فرزند
فرزند به معنای بچه و آنکه از دیگری زاده شده است.
اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند کاسبی کنند، فرزند آنان اگر بتواند باید خرجی آنان را بدهد.
عنوان مسئله:
اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند کاسبی کنند، فرزند آنان اگر بتواند باید خرجی آنان را بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- هر گاه پدری امر نماید فرزند خود را در امری و مادر بر خلاف آن امرنماید و تراضی طرفین به هیچ گونه ممکن نباشد و اگر ترضیه یکی به عمل آید رضایت دیگری از دست می‌رود، آیا امر کدام مُقَدَّم است و فرقی در میانه امور مستحبّه و مکروهه با سایر امور مباحه در این صورت هست یا خیر؟ و اگر احد والدین مظلوم دیگری واقع شود، برای مظلوم از دیگری تدافع نماید؟ یا حقّی پدر داشته باشد از مادر - مثلاً - فرزند می‌تواند از مادر اخذ کند و به پدر برساند؟ و هم چنین عکس آن؟
- مردی و عیالش با سه فرزند در زلزله زیر سقف هلاک شده، تقدّم و تأخّر معلوم نیست، بر حسب ظاهر مرد وارثی غیر از پدر و مادر و عیال غیر از برادر ندارد، ارث آنها چه باید شود؟
- دیه شخص مقتول که پدر و مادر دارد و کس دیگری ندارد، به چه کسی می‌رسد؟
- شخص در حال احرام با پدر و مادر خود در عوارض سفر کج خلقی نماید، چه صورت دارد؟
- آیا بر پدر و مادر لازم است که مراقبت کنند از طفل خود که چیزی رانجس نکند یا خیر؟
- شخصی زوجه او بی‌وصیت وفات نموده و یک طفل صغیر دارد، آیا پدر و مادر از مهریه و جهازیه زوجه حقّی دارند یا خیر؟
- آیا شاهدین که صیغه طلاق را باید استماع کنند لازم است که باسواد باشند و پدر و مادر مطلَّقه را بشناسند؟
- شخصی چیزی را از باب زکات با فقیری دستگر دان نموده و فقیر دو باره به قرض، رد به او نموده و قرار گذاشته بعد از سه ماه بدهد، پس از گذشتن مدّت مذکوره فقیر غنی شده، آیا می‌تواند آن زکات را که به قرض داده پس بگیرد، یا باید به فقیر دیگر داد؟
- شخصی زوجه او وفات نموده و آن زن طفل صغیری دارد، پدر و مادر آن زن مبلغی به مخارج عزای او رسانیده‌اند، آیا می‌توانند از سهم صغیر از ما ترک آن زن بردارند یا خیر؟
- اگر کسی نسبت به سادات صحیح النسب فحش پدر بدهد، یا ناسزابگوید، یا نسبت زنا بدهد، یا افترا و تهمتی بزند، مرتد می‌شود یا خیر؟ معاشرت و مزاوجت با او چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان رد مظالم را به پدر یا مادر یا فرزند یا همسر فقیر داد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا برای محصلینی که نمیتوانند در کنار پدر و مادر ادامه تحصیل بدهند نظیر طلاب خارجی که در حوزه علمیه قم مشغول تحصیل هستند در صورتی که پدر و مادر به خاطر علاقه و محبّتی که به فرزندشان دارند به فرزند اجازه ندهند که ادامه تحصیل دهد، آیا این فرزند می‌تواند بدون اجازه پدر و مادر ادامه تحصیل بدهد یا جایز نیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا فرزند می‌تواند به پدر و مادر خویش بی احترامی کند و تکلیف پدر و مادر با چنین فرزندی چیست؟
- [سایر] دعای پدر و مادر در حق فرزند چقدر نافذ است؟
- [سایر] مسئولیت پدر و مادر در تربیت فرزند چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] نذر فرزند بدون اجازه پدر و مادر چگونه است؟
- [سایر] بهترین دعای پدر و مادر برای فرزند و نیز بهترین دعای فرزند برای والدینش چیست؟
- [سایر] هماهنگی پدر و مادر در تربیت فرزند، چقدر اهمیت دارد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا فرزند می تواند کفّاره روزه خود را به پدر و مادر یا جدّ و جدّه مستحق خود بدهد یا خیر؟
- [امام خمینی] اطاعت پدر و مادر تا چه حد بر فرزند لازم است و آیا اجداد و جدات هم حکم پدر و مادر را دارند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی فقیر باشد و نتواند کاسبی کند، پدر او باید خرجی او را بدهد و اگر پدر ندارد، یا نمیتواند خرجی او را بدهد، چنانچه فرزندی هم نداشته باشد که بتواند خرجی او را بدهد، جد پدری او باید خرجی او را بدهد و اگر جد پدری ندارد یا نمیتواند خرجی او را بدهد، مادرش باید خرجی او را بدهد و اگر مادر هم ندارد، یا نمیتواند خرجی او را بدهد، باید مادر پدر و مادر مادر و پدر مادر با هم خرجی او را بدهند و اگر مادر پدر و مادر مادر ندارد، پدر مادر باید خرجی او را بدهد.
- اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را به جماعت بخواند، نماز جماعت بر او واجب می‌شود.
- اگر فرزند، پدر یا مادر را عمداً بکشد باید او را بکشند، ولی اگر پدری فرزند خود را عمداً بکشد، باید به دستوری که در احکام دیه گفته می‌شود دیه بدهد و هر قدر حاکم شرع صلاح میداند او را بزنند.
- عمّه و خالهی پدر و عمه و خالهی پدر پدر و عمه و خالهی مادر و عمه و خالهی مادر مادر هر چه بالا روند، به انسان محرمند.
- کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهی خود را بدهد، چنانچه بتواند کاسبی کند، احتیاط واجب آن است که کسب کند و بدهی خود را بدهد.
- اگر نذر کند که به فقیر معینی صدقه بدهد، نمیتواند آن را به فقیر دیگر بدهد و اگر آن فقیر بمیرد، بنا بر احتیاط باید به ورثهی او بدهد.
- کسی که باید برای کفارهی یک روز، شصت فقیر را طعام بدهد، اگر به شصت فقیر دسترسی دارد، نباید به هر کدام از آنها بیشتر از یک مُد که تقریباً ده سیر است طعام بدهد، یا یک فقیر را بیشتر از یک مرتبه سیر نماید، ولی می‌تواند برای هر یک از عیالات فقیر، اگر چه صغیر باشند یک مُد به آن فقیر بدهد.
- تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها از وقتی که شروع به کاسبی میکنند یک سال که بگذرد، باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد میآید بدهند و کسی که شغلش کاسبی نیست، اگر اتفاقاً منفعتی ببرد، بعد از آن که یک سال از موقعی که فائده برده بگذرد، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد.
- زنی که بچه شیر می‌دهد و شیر او کم است، چه مادر بچه یا دایه او باشد، یا بیاجرت شیر دهد، اگر روزه برای بچهای که شیر می‌دهد ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام یعنی گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد و نیز اگر برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و بنا بر احتیاط واجب باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت روزههایی را که نگرفته باید قضا نماید، ولی اگر کسی پیدا شود که بیاجرت بچه را شیر دهد، یا برای شیر دادن بچه از پدر یا مادر بچه، یا از کس دیگری که اجرت او را بدهد اجرت بگیرد، احتیاط واجب آن است که بچه را به او بدهد و روزه بگیرد.
- کسی که باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد، می‌تواند کفارهی چند روز را به یک فقیر بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند کاسبی کنند، و فرزند آنان بتواند، باید خرجی آنان را بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند کاسبی کنند؛ فرزند آنان اگر بتواند؛ باید خرجی آنان را بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی فقیر باشد و نتواند کاسبی کند، پدر یا فرزند او باید خرجیاو را بدهد، و اگر پدر ندارد یا نمیتواند خرجی او را بدهد، چنانچه فرزندی هم نداشته باشد که بتواند خرجی او را بدهد، جدّ پدری او باید خرجی او را بدهد، واگر جدّ پدری ندارد، یا نمیتواند خرجی او را بدهد، مادرش باید خرجی او را بدهد، و اگر مادر هم ندارد یا نمیتواند خرجی او را بدهد، باید مادر پدر، ومادر مادر، وپدر مادر، باهم خرجی او را بدهند و اگر مادر پدر ومادر مادر ندارد پدر مادر، باید خرجی او را بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند کاسبی کنند یا کسب مطابق شأن آنها نباشد و مراد از فقر در اینجا نتوانستن ادامه زندگی است، فرزند آنان اگر بتواند باید خرجی آنان را بدهد، اگر متکفّل نفقه آنها کسی دیگر نباشد ولو از بابت وجوه شرعیّه.
- [آیت الله خوئی] اگر کسی فقیر باشد و نتواند کاسبی کند، پدر او باید خرجی او را بدهد و اگر پدر ندارد، یا نمیتواند خرجی او را بدهد، چنانچه فرزندی هم نداشته باشد که بتواند خرجی او را بدهد، مشهور آن است که ج- د پدری او باید خرجی او را بدهد. و اگر جد پدری ندارد، یا نمیتواند خرجی او را بدهد، مادرش ب- ای- د خ- رجی او را بدهد و اگر مادر هم ندارد، یا نمیتواند خرجی او را بدهد، باید مادر پدر، و مادر مادر، و پدر مادر، با هم خرجی او را بدهند و اگر بعضی از اینها نباشند یا نتوانند، باید بعضی دیگر خرجی او را بدهند، و قول مشهور موافق احتیاط است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی فقیر باشد و نتواند کاسبی کند، پدر او باید خرجی او را بدهد. و اگر پدر ندارد، یا نمی تواند خرجی او را بدهد، چنان چه فرزندی هم نداشته باشد که بتواند خرجی او را بدهد، جد پدری او باید خرجی او را بدهد و اگر جد پدری ندارد، یا نمی تواند خرجی او را بدهد، مادرش باید خرجی او را بدهد و اگر مادر هم ندارد یا نمی تواند خرجی او را بدهد، باید مادر پدر، و مادر مادر، و پدر مادر با هم خرجی او را بدهند، و اگر مادر پدر و مادر مادر ندارد یا نمی توانند خرجی او را بدهند، پدر مادر اگر می تواند، باید خرجی او را بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر کسی فقیر باشد و نتواند کاسبی کند؛ پدر او باید خرجی او را بدهد و اگر پدر ندارد یا نمی تواند خرجی او را بدهد؛ چنانچه فرزندی هم نداشته باشد که بتواند خرجی او را بدهد مشهور آن است که جد پدری او باید خرجی او را بدهد و اگر جد پدری ندارد یا نمی تواند خرجی او را بدهد؛ مادرش باید خرجی او را بدهد و اگر مادر هم ندارد یا نمی تواند خرجی او را بدهد؛ باید مادر پدر و مادر مادر و پدر مادر؛ باهم خرجی او را بدهند. و اگر بعضی از اینها نباشد یا نتواند؛ باید بعضی دیگر خرجی او را بدهد. و قول مشهور موافق احتیاط است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] سوم، واجب النفقه نبودن، یعنی زکات را نمی توان به فرزند و همسر و پدر و مادر داد، ولی اگر آنها بدهکار باشند و نتوانند بدهی خود را بپردازند زکات را به مقدار اداء دین می توان به آنها داد.
- [آیت الله اردبیلی] نفقه اولاد بر پدر و بنابر احتیاط بر پدران او به ترتیب هر کدام که نزدیکتر باشند واجب است، پس (پدر) بر (جدّ) و جدّ بر (پدر جدّ) مقدّمند و اگر هیچ یک از آنان نباشند یا نتوانند و یا به وظیفه خود عمل نکنند و حاکم شرع نتواند آنان را مجبور کند که نفقه را بپردازند، بر (مادر) واجب است و اگر مادر نباشد یا نتواند و یا ندهد، بنابر احتیاط بر (مادرِ مادر) واجب می‌شود. همچنین اگر پدر و مادر انسان از کار افتاده شوند و دارایی نداشته باشند، نفقه آنان بر اولاد و نیز بنابر احتیاط بر نوههای پسری آنان که تمکّن دارند، به ترتیب طبقات، هر چند پایین روند پسر باشند یا دختر واجب است و اگر شخص فقیر، هم پدر و هم فرزند داشته باشد، باید نفقه او را به شرکت و به طور مساوی بپردازند و پسر و دختر در این جهت فرقی ندارند؛ همچنین است بنابر احتیاط اگر شخص فقیر هم مادر و هم فرزند داشته باشد و اگر پدر و نوههای پسری داشته باشد، نفقه او بر پدر واجب است و اگر مادر و نوههای پسری داشته باشد، بر مادر واجب است و اگر نوههای پسری با پدر بزرگ پدری یا مادر بزرگ مادری با هم باشند، باید نفقه او را به شرکت و به طور مساوی بپردازند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] تا هفت سال قمری پسر یا دختر تمام نشده، پدر نمیتواند او را از مادرش جدا کند ولی مادر باید در نحوه تربیت و اداره فرزند نظر پدر را رعایت کند، در دوران شیردهی، زن حقّ دارد فرزند خود را شیر بدهد، مگر آن که کس دیگری یافت شود که حاضر باشد مجّانی یا با مزد کمتری بچه را شیر دهد، در این صورت پدر می‌تواند بچه را از مادر جدا سازد، هر چند مستحبّ است که چنین کاری را نکند و فرزند را در نزد مادر خود باقی بگذارد. در این زمان هم رعایت نظر پدر در تربیت و اداره فرزند بر مادر وی لازم است.