ممکن است برخی به جنبه های صوری و ظاهری جهان مدرن نگریسته، آنها را با جنبه های جهان سنّتی مقایسه کنند و در نتیجه بگویند آنچه که مدرنیته را مدرن ساخته، ماشین و ماشینی کردن زندگی و صنعت، و صنعتی کردن جهان و حاکم شدن استانداردهای پیشرفته ی زندگی و دیگر ویژگی های صوری جهان مدرن است، اما جامعه شناس امریکایی پیتربرگر (Peter Berger) سؤال کاملاً بجا و درستی را مطرح ساخته است و آن این که آیا در این صورت ما همان مصریان باستان نخواهیم بود که سوار بر هواپیما (و برخوردار از جلوه های صنعت و فناوری) گشته اند؟
اگر تنها به جنبه های صوری و مادی قضیه توجه کنیم، بدان معناست که تفاوت جامعه ی مدرن با سنّتی صرفاً ابزاری و صنعتی است و نیز مدرن سازی کشورهای توسعه نیافته، تنها از طریق به کارگیری ابزارهای صنعتی و ماشینی صورت می گیرد و هیچ رابطه ای با فرهنگ و روان شناسی آن کشورها ندارد؛ اما مشکلات پیچیده ی اجتماعی و فرهنگی که از ره آورد مدرن سازی، دامنگیر جهان مدرن شده است، بطلان این مطلب را ثابت می کند. در واقع، تفاوت جوامع مدرن با سنّتی، صرفاً مربوط به پیشرفت های صنعتی نظیر هواپیما نیست، بلکه مربوط به اندیشه و فرهنگ انسان هاست.[1] بنابراین، انسان مدرن در جامعه ای زندگی می کند که در بردارنده ی شاخصه های مدرنیسم به صورت جامع می باشد. آنچه که ویژگی های صوری و ابزاری مدرنیته را فراهم ساخت، اندیشه و تفکر آن بود.[2]
پی نوشتها:
[1]. From Modernism To Postmodernism؛ P.P. 11 - 12.
[2] . محمد جواد لاریجانی، نقد دینداری و مدرنیسم (مجموعه مقالات)، ص 137.
منبع: پرسمان مدرنیسم و پست مدرنیسم، منصور نصیری، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1385).
