر و دختر تفاوت وجود دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] سؤال 1: همان گونه که در آیه ده سورهی مبارکهی نساء آمده است چرا اولاً پسر دو برابر دختر ارث میبرد؟ سؤال 2: دیگر آنکه در آیه 33 سورهی نساء آمده است ﴿الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّساء ﴾ سؤال اینست چرا باید مرد سرپرست زن باشد؟ و به بیان دیگر چرا بین پسر و دختر تفاوت وجود دارد؟
- [سایر] ترجمهی صحیح این حدیث و بررسی سندیت آن را میخواستم، باتشکر عن علی علیه السلام ، قال: أتی النبی صلی الله علیه وآله رجل من الانصار بابنة له، فقال: یا رسول الله، ان زوجها فلان بن فلان الانصاری، وإنه ضربها فأثر فی وجهها، فقال رسول الله صلی الله علیه وآله : لیس ذلک لک، فأنزل الله عزوجل: الرجال قوامون علی النساء بما فضل الله به بعضهم علی بعض وبما انفقوا من أموالهم أی قوامون علی النساء فی الادب، فقال رسول الله صلی الله علیه وآله : أردت أمرا وأراد الله غیره مستدرک الوسائل، ج 14، ص 260
- [سایر] اگر اسلام دین عدالت است، پس چراسادات و اولاد امام علی(علیه السلام) بر دیگران برتری دارند؟
- [سایر] آیا از لحاظ مقام، حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله بر حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام برتری دارد؟
- [سایر] آیه مباهله چگونه مؤید این نکته است که اهل بیت در آیه تطهیر، حضرت علی و حضرت فاطمه و امام حسن و امام حسین علیهم السلام هستند؟
- [سایر] توصیه های امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) درباره ی زن چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسِی عَلَی الصَّداقِ المَعْلُوم) (یعنی خود را زن تو نمودم، به مهری که معیّن شده). پس از آن بدون فاصله مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ علی الصَّداقِ المعلومِ) (یعنی قبول کردم ازدواج را با همان مهر معلوم) عقد صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وکیل زن بگوید: (زَوَّجْتُ مُوَکِّلَتِی فاطِمَةَ مُوَکِّلِکَ اَحْمَدَ عَلَی الصَّداقِ المَعْلُومِ). پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزویج لِمُوَکِّلِی اَحْمَدَ عَلَی الصَّداقِ الْمَعْلُومِ) صحیح می باشد. دستور خواندن عقد موقت
- [آیت الله سبحانی] اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسِی عَلَی الصَّداقِ المَعْلُوم) (یعنی خود را زن تو نمودم، به مهری که معیّن شده). پس از آن بدون فاصله مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ علی الصَّداقِ المعلومِ) (یعنی قبول کردم ازدواج را با همان مهر معلوم) عقد صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وکیل زن بگوید: (زَوَّجْتُ مُوَکِّلَتِی فاطِمَةَ مُوَکِّلِکَ اَحْمَدَ عَلَی الصَّداقِ المَعْلُومِ). پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزویج لِمُوَکِّلِی اَحْمَدَ عَلَی الصَّداقِ الْمَعْلُومِ) صحیح می باشد.
- [آیت الله بهجت] اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسِی عَلَی الصِّدَاقِ الْمَعْلُوم)؛ یعنی: (خود را زن تو نمودم به مهری که معین شده)، و پس از آن مرد بلافاصله بگوید: (قَبِلْتُ التَّزوِیجْ)، یعنی: (ازدواج را قبول کردم)، عقد صحیح است، و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند، چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وکیل زن بگوید: (زَوَّجْتُ مُوَکِّلَتِی فَاطِمَة، مُوَکلَکَ اَحْمَد، عَلَی الصِّداقِ الْمَعْلُوم)، و سپس وکیل مرد بلافاصله بگوید: (قَبِلْتُ لِمُوَکِّلِی اَحْمَد، عَلَی الصِّداقِ)، صحیح میباشد.
- [امام خمینی] اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگوید: "زوجتک نفسی علی الصداق المعلوم" یعنی خود را زن تو نمودم به مهری که معین شده، پس از آن بدون فاصله مرد بگوید: "قبلت التزویج" یعنی قبول کردم ازدواج را عقد صحیح است. و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند، چنانچه مثلا اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وکیل بگوید: "زوجت موکلتی فاطمة موکلک احمد علی الصداق المعلوم" پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: "قبلت لموکلی احمد علی الصداق"، صحیح می باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر خود زن و مرد بخواهند صیغة عقد غیر دائم را بخوانند ، بعد از آنکه مدّت و مَهر را معیّن کردند ، چنانچه زن بگوید : زَوَجْتُکَ نَفْسی فٍی الْمُدَّهٍ الْمَعْلُومَهٍ عَلَی الْمَهْرٍ الْمَعْلُومٍ ، بعد بدون فاصله مرد بگوید قَبٍلْتُ صحیح است . و اگر دیگری را وکیل کنند و اوّل وکیل زن به وکیل مرد بگوید : مَتَّعْتُ مُوَکِلَّتی مُوَکِلَّکَ فِی الْمُدَّهِ الْمَعْلُومَهِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ ، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید : قَبِلْتُ لِمُوَکِلی هکَذا صحیح میباشد . شرائط عقد :
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند بعد از آن که مدت و مهر را معین کردند، چنانچه زن بگوید: زَوَّجْتُکَ نَفْسی فی الْمُدَّةِ الْمَعْلوُمَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلومِ بعد بدون فاصله مرد بگوید: (قَبِلْتُ) صحیح است، و اگر دیگری را وکیل کنند و اول، وکیل زن به وکیل مرد بگوید: مَتَّعْتُ مُوَکِّلَتِی مُوَکِّلَکَ فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلوُمَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلومِ پس بدون فاصله، وکیل مرد بگوید: قَبِلْتُ لِمُوَکِّلِی هَکَذا صحیح میباشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند، بعد از آنکه مدّت و مهر را معیّن کردند، چنانچه زن بگوید: زَوَّجْتُکَ نَفْسی فِی المُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعلُوم، بعد بدون فاصله مرد بگوید: قَبِلْتُ، صحیح است. و اگر دیگری را وکیل کنند اوّل وکیل زن به وکیل مرد بگوید: مَتَّعْتُ مُوَکِّلَتِی مُوَکِّلَکَ فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُوم، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی هکَذَا، صحیح می باشد. شرایط عقد
- [امام خمینی] اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند، بعد از آن که مدت و مهر را معین کردند، چنانچه زن بگوید: "زوجتک نفسی فی المدة المعلومة علی المهر المعلوم" بعد بدون فاصله مرد بگوید: "قبلت" صحیح است. و اگر دیگری را وکیل کنند و اول وکیل زن به وکیل مرد بگوید: "متعت موکلتی موکلک فی المدة المعلومة علی المهر المعلوم" پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: "قبلت لموکلی هکذا"، صحیح می باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند ، بعد از آنکه مدّت و مهر را معیّن کردند ، چنانچه زن بگوید : (زَوَّجْتُکَ نَفْسِی فِی المُدَّةِ المَعْلُومَةِ عَلَی المَهْرِ المَعْلُومِ) ، بعد بدون فاصله قابل توجهی مرد بگوید : (قَبِلْتُ) ، صحیح است . واگر دیگری را وکیل کنند ، و اول وکیل زن به وکیل مرد بگوید : (زَوَّجْتُ مُوَکِّلَتِی مُوَکِّلَکَ فِی المُدَّةِ المَعْلُومَةِ عَلَی المَهْرِ المَعْلُومِ) پس بدون فاصله قابل توجهی وکیل مرد ، بگوید : (قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ لِمُوَکِّلِی هکَذا) ، صحیح میباشد . شرائط عقد
- [آیت الله بهجت] اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند، بعد از آنکه مدت و مهر را معین کردند، چنانچه زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسِی فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلوُمَةِ عَلَی الْمَهْرِ المَعْلُوم)، و سپس مرد بلافاصله بگوید: (قَبِلْتُ)، صحیح است، و اگر دیگری را وکیل کنند و اول وکیل زن به وکیل مرد بگوید: (مَتَّعْتُ مُوَکِّلَتِی مُوَکلَکَ فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُوم)، پس بلافاصله وکیل مرد بگوید: (قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی هکَذَا)، صحیح میباشد.