پیامبر اکرم_ صلی الله علیه و آله - و ابوبکر چه مدتی را در غار ثور به سر بردند؟

آن چه مسلم است این است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نخستین شب هجرت و دو شب پس از آن را با ابوبکر در غار ثور که در جنوب مکه ( نقطه ای مقابل مدینه) است به سر برده است. اما چندان روشن نیست که این مصاحبت چگونه پدید آمد و این نقطه در تاریخ کاملا مبهم است. عده ای معتقدند که این مصاحبت اتفاقی بوده و رسول خدا- صلی الله علیه و آله - او را در راه دید و همراه خود برد. برخی نقل کرده اند که پیامبر صلی الله علیه و آله همان شب به خانه ابوبکر رفت و نیمه شب هر دو نفر، خانه را به قصد غار ثور ترک گفتند.[1] گروهی می گویند: ابوبکر به سراغ پیامبر- صلی الله علیه و آله - آمد و علی- علیه السلام - او را به مخفیگاه حضرت محمد صلی الله علیه و آله راهنمایی کرد.[2]
به هر حال، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در دل شب به غار ثور پناه برد و نقشه توطئه چینان را خنثی نمود. آن حضرت کوچکترین اضطرابی در خود احساس نمی کرد، حتی همسفر خود را در لحظات حساس با جمله: " لا تحزن ان الله معنا ؛[3] (غم مخور خدا با ما است)، تصلی می داد. سه شبانه روز از عنایت خداوند بزرگ، بهره مند بودند؛ علی علیه السلام و هند بن ابی هاله فرزند خدیجه (بنا به نقل شیخ طوسی در امالی) و عبدالله بن ابی بکر و عامربن فهیره، چوپان گوسفندان ابوبکر (بنا به نقل بسیاری از مورخان) شرفیاب محضر رسول اکرم صلی الله علیه و آله می شدند.[4]
ابن اثیر جزری می نویسد: فرزند ابوبکر، شبها تصمیمات قریش را برای رسول خدا- صلی الله علیه و آله - و پدرس نقل می کرد. چوپان وی شبها، مسیر گوسفندان را طوری قرار می داد که از نزدیکی غار عبور کنند تا پیامبر صلی الله علیه و آله و مصاحب وی از شیر آنها استفاده کنند و هنگام مراجعت، عبدالله جلو گوسفندان راه می رفت تا اثر پای او از بین برود.[5]
در یکی از شبها (پس از شب هجرت) که علی علیه السلام و (هند) شرفیاب محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله می شدند، پیامبر صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام دستور داد که دو شتر برای ما (پیامبر و همسفر او) تهیه نما. در این موقع ابو بکر عرض کرد: من دو شتر قبلا برای شما و خودم آماده ساخته ام. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: من با پرداخت قیمت آن حاضرم قبول نمایم. سپس به علی علیه السلام دستور داد که قیمت شتر را بپردازد.
از جمله وصایای رسول گرامی- صلی الله علی و آله - در آن شب، در غار ثور این بود که علی علیه السلام فردا در روز روشن با صدای رسا اعلام کند که هر کس پیش محمد امانتی دارد یا از او طلبکار است بیاید پس بگیرد. سپس درباره مسافرت (فواطم) (مقصود فاطمه دختر پیامبر، فاطمه بنت اسد و فاطمه دختر زبیر است) سفارش فرمود و دستور داد که علی علیه السلام مقدمات سفر آنها را و کسانی که از بنی هاشم مایل به مهاجرت باشند، فراهم سازد و همچنین فرمود: از این به بعد آسیبی به تو نخواهد رسید.[6]
علی علیه السلام به دستور پیامبر صلی الله علیه و آله سه شتر همراه راهنمای امینی،به نام (اتریقط) در شب چهارم به طرف غار فرستاد. نعره شتر یا صدای آرام راهنمای آنان به گوش رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم رسید و با همسفر خود از غار پایین آمده و سوار شتر شدند و از طرف پایین مکه روی خط ساحلی، عازم یثرب شدند.[7]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1- تاریخ سیاسی اسلام ج1،رسول جعفریان
2- تاریخ تحقیقی اسلام ؛یوسفی غروی

پی نوشتها:
[1]. سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، چاپ شانزدهم، ج 1، ص 423 -424.
[2]. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، چاپ پنجم،ج 2، ص 374.
[3].سوره ی توبه، آیه ی 40.
[4]. سبحانی، پیشین، ص 431.
[5]. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، 1385 ق، ج 2، ص 104.
[6]. سبحانی، پیشین، به نقل از امالی شیخ طوسی. ص 432.
[7]. ابن هشام، السیره النبویه، 1363. ش، ج 2، ص 131؛ ابن اثیر جزری،پیشین، ج 2، ص 104.
منبع: اندیشه قم