حکومت تنها بر اساس فقه نیست، بله، آنچه که مورد نیاز روزانهٔ مردم در مرحلهٔ قانون‌شناسی، اجرا و قضا می‌باشد را، فقه جوابگو است. اما پایگاه و پشتیبان آن، فلسفه، کلام، تفسیر و اخلاق است یعنی بحث‌های خداشناسی، جهان‌شناسی و انسان‌شناسی که فقه دربارهٔ روابط بین آنها فتوا می‌دهد را باید در حکمتِ به معنای اعم و کلام هموار کرد. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هم آمده که نظام جمهوری اسلامی بر پایهٔ (لا إله إلاّ الله) استوار است. بر پایهٔ این بینش دانسته میشود که انسان (حیّ متأله) است و در فقه برای افعالِ او فتوا صادر میشود و معلوم است که فقه اسلامی با آن خاستگاه وسیع، جوابگوی نیازهای حیات فردی و اجتماعی انسان خواهد بود. بر پایهٔ این تفکر، اسلامی کردن دانشگاه‌ها صرفاً به چند نماز جماعت و برپایی مراسم مذهبی نیست، این برنامه‌ها جاهای دیگر هم هست. عمده آن است که متون درسی آموزش‌های عالی، اسلامی شود. به اینکه مثلاً در زمین‌شناسی گفته شود این زمین را کی ایجاد کرده و چگونه؟ چنین زمین‌شناسی‌ای میشود تفسیر بسیاری از آیات و روایات و همچنین هواشناسی و ... پس باید اوّل نگاه (هو الأوّل و الآخر)(1) داشت و آنگاه به سراغ مباحث بعدی رفت. آنچه هم اکنون در متون درسی مشهود است همان یک سیر افقی است که در علوم وجود دارد و جاری است؛ در اسرار خلقت و حیات وحش هم همین است. این مقدار به تنهایی مایه اسلامی شدن علوم نمی‌شود. قرآن هنگام طرح مسایل علمی (از کجا) و (از کی) را بیان می‌کند و همه چیز را به حق‌تعالی ربط می‌دهد. اگر این نگاه در متون درسی دانشگاه‌ها وارد شود آنگاه می‌توان دانشگاه‌ها را اسلامی کرد.
(1) سورهٔ حدید، آیهٔ 3.
مأخذ: (فصلنامه حکومت اسلامی، شماره 21، ص 65)
