چگونه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم شوخی می کردند ولی در همان شوخی هم جز حق نمی گفتند. ؟

مزاح یعنی شوخی مقابل آن جدیت است.[1]
مزاح وقتی از حالت شرعی و عادی خارج نشده و باعث خوشحالی مومنان شود خوب است و منافات با عصمت ندارداما وقتی از چارچوب شرع خارج شده و به اذیت مومنین یا تمسخر آنان کشیده شود حرام، و یکی از رذایل اخلاقی به حساب می آید . امّا تا وقتی از اعتدال و محدوده ی آن که انسان را سبک نکند خارج نشده، تفریح مناسب و مشروع وحی است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم گاهی مزاح می کردند و مزاح های مشروع که تعجب و تبسم را بر لب مومنان می نشاندند که به چند نمونه اشاره می شود.
1. روزی حضرت با امیر مومنان علی علیه السلام خرما می خوردند حضرت ازسر شوخی هسته های خرما را جلوی امیر مومنان می گذاشت. در پایان فرمود: یا علی، تو چقدر خوردی که اینقدر هسته خرما در مقابل تو جمع شده علی در پاسخ عرض کرد: یا رسول الله هر کس با هسته اش خورده زیاد تر خورده است.
2. روزی حضرت پایش را در جمع به اصحاب نشان داد و پرسید: این پای من شبیه چیست، هیچ کس نتوانست پاسخ بگوید، در این حال حضرت پای دیگر را نشان داد و فرمود: شبیه این پایم است.[2]
3. روزی به زنی از انصار فرمود: مراقب شوهرت باش که در چشم او سفیدی است. زن با حالت نگرانی پیش شوهرش رفت، شوهرش گفت: منظور سفیدی چشمم است و رسول خدا با تو مزاح فرموده اند.[3]
4. پیرزنی از انصار از پیامبر(ص) خواست برایش دعا کند که به بهشت برود حضرت به زن فرمود: پیرزنان وارد بهشت نخواهند شد، زن گریه کرد و رسول الله بلافاصله فرمود: در بهشت پیری وجود ندارد؛ مگر ندیدی قول خداوند را در قرآن فرموده: (انا انشاناهن انشاء فجعلناهن ابکاراً).[4]
5. روزی یک اعرابی برای پیامبر هدیه ای آورد و عرض کرد یا رسول الله برای شما هدیه ای آورده ام. ، رسول خدا قبول کردند و گرفتند ، بلافاصله اعرابی گفت: لطفاً پولش را بدهید رسول خدا خندید و پس از آن هرگاه غمناک می شد می فرمود: ای کاش آن اعرابی می آمد.[5]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1- کتاب شادی و شادکامی از دیدگاه اسلام توسط سید مهدی خطیب زیر نظر حجت‌الاسلام عباس پسندیده
2- الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث ،مولف : محمدی ری شهری،

پی نوشتها:
[1]. ابن منظور، لسان العرب، بیروت، ج3، ص167.
[2]. ر.ک: جزایری، سید نعمت الله، زهر الربیع، چاپ سنگی، ص3.
[3]. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج6، ص330؛ نوری، مستدرک، ج8، ص410.
[4]. نوری، همان، ص410411؛ جزایری، سید نعمت الله، التحفه السنیه، ص222؛ ابن قدامه، المغنی، ج11، ص244.
[5]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج2، ص662.
منبع: اندیشه قم