والدینی که خواستار داشتن نسلی سالم و شریف هستند، به خاطر سلامت جسم و روان و ادای حق تربیت و اخلاق فرزندان شایسته است مراقبتهایی را در رفتار خود لحاظ کنند. با توجه به الگوگیری فرزندان از والدین، سبک زندگی والدین حتی طرز پوشش آنها در تربیت فرزندان تأثیر گذار است. موضوع پوشش مادر از جمله این بحث است که از چند جهت قابل توجه می باشد: 1. از نظر شرعی پوشش همه اعضاء بدن مادر مقابل فرزندان از نظر شرعی، واجب نیست. بنابراین باز بودن سر و گردن، دستها و پاها و ساق پا اشکالی ندارد مرد و زنی که با هم محرمند (مانند خواهر و برادر) میتوانند به بدن یکدیگر به آن مقدار که در میان محارم معمول است نگاه کنند، و در غیر آن احتیاط آن است که نگاه نکنند.[1] 2. از نظر تربیتی و روان شناختی امّا از نظر تربیتی، باید بگوئیم کودک به راحتی رفتار و صدای مادر را تشخیص میدهد و آنرا دنبال میکند، رفتار مادر برایش کاملاً آشنا است و حافظهاش مملو خاطراتی از این رفتارها میباشد، کودک از رفتار و شکل آنها عکس برداری میکند و در حافظة خود انبار میکند. پایههای اساسی رشد شخصیت کودکان و نوجوانان از طریق تقلید نهاده میشود و این شیوة تقلید، هم از راه شنیداری و هم از طریق بصری حاصل میشود. تقلید و الگوپذیری از ویژگی های دوران کودکی است، کودک هر آنچه را که ببیند براساس تقلید میپذیرد، و مطابق آنها عمل میکند، بدون اینکه از خوبی و بدی آن اطلاع داشته باشد. چشم کودک، چون دریچهای باز است که میبیند، ذهن کودک چون دوربین عکاسی است، که هر چه میبیند در آن منعکس شده و ثبت میگردد.[2] بنابراین رفتار والدین بخصوص مادر تأثیر فراوانی بر روی کودکان دارد. کودک از مصالح و مفاسد امور اطلاعی ندارد و نمیتواند در کارهایش هدفگیری درستی داشته باشد، لذا تمام توجهاش به پدر و مادر و اطرافیان است، اعمال و حرکات آنها را مشاهده مینماید و از آنان تقلید میکند.[3] کودک شکل پوشش مادر را تقلید میکند اگر مادر همیشه با پوشش مناسب در مقابل فرزندان خود ظاهر شده باشد که کودک هم سعی میکند همان پوشش را از مادر تقلید کند. در دوران نوجوانی که نوبت به انتخاب میرسد، سعی میکند با مادر همانندسازی کند وهمان شیوه مادر را برای خود انتخاب کند. یکی از اشتباهات بعضی والدین این است که تصور میکنند بچهها چیزی نمیفهمند لذا با پوشش نامناسب در جلو فرزندان خود ظاهر میشوند. غافل از اینکه کودک آنچه را میبیند در حافظة خود ضبط کرده و روزی نمونة آن را از خود بروز خواهد داد. اگر از دوران کودکی بگذریم و وارد دورانی شویم که فرزند کم کم بسوی دوران بلوغ نزدیک میشود، پوشش اطرافیان میتواند در بلوغ زودرس او نقش مهمی داشته باشد. کودکی که در سن قبل از نوجوانی هر روز با بدن نیمه عریان مادر و خواهر مواجه است و قسمتها برجستة بدن آنان را مشاهده میکند، زمینة تحریک جنسی در او سریعتر و زیادتر است و آنچه را در خانواده میبیند ناخودآگاه در کوچه و خیابان بر افراد دیگر منطبق میکند و باعث میشود زودتر از موعد مقرر علائم بلوغ جنسی در او ظاهر شود. هر چه کودک بزرگتر میشود ضرورت رعایت این موضوع بیشتر میشود چون کودک بسوی بیدار شدن غریزة جنسی پیش میرود و برخورد با پوشش نامناسب مادر و خواهر او را تحریک میکند. اما والدین کودک به عنوان زن و شوهر روابطی در فضای خانواده دارند که پوشش خاصی را می طلبد. اینکه خود را برای یکدیگر بیارایند و ... . از سوی دیگر می بایست نکات بالا را رعایت کنند. زیرا محرمیت، ما را مجاز نمی سازد که به هر گونه ای که بخواهیم در حضور فرزندان خود آمد و شد داشته باشیم. بنابراین جمع میان این دو موضوع چگونه می تواند باشد؟ پاسخ به این صورت است که مثلاً اگر خانمی عادت داشته باشد که همه روز و همه وقت در حال آرایش باشد، طوری که کودک از روزی که چشم به زندگی گشوده مادرش را در چنان وضع و پوششی دیده است، در این صورت مشکل آفرین نخواهد بود. البته توجه دارید که پوشش در این صورت نیز باید در چارچوب روابط مادر و فرزندی باشد نه مطابق با روابط زناشویی. اما دشواری به هنگامی است که مثلاً خانمی در شبی خاص و ساعتی خاص خود را بیاراید، در این صورت است که ذهن کودک بدان مشغول می شود. و این خطای بزرگی برای پدر و مادر است که با لباس های نامناسبی همچون شلوار کوتاه و ..... در حضور دختران و پسران خود ظاهر شوند. و این خطا از حدود سنین پس از 8 سالگی کودک فوق العاده بزرگتر است. چرا که برای برخی از کودکان در این سنین تماشای بدن برهنه و و پای لخت تا حدودی لذت آور می شود. بنابراین بهتر است از همان دوران خردسالی عادتی در کودکان پدید آوریم که ساعتی زودتر از پدر و مادر بخوابند و این ضروری رشد وسلامت آنهاست و در این مدت زن و شوهر، فرصتی برای بیان مسائل خاص زندگی و انجام رفتارهای جنسی خود خواهند داشت. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. ازدواج مکتب انسان سازی، دکتر سیدرضا پاک نژاد، انتشارات مؤسسه خیریه علمی و دینی اشکذر یزد. 2. نقش مادر در تربیت، دکتر علی قائمی، انتشارات امیری، تهران، 1368. 3. اسلام و تربیت کودکان، دکتر احمد بهشتی، ج 2، سازمان تبلیغات، 1372. 4. آئین همسرداری، آیت الله ابراهیم امینی، تهران، سازمان تبلیغات، 1367. پی نوشتها: [1] . مکارم شیرازی، ناصر، رساله توضیح المسائل، قم، انتشارات هدف، ص 424. [2] . فرهادیان، رضا، آنچه والدین و مربیان باید بدانند، قم، انتشارات رئوف، 1370، ص 38. [3] . همان. منبع: اندیشه قم
والدینی که خواستار داشتن نسلی سالم و شریف هستند، به خاطر سلامت جسم و روان و ادای حق تربیت و اخلاق فرزندان شایسته است مراقبتهایی را در رفتار خود لحاظ کنند. با توجه به الگوگیری فرزندان از والدین، سبک زندگی والدین حتی طرز پوشش آنها در تربیت فرزندان تأثیر گذار است. موضوع پوشش مادر از جمله این بحث است که از چند جهت قابل توجه می باشد:
1. از نظر شرعی
پوشش همه اعضاء بدن مادر مقابل فرزندان از نظر شرعی، واجب نیست. بنابراین باز بودن سر و گردن، دستها و پاها و ساق پا اشکالی ندارد مرد و زنی که با هم محرمند (مانند خواهر و برادر) میتوانند به بدن یکدیگر به آن مقدار که در میان محارم معمول است نگاه کنند، و در غیر آن احتیاط آن است که نگاه نکنند.[1]
2. از نظر تربیتی و روان شناختی
امّا از نظر تربیتی، باید بگوئیم کودک به راحتی رفتار و صدای مادر را تشخیص میدهد و آنرا دنبال میکند، رفتار مادر برایش کاملاً آشنا است و حافظهاش مملو خاطراتی از این رفتارها میباشد، کودک از رفتار و شکل آنها عکس برداری میکند و در حافظة خود انبار میکند.
پایههای اساسی رشد شخصیت کودکان و نوجوانان از طریق تقلید نهاده میشود و این شیوة تقلید، هم از راه شنیداری و هم از طریق بصری حاصل میشود. تقلید و الگوپذیری از ویژگی های دوران کودکی است، کودک هر آنچه را که ببیند براساس تقلید میپذیرد، و مطابق آنها عمل میکند، بدون اینکه از خوبی و بدی آن اطلاع داشته باشد.
چشم کودک، چون دریچهای باز است که میبیند، ذهن کودک چون دوربین عکاسی است، که هر چه میبیند در آن منعکس شده و ثبت میگردد.[2] بنابراین رفتار والدین بخصوص مادر تأثیر فراوانی بر روی کودکان دارد. کودک از مصالح و مفاسد امور اطلاعی ندارد و نمیتواند در کارهایش هدفگیری درستی داشته باشد، لذا تمام توجهاش به پدر و مادر و اطرافیان است، اعمال و حرکات آنها را مشاهده مینماید و از آنان تقلید میکند.[3]
کودک شکل پوشش مادر را تقلید میکند اگر مادر همیشه با پوشش مناسب در مقابل فرزندان خود ظاهر شده باشد که کودک هم سعی میکند همان پوشش را از مادر تقلید کند. در دوران نوجوانی که نوبت به انتخاب میرسد، سعی میکند با مادر همانندسازی کند وهمان شیوه مادر را برای خود انتخاب کند.
یکی از اشتباهات بعضی والدین این است که تصور میکنند بچهها چیزی نمیفهمند لذا با پوشش نامناسب در جلو فرزندان خود ظاهر میشوند. غافل از اینکه کودک آنچه را میبیند در حافظة خود ضبط کرده و روزی نمونة آن را از خود بروز خواهد داد.
اگر از دوران کودکی بگذریم و وارد دورانی شویم که فرزند کم کم بسوی دوران بلوغ نزدیک میشود، پوشش اطرافیان میتواند در بلوغ زودرس او نقش مهمی داشته باشد. کودکی که در سن قبل از نوجوانی هر روز با بدن نیمه عریان مادر و خواهر مواجه است و قسمتها برجستة بدن آنان را مشاهده میکند، زمینة تحریک جنسی در او سریعتر و زیادتر است و آنچه را در خانواده میبیند ناخودآگاه در کوچه و خیابان بر افراد دیگر منطبق میکند و باعث میشود زودتر از موعد مقرر علائم بلوغ جنسی در او ظاهر شود. هر چه کودک بزرگتر میشود ضرورت رعایت این موضوع بیشتر میشود چون کودک بسوی بیدار شدن غریزة جنسی پیش میرود و برخورد با پوشش نامناسب مادر و خواهر او را تحریک میکند.
اما والدین کودک به عنوان زن و شوهر روابطی در فضای خانواده دارند که پوشش خاصی را می طلبد. اینکه خود را برای یکدیگر بیارایند و ... . از سوی دیگر می بایست نکات بالا را رعایت کنند. زیرا محرمیت، ما را مجاز نمی سازد که به هر گونه ای که بخواهیم در حضور فرزندان خود آمد و شد داشته باشیم. بنابراین جمع میان این دو موضوع چگونه می تواند باشد؟
پاسخ به این صورت است که مثلاً اگر خانمی عادت داشته باشد که همه روز و همه وقت در حال آرایش باشد، طوری که کودک از روزی که چشم به زندگی گشوده مادرش را در چنان وضع و پوششی دیده است، در این صورت مشکل آفرین نخواهد بود. البته توجه دارید که پوشش در این صورت نیز باید در چارچوب روابط مادر و فرزندی باشد نه مطابق با روابط زناشویی. اما دشواری به هنگامی است که مثلاً خانمی در شبی خاص و ساعتی خاص خود را بیاراید، در این صورت است که ذهن کودک بدان مشغول می شود. و این خطای بزرگی برای پدر و مادر است که با لباس های نامناسبی همچون شلوار کوتاه و ..... در حضور دختران و پسران خود ظاهر شوند. و این خطا از حدود سنین پس از 8 سالگی کودک فوق العاده بزرگتر است. چرا که برای برخی از کودکان در این سنین تماشای بدن برهنه و و پای لخت تا حدودی لذت آور می شود.
بنابراین بهتر است از همان دوران خردسالی عادتی در کودکان پدید آوریم که ساعتی زودتر از پدر و مادر بخوابند و این ضروری رشد وسلامت آنهاست و در این مدت زن و شوهر، فرصتی برای بیان مسائل خاص زندگی و انجام رفتارهای جنسی خود خواهند داشت.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. ازدواج مکتب انسان سازی، دکتر سیدرضا پاک نژاد، انتشارات مؤسسه خیریه علمی و دینی اشکذر یزد.
2. نقش مادر در تربیت، دکتر علی قائمی، انتشارات امیری، تهران، 1368.
3. اسلام و تربیت کودکان، دکتر احمد بهشتی، ج 2، سازمان تبلیغات، 1372.
4. آئین همسرداری، آیت الله ابراهیم امینی، تهران، سازمان تبلیغات، 1367.
پی نوشتها:
[1] . مکارم شیرازی، ناصر، رساله توضیح المسائل، قم، انتشارات هدف، ص 424.
[2] . فرهادیان، رضا، آنچه والدین و مربیان باید بدانند، قم، انتشارات رئوف، 1370، ص 38.
[3] . همان.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] طرز پوشش مادر در خانه و در مقابل فرزند چگونه باشد؟ راهنمایی فرمائید.
- [آیت الله نوری همدانی] آیا پول توجیبی که پدر به فرزند میدهد رضات او در طرز خرج کردن فرزند نیز شرط است یا خیر؟ با توجه به این که طرز خرج کردن غیر اسلامی نیست؟
- [سایر] سلام طرز تهیه سرکه انگور در خانه چطوریه وایا صابون طبیعی بدون مواد برای موهای چرب چی خوبه
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا فرزند زنازاده از مادر ارث میبرد؟
- [آیت الله بهجت] اگر مادری فرزند خود را بزند و بدن فرزند سرخ شود، این عمل مادر دیه دارد؟ آیا مادر باید حلالیّت بطلبد؟
- [سایر] بهترین دعای پدر و مادر برای فرزند و نیز بهترین دعای فرزند برای والدینش چیست؟
- [آیت الله سبحانی] مردی مرده است و فرزند صغیری دارد و جد فرزند و مادر فرزند در قید حیات می باشند. حضانت فرزند به عهده ی چه کسی می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا فرزند متولّد از تلقیح مصنوعی، اگر نطفه از یک مرد اجنبی باشد، از پدر خود ارث می برد؟ و آیا این فرزند از مادر، و مادر از فرزند ارث می برد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر فرزند تمایل بیش از اندازه به خوردن شیر مادر داشته باشد و این امر مشکلاتی برای مادر و فرزند ایجاد کند، آیا مادر می تواند بعضی اوقات به او شیر ندهد یا کمتر بدهد؟
- [سایر] دعای پدر و مادر در حق فرزند چقدر نافذ است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پدر یا مادر روزه مستحب را به صلاح فرزند ندانند و از روی دلسوزی او را از روزه گرفتن بازدارند چنانچه روزه مستحبی فرزند سبب اذیت پدر یا مادر شود حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] روزه مستحبّی فرزند اگر اسباب اذیّت پدر و مادر یا جدّ او شود، جایز نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را با جماعت بخواند ، احتیاط مستحب آن است که نماز را به جماعت بخواند ، البته اگر امر و نهی پدر یا مادر از روی شفقت نسبت به فرزند باشد ، و مخالفتش موجب اذیت آنان شود ، حرام است بر فرزند مخالفت نماید .
- [آیت الله شبیری زنجانی] تا هفت سال قمری پسر یا دختر تمام نشده، پدر نمیتواند او را از مادرش جدا کند ولی مادر باید در نحوه تربیت و اداره فرزند نظر پدر را رعایت کند، در دوران شیردهی، زن حقّ دارد فرزند خود را شیر بدهد، مگر آن که کس دیگری یافت شود که حاضر باشد مجّانی یا با مزد کمتری بچه را شیر دهد، در این صورت پدر میتواند بچه را از مادر جدا سازد، هر چند مستحبّ است که چنین کاری را نکند و فرزند را در نزد مادر خود باقی بگذارد. در این زمان هم رعایت نظر پدر در تربیت و اداره فرزند بر مادر وی لازم است.
- [آیت الله جوادی آملی] .مکلّف نمیتواند سهم ساداتِ مال خود را، به افراد واجبالنفقه خود مانند پدر، مادر، جدّ ،جدّه، فرزند و نوه بپردازد.
- [آیت الله خوئی] اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند کاسبی کنند، فرزند آنان اگر بتواند، باید خرجی آنان را بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند کاسبی کنند، و فرزند آنان بتواند، باید خرجی آنان را بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند کاسبی کنند؛ فرزند آنان اگر بتواند؛ باید خرجی آنان را بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند کاسبی کنند، فرزند آنان اگر بتواند باید خرجی آنان را بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] پدر و مادر میتوانند در مقابل یکدیگر از حقّ حضانت خود صرف نظر کنند، ولی نمیتوانند نسبت به نگهداری و تربیت فرزند کوتاهی نمایند و در صورت کوتاهی، حاکم صالح آنان را ملزم به تأمین حقّ فرزند میکند.