پاکیزگی های سر و بدن چیست؟

الإمام الصادق علیه‌السلام - فی قَولِهِ تعالی ( وَ إِذِ ابْتَلَی إِبْرَ هِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَتٍ ): إنَّهُ مَا ابتَلاهُ اللّه‌ُ بِهِ فی نَومِهِ مِن ذَبحِ وَلَدِهِ إسماعیلَ أبِی العَرَبِ ، فَأَتَمَّها إبراهیمُ وعَزَمَ عَلَیها وسَلَّمَ لِأَمرِ اللّه‌ِ ، فَلَمّا عَزَمَ ، [ قالَ] اللّه‌ُ تَعالی ثَواباً لَهُ لِما صَدَقَ وعَمِلَ بِما أمَرَهُ اللّه‌ُ: (إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا) ، ثُمَّ أنزَلَ عَلَیهِ الحَنیفِیَّةَ، وهِیَ الطَّهارَةُ، وهِیَ عَشَرَةُ أشیاءَ : خَمسَةٌ مِنها فِی الرَّأسِ ، وخَمسَةٌ مِنها فِی البَدَنِ ؛ فَأَمَّا الَّتی فِی الرَّأسِ : فَأَخذُ الشّارِبِ ، وإعفاءُ اللِّحی ، وطَمُّ الشَّعرِ ، وَالسِّواکُ ، وَالخِلالُ .
وأمَّا الَّتی فِی البَدَنِ ؛ فَحَلقُ الشَّعرِ مِنَ البَدَنِ ، وَالخِتانُ ، وتَقلیمُ الأَظفارِ ، وَالغُسلُ مِنَ الجَنابَةِ ، وَالطَّهورُ بِالماءِ .
فَهذِهِ الحَنیفِیَّةُ الطّاهِرَةُ الَّتی جاءَ بِها إبراهیمُ ، فَلَم تُنسَخ ولا تُنسَخُ إلی یَومِ القِیامَةِ ، وهُوَ قَولُهُ : ( وَاتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْرَ هِیمَ حَنِیفًا ) .
امام صادق علیه‌السلام - در تفسیر آیه (وَ إِذِ ابْتَلَی إِبْرَ هِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَتٍ) آن گاه که خداوند ، ابراهیم را به کلمه‌هایی آزمود ، فرمودند: آن‌گاه که خداوند او را به رؤیای ذبح نیای عرب ، اسماعیل ، آزمود و وی این آزمون را به درستی پشت سر نهاد و تسلیم فرمان خدا شد و آهنگ انجام دادن خواسته او کرد ، و چون خداوند به پاداش صدق و راستی و عمل او برایش چنین مقرّر ساخت که (من تو را برای مردم ، امام قرار می‌دهم) آیین حنیفی را که همان پاکی و طهارت است ، بر او فرو فرستاد . این طهارت ، ده چیز است : پنج مورد از آن در سر ، و پنج مورد دیگر در تن . امّا آن پنج مورد که در سر است ، عبارت‌اند از : گرفتن سبیل ، واگذاردن ریش ، کوتاه کردن موها ، مسواک زدن ، و خلال کردن . آن پنج مورد که در تن است نیز عبارت‌اند از : تراشیدن موهای بدن ، ختنه کردن ، کوتاه کردن ناخن‌ها ، غسل جنابت ، و طهارت گرفتن با آب . این ، همان آیین حنیفِ پاکی است که ابراهیم آورد و نه نسخ شده است و نه تا روز قیامت ، نسخ خواهد شد . این معنای کلام خداوند است که فرمود : (از آیین حنیف ابراهیم ، پیروی کن) .
. سقط ما بین المعقوفین من المصدر، وأثبتناه من بحار الأنوار ، وسائل الشیعة ، جلد 2 ، صفحه 117 ، حدیث 5 .. فی المصدر : (الظّاهرة) ، والتصویب من بحار الأنوار .النساء : 125 .مجمع البیان ، جلد 1 ، صفحه 377 ، تفسیر القمّی ، جلد 1 ، صفحه 59 نحوه ، بحار الأنوار ، جلد 12 ، صفحه 56 وج 76 ، صفحه 68 ، حدیث 3 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 534
**********
امام کاظم علیه‌السلام فرمودند:
خَمسٌ مِنَ السُّنَنِ فِی الرَّأسِ ، وخَمسٌ فِی الجَسَدِ ؛ فَأَمَّا الَّتی فِی الرَّأسِ: فَالسِّواکُ ، وأخذُ الشّارِبِ، وفَرقُ الشَّعرِ، وَالمَضمَضَةُ، وَالاِستِنشاقُ .
وأمَّا الَّتی فِی الجَسَدِ : فَالخِتانُ ، وحَلقُ العانَةِ ، ونَتفُ الإِبطَینِ ، وتَقلیمُ الأَظفارِ ، وَالاِستِنجاءُ .
پنج چیز درباره سر و پنج چیز هم درباره تن از سنّت‌هاست : امّا آنچه درباره سر است ، مسواک زدن ، گرفتن سبیل ، از هم گشودن موها از میانه سر ، آب در دهان چرخاندن ، و آب در بینی چرخاندن است .
آنچه نیز درباره تن است ، ختنه کردن ، تراشیدن موی زهار ، زدودن موهای زیر بغل ، کوتاه کردن ناخن‌ها و زدودن پلیدی مخرج است .
الخصال ، صفحه 271 ، حدیث 11 عن الحسن بن الجهم ، مسند زید ، صفحه 424 عن زید بن علیّ عن أبیه عن جدّه عن الإمام علیّ علیهم‌السلام ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 67 ، حدیث 1 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 536
www.hadithcity.com