کتاب شریف عیون اخبار الرضا علیه‌السلام تألیف شیخ صدوق از کتبی است که علامه مجلسی ضمن تعریف و تمجید از آن، این کتاب را به خط شیخ صدوق می‌داند.[1]
شیخ صدوق به دعای امام عصر ولادت یافته و مورد احترام و توثیق تمام علمای رجال شیعه است.[2]شیخ طوسی در تمجید شیخ صدوق می‌گوید: (صدوق حافظ احادیث و بصیر به علم رجال بود و در میان قمیبن مانندش در زیادی محفوظات و دانش دیده نشده است.)[3] لقب صدوق نیز به وی به جهت صداقت وراستگویی او داده شده است.
ابن ادریس نیز در سرائر می‌نویسد: شیخ ما ابوجعفر علی بن بابویه، ثقة و جلیل القدر و بصیر به اخبار بود.[4] بنابراین، شیخ صدوق چون ثقه بوده و روایات معتبر را جمع‌آوری و نقل می‌کرده احادیث کتاب عیون اخبار الرضا علیه‌السلام نیز در نزد علما رجال و حدیث معتبر است،البته ممکن است گاهی برخی روایات نیز از دیدگاه دانشمندان رجالی و حدیث شناسان از صحت و اعتبار لازم برخوردار نباشد ولی آن چه مهم است غالب روایات کتاب یاد شده دارای اعتبار است.
کتاب اصول و فروع کافی تألیف ثقة الاسلام محمد بن یعقوب کلینی رازی است که تمام علمای رجال وی را توثیق نموده‌اند. نجاشی دربارة او می‌گوید: (موثق‌ترین و ثابت‌ترین کسان در حدیث است)[5] علامه حلّی و ابن داوود نیز او را توثیق کردهاند، و به همین خاطر به ثقة الاسلام معروف شد.
مرحوم کلینی در تألیف کتاب کافی بیست سال به خود رنج داد و آن را از اصول معتمده و ثقات مشایخ گردآوری کرد.
شیخ مفید نسبت به کافی می‌گوید: کافی بزرگترین کتاب حدیث شیعه و پر فایده‌ترین آن‌هاست.[6] بنابراین روایات کتاب کافی نیز همگی دارای اعتبار و استحکام لازم هستند. البته گرچه ممکن است برخی روایات موجود در کافی نیز از نظر برخی از علماء رجال و حدیث شناسان از اعتبار لازم برخوردار نباشد. ولی غالب و اکثر روایات آن معتبر هستند.[7]
بنابراین آنچه در این دو کتاب منسوب به امام رضا(ع) است دارای اعتبار هستند؛ مگر اینکه دارای سند معتبر متصل به حضرت نباشند وصدور آنها از حضرت قطعی نباشد وگرنه این دو کتاب در کل از کتابهای معتبر شیعه می باشند .
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. علم الحدیث و درایة الحدیث ،کاظم مدیر شانه‌چی .
2. بحارالانوار ، علامه مجلسی.
پی نوشتها:
[1] . ر.ک: علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404ه.ق، ج 1، ص 6.
[2] . ر.ک: کاظم مدیر شانه‌چی، تاریخ حدیث، تهران، انتشارات سمت، چاپ اول، 1377، ص 130 131.
[3] . ر.ک: همان، ص 131.
[4] . ر.ک: همان.
[5] . ر.ک: همان، ص 116.
[6] . ر.ک: همان، ص 116.
[7] . ر.ک: همان.
منبع: اندیشه قم
