مذمت
سرزنش سخن توبیخ آمیز گفتن به کسى و بازخواست کردن او در برابر لغزشى است که از او سر زده است. سرزنش از الفاظی است که در فقه کاربرد دارد.
چرا در برخی روایات از زن مذمت شده است؟
شبهه دیگر این که در بعضی روایات از زن مذمت شده و از ارتباط با او منع شده است. به عنوان ‌نمونه حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید: )المرأةُ عقربٌ حُلْوةُ اللَبْسَة)(1).‌ زن مثل عقرب است که نیش آن در آغاز شیرین ولی مسموم است. باید توجه داشت این گونه روایات هشداری به مرد است تا فریب شهوت را نخورد. نیش عقرب ‌مثل نیش زنبور عسل و نظیر سوزن نیست بلکه اگر انسان نداند عقرب است از نیش آن احساس ‌لذت و شیرینی می‌نماید مثل آن که یک شیرینی در کام بچه بریزند که ظاهرش شیرین، امّا درونش ‌تلخ و مسموم است. این سخن برای آن نیست که بگوید زن عقرب است بلکه می‌فرماید: خود را به ‌وسیله نگاه به نامحرم به آتش ندهید، دیدن نامحرم شیرین است امّا این گناه، درونش عقرب است، ‌چه این که اگر زنی به دام مرد بیفتد آن مردپرستی، عقرب می‌شود و بین زن و مرد فرقی نیست، ‌منتها چون جاذبه از آن سو بیشتر است، حضرت به آن اشاره نموده است. همین تعبیر، درباره دنیا ‌هم ذکر شده است، حضرت امیر - سلام‌اللَّه علیه - در نامه‌ای که برای سلمان می‌نویسد، ‌می‌فرماید:‌ )فانّما مثل الدّنیا مثل الحیّة، لَیِّنٌ مَسُّها قاتلٌ سَمُّها(2).‌ دنیا، مثل آن مار خوشرنگی است که رنگش زیباست، پوست او هم بسیار نرم است اما همین ‌پوست نرم، سم است. چرا مصافحه با زن معصیت است؟ چون لیّنٌ مسّها قاتلٌ سمّها، این جمله مذمت زن نیست، بلکه ‌مذمت نگاه به نامحرم است. همچنانکه آن روایت، دلیل مذمت دنیا نیست، مذمت دنیاپرستی و به ‌سوی دنیا جذب شدن است. وگرنه در همین نهج‌البلاغه از دنیا ستایش کرده و فرموده هر کس به ‌هرجا رسیده، در دنیا رسیده است. ‌ ‌(1)‌ کلمات قصار، رقم 61.‌ ‌(2) نهج البلاغه صبحی صالح، نامه 68.‌ ‌( آیةالله جوادی آملی ،زن در آئینه جلال و جمال، صفحات 374 375.)‌
شبهه دیگر این که در بعضی روایات از زن مذمت شده و از ارتباط با او منع شده است. به عنوان ‌نمونه حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید: )المرأةُ عقربٌ حُلْوةُ اللَبْسَة)(1).‌ زن مثل عقرب است که نیش آن در آغاز شیرین ولی مسموم است. باید توجه داشت این گونه روایات هشداری به مرد است تا فریب شهوت را نخورد. نیش عقرب ‌مثل نیش زنبور عسل و نظیر سوزن نیست بلکه اگر انسان نداند عقرب است از نیش آن احساس ‌لذت و شیرینی می‌نماید مثل آن که یک شیرینی در کام بچه بریزند که ظاهرش شیرین، امّا درونش ‌تلخ و مسموم است. این سخن برای آن نیست که بگوید زن عقرب است بلکه می‌فرماید: خود را به ‌وسیله نگاه به نامحرم به آتش ندهید، دیدن نامحرم شیرین است امّا این گناه، درونش عقرب است، ‌چه این که اگر زنی به دام مرد بیفتد آن مردپرستی، عقرب می‌شود و بین زن و مرد فرقی نیست، ‌منتها چون جاذبه از آن سو بیشتر است، حضرت به آن اشاره نموده است. همین تعبیر، درباره دنیا ‌هم ذکر شده است، حضرت امیر - سلام‌اللَّه علیه - در نامه‌ای که برای سلمان می‌نویسد، ‌می‌فرماید:‌ )فانّما مثل الدّنیا مثل الحیّة، لَیِّنٌ مَسُّها قاتلٌ سَمُّها(2).‌ دنیا، مثل آن مار خوشرنگی است که رنگش زیباست، پوست او هم بسیار نرم است اما همین ‌پوست نرم، سم است. چرا مصافحه با زن معصیت است؟ چون لیّنٌ مسّها قاتلٌ سمّها، این جمله مذمت زن نیست، بلکه ‌مذمت نگاه به نامحرم است. همچنانکه آن روایت، دلیل مذمت دنیا نیست، مذمت دنیاپرستی و به ‌سوی دنیا جذب شدن است. وگرنه در همین نهج‌البلاغه از دنیا ستایش کرده و فرموده هر کس به ‌هرجا رسیده، در دنیا رسیده است. ‌ ‌(1)‌ کلمات قصار، رقم 61.‌ ‌(2) نهج البلاغه صبحی صالح، نامه 68.‌ ‌( آیةالله جوادی آملی ،زن در آئینه جلال و جمال، صفحات 374 375.)‌
پاسخ:
شبهه دیگر این که در بعضی روایات از زن مذمت شده و از ارتباط با او منع شده است. به عنوان نمونه حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید:
)المرأةُ عقربٌ حُلْوةُ اللَبْسَة)(1).
زن مثل عقرب است که نیش آن در آغاز شیرین ولی مسموم است.
باید توجه داشت این گونه روایات هشداری به مرد است تا فریب شهوت را نخورد. نیش عقرب مثل نیش زنبور عسل و نظیر سوزن نیست بلکه اگر انسان نداند عقرب است از نیش آن احساس لذت و شیرینی می‌نماید مثل آن که یک شیرینی در کام بچه بریزند که ظاهرش شیرین، امّا درونش تلخ و مسموم است. این سخن برای آن نیست که بگوید زن عقرب است بلکه می‌فرماید: خود را به وسیله نگاه به نامحرم به آتش ندهید، دیدن نامحرم شیرین است امّا این گناه، درونش عقرب است، چه این که اگر زنی به دام مرد بیفتد آن مردپرستی، عقرب می‌شود و بین زن و مرد فرقی نیست، منتها چون جاذبه از آن سو بیشتر است، حضرت به آن اشاره نموده است. همین تعبیر، درباره دنیا هم ذکر شده است، حضرت امیر - سلام‌اللَّه علیه - در نامه‌ای که برای سلمان می‌نویسد، می‌فرماید:
)فانّما مثل الدّنیا مثل الحیّة، لَیِّنٌ مَسُّها قاتلٌ سَمُّها(2).
دنیا، مثل آن مار خوشرنگی است که رنگش زیباست، پوست او هم بسیار نرم است اما همین پوست نرم، سم است.
چرا مصافحه با زن معصیت است؟ چون لیّنٌ مسّها قاتلٌ سمّها، این جمله مذمت زن نیست، بلکه مذمت نگاه به نامحرم است. همچنانکه آن روایت، دلیل مذمت دنیا نیست، مذمت دنیاپرستی و به سوی دنیا جذب شدن است. وگرنه در همین نهج‌البلاغه از دنیا ستایش کرده و فرموده هر کس به هرجا رسیده، در دنیا رسیده است.
(1) کلمات قصار، رقم 61.
(2) نهج البلاغه صبحی صالح، نامه 68.
( آیةالله جوادی آملی ،زن در آئینه جلال و جمال، صفحات 374 375.)
- [سایر] تعارض حدیث «المهدی طاووس اهل الجنة» با احادیثی که در مذمت طاووس است!
- [سایر] مذمت حرص و بخل در آیات و روایات را بیان کنید؟
- [سایر] آیا این حدیث پیامبر که فرمود: "المهدی طاووس اهل الجنة" با احادیثی که در مذمت طاووس است، قابل جمع است؟
- [سایر] تفاوت این دو دسته از روایات در چیست؟ یکی در مدح فقر و دیگری در مذمت فقر: (الفقر فخری) و (القبر خیر من الفقر).
- [سایر] روایاتی که در مذمت محبت مرد به زن آمده است را چگونه توجیح می کنید؟
- [سایر] آیا این حدیث پیامبر که فرمود: "المهدی طاووس اهل الجنة" با احادیثی که در مذمت طاووس است، قابل جمع است؟
- [سایر] پرسش: آیا این حدیث پیامبر که فرمود: "المهدی طاووس اهل الجنة" با احادیثی که در مذمت طاووس است، قابل جمع است؟
- [سایر] آیا نگاه ما نسبت به فعالیت های اجتماعی زنان جانب دارانه نیست در حالی که در بعضی روایات[1] حضور آن ها مورد لعن و مذمت قرار گرفته است ؟
- [سایر] آیا نگاه ما نسبت به فعالیت های اجتماعی زنان جانب دارانه نیست در حالی که در بعضی روایات[1] حضور آن ها مورد لعن و مذمت قرار گرفته است ؟
- [سایر] از پیامبر اسلام نقل شده که:ان المیت لیعذب ببکاء اهله علیه،همچنین روایات دیگری در مورد مذمت گریه و عزا بر میت وارد شده است.بااین حال چرا شیعیان بر گذشتگانشان عزاداری می کنند؟
- [آیت الله سبحانی] رباخواری حرام است و آن بر دو گونه است: نخست :ربای در قرض که در بحث قرض خواهد آمد. دوم: ربای در معامله است و آن این است که مقداری از جنسی را که با وزن یا پیمانه می فروشند به زیادتر از همان جنس بفروشد، مثلاً یک من گندم را به یک من و نیم بفروشد، در روایات اسلامی مذمّت از ربا بسیار شده است و از گناهان بسیار بزرگ محسوب می شود. احکام ربای معاوضی:
- [آیت الله مکارم شیرازی] رباخواری حرام است و آن بر دوگونه است: نخست ربای در قرض که در بحث قرض به خواست خدا خواهد آمد، دوم ربای در معامله است و آن این است که مقداری از جنسی را که با وزن یا پیمانه می فروشند به زیادتر از همان جنس بفروشد، مثلاً یک من گندم را به یک من و نیم بفروشد، در روایات اسلامی مذمت از ربا بسیار شده است و از گناهان بسیار بزرگ محسوب می شود.
- [آیت الله اردبیلی] (احتکار) آن است که کالایی که شدیدا مورد نیاز مردم است به انگیزه گران تر شدن از دسترس خرید آنان دور نگاه داشته شود، به شکلی که مردم از این ناحیه در مضیقه و سختی قرار بگیرند، خواه قصد ضرر زدن به آنان در بین باشد یا نه. احتکار در روایات زیادی مورد مذمّت شدید قرار گرفته و شخص محتکر ملعون و خطاکار و خائن و در حدّ قاتل شمرده شده است. مطابق بعضی از روایات محتکر از پناه خداوند متعال خارج شده و از نعمتهای الهی محروم می‌شود.(2)
- [آیت الله وحید خراسانی] اشامیدن شراب و غیر ان از مسکرات حرام است و روایات در مذمت ان بسیار است و در بعضی از انها قریب به این مضامین وارد شده که خداوند معصیت نشده به چیزی که شدیدتر از اشامیدن مسکر باشد و از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام سوال شد ایا اشامیدن شراب بدتر است یا ترک نماز فرمود شرب خمر برای این که شرابخوار در حالتی قرار می گیرد که پروردگار خودرا نمی شناسد و از حضرت رسول صلی الله علیه واله وسلم روایت شده که شراب سر هر گناهی است و در بعضی از روایات اشامیدن شراب اشد از زنا و دزدی شمرده شده است و خداوند شراب را حرام کرده به علت این که ام الخبایث و سر هر شری است و شرابخوار عقل خودرا از دست می دهد پس پروردگار خود را نمی شناسد و هر معصیتی را مرتکب و هر حرمتی را هتک و هر رحم وابسته ای را قطع و هر فاحشه ای را مرتکب می شود
- [آیت الله اردبیلی] غنا و هر آوازی که مشتمل بر باطل بوده یا موجب برانگیختن و تحریک شهوت شده و به نظر عرف، مناسب با مجالس فسق و فجور باشد، به تنهایی یا همراه با نواختن چیزی باشد، خواندن و گوش دادن و نیز یاد دادن و شغل قرار دادن آن حرام است. در روایات اسلامی (مَلاهی و غِنا) بسیار مذّمت شدهاند، از جمله در روایتی آمده: (خانهای که در آن شراب و آلات لَهْو و غِنا و قمار باشد، ملائکه به آن خانه وارد نمیشوند و دعای اهل خانه مستجاب نمیگردد و برکت از آن خانه برداشته می‌شود.)(1)
- [آیت الله مظاهری] زن باید تمام بدن خود را از نامحرم بپوشاند، ولی نپوشانیدن صورت و کف دستها و روی آنها تا نرسیده به مچ، اگر شهوتانگیز یا فتنهانگیز و یا جالب نباشد، جائز است، گرچه پوشانیدن آنها برای یک زن با عفّت بسیار خوب است و بهخوبی از قرآن و روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) و سیره آن بزرگواران استفاده می‌شود که روگرفتن زن، یک شعار اسلامی است و باید همه ما به شعارهای اسلامی و مذهبی اهمیّت خاصّی بدهیم.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تعزیه و شبیه خوانی اگر مشتمل بر آلات لهو از قبیل طبل و شیپور و صنج نباشد و اشعار دروغ و غنا نخوانند و مرد لباس زن نپوشد و اجتماع مرد و زن در یک جا نباشد، اشکال ندارد. ولی سزاوار است که به تعزیه خوانی تنها اکتفا نکنند و مجالس روضه که در آنها علاوه بر ذکر مصائب حضرت خامس آل عبا علیه السلام ، معارف و عقاید اسلامی و تفسیر آیات و احادیث و احکام شرعیه بیان می شود نیز تشکیل دهند.
- [آیت الله سیستانی] در روایات معتبره وارد است ، که نماز با جماعت بیست و پنج درجه افضل از نماز فرادی است .
- [آیت الله خوئی] در روایات معتبره وارد است که نماز با جماعت بیست و پنج درجه افضل از نماز فرادا است.
- [آیت الله مظاهری] زنا دادن و زنا کردن از گناهان بزرگ در اسلام است و قرآن شریف می‌فرماید اگر بدون توبه از دنیا بروند، در حالی که سالها در جهنّم میباشند، لجام شده و خوار و ذلیل نیز هستند، و کیفر آنها در دنیا اگر نزد حاکم اسلامی اثبات شود، صد تازیانه در میان مردم است، و اگر زن زنا کار، شوهر داشته یا مرد زانی، زن داشته باشد و این عمل زشت را انجام دهد، علاوه بر اینکه حدّ او سنگسار است- که نظیر این کیفر در اسلام کمنظیر یا بینظیر است- اگر بدون توبه از دنیا برود، مطابق آنچه در روایات آمده، در جهنّم بوی بد عورتین او اهل جهنّم را آزرده میکند.