اوصاف و ویژگی های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم از زبان برخی از اصحاب آن حضرت نقل شده و این اوصاف برخی مربوط به ظاهر و چهره نورانی آن حضرت می باشد، که در اصطلاح تاریخ و سیره نبوی آنها را در مجموعه هایی گرد آوری کرده اند و به (شمائل النبی) نامیده شده است این مکتوبات مستقلا مجموعه هایی هستند که به توصیف ظاهری آن حضرت پرداخته اند ، گاهی این شمایل از زبان نزدیکان آن حضرت نظیر امام حسن علیه السلام ، امام حسین علیه السلام یا حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و امیرمومنان علیه السلام نقل گردیده که بسیار مورد مورد توجه است[1]. اما در مواردی دیگر این اوصاف از زبان برخی از افراد ناشناخته نقل شده که قابل توجه نیستند، نظیر آنچه که در امالی شیخ طوسی از امیرمؤمنان علی علیه السلام نقل شده که بسیار زیبا توصیف کرده و فرموده است (هر کس پیامبر را اولین بار می دید عزت و هیبت آن حضرت به قدری گیرا بود که بیننده را متحیر می ساخت چنانکه گوئی نه مثلش را قبل از آن دیده و نه بعد از آن خواهد دید). یا آنچه در تفسیر قمی[2] از زبان امام حسن علیه السلام تأیید شده و در جاهای دیگر آن حضرت به توصیف زیبایی های باطنی و ظاهری پیامبر پرداخته که وصف ناپذیر است.[3] در وصفی که امام حسن علیه السلام از دایی اش هند بن ابن هاله نقل می کند چنین عبارتی دیده می شود (سواء البطن و الصدر) یعنی شکم و سینه با هم برابر بود به این معنا که شکم حضرت برآمده نبود و جلوتر از سینه اش قرار نداشت، بلکه حالتی موزون و مساوی با سینه اش بود، طولانی ترین توصیفی است که امام حسن علیه السلام آن را از دایی اش درباره پیامبر نقل کرده[4] و توصیفی است بسیار زیبا و کامل که امام حسن علیه السلام در آن به زیبایی های باطنی و معنوی نیز پرداخته است، که اگر مورد شرح واقع شود بسیار زیباست.[5] نتیجه: آنچه در سئوال ذکر شده، (شکمش چون سینه اش پهن بود یعنی شکم پر بود) نادرست است و شاید ترجمه نقل شده در سوال از ترجمه های غیر دقیق گرفته شده باشد، بنابراین آنچه که تابحال ذکر شد درست این است که که گفته شود (پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم شکم برآمده نداشت بلکه شکمش به اندازه سینه اش بود.) بر شما باد که از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم الگو بگیرید.[6] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1 سیره صحیح پیامبر(ص)، جعفر مرتضی عاملی. 2- سنن النبی ،علامه طباطبائی. پی نوشتها: [1]. شیخ طوسی، امالی، (یا علی صف لنا نبینا)، قم، انتشارات دارالثقافه، 1414ق، ص34. [2]. شیخ صدوق، معانی الاخبار، قم، مدرسین، 1361ش، ص80. [3]. شیخ صدوق عیون اخبار الرضا علیه السلام ، انتشارات جهان، 1378ش، ج1، ص316. [4]. طبرسی، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، 1412ق، ص11 15؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج16، ص149؛ ابن اثیر، اسدالغابه، بیروت، دارالفکر، 1409ق، ج1، ص31 [5]. ابن سعد، طبقات، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1410ق، ج1، ص324. [6]. احزاب / 21. منبع: اندیشه قم
در ویژگی های ظاهری پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نوشته اند که شکمش چون سینه اش پهن بود یعنی شکم پر بود. این جمله به چه معنایی است ؟
اوصاف و ویژگی های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم از زبان برخی از اصحاب آن حضرت نقل شده و این اوصاف برخی مربوط به ظاهر و چهره نورانی آن حضرت می باشد، که در اصطلاح تاریخ و سیره نبوی آنها را در مجموعه هایی گرد آوری کرده اند و به (شمائل النبی) نامیده شده است این مکتوبات مستقلا مجموعه هایی هستند که به توصیف ظاهری آن حضرت پرداخته اند ، گاهی این شمایل از زبان نزدیکان آن حضرت نظیر امام حسن علیه السلام ، امام حسین علیه السلام یا حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و امیرمومنان علیه السلام نقل گردیده که بسیار مورد مورد توجه است[1]. اما در مواردی دیگر این اوصاف از زبان برخی از افراد ناشناخته نقل شده که قابل توجه نیستند، نظیر آنچه که در امالی شیخ طوسی از امیرمؤمنان علی علیه السلام نقل شده که بسیار زیبا توصیف کرده و فرموده است (هر کس پیامبر را اولین بار می دید عزت و هیبت آن حضرت به قدری گیرا بود که بیننده را متحیر می ساخت چنانکه گوئی نه مثلش را قبل از آن دیده و نه بعد از آن خواهد دید).
یا آنچه در تفسیر قمی[2] از زبان امام حسن علیه السلام تأیید شده و در جاهای دیگر آن حضرت به توصیف زیبایی های باطنی و ظاهری پیامبر پرداخته که وصف ناپذیر است.[3] در وصفی که امام حسن علیه السلام از دایی اش هند بن ابن هاله نقل می کند چنین عبارتی دیده می شود (سواء البطن و الصدر) یعنی شکم و سینه با هم برابر بود به این معنا که شکم حضرت برآمده نبود و جلوتر از سینه اش قرار نداشت، بلکه حالتی موزون و مساوی با سینه اش بود، طولانی ترین توصیفی است که امام حسن علیه السلام آن را از دایی اش درباره پیامبر نقل کرده[4] و توصیفی است بسیار زیبا و کامل که امام حسن علیه السلام در آن به زیبایی های باطنی و معنوی نیز پرداخته است، که اگر مورد شرح واقع شود بسیار زیباست.[5]
نتیجه: آنچه در سئوال ذکر شده، (شکمش چون سینه اش پهن بود یعنی شکم پر بود) نادرست است و شاید ترجمه نقل شده در سوال از ترجمه های غیر دقیق گرفته شده باشد، بنابراین آنچه که تابحال ذکر شد درست این است که که گفته شود (پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم شکم برآمده نداشت بلکه شکمش به اندازه سینه اش بود.)
بر شما باد که از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم الگو بگیرید.[6]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 سیره صحیح پیامبر(ص)، جعفر مرتضی عاملی.
2- سنن النبی ،علامه طباطبائی.
پی نوشتها:
[1]. شیخ طوسی، امالی، (یا علی صف لنا نبینا)، قم، انتشارات دارالثقافه، 1414ق، ص34.
[2]. شیخ صدوق، معانی الاخبار، قم، مدرسین، 1361ش، ص80.
[3]. شیخ صدوق عیون اخبار الرضا علیه السلام ، انتشارات جهان، 1378ش، ج1، ص316.
[4]. طبرسی، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، 1412ق، ص11 15؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج16، ص149؛ ابن اثیر، اسدالغابه، بیروت، دارالفکر، 1409ق، ج1، ص31
[5]. ابن سعد، طبقات، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1410ق، ج1، ص324.
[6]. احزاب / 21.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] اولین جمله حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) در هنگامی که به پیامبری مبعوث شدند چه بود؟
- [سایر] ویژگی های دختران در نگاه رسول خدا – صلی الله علیه و آله و سلم – چیست؟
- [سایر] چرا مقام پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از ابراهیم(علیه السلام) بالاتر است ؟
- [سایر] آیا پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) با سواد بوده است؟
- [سایر] آخرین درخواست پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از اصحاب چه بوده است؟
- [سایر] برخورد پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) با جوانان چگونه بوده است؟
- [سایر] شعر درباره میلاد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بفرمایید؟
- [سایر] فلسفه بعثت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) چه بوده است؟
- [سایر] آیا پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بر جنیان نیز مبعوث شده است؟
- [سایر] چرا پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) اموال کاروانهای (تجاری) قریش را بر مسلمانان حلال کرده بود ؟
- [آیت الله نوری همدانی] موقع نوشتن اسم مبارک حضرت رسول – صلی الله علیه و آله و سلم – مستحب است صلوات را هم بنویسد . و نیز بهتر است هر وقت آن حضرت را یاد می کند ، صلوات بفرستد .
- [آیت الله علوی گرگانی] اذان هیجده جمله است: )اللّهُ أکْبَر( چهار مرتبه، )أشْهَدُ أن لا اًّلهَ اًّلاّ اللّهُ، أشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه، حَیَّ عَلی الصَّلاِْ، حَیَّ عَلی الفَلاحِ، حَیَّ عَلی خَیْرِ العَمَل، اللّهُ اکْبَر، لا اًّلهَ اًّلاّ اللّه( هریک دو مرتبه . واقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أکبَر از اوّل اذان ویک مرتبه )لا اًّلهَ اًّلاّ اللّهُ( از آخر آن کم میشود و بعد از گفتن )حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَل(، باید دو مرتبه )قَدْ قامَتِ الصّلاْ( اضافه نمود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اذان هیجده جمله دارد: (اللَّهُ أکبَر) چهار مرتبه، (أَشْهَدُ أَنْ لا إلهَ إلّا اللَّهُ)، (أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّه)، (حَیَّ علی الصَّلاةِ)، (حَیَّ علی الفَلاحِ)، (حَیَّ علی خَیْرِ العَمَلِ)، (اللَّه أکبَر)، (لا إلهَ إلّا اللَّهُ) هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است؛ یعنی دو مرتبه (اللَّه أکبَر) از اول اذان و یک مرتبه (لا إلهَ إلّا اللَّهُ) از آخر آن کم میشود و بعد از گفتن (حَیَّ علی خَیْرِ العَمَلِ) باید دو مرتبه (قَدْ قامَتِ الصّلاة) اضافه نمود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اذان هیجده جمله است الله اکبر چهار مرتبه اشهد ان لا اله الا الله اشهد ان محمدا رسول الله حی علی الصلاه حی علی الفلاح حی علی خیر العمل الله اکبر لا اله الا الله هر یک دو مرتبه و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبر از اول اذان و یک مرتبه لا اله الا الله از اخر ان کم می شود و بعد از گفتن حی علی خیر العمل باید دو مرتبه قد قامت الصلاه اضافه نمود
- [آیت الله بروجردی] اذان هیجده جمله است:(اَللهُ اَکبرُ)؛ چهار مرتبه.(اَشهّدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللهُ - اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ حَی عَلَی الصَّلوة حَی عَلَی الفَلاحِ حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ اَللهُ اَکبرُ لا اِلَهَ اِلا اللهُ)؛ هر یک دو مرتبه.و اقامه هفده جمله است:یعنی دو مرتبه (اَللهُ اَکبرُ) از اوّل اذان و یک مرتبه (لا اِلهَ اِلا اللهُ) از آخر آن کم میشود و بعد از گفتن (حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ) باید دو مرتبه (قَد قامَتِ الصَّلوة) اضافه نمود.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله سبحانی] اذان هیجده جمله است: اللّهُ أَکْبَر چهار مرتبه. أَشْهَدُ أَنْ لا اِلَهَ اِلاَّ اللّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ، حَیَّ عَلَی الصَّلاَةِ، حَیَّ عَلَی الفَلاَح، حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ، اللّهُ أَکْبَر، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أَکْبَر از اول اذان و یک مرتبه لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ باید دو مرتبه قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ اضافه نمود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اذان هیجده جمله است: "اللهُ أکْبَرُ" چهار مرتبه؛ "أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ" "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله" "حَیَّ عَلی الصّلاة" "حَیَّ عَلَی الْفَلاَح" "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل" "اللهُ أَکْبَرُ" "لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله" هر یک دو مرتبه. اقامه هفده جمله است یعنی: دو مرتبه "اللهُ أکْبَرُ" از اول اذان و یک مرتبه "لا إِلَهَ إِلاَّ الله" از آخر آن کم می شود وبعد از گفتن "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل"باید دو مرتبه "قَدْ قامَتِ الصَّلاة" اضافه نمود.
- [آیت الله خوئی] اذان هیجده جمله است:" الله اکبر" چهار مرتبه،" اشهد ان لا اله الا الله، أشهد ان محمداً رسول الله، حی علی الصلاة، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه" الله اکبر" از اوّل اذان، و یک مرتبه" لا اله الا الله" از آخر آن کم میشود، و بعداز گفتن" حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه" قد قامت الصلاه" اضافه نمود.
- [امام خمینی] اذان هیجده جمله است: "الله اکبر" چهار مرتبه، "اشهد ان لا اله الا الله،اشهد ان محمدا رسول الله، حی علی الصلاه، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه"الله اکبر" از اول اذان، و یک مرتبه "لا اله الا الله" از آخر آن کم می شود، و بعداز گفتن "حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه "قد قامت الصلاه" اضاضه نمود.