آیا برای ایجاد تحول در جامعه احتیاج به اصلاحات تدریجی است یا انقلاب بنیادی ؟

در مورد اینکه اصلاحات اجتماعی باید از چه راه انجام پذیرد عقیده واحدی وجود ندارد بلکه جمعی طرفدار اصلاحات تدریجی هستند که به آنها((رفورمیست))می گویند. و گروهی دیگر ،((انقلابیون))هستند که هیچ دگرگونی اساسی را در وضع جوامع انسانی بدون انقلاب ممکن نمی دانند و برخی دیگر می گویند: درجه فساد در اجتماعات متفاوت است آنجا که فساد به صورت همه گیر و همه جانبه درنیامده ، اصلاحات تدریجی می تواند اساس برنامه های اصلاحی را تشکیل دهد ، اما آنجا که فساد همه جا را فرا گرفت و یا در بیشتر سازمان های اجتماعی نفوذ کرد جز با یک انقلاب بنیادی نمی توان بر نابسامانی ها چیره گشت .
شواهد زیادی موید نظر سوم است :
1- اصلاحات تدریجی همیشه بر شالوده ها و ضوابط و الگوهای سالم بنا می شود و در غیر این صورت باید به سراغ الگوها و ضوابط جدید رفت و مسائل زیر بنایی را در مسیر دگرگونی قرار داد.
2- اصلاحات تدریجی غالبا از طریق مسالمت آمیز صورت می گیرد ، و این در صورتی اثر دارد که آمادگی فکری و زمینه اجتماعی وجود داشته باشد. ولی آنجا که این زمینه ها وجود ندارد باید از منطق انقلاب که منطق قدرت است استفاده کرد.
3- در جامعه ای که فساد به ریشه ها نفوذ کرده عناصر قدرتمند ضد اصلاح تمام مراکز حساس اجتماع را در دست دارند و به آسانی می توانند هر طرح تدریجی را از کار بیندازند مگر آنکه با یک حمله انقلابی غافلگیر شوند.
4- نیرهای عظیم اصلاحی و انقلابی را معمولا نمی توان برای مدت زیادی پر حرارت و پر جوش نگاه داشت و اگر به موقع از آنها استفاده نشود ممکن است با گذشت زمان کارآیی خود را از دست بدهند.
5- با مراجعه به تاریخ به دست می آید که اجتماعاتی که فساد در آنها بنیادی شده ، خردمندان آن جامعه خصوصا انبیا و اولیا و مردان اصلاح طلب همواره روش انقلابی را در پیش گرفته اند.
در مورد اصلاح وضع عمومی جهان و برچیده شدن نظام کنونی که بر اساس ظلم و تبعیض بنا شده و احتیاج به جانشین شدن یک نظام عادلانه است به طور حتم پدید آمدن یک انقلاب و دگرگونی عظیم را می طلبد انقلابی وسیع و در همه زمینه ها.
منبع : موعود شناسی وپاسخ به شبهات، نویسنده: علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران