پاسخ برگرفته از بیانات امام خامنهای مدظلهالعالی: آغاز به کار پنجمین دورهی مجلس خبرگان رهبری با پیام رهبر انقلاب اسلامی همراه بود. در این پیام کوتاه، معظمله به تبیین اهمیت و کارکرد خطیر این رکن مهم از ارکان نظام جمهوری اسلامی پرداختند و فرمودند: (اهمّیّت این مجلس عظیمالشّأن، ناشی از عظمت مسئولیّتی است که بر دوش منتخب آن نهاده شده است. این مسئولیّت در یک جمله: حراست دقیق و همهجانبه از هویّت اسلامی و انقلابی نظام حاکم بر کشور و هدایت دستگاههای درهمتنیدهی این نظام به سمت هدفهای والا و عالیقدر آن است.)(1395/03/01) این جملات، بهانهای است تا بار دیگر این موضوع مهم بازخوانی شود که (مأموریت و وظیفهی اصلی ولی فقیه در نظام جمهوری اسلامی چیست؟) پایه و زیرساخت حکومت اسلامی، باور مردم به حاکمیتِ (فقیه) جامع شرایط، (عدالت و تقوی) و (کارآمدی مدیریتی) است؛ و این (اعتقاد به ولایت فقیه، آن جوری که... در نظام جمهوری اسلامی قاعدهی همهی امور هست، این یک اعتقادی است منطبق با متن قرآن، منطبق با لبّ اسلام و حق اصول اسلامی و منطبق با عقل سلیم.)(1366/11/16) از طرفی به تعبیر حضرت امام خمینی رحمهاللهعلیه مشروعیت کلیهی ارکان مدیریتی نظام، در گرو ولی فقیه است. از این رو (اشراف و نظارت ولی فقیه بر همهی مراکز اساسی و حساس جامعهی اسلامی، یک ضرورت است که قانون اساسی ما به این ضرورت پاسخ گفته است.)(1362/02/30) حال این سوال پیش میآید که این (اشراف) به معنی مدیریت مستقیم و دخالت در همه تصمیمات و اقدامات ارکان اجرایی نظام است، یا ماموریت ولی فقیه حراست از جهتگیری کلان نظام در مسیر تعریف شده اسلام است؟ به این سوال در بیانات رهبر فرزانه انقلاب پاسخ داده شده: (رهبری مهمترین کارش عبارت است از تعیین سیاستهای کلان کشور؛ یعنی آن چیزهایی که جهتگیری کشور را مشخص میکند؛ که همهی قوانین، همهی مقررات، همهی عملکردها باید در این جهت باشد. حضور رهبری در همة بخشهای کشور، به معنای حضور سیاستهای رهبری است که باید با دقت اجرا بشود.)(1380/08/08) تفکیک این دو حوزه (سیاستگذاری و اجرا) در کلام معظمٌله بدین شرح تبیین شده است: (مسئولیت مدیریت انقلاب با مدیریت اجرایی کشور فرق دارد؛ این را توجه داشته باشید. رهبری طبق قانون اساسی در کشور مسئولیت اجرایی ندارد؛ جز در زمینه نیروهای مسلح. مسئولیت اجرایی به عهدهی قوای سهگانه است، منتها مدیریت انقلاب - که همان رهبری باشد - مسئولیت حفظ جهتگیری انقلاب و نظام را دارد، باید مواظب باشد انقلاب و نظام از آرمانها منحرف و منصرف نشود؛ فریب دشمن را نخورد و راه را عوضی نرود؛ اینها مسئولیتهای رهبری است. مسئولیت اجرایی به عهدهی مسئولان اجرایی است و هر کس مسئولیتی دارد، باید طبق مسئولیت خود عمل کند.)(1382/02/22) این برداشت روشن از متن قانون اساسی را میتوان با مثالهایی برای مخاطب آشکارتر کرد و بطلان بسیاری از شبهات مطرح شده توسط برخی مغرضین - که به دنبال انداختن بار مسئولیت کاستیها و خطاهای اجرایی کشور به عهدهی رهبری و صرف نظر از مسئولیت و تأثیر مدیران اجرایی در این زمینه هستند را آشکار ساخت: (از رهبری توقع نیست که فرض بفرمایید مشکلات شهرداری را حل بکند، یا مشکلات فلان وزارتخانه را درست بکند... در نظام اسلامی علاوه بر آن کارهایی که به صورت اجرایی انجام میگیرد، مسائلی که دولتها انجام میدهند، وزراء انجام میدهند، مسئولین گوناگون انجام میدهند، قوهی قضائیه انجام میدهد، یک چیزی وجود دارد که او از همهی اینها بالاتر است و او عبارت است از جهت دادن به این همه. ممکن است که آدمهای خوبی هم در دستگاه قضایی باشند، اما جهتِ قضاء، جهت قضاء اسلامی و مرضیّ عندالله و مرضیّ لدی الفکر الاسلامی نباشد. رهبری باید این را تضمین بکند ولو حالا در یک گوشهای هم ممکن است یک خطای قضایی انجام بگیرد. مثل همین است در امور اجرایی؛ حتی مثل همین است در امر تفنین و قانونگذاری. مسائل فراوانی هست در حوزهی رهبری که عمدهی آنها بر میگردد به جهتگیری و احیاناً اتخاذ تصمیمهایی که مسئولینذی ربط وکسانی که مستقیماً مسئول آن هستند، اینها به جهتی از جهات قادر نیستند به اتخاذ این تصمیمگیری. آن وقت رهبری باید بیاید آن کار را انجام بدهد و آن گره را باز کند.)(1372/10/08) پس میتوان اینطور جمعبندی کرد که رسالت و ماموریت اصلی ولی فقیه، (سیاستگذاری کلان) در مسیر تحقق اهداف والای اسلام و حاکمیت اسلامی و (صیانت از جهتگیریهای کلان) نظام در مسیر حرکت تاریخی خود است؛ چرا که (اگر جهتگیری به سمت هدفها در یک انقلاب، در یک حرکت اجتماعی صیانت نشود و محفوظ نماند، آن انقلاب به ضد خود تبدیل خواهد شد.)(1389/03/14) خبرگان بهعنوان نمایندگان تخصصی مردم بر وجود و استمرار شرایط ولی فقیه نظارت میکنند. شرایطی که در اصل 109 قانون اساسی هم به آن تصریح شده است. از این رو، مجلس خبرگان، ضامن استمرار اهداف حاکمیت اسلامی در قالب سازوکار کلان مدیریتی نظام جمهوری اسلامی خواهد بود. منبع: khamenei.ir
پاسخ برگرفته از بیانات امام خامنهای مدظلهالعالی:
آغاز به کار پنجمین دورهی مجلس خبرگان رهبری با پیام رهبر انقلاب اسلامی همراه بود. در این پیام کوتاه، معظمله به تبیین اهمیت و کارکرد خطیر این رکن مهم از ارکان نظام جمهوری اسلامی پرداختند و فرمودند: (اهمّیّت این مجلس عظیمالشّأن، ناشی از عظمت مسئولیّتی است که بر دوش منتخب آن نهاده شده است. این مسئولیّت در یک جمله: حراست دقیق و همهجانبه از هویّت اسلامی و انقلابی نظام حاکم بر کشور و هدایت دستگاههای درهمتنیدهی این نظام به سمت هدفهای والا و عالیقدر آن است.)(1395/03/01) این جملات، بهانهای است تا بار دیگر این موضوع مهم بازخوانی شود که (مأموریت و وظیفهی اصلی ولی فقیه در نظام جمهوری اسلامی چیست؟) پایه و زیرساخت حکومت اسلامی، باور مردم به حاکمیتِ (فقیه) جامع شرایط، (عدالت و تقوی) و (کارآمدی مدیریتی) است؛ و این (اعتقاد به ولایت فقیه، آن جوری که... در نظام جمهوری اسلامی قاعدهی همهی امور هست، این یک اعتقادی است منطبق با متن قرآن، منطبق با لبّ اسلام و حق اصول اسلامی و منطبق با عقل سلیم.)(1366/11/16)
از طرفی به تعبیر حضرت امام خمینی رحمهاللهعلیه مشروعیت کلیهی ارکان مدیریتی نظام، در گرو ولی فقیه است. از این رو (اشراف و نظارت ولی فقیه بر همهی مراکز اساسی و حساس جامعهی اسلامی، یک ضرورت است که قانون اساسی ما به این ضرورت پاسخ گفته است.)(1362/02/30) حال این سوال پیش میآید که این (اشراف) به معنی مدیریت مستقیم و دخالت در همه تصمیمات و اقدامات ارکان اجرایی نظام است، یا ماموریت ولی فقیه حراست از جهتگیری کلان نظام در مسیر تعریف شده اسلام است؟ به این سوال در بیانات رهبر فرزانه انقلاب پاسخ داده شده: (رهبری مهمترین کارش عبارت است از تعیین سیاستهای کلان کشور؛ یعنی آن چیزهایی که جهتگیری کشور را مشخص میکند؛ که همهی قوانین، همهی مقررات، همهی عملکردها باید در این جهت باشد. حضور رهبری در همة بخشهای کشور، به معنای حضور سیاستهای رهبری است که باید با دقت اجرا بشود.)(1380/08/08) تفکیک این دو حوزه (سیاستگذاری و اجرا) در کلام معظمٌله بدین شرح تبیین شده است: (مسئولیت مدیریت انقلاب با مدیریت اجرایی کشور فرق دارد؛ این را توجه داشته باشید. رهبری طبق قانون اساسی در کشور مسئولیت اجرایی ندارد؛ جز در زمینه نیروهای مسلح. مسئولیت اجرایی به عهدهی قوای سهگانه است، منتها مدیریت انقلاب - که همان رهبری باشد - مسئولیت حفظ جهتگیری انقلاب و نظام را دارد، باید مواظب باشد انقلاب و نظام از آرمانها منحرف و منصرف نشود؛ فریب دشمن را نخورد و راه را عوضی نرود؛ اینها مسئولیتهای رهبری است. مسئولیت اجرایی به عهدهی مسئولان اجرایی است و هر کس مسئولیتی دارد، باید طبق مسئولیت خود عمل کند.)(1382/02/22)
این برداشت روشن از متن قانون اساسی را میتوان با مثالهایی برای مخاطب آشکارتر کرد و بطلان بسیاری از شبهات مطرح شده توسط برخی مغرضین - که به دنبال انداختن بار مسئولیت کاستیها و خطاهای اجرایی کشور به عهدهی رهبری و صرف نظر از مسئولیت و تأثیر مدیران اجرایی در این زمینه هستند را آشکار ساخت: (از رهبری توقع نیست که فرض بفرمایید مشکلات شهرداری را حل بکند، یا مشکلات فلان وزارتخانه را درست بکند... در نظام اسلامی علاوه بر آن کارهایی که به صورت اجرایی انجام میگیرد، مسائلی که دولتها انجام میدهند، وزراء انجام میدهند، مسئولین گوناگون انجام میدهند، قوهی قضائیه انجام میدهد، یک چیزی وجود دارد که او از همهی اینها بالاتر است و او عبارت است از جهت دادن به این همه. ممکن است که آدمهای خوبی هم در دستگاه قضایی باشند، اما جهتِ قضاء، جهت قضاء اسلامی و مرضیّ عندالله و مرضیّ لدی الفکر الاسلامی نباشد.
رهبری باید این را تضمین بکند ولو حالا در یک گوشهای هم ممکن است یک خطای قضایی انجام بگیرد. مثل همین است در امور اجرایی؛ حتی مثل همین است در امر تفنین و قانونگذاری. مسائل فراوانی هست در حوزهی رهبری که عمدهی آنها بر میگردد به جهتگیری و احیاناً اتخاذ تصمیمهایی که مسئولینذی ربط وکسانی که مستقیماً مسئول آن هستند، اینها به جهتی از جهات قادر نیستند به اتخاذ این تصمیمگیری. آن وقت رهبری باید بیاید آن کار را انجام بدهد و آن گره را باز کند.)(1372/10/08)
پس میتوان اینطور جمعبندی کرد که رسالت و ماموریت اصلی ولی فقیه، (سیاستگذاری کلان) در مسیر تحقق اهداف والای اسلام و حاکمیت اسلامی و (صیانت از جهتگیریهای کلان) نظام در مسیر حرکت تاریخی خود است؛ چرا که (اگر جهتگیری به سمت هدفها در یک انقلاب، در یک حرکت اجتماعی صیانت نشود و محفوظ نماند، آن انقلاب به ضد خود تبدیل خواهد شد.)(1389/03/14) خبرگان بهعنوان نمایندگان تخصصی مردم بر وجود و استمرار شرایط ولی فقیه نظارت میکنند. شرایطی که در اصل 109 قانون اساسی هم به آن تصریح شده است. از این رو، مجلس خبرگان، ضامن استمرار اهداف حاکمیت اسلامی در قالب سازوکار کلان مدیریتی نظام جمهوری اسلامی خواهد بود.
منبع: khamenei.ir
- [سایر] وظیفه اصلی ولیّ فقیه در نظام جمهوری اسلامی چیست؟
- [سایر] در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران درباره ولی فقیه گفته شده است. ولی فقیه را چه کسانی انتخاب می کنند؟
- [سایر] آیا همفکر بودن در مسائل سیاسی (پایبندی به مسئله ولی فقیه و نظام جمهوری اسلامی) برای ازدواج ضروری است، و اگر نباشد امکان دارد که فرد با همسرش در طول زندگی به مشکل بخورد؟
- [سایر] نظام ولی فقیه با سایر حکومت ها چه تفاوتی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا رسانه های گروهی در نظام حکومت اسلامی باید تحت نظارت ولی فقیه یا حوزه های علمیه و یا نهاد دیگری باشند؟
- [سایر] «جمهوری اسلامی» را چگونه تفسیر میفرمایید؟ آیا جمهوری در نظام اسلامی، با نظامهای غیر اسلامی تفاوت دارد؟
- [سایر] جمهوری اسلامی را چگونه تفسیر می فرمایید؟ آیا ((جمهوری اسلامی)) در نظام اسلامی با ((جمهوری)) درنظام های غیر اسلامی تفاوت دارد؟
- [سایر] جایگاه مردم در نظام حکومتی مبتنی بر ولی فقیه و وجه تمایز آن با نظام لیبرالیستی چیست؟
- [آیت الله بهجت] اشخاصی که مخالف انقلاب یا نظام جمهوری اسلامی و یا مخالف ولایت فقیه هستند، آیا اقتدا به آن ها جایز است یا خیر؟
- [سایر] آیا شعار مرگ بر ضد ولایت فقیه درست است؟ یعنی کسی نمی تواند ولایت فقیه را قبول نداشته باشد؟ یعنی اینکه بدون اینکه باعث آشفتگی در نظام جمهوری اسلامی شود، مسأله ولایت را نیز قبول نداشته باشد؟
- [آیت الله جوادی آملی] .در این زمان که نظام جمهوری اسلامی ایران با کشورهای شرق و غرب و دولت های کفّار حربی , معاهده و پیمان عدم تعرّض و تجاوز بسته است، سرقت و نیرنگ و عدم وفا به تعهّد نسبت به حقوق و اموال کفّار حربی, جایز نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر گنجی پیدا شد که اثر سکه اسلامی دارد , یا معلوم شد که مال مسلمانی هست، حکم میراث (من لا وارث له )؛ یا حکم (لُقَطَه) را دارد و تمام آن مال، در اختیار امام(ع) یا ولیّ فقیه (در عصر غیبت) قرار میگیرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .در غنائم جن گی نصابی نیست , بلکه به هر مقدار باشد , خمس دارد. حکم اموالِ گروههای منحرف در حال جنگ با نظام اسلامی
- [آیت الله جوادی آملی] .معادنی که در اعماق هزاران متری زمین وجود دارد مانند معادن نفت، گاز و مواد معدنی دیگر جزء انفال است و استخراج آنها منوط به اذن امام معصوم(ع) یا ولیّ فقیه است.
- [امام خمینی] نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و بایدبه ماعت خوانده شود، و در زمان ما که امام علیه السلام غایب است مستحب می باشد. و احتیاط واجب آن است که آن را به جماعت نخوانند، ولی به قصد رجاء مانع ندارد. و چنانچه ولی فقیه یا ماذون از طرف او اقامه جماعت نماید،اشکال ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر در شکم ماهیِ خریداری شده از حوضچه های پرورشی و بخش خصوصی, اشیای قیمتی مانند انگشتر و غیره به دست آید، باید به مالکش معرفی شود ; چنانچه ادعای ملکیت کرد , مال اوست و اگر اظهار بیاطلاعی کرد، حکم مجهول المالک را دارد و باید به حاکم شرع و ولیّ فقیه مراجعه شود. خمس گنج پس از کسر هزینه ها
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کافر ذمّ ی، یک پنجم زمینی را که از مسلمان خریده بود، به ولیّ خمس (ولی فقیه یا حاکم شرع ) به عنوان خمس تحویل دهد ; سپس همان مقدار زمینی را که خمس بوده, دوباره بخرد، باز هم باید خمس این مقدار زمینی را که دوباره خریده است بپردازد. خمس زمین مبادله شده در فرض اسلام ذمّی
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسب و کار و تلاش برای زندگی از طریق تجارت و زراعت و صنعت و مانند آن برای کسانی که مخارج همسر و فرزند خود را ندارند واجب است، همچنین برای حفظ نظام و تأمین احتیاجات جامعه اسلامی، و در غیر این صورت، مستحب مؤکد است، مخصوصاً برای کمک به فقرا و یا وسعت بخشیدن به زندگی خانواده.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 48 خریدار و فروشنده در تعیین نرخ کالا آزادند، ولی اگر این آزادی در مواردی سبب فساد و اختلال نظام اقتصادی جامعه اسلامی گردد، حاکم شرع در چنین مواردی می تواند تعیین نرخ کند و مردم را به آن ملزم سازد.
- [آیت الله مظاهری] (اصالة الصحة) اصلی از اصول اسلامی است و معنای آن این است که اگر عملی را از مسلمانی دیدیم که از جهت ظاهر خوب نیست، آن را خوب بدانیم و کار او را به صورت صحیح و خوب توجیه کنیم، حتّی امام صادق(سلاماللهعلیه) فرمودهاند: هفتاد توجیه برای آن بکن تا سوءظن برای تو پیدا نشود.