تلفن
تلفن ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تلفن (فقه)، تلفن نوعی دستگاه گیرنده و فرستنده صدا از راه دور و از عناوین مستحدثه• تلفن در ایران، پیشینه و تاریخچه تلفن در ایران
برخی دستگاه های تلفن همراه قابلیت ضبط صدای مکالمه طرف مقابل را بدون اطلاع او دارند، حکم این کار چیست؟
در فرض سوال این کار حرام است مگر اینکه قبلا به شخص اطلاع دهند و او رضایت دهد و یا توسط مراکز مجازی صورت گیرد که به خاطر ضرروت انجام این کار برای آنها بلامانع است.
در فرض سوال این کار حرام است مگر اینکه قبلا به شخص اطلاع دهند و او رضایت دهد و یا توسط مراکز مجازی صورت گیرد که به خاطر ضرروت انجام این کار برای آنها بلامانع است.
عنوان سوال:
برخی دستگاه های تلفن همراه قابلیت ضبط صدای مکالمه طرف مقابل را بدون اطلاع او دارند، حکم این کار چیست؟
پاسخ:
در فرض سوال این کار حرام است مگر اینکه قبلا به شخص اطلاع دهند و او رضایت دهد و یا توسط مراکز مجازی صورت گیرد که به خاطر ضرروت انجام این کار برای آنها بلامانع است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا قبول کار کردن در دستگاه هایی که ظلم می کنند بر مومنین واجب است؟
- الف. نظر اسلام را پیرامون اعتبار اسنادی که توسط دستگاه های مدرن تهیه میشود بیان فرمایید. (مانند فکس، فیلم، عکس، نوار ضبط، تلفنگرام، زیراکس، پرینتر، اسکنر، کامپیوتر و ...). ب. کدام یک میتواند مستند حکم قاضی قرار گیرد و به عنوان مؤید تا چه حد قابل استناد است؟
- اگر استادی در درس اعلام کند که (من رضایت ندارم فردی درس مرا ضبط و تکثیر کند) اما کسی این کار را کرد آیا فقط تکلیفاً مرتکب حرام شده یا از نظر وضعی حرف استاد نافذ بوده واین شاگرد مالک مطالب ضبط شده نیست؟
- در مراکز تفریحی دستگاه هایی وجود دارد که پول می دهی ولی کالای مد نظرتان را اگر برنده شوید برمی دارید. آیا این کار شرط بندی است؟
- آیا انسان مومن می تواند به جهت وجود مفاسد دیگر کار کردن در دستگاه هایی که ظلم می کنند را قبول نکند؟
- در صورت اطلاع مالک در اثناء غصب و رضایت ندادن به ادامه کار و باقی ماندن درختان تکلیف چیست؟
- خدمت مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی دامت برکاته با سلام و احترام فروان اپراتور جدیدی در زمینه تلفن همراه در حال فراگیر شدن در کشور می باشد. این اپراتور علاوه بر ارتباط صوتی، امکان ایجاد ارتباط تصویری را بین طرفین مکالمه فراهم می سازد. همچنین به واسطه این اپراتور، مشترکین می توانند انواع تصاویر و فیلم ها را برای همدیگر ارسال کنند. راه اندازی این اپراتور مزایا و معایبی را به همراه دارد که در ذیل به برخی از آن مزایا و معایب اشاره می شود. مزایا: 1) امکان دریافت تصاویر تلویزیونی بر روی گوشی های تلفن همراه. 2) امکان دریافت کلیپ های تصویری بر روی گوشی تلفن همراه. 3) برقراری تماس تصویری ( به عنوان مثال با استفاده از این قابلیت، مادری که مدتهاست از فرزند خود دور است می تواند با او تماس تصویری بر قرار کند.) معایب: یکی از تفاوت های این اپراتور با اپراتور های قبلی، قابلیت تماس تصویری است که معایب عظیمی را در پی دارد. برخی از آن معایب عبارتنداز: 1) با توجه به اهمیت حریم بین زن و مرد نا محرم در اسلام، با آمدن این اپراتور بسیاری از مرزها و حریم ها مفهوم خود را از دست می دهند. 2) این اپراتور، زمینه دسترسی به گناه را برای فاسدان هموار می نماید. علاوه بر این، وسیله وسوسه انگیزی برای به فساد کشیده شدن دختران و پسران می باشد. و درنتیجه نگرانی ها و استرس های پدران و مادران صد چندان می شود. و در برخی موارد باعث سست شدن بنیان خانواده ها می گردد. 3) از آنجا که با برقراری تماس تصویری علاوه بر فرد مکالمه کننده، امکان رؤیت محیط و افراد دیگری که در اطراف فرد مکالمه کننده هستند وجود دارد جامعه زنان خصوصا زنان متدین احساس آرامش و امنیت نداشته و در هر جا که استفاده کننده از این اپراتور حضور داشته باشد باید با پوشش کامل باشند. 4) امکان ارسال فیلم به وسیله این اپراتور، بهترین موقعیت را برای فعالیت مخالفین فکری تشیع همچون وهابیت، مسیحیت، بهائیت و ... فراهم می سازد. آنها که تا به حال راه نفوذ جدّی غیر از ماهواره و اینترنت در کشور را نداشتند، با آمدن این اپراتور ، راه را برای فعالیت های خود هموار دیده و قطعا کمر همّت می بندند و تولیدات و فعالیت های خود را گسترش می دهند. 5) در آخر لازم به ذکر است که در صورت راه اندازی این اپراتور، به دلیل وجود فضای رقابتی اپراتور های دیگر نیز به احتمال قریب به یقین ، خود را به این امکانات تجهیز کنند، در این صورت تمام اپراتور ها مجهز به ارتباط صوتی تصویری خواهند شد. حال سؤال از آن مرجع عظیم الشأن این است که : با توجه به مفاسدی که برای این اپراتور ذکر شد و با توجه به اینکه اپراتور های قبلی نیاز های ضروری مشترکین را رفع می کنند، آیا جایز است شرکت های خصوصی یا نیمه دولتی اقدام به راه اندازی این اپراتور کنند؟ حکم مساعدت و معاونت در راه اندازی چنین اپراتوری چیست؟
- کندن ابروی بانوان جهت آرایش که با سوزش همراه است، آیا موجب نجاست مو یا محل آن می شود و آیا این کار حرام است؟
- یکی از فرزندان متوفی همراه پدر از کودکی کاسبی و کار کرده است آیا نسبت به کارهایی که کرده از ارثی که مانده چه حقّی دارد؟
- خانمی برای جلوگیری از بارداری می خواهد دستگاه بگذارد و برای این کار دکتر زن باید به عورت او نگاه کند دست بزند. با توجّه به این دو نکته غیر مجاز و این که جلوگیری از بارداری معالجه نیست، آیا این کار جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] با توجه به بالا بودن نرخ مکالمه تلفن، آیا می شود تقلبی تلفن کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا ضبط کردن صدای دیگران (بدون قصد هیچگونه استفاده سوء) نیازمند کسب اجازه و دادن اطلاع است؟ در مورد عکس و فیلم چطور؟
- [آیت الله اردبیلی] با توجه به اینکه تذکرات فراوانی به نمازگزاران مبنی بر خاموش کردن تلفن همراه در موقع نماز داده میشود ولی متأسفانه مؤثر واقع نگردیده است و هنگام اقامه فریضه نماز جماعت در مسجد، صدای زنگ تلفن همراه باعث حواسپرتی و مزاحمت نمازگزاران میگردد. آیا استفاده از مسدود کننده تلفن همراه در موقع نماز (حداکثر 10 دقیقه) اشکالی دارد؟
- [سایر] آسیب شناسی استفاده از تلفن همراه چیست؟
- [آیت الله بهجت] اخیرا با رواج موبایل بسیار اتفاق می افتد که نمازگزاران بدون خاموش نمودن دستگاه تلفن همراه، مشغول نماز شده و در بین نماز دستگاه شروع به زنگ زدن کرده که معمولاً مشتمل بر موزیک است، لطفا حکم شرعی این مسأله و گوش دادن دیگران به موزیک موبایل را در هنگام نماز بفرمایید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] استماع صدای زنان نامحرم به هنگام تلاوت قرآن از طریق نوار ضبط صوت جایز است یا نه؟
- [آیت الله سبحانی] فردی جهت خرید تلفن همراه پول واریز کرده و هنوز تلفن را دریافت نکرده است که سر سال او رسید.آیا پول واریز شده خمس دارد؟
- [آیت الله سیستانی] گفتگو با تلفن همراه در مسجد در ایام اعتکاف جایز است ؟
- [آیت الله سبحانی] آیا خرید گوشی تلفن همراه که بدون مجوّز وارد بازار ایران شده، جایز است؟
- [سایر] آسیب های اخلاقی و اجتماعی استفاده از تلفن همراه در کودکان چیست؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر آیه سجده را از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، بشنود، یا از ضبط صوت بشنود، لازم نیست سجده نماید، ولی اگر از وسیلهای که مثل بلندگو صدای خود انسان را میرساند بشنود، واجب است سجده کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر آیة سجده را کسی که قصد خواندن قرآن ندارد . بشنود یا از مثل گرامافون آیة سجده را بشنود لازم نیست سجده نماید ، ولی اگر از آلتی که صدای خود انسان را می رساند در حال خواندن آیة سجده و یا ضبط کرده است ، بشنود واجب است سجده کند .
- [آیت الله سیستانی] اگر نتواند مسجد را تطهیر نماید ، یا کمک لازم داشته باشد و پیدا نکند ، تطهیر مسجد بر او واجب نیست ، ولی چنانچه بداند که اگر به دیگری اطلاع دهد این کار انجام میگیرد اگر باقی گذاشتن نجاست موجب هتک باشد ، باید به او اطلاع دهد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اول ماه با تلفن، تلگراف رادیو و وسایل اطلاع رسانی جدید در صورتی ثابت می شود که: 1 در شهر مبدأ که اول ماه در آن ثابت شده به یکی از راه هایی که در مسأله 1780 ذکر شده ثابت شده باشد. 2 انسان از خبر مذکور اطمینان به صحت آن پیدا کند. 3 شهری که در آن اول ماه ثابت شده با شهر مذکور در مقداری از شب شریک باشند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهی خود را بدهد، باید کسب کند و بدهی خود را بدهد مگر آن که این کار حرجی یا با هتک حیثیّت وی همراه باشد.
- [آیت الله سیستانی] جایز است که زن از دستگاه پیشگیری از حاملگی، و مانند آن اگر ضرر مهمی به او نزند استفاده کند، لکن در صورتی که گذاشتن دستگاه متوقف بر نگاه کردن بهجایی است که نظر به آن حرام است، و یا لمس قسمتی از بدن که لمس آن جایز نیست، باشد، جایز نیست کسی غیر از شوهر این کار را انجام دهد مگر در صورت ضرورت، مانند اینکه بچهدار شدن برای او ضرر داشته باشد، یا مستلزم حرجی باشد که معمولاً تحمل نمیشود با فرض اینکه راه دیگری برای منع حمل نباشد، یا اگر باشد باز هم مستلزم ضرر یا حرج باشد. این در صورتی است که معلوم نباشد دستگاه نطفه را پس از انعقادش تلف میکند، وگرنه بنا بر احتیاط واجب باید در هر حال، ترک شود.
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام، تجسّس و تفحّص و شنود در کارها و گفتار مسلمانهاست، و در روایات فراوانی گناه آن را در حدّ کفر میداند و فرقی نیست که آن تفحّص و شنود در کارهای شخصی و یا خانوادگی باشد و یا در کارهای اجتماعی، و همین مقدار که کار یا گفته کسی را زیر نظر بگیرد، گناه بزرگی را مرتکب شده است، و همچنین است بازرسی از خانه و مغازه و ساک و کیف و مانند اینها، و فرقی نیست که آن تجسّس و شنود بهواسطه شخص باشد و یا تلفن و ضبط و امثال اینها، و همچنین فرقی نیست که آن تفحّص و شنود از گفتار یا کردار او باشد و یا از نامهها و کتابتها و ضبطها و امثال اینها، و فرقی نیست که آن تفحّص از افراد بیگانه باشد یا خودی نظیر زن و شوهر از همدیگر.
- [آیت الله اردبیلی] اگر دیوانه و یا کودک غیر بالغ آیه سجده را به قصد قرآن بخواند، چنانچه کسی به آن آیه گوش کند، باید سجده نماید؛ ولی اگر کسی آیه سجده را بدون آن که قصد خواندن قرآن داشته باشد، بخواند (مثل کسی که در خواب آن را میخواند)، با گوش دادن به آن، سجده واجب نمیشود؛ ولی اگر از چیزی مثل ضبط صوت و رادیو به آیه سجده گوش کند، احتیاطا لازم است سجده نماید و اگر از وسیلهای که صدای قاری را همزمان با قرائت او پخش میکند به آیه سجده گوش کند، واجب است سجده کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در زمینی که از دیگری خریده گنجی پیدا کند، مسأله دو صورت دارد: صورت اوّل: گنج از گنجهای قدیمی نباشد، در این صورت اگر احتمال دهد گنج مال کسیست که قبلاً مالک زمین بوده، باید به او اطلاع دهد و چنانچه بگوید مال من است آن را به او بدهد و لازم نیست نشانه آن را بگوید، همچنین اگر احتمال دهد مال یکی از کسانیست که با این زمین سر و کار داشتهاند؛ همچون فرزند و خدمتکار مالک پیشین، باید به آنها اطلاع دهد و چنانچه یکی از آنها بگوید که مال من است باید آن را به وی بدهد و اگر مالک پیشین و هیچ یک از کسانی که با این زمین سر و کار داشته، نگویند که این گنج مال آنهاست، باید به کسی که پیش از آن مالک زمین بوده و کسانی که در زمان او با زمین سر و کار داشتهاند اطلاع دهد و به همین ترتیب به تمام مالکان پیشین و کسانی که با زمین سر و کار داشتهاند اطلاع دهد، چنانچه هیچ یک نگویند که گنج مال آنها است، باید آن را صدقه دهد و بنا بر احتیاط واجب در صدقه از مجتهد جامع الشرایط اجازه بگیرد. صورت دوم: گنج از گنجهای قدیمی باشد، در این صورت اگر نشانهای در کار نباشد که گنج به تازگی پنهان شده و در نتیجه به طوری باشد که عرفاً بدون مالک به شمار آید میتواند آن را به ملکیت خود درآورد که در این فرض اگر از جنس طلا و نقره سکهدار باشد، باید خمس آن را بدهد و چنانچه نشانهای در کار باشد که گنج به تازگی پنهان شده، بنا بر احتیاط واجب، باید به ترتیبی که در صورت اوّل گفته شده به مالکان پیشین و کسانی که با زمین در ارتباط بودهاند خبر دهد و چنانچه هیچ یک از آنها نگویند که این گنج مال آنها است، آن را صدقه داده و در صدقه از مجتهد جامع الشرایط اجازه بگیرد.
- [آیت الله بهجت] اگر در مضاربه قسمتی از مالالتجارة به نسیه فروخته شود و مالک از این کار اطلاع داشته باشد و بخواهد مضاربه را فسخ نماید، مطالبه بدهیها و تحصیل آن به عهده عامل نیست، و اگر عامل مضاربه را فسخ نماید و جمعآوری مطالبات بدون دخالت او در خطر باشد، لزوم تحصیل مطالبات توسط عامل در صورت تقاضای مالک، موافق احتیاط است.