جبران
جبران و تدارک کردن را تلافی گویند و از آن در باب صلات سخن گفته شده است.
جبران کار بد چگونه ممکن است؟
پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : إذا عَمِلتَ سیّئةً فَاعمَلْ‌حَسَنةً تَمْحوها . هر گاه کار بدی کردی ، کار خوبی انجام بده ، تا آن بدی را پاک کند . أمالی الطوسیّ : 186 / 312
پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه و ‌آله و سلّم : إذا عَمِلتَ سیّئةً فَاعمَلْ‌حَسَنةً تَمْحوها . هر گاه کار بدی کردی ، کار خوبی انجام بده ، تا آن بدی را پاک کند . أمالی الطوسیّ : 186 / 312
عنوان سوال:
جبران کار بد چگونه ممکن است؟
پاسخ:
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
إذا عَمِلتَ سیّئةً فَاعمَلْ‌حَسَنةً تَمْحوها .
هر گاه کار بدی کردی ، کار خوبی انجام بده ، تا آن بدی را پاک کند .
أمالی الطوسیّ : 186 / 312
- [آیت الله بهجت] تعداد نمازهایی که نخوانده ام زیاد است و نمی دانم چه قدر است، آیا غیر از قضا برای جبران آن ها می توان کار دیگری کرد؟
- [سایر] آیا به پول پاداش آخر خدمت و پادش حسن انجام کار و جبران ذخیره مرخصی و عیدی که دولت به کارمند میدهد خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] کسی که در شرکتی کار می کرده، مقداری کم کاری کرده و چند دفعه به صورت غیر مجاز به شهرستان تلفن زده است و خساراتی نیز به وسایل شرکت وارد آورده است. اگر بخواهد جبران خسارت کند، آیا باید قیمت روز خسارت را محاسبه کند یا قیمت روز جبران خسارت را محاسبه نماید؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که قطعه طلایی چندین سال پیش پیدا شده و فروخته شود برای جبران باید چه کار کرد؟ با پول امروز باید پرداخت کرد و به چه کسی؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که قطعه طلایی چندین سال پیش پیدا شده و فروخته شود برای جبران باید چه کار کرد؟ با پول امروز باید پرداخت کرد و به چه کسی؟
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که قطعه طلایی چندین سال پیش پیدا شده و فروخته شود برای جبران باید چه کار کرد؟ با پول امروز باید پرداخت کرد و به چه کسی؟
- [سایر] برای جبران شکست عشقی چکار کنم؟
- [آیت الله خامنه ای] جبران تصرّفات غاصبانه در اموال مردم
- [آیت الله سبحانی] راه جبران ارتکاب گناهان و تخلف های قانونی چیست؟
- [آیت الله بهجت] جبران استفاده شخصی از امکانات دولتی چگونه است؟
- [آیت الله مظاهری] توبه اشاعه فحشا، فقط ندامت از گذشته و ترک آن کار زشت است، و چه بسیار خوب است که بهواسطه گفتار و اعمال شایسته و نظیر آن، جبران گذشته را بنماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر رنگرز قرار بگذارد که مثلاً پارچه را با نیل رنگ کند، چنانچه با چیز دیگری رنگ نماید، حقّ ندارد چیزی بگیرد و اگر با این کار ضرری به صاحب مال بزند باید آن را نیز جبران کند.
- [آیت الله بهجت] اگر مقداری از مال مضاربه بدون کوتاهی عامل به سوختن یا دزدی و مانند آن از بین برود، در جبران کردن آن به سود حاصل، تأمل است و مقتضای قاعده عدم جبران است.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی تهمت به کسی زده باشد و او مطّلع شده باشد، باید او را راضی کند تا توبه او قبول شود و اگر مطّلع نشده باشد، در توبه رضایت او شرط نیست، ولی علاوه بر لزوم دعا و صفحه 396 استغفار برای او، باید اگر قدرت دارد رفع آن تهمت بنماید، و اگر قدرت بر این کار ندارد، باید بهواسطه تعریف او و امثال آن، به اندازه ممکن جبران آن خسارت را بنماید و چنانچه نتوانست او را راضی کند یا دسترسی به او نداشت، دعا و استغفار و جبران خسارت به مقدار میسّر کفایت میکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] گاه شخصی انجام کاری را از دولت یا از اشخاص به نحو مقاطعه کاری قبول می کند مانند ساختمان مدرسه یا بیمارستان یا جاده سازی و مانند اینها و در ضمن قرار داد صاحب کار برای اطمینان از عمل مقاطعه کار به تعهدش از او ضمانت نامه بانکی برای مبلغ معینی مطالبه می نماید که در صورت تخلف مقاطعه کار از انجام اصل کار و یا تخلف از شرایط قرار داد برای جبران خسارتهای احتمالی ان تخلف از ضمانت نامه استفاده نماید و مبلغ معین شده را دریافت کند و برای این مقصود مقاطعه کار به بانک مراجعه می نماید و از بانک تقاضای صدور ضمانت نامه ای به مبلغ مورد تقاضای صاحب کار می کند و بانک با دریافت تضمین لازم برای مقاطعه کار ضمانت نامه صادر می نماید و برای صدور ان به نسبت مبلغ مورد ضمانت از مقاطعه کار کارمزد دریافت می کند
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر عامل بر مالک شرط کند که خسارت وارد بر سرمایه از سود جبران نشود شرط صحیح است و از سهم عامل کسر نمی شود
- [امام خمینی] لازم نیست در قرار بیمه میزان خسارت تعیین شود پس اگر قرار بگذارند که هر مقدار خسارت وارد شد، جبران کنند صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر سود را قسمت کنند و بعد از قسمت خسارتی بر سرمایه وارد شود وسودی بعد از ان حاصل شود وکمتر از خسارت نباشد ان خسارت به ان سود جبران می شود وچنانچه کمتر از خسارت باشد عامل باید ان خسارت رابه سودی که به قسمت گرفته جبران نماید پس اگر خسارت کمتر از سود باشد زاید بر خسارت برای اومی ماند واگر بیشترباشد مقدار زاید برسود برعهده عامل نیست
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که چند رشته کسب دارد مثلا اجاره ملک می گیرد و خرید و فروش و زراعت هم می کند باید خمس آنچه را در آخر سال از مخارج او زیاد می آید بدهد، و چنانچه از یک رشته نفع ببرد و از رشته دیگر ضرر کند، می تواند ضرر یکی را با نفع دیگری جبران نماید گرچه احتیاط در ترک آن است و نیز اگر دو تجارت داشته باشد می تواند ضرر یکی را با نفع دیگری جبران نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی چند نوع کسب و پیشه دارد مثلاً هم تجارت میکند, هم زراعت , هم کارخانه دارد یا در چند شهر و مکان تجارت فرش فروشی دارد در هر صورت, اگر در یک نوع کسب یا در یک مغازه یا در یک زمان خاص از سال ضرر کرد یا تلف شد، می تواند آن ضرر و خسارت را از سود دیگر کسب و کار جبران نماید و خمس زاید بر آن را بپردازد.