ریاست
به بزرگ و سرور قوم یا ملّتى که در امور خود به وى رجوع و از او اطاعت مىکنند رئیس گویند. از آن به مناسبت در باب صلات و جهاد نام برده اند.
برای این که در این انتخابات ریاست جمهوری ادعای تقلب و بهانه ای برای فتنه ای دیگر نباشد ، چه باید کرد؟
با وجود اینکه سازو کارهای قانونی انتخابات در کشورما به روشنی بیان شده است و هیچ گونه ابهامی در آن وجود ندارد ، اما با به کارگیری تدابیر و راهکارهایی ، می توان تا حد زیادی از بروز بهانه جویی ها، ادعای تقلب و... پیشگیری نمود که به مهمترین آنها به اختصاراشاره می کنیم . 1.ایجاد آرامش و جلوگیری از فضای تشنج و جنجال آفرینی : حاکم شدن فضای تنش و جنجال در جریان انتخابات و تبلیغات انتخاباتی و مناظرات و... موجب خواهد شد که فضای عقلانی و منطقی از بین رفته و زمینه برای هر گونه بهانه جویی و اتهام زنی فراهم شود ، از این رو دستگاههای اجرایی و نظارتی در انتخابات باید چه در زمان تبلیغات انتخاباتی و مناظرات نامزدها و چه در زمان برگزاری انتخابات از هر گفتارواقدامی که موجب برهم زدن آرامش و ایجاد تنش در جامعه شود توسط نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنها جلوگیری نمایند و تذکرات واقدامات لازم را در این زمینه ارایه دهند .رسانه ها نقش مهمی دراین راستا بر عهده دارند و فعالیت آنها در این زمینه باید مورد دقت قراربگیرد . 2. بی طرفی کامل مجریان و ناظران انتخابات : ازعوامل مهمی که نقش زیادی در جلوگیری ازبهانه تراشی در نتیجه انتخابات خواهد داشت ، رعایت بی طرفی کامل و پرهیز از هر گفتار، رفتار و موضع گیری که شائبه طرفداری و حمایت از نامزد خاصی را به دنبال داشته باشد ، توسط نهادها و مجموعه های است که مسئولیت اجرایی و نظارتی انتخابات را بر عهده دارند . این احساس باید در جامعه ایجاد شود که دست اندرکاران انتخابات کاملاً بی طرف بوده و از نامزد خاصی جانبداری نمی کنند . 3. اطلاع رسانی شفاف : اطلاع رسانی شفاف و مناسب در جریان انتخابات از آغاز اولین مراحل انتخابات تا پایان آن به ویژه دراعلام نتایج آرا نیز ازعوامل مؤثر درجلوگیری از هر گونه بهانه جویی و ادعا تقلب در این زمینه است . 4. توجه به اعتراضات و دقت در رسیدگی و پاسخگویی مناسب : در جریان انتخابات ، اعتراض هایی توسط افراد مطرح می گردد که مجریان و ناظران انتخابات باید با دقت و حساسیت خاص به تمامی اعتراضات رسیدگی نموده و پاسخ قانع کننده و مناسبی ارایه دهند تا بهانه ای برای اعتراض و تنش وجود نداشته باشد .در برخی موارد لازم است برای برطرف شدن هر شائبه و ابهامی ، دستگاههای مسئول در رسیدگی به اعتراضات و مطالبات افراد ، انعطاف بیشتری نشان دهند و حتی اعتراضاتی که فاقد مدارک و مستندات لازم باشد ، مورد بررسی و پیگیری قرار بگیرند تا کوچکترین بهانه ای در این زمینه باقی نماند .هر چند این سخن بدان معنا نیست که شورای نگهبان زیر بار همه خواسته های غیر قانونی یا مطالبات غیر منطقی افراد برود . 5.استفاده از ظرفیت های قانونی : یکی از تدابیر وراهکارهای قانونی مؤثر برای برطرف شدن هر گونه شائبه تقلب و بهانه تراشی ، حضورنمایندگان نامزدهای ریاست جمهوری برای حضور در شعب اخذ رأی است . براساس ماده واحده قانون انتخابات ریاست جمهوری (هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری به تنهایی و یا چند نامزد مشترکاً می توانند در هر یک از شعب اخذ رأی ، اماکن استقرار دستگاه شمارشگر رایانه ای آرا و هیأت های اجرایی شهرستانها وبخشها یک نفر نماینده داشته باشند . نمایندگان نامزدها می توانند در شعب اخذ رأی ( ثابت و سیار) و اماکن استقرار دستگاه شمارشگر ، بدون دخالت در انجام وظایف آنها حضور داشته باشند و در صورت مشاهد تخلف ، مراتب را کتباً به ناظرین شورای نگهبان و هیأت نظارت شهرستان و استان مربوطه وستاد انتخابات وزارت کشور اعلام نمایند . حضور نمایندگان هریک از نامزدها تا پایان اخذ رأی و شمارش و تنظیم صورت جلسات بلا مانع است و ممانعت از حضور نمایندگان نامزدها در شعب اخذ رأی ، اماکن استقرار دستگاه شمارشگر ممنوع بوده و جرم محسوب می گردد و متخلف به مجازات مقرر شده در تبصره ماده 93 قانون انتخابات ریاست جمهوری محکوم خواهد شد .)[1] فراهم شدن چنین امکان قانونی و توجه به آن نقش زیادی درجلوگیری از بسیاری از بهانه جویی ها و ادعاهای تقلب از سوی نامزدهای انتخاباتی داشته و هر شائبه و ابهامی را برطرف می کنند. 6. بصیرت و آگاهی نامزدها و مردم : از عوامل مهمی که در کنار مجموعه اقدامات دستگاهها و نهادهای دست اندرکارانتخابات، نقش مهمی در جلوگیری ازبروز تنش و بهانه جویی خواهد شد ، بصیرت و آگاهی افراد و مردم و رصد اهداف و برنامه های دشمنان و معاندان نظام است . آگاهی و شناسایی اهداف دشمنان و بدخواهان نظام موجب خواهد شد تا افراد در صورت اعتراض به انتخابات ، با پیگیری اعتراضات و مطالبات خود از مجاری قانونی ، بهانه ای به دست دشمنان نظام ندهند و در مسیر اهداف آنان حرکت نکنند ، چیزی که متأسفانه در انتخابات گذشته ریاست جمهوری شاهد آن بودیم . مجموعه این راهکارها از یک سو و تمکین نامزدها و طرفداران آنها در مقابل قانون از سوی دیگر زمینه برگزاری انتخاباتی آرام و بدور از هر گونه تنش و بهانه ای را فراهم خواهد آورد . به هر حال در انتخابات یک طرف رأی آورده و طرف مقابل مورد اقبال قرار نمی گیرد ، اگر هر فرد و گروهی که پیروز انتخابات نبوده ، بدون توجه به قانون و قواعد انتخابات و احترام به آرای مردم و پذیرش نتیجه انتخابات ، مطالبات خود را از مجاری غیر قانونی پیگیری کند ، اعتبار قانون زیر سؤال رفته و نظم و امنیتی باقی نخواهد ماند . پاورقی ها: 1- پایگاه اطلاع رسانی شورای نگهبان ، www.shora-gc.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx
با وجود اینکه سازو کارهای قانونی انتخابات در کشورما به روشنی بیان شده است و هیچ گونه ابهامی در آن وجود ندارد ، اما با به کارگیری تدابیر و راهکارهایی ، می توان تا حد زیادی از بروز بهانه جویی ها، ادعای تقلب و... پیشگیری نمود که به مهمترین آنها به اختصاراشاره می کنیم . 1.ایجاد آرامش و جلوگیری از فضای تشنج و جنجال آفرینی : حاکم شدن فضای تنش و جنجال در جریان انتخابات و تبلیغات انتخاباتی و مناظرات و... موجب خواهد شد که فضای عقلانی و منطقی از بین رفته و زمینه برای هر گونه بهانه جویی و اتهام زنی فراهم شود ، از این رو دستگاههای اجرایی و نظارتی در انتخابات باید چه در زمان تبلیغات انتخاباتی و مناظرات نامزدها و چه در زمان برگزاری انتخابات از هر گفتارواقدامی که موجب برهم زدن آرامش و ایجاد تنش در جامعه شود توسط نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنها جلوگیری نمایند و تذکرات واقدامات لازم را در این زمینه ارایه دهند .رسانه ها نقش مهمی دراین راستا بر عهده دارند و فعالیت آنها در این زمینه باید مورد دقت قراربگیرد . 2. بی طرفی کامل مجریان و ناظران انتخابات : ازعوامل مهمی که نقش زیادی در جلوگیری ازبهانه تراشی در نتیجه انتخابات خواهد داشت ، رعایت بی طرفی کامل و پرهیز از هر گفتار، رفتار و موضع گیری که شائبه طرفداری و حمایت از نامزد خاصی را به دنبال داشته باشد ، توسط نهادها و مجموعه های است که مسئولیت اجرایی و نظارتی انتخابات را بر عهده دارند . این احساس باید در جامعه ایجاد شود که دست اندرکاران انتخابات کاملاً بی طرف بوده و از نامزد خاصی جانبداری نمی کنند . 3. اطلاع رسانی شفاف : اطلاع رسانی شفاف و مناسب در جریان انتخابات از آغاز اولین مراحل انتخابات تا پایان آن به ویژه دراعلام نتایج آرا نیز ازعوامل مؤثر درجلوگیری از هر گونه بهانه جویی و ادعا تقلب در این زمینه است . 4. توجه به اعتراضات و دقت در رسیدگی و پاسخگویی مناسب : در جریان انتخابات ، اعتراض هایی توسط افراد مطرح می گردد که مجریان و ناظران انتخابات باید با دقت و حساسیت خاص به تمامی اعتراضات رسیدگی نموده و پاسخ قانع کننده و مناسبی ارایه دهند تا بهانه ای برای اعتراض و تنش وجود نداشته باشد .در برخی موارد لازم است برای برطرف شدن هر شائبه و ابهامی ، دستگاههای مسئول در رسیدگی به اعتراضات و مطالبات افراد ، انعطاف بیشتری نشان دهند و حتی اعتراضاتی که فاقد مدارک و مستندات لازم باشد ، مورد بررسی و پیگیری قرار بگیرند تا کوچکترین بهانه ای در این زمینه باقی نماند .هر چند این سخن بدان معنا نیست که شورای نگهبان زیر بار همه خواسته های غیر قانونی یا مطالبات غیر منطقی افراد برود . 5.استفاده از ظرفیت های قانونی : یکی از تدابیر وراهکارهای قانونی مؤثر برای برطرف شدن هر گونه شائبه تقلب و بهانه تراشی ، حضورنمایندگان نامزدهای ریاست جمهوری برای حضور در شعب اخذ رأی است . براساس ماده واحده قانون انتخابات ریاست جمهوری (هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری به تنهایی و یا چند نامزد مشترکاً می توانند در هر یک از شعب اخذ رأی ، اماکن استقرار دستگاه شمارشگر رایانه ای آرا و هیأت های اجرایی شهرستانها وبخشها یک نفر نماینده داشته باشند . نمایندگان نامزدها می توانند در شعب اخذ رأی ( ثابت و سیار) و اماکن استقرار دستگاه شمارشگر ، بدون دخالت در انجام وظایف آنها حضور داشته باشند و در صورت مشاهد تخلف ، مراتب را کتباً به ناظرین شورای نگهبان و هیأت نظارت شهرستان و استان مربوطه وستاد انتخابات وزارت کشور اعلام نمایند . حضور نمایندگان هریک از نامزدها تا پایان اخذ رأی و شمارش و تنظیم صورت جلسات بلا مانع است و ممانعت از حضور نمایندگان نامزدها در شعب اخذ رأی ، اماکن استقرار دستگاه شمارشگر ممنوع بوده و جرم محسوب می گردد و متخلف به مجازات مقرر شده در تبصره ماده 93 قانون انتخابات ریاست جمهوری محکوم خواهد شد .)[1] فراهم شدن چنین امکان قانونی و توجه به آن نقش زیادی درجلوگیری از بسیاری از بهانه جویی ها و ادعاهای تقلب از سوی نامزدهای انتخاباتی داشته و هر شائبه و ابهامی را برطرف می کنند. 6. بصیرت و آگاهی نامزدها و مردم : از عوامل مهمی که در کنار مجموعه اقدامات دستگاهها و نهادهای دست اندرکارانتخابات، نقش مهمی در جلوگیری ازبروز تنش و بهانه جویی خواهد شد ، بصیرت و آگاهی افراد و مردم و رصد اهداف و برنامه های دشمنان و معاندان نظام است . آگاهی و شناسایی اهداف دشمنان و بدخواهان نظام موجب خواهد شد تا افراد در صورت اعتراض به انتخابات ، با پیگیری اعتراضات و مطالبات خود از مجاری قانونی ، بهانه ای به دست دشمنان نظام ندهند و در مسیر اهداف آنان حرکت نکنند ، چیزی که متأسفانه در انتخابات گذشته ریاست جمهوری شاهد آن بودیم . مجموعه این راهکارها از یک سو و تمکین نامزدها و طرفداران آنها در مقابل قانون از سوی دیگر زمینه برگزاری انتخاباتی آرام و بدور از هر گونه تنش و بهانه ای را فراهم خواهد آورد . به هر حال در انتخابات یک طرف رأی آورده و طرف مقابل مورد اقبال قرار نمی گیرد ، اگر هر فرد و گروهی که پیروز انتخابات نبوده ، بدون توجه به قانون و قواعد انتخابات و احترام به آرای مردم و پذیرش نتیجه انتخابات ، مطالبات خود را از مجاری غیر قانونی پیگیری کند ، اعتبار قانون زیر سؤال رفته و نظم و امنیتی باقی نخواهد ماند . پاورقی ها: 1- پایگاه اطلاع رسانی شورای نگهبان ، www.shora-gc.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx
عنوان سوال:
برای این که در این انتخابات ریاست جمهوری ادعای تقلب و بهانه ای برای فتنه ای دیگر نباشد ، چه باید کرد؟
پاسخ:
با وجود اینکه سازو کارهای قانونی انتخابات در کشورما به روشنی بیان شده است و هیچ گونه ابهامی در آن وجود ندارد ، اما با به کارگیری تدابیر و راهکارهایی ، می توان تا حد زیادی از بروز بهانه جویی ها، ادعای تقلب و... پیشگیری نمود که به مهمترین آنها به اختصاراشاره می کنیم .
1.ایجاد آرامش و جلوگیری از فضای تشنج و جنجال آفرینی : حاکم شدن فضای تنش و جنجال در جریان انتخابات و تبلیغات انتخاباتی و مناظرات و... موجب خواهد شد که فضای عقلانی و منطقی از بین رفته و زمینه برای هر گونه بهانه جویی و اتهام زنی فراهم شود ، از این رو دستگاههای اجرایی و نظارتی در انتخابات باید چه در زمان تبلیغات انتخاباتی و مناظرات نامزدها و چه در زمان برگزاری انتخابات از هر گفتارواقدامی که موجب برهم زدن آرامش و ایجاد تنش در جامعه شود توسط نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنها جلوگیری نمایند و تذکرات واقدامات لازم را در این زمینه ارایه دهند .رسانه ها نقش مهمی دراین راستا بر عهده دارند و فعالیت آنها در این زمینه باید مورد دقت قراربگیرد .
2. بی طرفی کامل مجریان و ناظران انتخابات : ازعوامل مهمی که نقش زیادی در جلوگیری ازبهانه تراشی در نتیجه انتخابات خواهد داشت ، رعایت بی طرفی کامل و پرهیز از هر گفتار، رفتار و موضع گیری که شائبه طرفداری و حمایت از نامزد خاصی را به دنبال داشته باشد ، توسط نهادها و مجموعه های است که مسئولیت اجرایی و نظارتی انتخابات را بر عهده دارند . این احساس باید در جامعه ایجاد شود که دست اندرکاران انتخابات کاملاً بی طرف بوده و از نامزد خاصی جانبداری نمی کنند .
3. اطلاع رسانی شفاف : اطلاع رسانی شفاف و مناسب در جریان انتخابات از آغاز اولین مراحل انتخابات تا پایان آن به ویژه دراعلام نتایج آرا نیز ازعوامل مؤثر درجلوگیری از هر گونه بهانه جویی و ادعا تقلب در این زمینه است .
4. توجه به اعتراضات و دقت در رسیدگی و پاسخگویی مناسب : در جریان انتخابات ، اعتراض هایی توسط افراد مطرح می گردد که مجریان و ناظران انتخابات باید با دقت و حساسیت خاص به تمامی اعتراضات رسیدگی نموده و پاسخ قانع کننده و مناسبی ارایه دهند تا بهانه ای برای اعتراض و تنش وجود نداشته باشد .در برخی موارد لازم است برای برطرف شدن هر شائبه و ابهامی ، دستگاههای مسئول در رسیدگی به اعتراضات و مطالبات افراد ، انعطاف بیشتری نشان دهند و حتی اعتراضاتی که فاقد مدارک و مستندات لازم باشد ، مورد بررسی و پیگیری قرار بگیرند تا کوچکترین بهانه ای در این زمینه باقی نماند .هر چند این سخن بدان معنا نیست که شورای نگهبان زیر بار همه خواسته های غیر قانونی یا مطالبات غیر منطقی افراد برود .
5.استفاده از ظرفیت های قانونی : یکی از تدابیر وراهکارهای قانونی مؤثر برای برطرف شدن هر گونه شائبه تقلب و بهانه تراشی ، حضورنمایندگان نامزدهای ریاست جمهوری برای حضور در شعب اخذ رأی است . براساس ماده واحده قانون انتخابات ریاست جمهوری (هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری به تنهایی و یا چند نامزد مشترکاً می توانند در هر یک از شعب اخذ رأی ، اماکن استقرار دستگاه شمارشگر رایانه ای آرا و هیأت های اجرایی شهرستانها وبخشها یک نفر نماینده داشته باشند . نمایندگان نامزدها می توانند در شعب اخذ رأی ( ثابت و سیار) و اماکن استقرار دستگاه شمارشگر ، بدون دخالت در انجام وظایف آنها حضور داشته باشند و در صورت مشاهد تخلف ، مراتب را کتباً به ناظرین شورای نگهبان و هیأت نظارت شهرستان و استان مربوطه وستاد انتخابات وزارت کشور اعلام نمایند . حضور نمایندگان هریک از نامزدها تا پایان اخذ رأی و شمارش و تنظیم صورت جلسات بلا مانع است و ممانعت از حضور نمایندگان نامزدها در شعب اخذ رأی ، اماکن استقرار دستگاه شمارشگر ممنوع بوده و جرم محسوب می گردد و متخلف به مجازات مقرر شده در تبصره ماده 93 قانون انتخابات ریاست جمهوری محکوم خواهد شد .)[1]
فراهم شدن چنین امکان قانونی و توجه به آن نقش زیادی درجلوگیری از بسیاری از بهانه جویی ها و ادعاهای تقلب از سوی نامزدهای انتخاباتی داشته و هر شائبه و ابهامی را برطرف می کنند.
6. بصیرت و آگاهی نامزدها و مردم : از عوامل مهمی که در کنار مجموعه اقدامات دستگاهها و نهادهای دست اندرکارانتخابات، نقش مهمی در جلوگیری ازبروز تنش و بهانه جویی خواهد شد ، بصیرت و آگاهی افراد و مردم و رصد اهداف و برنامه های دشمنان و معاندان نظام است . آگاهی و شناسایی اهداف دشمنان و بدخواهان نظام موجب خواهد شد تا افراد در صورت اعتراض به انتخابات ، با پیگیری اعتراضات و مطالبات خود از مجاری قانونی ، بهانه ای به دست دشمنان نظام ندهند و در مسیر اهداف آنان حرکت نکنند ، چیزی که متأسفانه در انتخابات گذشته ریاست جمهوری شاهد آن بودیم .
مجموعه این راهکارها از یک سو و تمکین نامزدها و طرفداران آنها در مقابل قانون از سوی دیگر زمینه برگزاری انتخاباتی آرام و بدور از هر گونه تنش و بهانه ای را فراهم خواهد آورد . به هر حال در انتخابات یک طرف رأی آورده و طرف مقابل مورد اقبال قرار نمی گیرد ، اگر هر فرد و گروهی که پیروز انتخابات نبوده ، بدون توجه به قانون و قواعد انتخابات و احترام به آرای مردم و پذیرش نتیجه انتخابات ، مطالبات خود را از مجاری غیر قانونی پیگیری کند ، اعتبار قانون زیر سؤال رفته و نظم و امنیتی باقی نخواهد ماند .
پاورقی ها:
1- پایگاه اطلاع رسانی شورای نگهبان ، www.shora-gc.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx
- [سایر] برای این که در این انتخابات ریاست جمهوری ادعای تقلب و بهانهای برای فتنهای دیگر نباشد، چه باید کرد؟
- [سایر] تکلیف سیاسی و اجتماعی مردم دربارة انتخابات ریاست جمهوری چیست؟
- [سایر] جایگاه ریاست جمهوری در نظام جمهوری اسلامی و اهمّیّت انتخابات آن با سایر انتخاباتها چیست؟
- [سایر] جایگاه ریاست جمهوری در نظام جمهوری اسلامی ، اهمیّت آن و اهمّیّت انتخابات آن نسبت به سایر انتخاباتهای دیگر چیست؟
- [سایر] جایگاه ریاست جمهوری در نظام جمهوری اسلامی ، اهمیّت آن و اهمّیّت انتخابات آن نسبت به سایر انتخاباتهای دیگر چیست؟
- [سایر] با توجه به منابع دینی معیار و ملاک انتخاب اصلح در انتخابات ریاست جمهوری چیست؟
- [سایر] تکلیف سیاسی و اجتماعی مردم در بارة انتخابات ریاست جمهوری چیست؟
- [سایر] انتخابات ریاست جمهوری در ایران چه تفاوتی با آمریکا از حیث شکلی و قوانین مربوطه دارد ؟
- [سایر] با توجه به منابع دینی معیار و ملاک انتخاب اصلح در انتخابات ریاست جمهوری چیست؟
- [سایر] برخی مطرح می کنند وجود نظارت استصوابی که بر اساس آن شورای نگهبان در هر مرحله از انتخابات با بهانه های عدم التزام عملی با اسلام و ... اقدام به رد صلاحیت کاندیداهای ریاست جمهوری، مجلس و یا خبرگان رهبری
- [آیت الله اردبیلی] اقرار به نسب، مانند اقرار به فرزند بودن برای کسی، با چند شرط پذیرفته می‌شود: اوّل: احتمال داده شود که اقرار کننده راست میگوید و تحقّق نسب، عادتا ممکن باشد.دوم: تحقّق نسب شرعا صحیح باشد.سوم: شخص دیگری مدّعی آن نباشد. چهارم:نسبت به کودکی باشد که در اختیار اوست و در صورت تحقّق این شرایط، نیازی به تصدیق کودک نیست و انکار او نیز پس از بلوغ مسموع نخواهد بود، ولی ادّعای فرزندی شخص بالغ در صورتی پذیرفته می‌شود که او هم تصدیق نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .اموالی که از را ه خدعه و نیرنگ، ادعای باطل یا ربا , از کفّار حربی به دست آمده باشد، اگر اکتساب و حرفه، شرط وجوب خمس باشد، این اموال جزء درآمد سالانه محسوب نمی شود و خمس ندارد و اگر کسب و حرفه, شرط آن نباشد، پس از گذشت سال و کسر هزینه آن , خمس دارد که مشهور میان فقیهان شیعه این است گرفتن ربا از کافر و بانک های کشورهای غیراسلامی جایز بوده و در حکم کسب حلال است.
- [آیت الله مظاهری] غش در معامله حرام است، یعنی فروختن جنسی که با چیز دیگر مخلوط است، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید، مثل فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است و این عمل را غش می‌گویند. از پیغمبر اکرمصلی الله علیه وآله وسلم منقول است که فرمود: از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلّب و حیله نماید و هر که با برادر مسلمان خود غش کند خدا برکت روزی او را میبرد و راه معاش او را میبندد و او را به خودش واگذار می‌کند.
- [آیت الله بروجردی] معاملات حرام شش است:اوّل:خرید و فروش عین نجس، مثل بول و غائط.دوم:خرید و فروش مال غصبی.سوم:خرید و فروش چیزهایی که مال نیست، مثل حیوانات درنده.چهارم:معاملهی چیزی که منافع معمولی آن فقط کار حرام باشد، مانند اسباب قمار.پنجم:معاملهای که در آن ربا باشد.ششم:فروش جنسی که با چیز دیگر مخلوط است، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید، مثل فروختن رو غنی که آن را با پیه مخلوط کرده است و این عمل را غش می‌گویند، پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فرمود:از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند، یا به آنان ضرر بزند، یا تقلّب و حیله نماید و هر که با برادر مسلمان خود غش کند، خداوند برکت روزی او را میبرد و راه معاش او را میبندد و او را به خودش واگذار می‌کند.
- [آیت الله سیستانی] اول ماه به چهار چیز ثابت می‌شود : اول : آنکه خود انسان ماه را ببیند . دوم : عدّهای که از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا می‌شود ، بگویند ماه را دیدهایم . و همچنین است هر چیزی که بواسطه آن یقین پیدا شود ، یا اطمینان از یک منشأ عقلائی پیدا شود . سوم : دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیدهایم ، ولی اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند ، اول ماه ثابت نمیشود . و همچنین است اگر انسان یقین یا اطمینان به اشتباه آنها داشته باشد ، یا شهادت آنان مبتلا به معارض یا در حکم معارض باشد ، مثلاً اگر گروه زیادی از مردم شهر استهلال نمایند ولی بیش از دو نفر عادل کسی دیگر ادعای رؤیت ماه را نکند ، یا آنکه گروهی استهلال کنند و دو نفر عادل از میان آنان ادعای رؤیت کنند ، و دیگران رؤیت نکنند ، حال آنکه دو نفر عادل دیگر در میان آنها باشد که در دانستن جای هلال ، و در تیز بینی مانند آن دو عادل اول باشند و آسمان صاف باشد و مانع احتمالی از دیدن آن دو نباشد ، در اینچنین موارد اول ماه به شهادت دو عادل ثابت نمیشود . چهارم : سی روز از اول ماه شعبان بگذرد که بواسطه آن اول ماه رمضان ثابت می‌شود ، و سی روز از اول ماه رمضان بگذرد که بواسطه آن ، اول ماه شوال ثابت می‌شود .
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام مکر و خدعه با مسلمانان است و کراراً در قرآن شریف علاوه بر اینکه آن را حرام میداند گوشزد می‌کند که مکر مکرکننده، به خودش باز میگردد: (وَ لا یَحیقُ الْمَکْرُ السَّیِءُ الّا بِاهْلِهِ)[1] (و نیرنگ زشت، جز دامان صاحبش را نگیرد.) و آن اقسامی دارد: الف) مکر و خدعه با خداوند تبارک و تعالی نظیر مکر و خدعه در تضعیف دین و افرادی که وابسته به دین هستند، نظیر علما و متّقین و نظیر تقلّب در قانون، مثل آن‌چه در مورد اصحاب سبت که در قرآن آمده است، و این قسم مکر در میان مردم زیاد دیده می‌شود، و حیلههایی که در حلال کردن حرام نظیر خوردن ربا و فرار نمودن از واجبات نظیر فرار از خمس و از حقوق دیگران و محروم کردن وارث بدون جهت از ارث و محروم نمودن زوجه از مهریه بهکار برده می‌شود که از مصادیق همین مکر و خدعه و تقلّب در قانون است. ب) مکر و خدعه برای جلب مال دیگران، یا ضایع نمودن حقوق دیگران نظیر غش در معاملات و فریب دادن مردم در معاملات که این قسم علاوه بر اینکه حرام است، حقّالنّاس نیز می‌باشد و به حقّالنّاس در اسلام زیاد اهمیّت داده شده است. ج) مکر و خدعه در ضایع نمودن عرض و آبروی دیگران و یا ایجاد دشمنی میان مسلمانان و امثال اینها که این صورت گرچه ضمانآور نیست، ولی گناهش از قسم دوّم بزرگتر است. د) مکر و خدعه در جلب منافع و احراز شخصیّت بدون اینکه ضرری برای کسی داشته باشد، و این قسم مکر و خدعه اگر حرامی بر آن مترتّب نباشد نظیر دروغ یا غیبت و امثال آن، جایز است، ولی مسلمان از این کارها نمیکند.
- [آیت الله خوئی] معاملات حرام شش است: (اول): خرید و فروش عین نجس، مثل مشروبات مسکر، سگ شکاری، مردار، خوک، و در غیر اینها درصورتی که بشود از آن استفادة حلال نمود مثلًا غائط را کود نمایند خرید و فروش جائز است اگرچه احتیاط در ترک است. (دوم): خرید و فروش مال غصبی، (سوم): بنابر احتیاط خرید و فروش چیزی که نزد مردم مال نیست مثل حیوانات درنده. (چهارم): معاملة چیزی که منافع معمولی آن فقط کار حرام باشد، مانند اسباب قمار. (پنجم): معاملهای که در آن ربا باشد. (ششم): فروش جنسی که با چیز دیگر مخلوط است، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید، مثل فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است و این عمل را غش می‌گویند. پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلب و حیله نماید، و هر که با برادر مسلمان خود غش کند، خداوند برکت روزی او را میبرد و راه معاش او را میبندد و او را به خودش واگذار می‌کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] معاملات حرام شش است: اوّل - خرید و فروش عین نجس مثل بول و غائط بلکه جواز بیع در غائط بعید نیست گرچه احتیاط در ترک بیع است; و اما عبد کافر و سگ شکاری، خرید و فروش آنها با آن که عین نجس هستند جایز است; دوم خرید وفروش مال غصبی، در صورتی که تصرّف در مال غیر نماید امّا خواندن عقد بدون تصرّف نه باطل است ونه حرام بلکه فضولی است و بستگی به اجازه مالک دارد; سوم - خرید وفروش چیزی که مال نیست مثل حیوانات درنده اگر منفعت عقلایی نداشته باشد; چهارم - معامله چیزی که منافع معمولی آن فقط کار حرام باشد، مانند اسباب قمار; پنجم - معاملهای که در آن ربا باشد; ششم - فروش جنسی که با چیزی دیگر مخلوط است، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید، مثل فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است واین عمل را غش می‌گویند، پیغمبر اکرم فرمود: از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلّب و حیله نماید و هر که با برادر مسلمان خود غش کند، خداوند برکت و روزی او را میبرد و راه معاش او را میبندد و او را به خودش واگذار می‌کند، در بعضی از صورتها مراد از حرمت بطلان معامله است مثل صورت سوم.
- [آیت الله نوری همدانی] در چند مورد معامله باطل است : اوّل : خرید و فروش عین نجاست مثل بول و مُسکِرات ، ولی در صورتی که بشود از آن استفاده حلال ببرند مثل اینکه غائط را کُود نمایند یا خون را در معالجة بیماران مصرف کنند خرید و فروش آن جائز است. دوّم : خرید و فروش مال غصبی مگر آنکه صاحبش معامله را اجازه کند . سوّم : خرید و فروش چیزهائی که مال نیست مثل حیوانات درنده . چهارم : معامله چیزی که منافع معمولی آن حرام باشد ، مثل آلات قمار . پنجم : معامله ای که در آن ربا باشد و حرام است ، غَشّ د رمعامله یعنی فروختن جنسی که با چیز دیگر مخلوط است ، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید . مثل فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است و این عمل را غَشّمی گویند از پیغمبر اکرم ( صَلَّی الله عَلَیهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ ) منقول است که فرمود : ( از ما نیست کسی که در معاملة با مسلمانان غَشّ کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلّب و حیله نماید و هرکه با برادر مسلمان خود غَشّ کند ، خداوند برکت روزی او را می برد و راه معاش او را می بندد و او را به خودش واگذار می کند ) .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . معاملات حرام و باطل بر شش قسم است: اول خرید و فروش عین نجس، مثل مشروبات مسکر و خوک و مردار و بول و غایط، ولی در غیر مشروبات مسکر و خوک و مردار، اگر قابل استفاده حلال از آنها باشد، خرید و فروش آن جایز است، اگر چه احتیاط در ترک آن است. دوم خرید و فروش مال غصبی، که اگر مالکش امضا نکند باطل است، و تصرف در آن حرام می‌باشد. سوم خرید و فروش چیزی که مال نیست، مثل حیوانات درنده. چهارم معامله چیزی که منافع معمولی آن فقط کار حرام باشد، مانند آلات قمار مثل نرد و شطرنج یا آلات لهو. پنجم معاملهای که در آن ربا باشد. ششم فروش جنسی که با چیز دیگر مخلوط است، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد فروشنده هم به خریدار نگوید، مثل فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است و این عمل را غش می‌گویند، و مشتری هر وقت فهمید میتواند معامله را فسخ کند، و در بعض صور آن اصل معامله باطل است، مثل اینکه چیزی را بر خلاف جنسش ارائه دهد، مثلاً مس را به طلا روکش کند و به اسم طلا بفروشد. پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلب و حیله نماید و هر کس با برادر مسلمان خود غش کند، خداوند برکت روزی او را میبرد و راه معاش او را میبندد و او را به خودش واگذار می‌کند.