اولاً، خود حالت تباکی و حزن و اندوه داشتن در هنگام ذکر مصیبت، امری ارزشمند است؛ چنان که در روایات بدان تصریح شده است.خصائص الحسینیه، ص 142 و وسائل‌الشیعة، ج 4، ص 1121، ص 1124.
ثانیاً، منشأ گریه ارزشی، معرفت است؛ ازاین‌رو اگر احساس می‌کنیم که در هنگام ذکر مصیبت، حالت گریه نداشته و اشکی از چشمانمان جاری نمی‌شود، حتی قلبمان نیز متأثر و اندوهگین نمی‌گردد - البته به شرط آن که مطمئن باشیم نداشتن اشک ریشه در عوارض جسمانی ندارد - باید زمینه‌های ایجاد و توسعه معرفت به اهل‌بیت(ع) را در خود تقویت کرده و موانع معرفت را از میان برداریم.
زمینه‌های ایجاد و توسعه معرفت به اهل‌البیت(ع) عبارت است از:
1.مطالعه تاریخ زندگانی آنان،
2.مطالعه و تفکّر در سخنان ایشان،
3.شناخت خدا؛ زیرا آنان تجلی‌گاه اوصاف الهی‌اند وبا شناخت خدا و اوصاف او، می‌توان فضایل آنان را دریافت.نگا: آیین مهرورزی، بخش محبت به اهل‌بیت(ع).
موانع معرفت؛ عمدتاً به عملکرد ما برگشته، موجب قساوت قلب میشود(من علامات الشقاء جمود العین) [حضرت رسول(ص)]، میزان‌الحکمه، ج 1، ص 455، روایت 1845 و قال علی(ع): (ما جفت الدموع الا لقسوة القلوب و ما قست القلوب الالکثرة الذنوب). [همان، ص 455، روایت 18406]. و موجب می‌گردد که حتی احساسات و عواطف ما در سیطره عقل ما نباشد. این موانع عبارتند از:
1.زیاد سخن گفتن درغیر ذکر خدابحارالانوار، ج 71، ص 281.،
2.گناه زیادهمان، ج 70، ص 55.،
3.آرزوی زیادهمان، ج 78، ص 83.،
4.گوش سپاری به امور لهوبحارالانوار، ج 75، ص 370.،
5.جمع کردن مال‌مستدرک‌الوسائل، ج 2، ص 341.،
6.ترک عبادات‌تنبیه الخواطر، ص 360.،
7.همنشینی با افراد گمراه و ستمگربحارالانوار، ج 1، ص 203.،
8.همنشینی با افراد فرومایه و پست‌همان، ج 77، ص 45.،
9.خنده زیادهمان جا..
برای از بین رفتن قساوت قلب، در روایات اموری ذکر شده که مهمترین آنها عبارت است از:
1.یاد مرگ‌همان، ج 14، ص 309.،
2.پند و اندرزهمان، ج 77، ص 199.،
3.تفکر در آیات الهی، قیامت و حال خویشتن‌همان، ج 78، ص 115.،
4.همنشینی با اندیشمندان‌همان، ص 308.،
5.معاشرت با اهل فضل‌معجم الفاظ غررالحکم، ص 863.،
6.گفت و گوی علمی‌بحارالانوار، ج 1، ص 203.،
7.اطعام تهی‌دستان‌مشکاةالانوار، ص 107.،
8.مهربانی و محبت به ایتام‌همانجا.،
9.ذکر خدانهج‌البلاغه، خ 222.،
10.ذکر فضایل و مناقب و مصائب اهل‌بیت(ع)همانجا.،
11.قرائت قرآن‌همان، خ 176.،
12.استغفاربحارالانوار، ج 93، ص 284..
مهم‌تر از تمامی این امور، آن است که از خداوند متعال عاجزانه بخواهیم: به ما چشم اشک‌بار عنایت کند و در این میان، اهل‌بیت(ع) را واسطه قرارداده و از خود آنان نیز استمداد جوییم.
چون زتنهایی تو نومیدی شوی زیر سایه یار خورشیدی شوی
رو بجو یار خدایی را تو زود چون چنان کردی خدا یار تو بود
مثنوی، دفتر 2، ابیات 22 و 23.
www. eporsesh.com
