خانواده
خانواده، اولین نهاد اجتماعی و کوچکترین واحد تشکیل دهنده جامعه است.
در نظام خانواده حق‌مداری حکم‌فرماست یا هوامداری؟
نظام خانواده در حکومت اسلامی همچون خود حکومت الهی در مدار حق می‌گردد نه غیر آن، ‌توضیح آن که حقّ مطلق که حتی از قید اطلاق منزّه بوده و هیچ تعیّنی او را محدود نمی‌نماید همان ‌ذات اقدس خداوند است که احدی را به کُنه ذات او راهی نیست و خود ذات مطلق نیز موضوع هیچ ‌مسأله‌ای قرار نمی‌گیرد، زیرا هماره از تعیّن‌های او بحث می‌شود که همه آنها اسمای حسنای ‌خداوند را نشان می‌دهند. اما حق متعیّن که ظهور و فیض همان حق مطلق است، مدار سیر ‌انسان‌های محقق و متحقّق بوده که می‌کوشند در محور آن حرکت نمایند و از شعاع او فیض گیرند، ‌که چنین اشخاصی را حق‌مدار می‌گویند و اینان همان امامان معصوم و اهل بیت طهارت ‌علیهم‌السلام‌اند، و پیروان راستین اینان در مدار قلب فطری خود حرکت می‌نمایند که آنها را به ‌معرفت امام به نورانیّت، رهبری می‌نماید و به محبت امام هدایت می‌کند که این گروه قلب‌مدارند. و ‌از این دو گروه گذشته هوامدارانی هستند که در محور هوس خویش می‌گردند، نه در مدار قلب که ‌تابع حق‌مداران می‌باشد. لازم است در تمام مسائل حقوقی، اعم از حقوق خانواده و حقوق جامعه ‌به جای مردسالاری، زن‌سالاری، والی و ولیّ‌سالاری و نظایر آن - از تعابیر موهمی که نشان ‌می‌دهد شخص معیّن یا صنف خاص با اعتماد بر آرای شخصی خویش در قلمرو قدرت خود حکم ‌می‌راند - ، عنوان حق‌مداری و حق‌سالاری مطرح گردد تا هیچ‌کس خیال خام ربوبیّت را چه در محل ‌زندگی و چه در محل کار و وچه در حوزه‌های کوچک و چه در حوزه‌های بزرگ در سر نپروراند و هرگز ‌معارف حقوقی اسلام که در مدار حق فطری تدوین شد و دست غیر معصوم آن را لمس نکرد و فکر ‌غیر طاهر آن را به ارمغان نیاورد، با امیال عدّه‌ای که تمام ارزشها را در قدرت ظاهری می‌دانند و ‌همان را نیز معیار تفاوت یا تساوی انسان‌ها می‌نگرند مشوب نسازند.‌ در پایان این پیشگفتار به عنوان حسن ختام آیه مبارکه سوره فاطر را که هوامدار را از قلب‌مدار ‌جدار کرده و قلبْ‌محور را تابع حق‌مدار می‌داند و حق‌مدار را سابق به تمام چیزها معرفی می‌کند ‌نقل می‌نمایم:‌ ) ثمّ أورثنا الکتاب الّذین اصطفینا من عبادنا فمنهم ظالم لنفسه ومنهم مقتصد ومنهم سابق ‌بالخیرات باذن اللَّه ذلک هو الفضل الکبیر)(1)‌ سپس این کتاب را به بندگان خود که آنان را برگزیده بودیم، به میراث دادیم پس برخی از آنان بر ‌خود ستمکارند و برخی از ایشان میانه‌رو، و برخی از آنان در کارهای نیک به فرمان خدا پیشگامند و ‌این خود توفیق بزرگ است. و روایات فراوانی در ذیل آیه مزبور آمده که (سابق بالخیرات) را امام معصوم مانند اهل بیت ‌طهارت علیهم السلام می‌داند و (مقتصد) را عارف به امام و آشنای به حق او معرفی می‌کند و ‌‌(ظالم لنفسه) را هوس‌مدار می‌داند که خود در مدار حق حرکت می‌کند و نه حق‌مداران را ‌می‌شناسد و پیروی آنها را برمی‌گزیند.(2)‌ غرض آن که در تبیین حقوق خانواده مانند حقوق جامعه جز حق‌مداری چیزی مطرح نخواهد بود و ‌تمام کوشش باید برای شناخت این فرهنگ و اجرای حدود الهیِ آن مصروف گردد. ‌ ‌(1) سوره فاطر، آیه 31.‌ ‌(2) برای روشن‌تر شدنِ تفسیر روائیِ آیه مزبور به تفسیر شریف نورالثقلین، ج4، ص361-365 مر‌ اجعه شود. ‌( آیةالله جوادی آملی ،زن در آئینه جلال و جمال، صفحات 363 364.)‌
نظام خانواده در حکومت اسلامی همچون خود حکومت الهی در مدار حق می‌گردد نه غیر آن، ‌توضیح آن که حقّ مطلق که حتی از قید اطلاق منزّه بوده و هیچ تعیّنی او را محدود نمی‌نماید همان ‌ذات اقدس خداوند است که احدی را به کُنه ذات او راهی نیست و خود ذات مطلق نیز موضوع هیچ ‌مسأله‌ای قرار نمی‌گیرد، زیرا هماره از تعیّن‌های او بحث می‌شود که همه آنها اسمای حسنای ‌خداوند را نشان می‌دهند. اما حق متعیّن که ظهور و فیض همان حق مطلق است، مدار سیر ‌انسان‌های محقق و متحقّق بوده که می‌کوشند در محور آن حرکت نمایند و از شعاع او فیض گیرند، ‌که چنین اشخاصی را حق‌مدار می‌گویند و اینان همان امامان معصوم و اهل بیت طهارت ‌علیهم‌السلام‌اند، و پیروان راستین اینان در مدار قلب فطری خود حرکت می‌نمایند که آنها را به ‌معرفت امام به نورانیّت، رهبری می‌نماید و به محبت امام هدایت می‌کند که این گروه قلب‌مدارند. و ‌از این دو گروه گذشته هوامدارانی هستند که در محور هوس خویش می‌گردند، نه در مدار قلب که ‌تابع حق‌مداران می‌باشد. لازم است در تمام مسائل حقوقی، اعم از حقوق خانواده و حقوق جامعه ‌به جای مردسالاری، زن‌سالاری، والی و ولیّ‌سالاری و نظایر آن - از تعابیر موهمی که نشان ‌می‌دهد شخص معیّن یا صنف خاص با اعتماد بر آرای شخصی خویش در قلمرو قدرت خود حکم ‌می‌راند - ، عنوان حق‌مداری و حق‌سالاری مطرح گردد تا هیچ‌کس خیال خام ربوبیّت را چه در محل ‌زندگی و چه در محل کار و وچه در حوزه‌های کوچک و چه در حوزه‌های بزرگ در سر نپروراند و هرگز ‌معارف حقوقی اسلام که در مدار حق فطری تدوین شد و دست غیر معصوم آن را لمس نکرد و فکر ‌غیر طاهر آن را به ارمغان نیاورد، با امیال عدّه‌ای که تمام ارزشها را در قدرت ظاهری می‌دانند و ‌همان را نیز معیار تفاوت یا تساوی انسان‌ها می‌نگرند مشوب نسازند.‌ در پایان این پیشگفتار به عنوان حسن ختام آیه مبارکه سوره فاطر را که هوامدار را از قلب‌مدار ‌جدار کرده و قلبْ‌محور را تابع حق‌مدار می‌داند و حق‌مدار را سابق به تمام چیزها معرفی می‌کند ‌نقل می‌نمایم:‌ ) ثمّ أورثنا الکتاب الّذین اصطفینا من عبادنا فمنهم ظالم لنفسه ومنهم مقتصد ومنهم سابق ‌بالخیرات باذن اللَّه ذلک هو الفضل الکبیر)(1)‌ سپس این کتاب را به بندگان خود که آنان را برگزیده بودیم، به میراث دادیم پس برخی از آنان بر ‌خود ستمکارند و برخی از ایشان میانه‌رو، و برخی از آنان در کارهای نیک به فرمان خدا پیشگامند و ‌این خود توفیق بزرگ است. و روایات فراوانی در ذیل آیه مزبور آمده که (سابق بالخیرات) را امام معصوم مانند اهل بیت ‌طهارت علیهم السلام می‌داند و (مقتصد) را عارف به امام و آشنای به حق او معرفی می‌کند و ‌‌(ظالم لنفسه) را هوس‌مدار می‌داند که خود در مدار حق حرکت می‌کند و نه حق‌مداران را ‌می‌شناسد و پیروی آنها را برمی‌گزیند.(2)‌ غرض آن که در تبیین حقوق خانواده مانند حقوق جامعه جز حق‌مداری چیزی مطرح نخواهد بود و ‌تمام کوشش باید برای شناخت این فرهنگ و اجرای حدود الهیِ آن مصروف گردد. ‌ ‌(1) سوره فاطر، آیه 31.‌ ‌(2) برای روشن‌تر شدنِ تفسیر روائیِ آیه مزبور به تفسیر شریف نورالثقلین، ج4، ص361-365 مر‌ اجعه شود. ‌( آیةالله جوادی آملی ،زن در آئینه جلال و جمال، صفحات 363 364.)‌
پاسخ:
نظام خانواده در حکومت اسلامی همچون خود حکومت الهی در مدار حق می‌گردد نه غیر آن، توضیح آن که حقّ مطلق که حتی از قید اطلاق منزّه بوده و هیچ تعیّنی او را محدود نمی‌نماید همان ذات اقدس خداوند است که احدی را به کُنه ذات او راهی نیست و خود ذات مطلق نیز موضوع هیچ مسأله‌ای قرار نمی‌گیرد، زیرا هماره از تعیّن‌های او بحث می‌شود که همه آنها اسمای حسنای خداوند را نشان می‌دهند. اما حق متعیّن که ظهور و فیض همان حق مطلق است، مدار سیر انسان‌های محقق و متحقّق بوده که می‌کوشند در محور آن حرکت نمایند و از شعاع او فیض گیرند، که چنین اشخاصی را حق‌مدار می‌گویند و اینان همان امامان معصوم و اهل بیت طهارت علیهم‌السلام‌اند، و پیروان راستین اینان در مدار قلب فطری خود حرکت می‌نمایند که آنها را به معرفت امام به نورانیّت، رهبری می‌نماید و به محبت امام هدایت می‌کند که این گروه قلب‌مدارند. و از این دو گروه گذشته هوامدارانی هستند که در محور هوس خویش می‌گردند، نه در مدار قلب که تابع حق‌مداران می‌باشد. لازم است در تمام مسائل حقوقی، اعم از حقوق خانواده و حقوق جامعه به جای مردسالاری، زن‌سالاری، والی و ولیّ‌سالاری و نظایر آن - از تعابیر موهمی که نشان می‌دهد شخص معیّن یا صنف خاص با اعتماد بر آرای شخصی خویش در قلمرو قدرت خود حکم می‌راند - ، عنوان حق‌مداری و حق‌سالاری مطرح گردد تا هیچ‌کس خیال خام ربوبیّت را چه در محل زندگی و چه در محل کار و وچه در حوزه‌های کوچک و چه در حوزه‌های بزرگ در سر نپروراند و هرگز معارف حقوقی اسلام که در مدار حق فطری تدوین شد و دست غیر معصوم آن را لمس نکرد و فکر غیر طاهر آن را به ارمغان نیاورد، با امیال عدّه‌ای که تمام ارزشها را در قدرت ظاهری می‌دانند و همان را نیز معیار تفاوت یا تساوی انسان‌ها می‌نگرند مشوب نسازند.
در پایان این پیشگفتار به عنوان حسن ختام آیه مبارکه سوره فاطر را که هوامدار را از قلب‌مدار جدار کرده و قلبْ‌محور را تابع حق‌مدار می‌داند و حق‌مدار را سابق به تمام چیزها معرفی می‌کند نقل می‌نمایم:
) ثمّ أورثنا الکتاب الّذین اصطفینا من عبادنا فمنهم ظالم لنفسه ومنهم مقتصد ومنهم سابق بالخیرات باذن اللَّه ذلک هو الفضل الکبیر)(1)
سپس این کتاب را به بندگان خود که آنان را برگزیده بودیم، به میراث دادیم پس برخی از آنان بر خود ستمکارند و برخی از ایشان میانه‌رو، و برخی از آنان در کارهای نیک به فرمان خدا پیشگامند و این خود توفیق بزرگ است.
و روایات فراوانی در ذیل آیه مزبور آمده که (سابق بالخیرات) را امام معصوم مانند اهل بیت طهارت علیهم السلام می‌داند و (مقتصد) را عارف به امام و آشنای به حق او معرفی می‌کند و (ظالم لنفسه) را هوس‌مدار می‌داند که خود در مدار حق حرکت می‌کند و نه حق‌مداران را می‌شناسد و پیروی آنها را برمی‌گزیند.(2)
غرض آن که در تبیین حقوق خانواده مانند حقوق جامعه جز حق‌مداری چیزی مطرح نخواهد بود و تمام کوشش باید برای شناخت این فرهنگ و اجرای حدود الهیِ آن مصروف گردد.
(1) سوره فاطر، آیه 31.
(2) برای روشن‌تر شدنِ تفسیر روائیِ آیه مزبور به تفسیر شریف نورالثقلین، ج4، ص361-365 مر اجعه شود.
( آیةالله جوادی آملی ،زن در آئینه جلال و جمال، صفحات 363 364.)
- [سایر] عوامل سستی نظام خانواده در غرب چیست؟
- [سایر] نقش همسران در تحکیم نظام خانواده چیست؟
- [سایر] آیا تجویز ازدواج موقت، ترویج هوسرانی و مخالف حفظ نظام خانواده نیست؟
- [سایر] آیا تجویز ازدواج موقت، ترویج هوسرانی و مخالف حفظ نظام خانواده نیست؟
- [سایر] سلام با توجه به اینکه مسئولین نظام اسلامی ممکن است تخلفاتی مرتکب شوند مانند مسئولین نظام غربی پس چه تفاوتی بین نظام اسلامی با نظام غربی است؟
- [سایر] آیا نظام اسلامی یک نظام ایده آل است؟
- [سایر] نظام های انتخاباتی کشور های دیگر چگونه است،نظام انتخاباتی در ایران چه مزیت هایی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا بیان غیر واقعی چهره نظام، به منظور تقویت آن در مقابل دشمنان نظام جایز است؟
- [سایر] جایگاه مردم در نظام حکومتی مبتنی بر ولی فقیه و وجه تمایز آن با نظام لیبرالیستی چیست؟
- [سایر] مشخصات نظام ولایی چیست؟
- [آیت الله جوادی آملی] .در غنائم جن گی نصابی نیست , بلکه به هر مقدار باشد , خمس دارد. حکم اموالِ گروههای منحرف در حال جنگ با نظام اسلامی
- [آیت الله مکارم شیرازی] 48 خریدار و فروشنده در تعیین نرخ کالا آزادند، ولی اگر این آزادی در مواردی سبب فساد و اختلال نظام اقتصادی جامعه اسلامی گردد، حاکم شرع در چنین مواردی می تواند تعیین نرخ کند و مردم را به آن ملزم سازد.
- [آیت الله جوادی آملی] .در این زمان که نظام جمهوری اسلامی ایران با کشورهای شرق و غرب و دولت های کفّار حربی , معاهده و پیمان عدم تعرّض و تجاوز بسته است، سرقت و نیرنگ و عدم وفا به تعهّد نسبت به حقوق و اموال کفّار حربی, جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] وسیله نقلیهای که انسان برای مسافرتهای شخصی خود و خانواده و یا رفتن به زیارت میخرد، اگر خارج از شأن متعارف او نباشد، جزء مخارج همان سال به حساب می‌آید و خُمس ندارد، هرچند برای سالهای بعد باقی بماند.
- [آیت الله علوی گرگانی] چون رادیو وتلویزیون هم منافع حلال وهم منافع حرام دارد، خرید وفروش آنها برای منافع حلال مانعی ندارد ولی در صورتی که مواظب باشند خانواده وبچهها استفاده حرام از آنها نکنند.
- [آیت الله مظاهری] ترک مراوده بلکه قهر بدون دشمنی و کینهتوزی با افراد متجمّل در صورتی که احتمال سرایت آن حالت در خودش یا خانواده و اولاد او داده شود جایز است، ولی اگر بداند که سرایت نمیکند جایز نیست. [1]. مائده، 91.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسب حلال جهت هزینه خود و عیال در صورت نداشتن مال دیگر, واجب است و در صورت داشتن مال دیگر , جهت انجام دادن کارهای خیر; نیز تأمین رفاه بیشتر افراد خانواده و جامعه, مستحب است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر جلوگیری از معصیت بر کتک زدن و سخت گرفتن بر گناهکار متوقّف باشد، جایز است، ولی باید زیاده روی نشود و بهتر است در این صورت از مجتهد جامعالشرایط اجازه گرفته شود؛ بلکه در صورتی که متوقف بر کتک زدن شدید باشد و یا موجب اغتشاش، بینظمی و بلوا شود، باید از طریق قانون و در صورت عدم وجود نظام صالح، با اجازه مجتهد جامعالشرایط و آگاه انجام شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .مستحب است در برابر نعمتِ رسیده یا نقمت رفع شده, سجده انجام شود. نعمت, گاهی مادّی است و زمانی معنوی مانند ادای فریضه یا نافله و گاهی سیاسی است و زمانی اجتماعی. نظام اسلامی را تقویت کردن و وحدت جامعه را تأمین نمودن، همگی سجدهّ شکر دارد. صحّت سجده شکر, مشروط به ذکر نیست و فقط نهادن پیشانی به قصد تعظیم پروردگار بر زمین, کافی است. مستحب است که گفته شود: (شکراً للّه).
- [آیت الله اردبیلی] حقوقی که به خانواده بازنشستگان پرداخت می‌شود، اگر پسانداز دوران خدمت باشد، جزء ترکه میّت بوده و پس از ادای دَین و وصیّت به همه وارثان میرسد و آنچه که از طرف خود اداره یا اداره بیمه پس از مرگ می‌دهند، تابع مقرّرات است و به هر کس بدهند مال او می‌شود.