در مورد این پرسش هنوز تحلیل و اطلاع دقیقی به دست نیامده است، ولی مواردی وجود دارد که اختصاراً بیان می‌کنیم: مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز جمعة تهران در تاریخ 22/1/1382 در سخنرانی جالب و دقیق خود دست به افشاگری قاطعانه‌ای در مورد اهداف آمریکایی‌ها در جنگ با عراق پرداختند و در مورد سؤال مورد بحث ما ایشان این قضیه را مبهم توصیف فرمودند. ایشان اشاره کردند: (.... رزمندگان دلاور ما بدون هیچ امکانات نظامی، 35 روز در برابر هجوم عراقی‌ها به خرمشهر مقاومت کردند... امّا بغداد بابیش از 120 هزار نیروی نظامی، سه روزه سقوط کرد که این قضیه واقعاً مشکوک است...)[1] بایدگفت که این قضیه واقعاً هم مشکوک و غیرقابل پیش بینی بود، ولی تحلیل هایی که در این موجود است، کاملاً غافلگیرانه به نظر می‌رسد.
مهمترین این موارد را شبکه تلویزیونی الجزیره به نقل از یک منبع موثق در سازمان اطلاعاتی روسیه فاش کرد که حاکی از توافق پشت پرده آمریکا و عراق برای جلوگیری از خونریزی بود. این توافق میان روسیه و آمریکا به دلیل کوتاه کردن زمان جنگ صورت گرفته تا از سویی سیطره آمریکا بر عراق را سریعتر و با تلفات کمتر همراه کرده و از سوی دیگر آمریکا با دادن تضمین‌های لازم خروج صدام از عراق و پناهندگی وی به روسیه را تسهیل کرده باشد و در این میان روسیه با ایفای نقشی در پایان سریعتر درگیری‌ها، سهمی از مزایای ایفای نقش در آینده عراق به خود اختصاص دهد.[2] در این باره روزنامه قدس هم در 21/1/82 با تیتر درشت در صفحة اول خود اشغال بغداد را نتیجة تبانی دیکتاتورها دانست. آنچه این نظریه را قوت می‌بخشد دیدار مرموز، محرمانه و معنادار مشاور امنیت ملی بوش به مدت 6 ساعت، آن هم ساعتی پیش از سقوط بغداد بود.[3] غیر این موارد، مصاحبة احمد چلبی یکی از اعضای شورای حکومتی عراق با یکی از روزنامه‌های صبح کشورمان جالب توجه است. او عدم کارآیی ارتش و گارد ریاست جمهوری عراق را ناشی از قدرت مستحکم آمریکا می‌داند نه تبانی نیروها. او می‌گوید: (... همة ارتشی‌ها فرار کردند چون آمریکایی‌ها سریع‌ترین حمله مکانیزه تاریخ را انجام دادند... آنها فرار کردند، برای آن که نمی‌خواستند از صدام دفاع کنند، حتی گارد ریاست جمهوری، آنها نمی‌خواستند از صدام دفاع کنند. حتی گاردهای خصوصی صدام او را رها کردند و به خانه رفتند...) این مسائل تحلیلهایی بود که در مورد سقوط یکباره و عجیب عراق و عدم مقاومت نیروی زمینی عراق موجود است. در مورد نیروی هوایی عراق که اصلاً مورد استفاده قرار نگرفت دو تحلیل وجود دارد: 1. نیروی هوایی عراق به خاطر استیلای کامل و قدرت فوق العاده نیروی هوایی مهاجمان نمی‌توانست اقدامی کند؛ 2. شاید تاکتیک ابتدایی صدام این را ایجاب می‌کرد که حملة هوایی را برای مراحل پایانی جنگ و بعد از فرسوده شدن قوای نیروی نظامی حریف، به کار برد. در این مورد، کاپیتان مایک هاروود، یک افسر بلند پایة انگلیسی در خلیج فارس گفته بود: (از زمان آغاز جنگ صدام، به هیچ وجه از نیروی هوایی خود استفاده نکرده که این نشانه‌ای برای انجام حملات شدید در آینده نزدیک علیه نیروهای ائتلاف است. صدام نیروی هوایی خود را برای آخرین مرحله نگه داشته است. ما تاکنون موفق به سرنگون کردن حتی یک هواپیمای عراقی نشده‌ایم، چون حتی یک هواپیمای عراقی را هم ندیده‌ایم... تاکتیک فعلی صدام این است که جنگ در زمین ادامه یابد.) [4]
امّا عینا دیدیم که صدام عملاً از استفاده از نیروی هوایی خود بازماند، و شاید هم تبانی موجود که ذکر شد، فرصت استفاده از این نیرو را از صدام گرفت، ولی در هر صورت این قضیه همچنان در پرده‌ای از ابهام است که گذر زمان حقیقت را آشکار خواهد کرد.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . روزنامه کیهان، 23/1/82.
[2] . جام جم، 21/1/82، ص 2.
[3] . روزنامه قدس، 5/5/1382، ص 15.
[4] . یاس نو، ص 5، 19/9/82.
