درخت
درخت ، به هر آنچه که از زمین بروید و دارای جسه نسبتا بزرگی بوده و از ریشه و ساقه و شاخه تشکیل شده باشد اطلاق می شود .
اگر فردی، شاخه ای غصبی را به درخت خود پیوند زند، مالک میوه آن درخت، که از این شاخه پیوندی غصبی به دست می آید چه کسی است؟
باید قیمت آن شاخه را به صاحبش برگرداند; و ثمره تعلّق به صاحب درخت دارد.
باید قیمت آن شاخه را به صاحبش برگرداند; و ثمره تعلّق به صاحب درخت دارد.
عنوان سوال:
اگر فردی، شاخه ای غصبی را به درخت خود پیوند زند، مالک میوه آن درخت، که از این شاخه پیوندی غصبی به دست می آید چه کسی است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- فردی قلمه، یا شاخه، یا ریشه ای از درخت غیر را غصب نموده، و در ملک خود می کارد. در صورتی که رشد کند و تبدیل به درخت شود، چه کسی مالک آن درخت و میوه اش می باشد؟
- مردم بلتستان برای مؤونه خودشان درخت مثمر و غیرمثمر می کارند و بعد از رسیدن زمان قطع درخت غیرمثمر شاخه های آن را قطع می کنند و برای مؤنه خودشان و عیالات و ... استفاده می کنند و اصلش را می گذارند باز همین طور دو سال سه سال و گاهی بیشتر از این می ماند بعد شاخه ها را باز قطع می کنند و خرج می کنند و از میوه درخت مثمر برای مخارج استفاده می کنند آیا بر اینها خمس تعلّق می گیرد و بنابر تعلّق به چه کیفیت باید ادا شود؟
- اگرکسی با اطلاع از غصبی بودن مالی آن را عاریه بگیرد و در دست او تلف شود؛ مالک خسارت وارد شده را از چه کسی می تواند بگیرد؟
- اگر کسی بدون اطلاع از غصبی بودن مالی آن را عاریه بگیرد و در دست او تلف شود؛ دراین صورت مالک خسارت وارد شده را از چه کسی می تواند بگیرد؟
- دو نفر زمینی را معامله می کنند به این عنوان که مالک، زمین خود را به دیگری واگذار می کند برای درختکاری و دیگری هم درخت می کارد قرارشان بر این بود که بعد از بزرگ شدن درختان، زمین را با درختان نصف کنند ، به همین شکل با رضایت طرفین عمل نمودند ولی تعیین نکردند که این طرف مال تو و آن طرف مال من باشد، آیا این مسأله ضرری به مغارسه می زند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] شاخه و میوه درخت نبوت کیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا می شود میوه شاخه درخت همسایه را که وارد خانه دیگری شده مصرف کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] همسایه در زمین خود درختی می کارد که ریشه و شاخه های این درخت به زمین یا منزل همسایه وارد شده و موجب مزاحمت و خسارت شده است. آیا همسایه می تواند شاخه و ریشه درخت را قطع کند؟ آیا می تواند از میوه آن بدون اجازه استفاده کند؟ و آیا مالک می تواند ادعای خسارت کند؟
- [آیت الله سیستانی] اگر شاخه های درخت میوه ی همسایه از روی دیوار داخل حیاط خانه ی ما شده باشد آیا خوردن میوه های آن حلال است یا خیر ؟
- [آیت الله بهجت] آیا می شود میوه ی شاخه ی درخت همسایه را که وارد خانه ی دیگری شده است، مصرف کرد؟
- [آیت الله سیستانی] اگر شاخه های درخت میوه ی همسایه از روی دوار داخل حیاط خانه ی ما شده باشد آیا خوردن میوه های آن حلال است یا خیر ؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] قسمتی از شاخه های درخت انجیر و انگور همسایه در حیاط ما قرار گرفته است، آیا می توانیم بدون اجازه از میوه آن بچینیم وبخوریم؟ حکم میوه هایی که از درخت همسایه در حیاط ما ریخته شده، چیست؟
- [امام خمینی] اگر پیوند غصبی را به درخت خود زد نمو آن و میوهاش مال کی است؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه شخصی درخت و سبزیجات خود را به آب غصبی آبیاری نماید، آیا فقط مشغول ذمّه قیمت آن آب میشود، یا این که خوردن آن سبزی و میوه درخت حرام است؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه شخصی درخت و سبزیجات خود را به آب غصبی آبیاری نماید، آیا فقط مشغول ذمّه قیمت آن آب میشود، یا این که خوردن آن سبزی و میوه درخت حرام است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مال غصبی را با اطلاع از غصب بودن عاریه کند و در دست او از بین برود، مالک می تواند عوض مال را از او بگیرد و اگر به او دسترسی پیدا نکند از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و همچنین عوض استفاده هایی را که عاریه کننده برده باید بدهد و در صورتی که نمی دانسته است آن مال غصبی است اگر مالک خسارت مال یا منافع آن را بگیرد او می تواند آنچه را به مالک داده از عاریه دهنده غاصب بگیرد، البته این در صورتی است که عاریه دهنده شرط ضمان نکرده باشد و چیز عاریت شده از جنس طلا و نقره نباشد.
- هرگاه معامله باطلی انجام گیرد، مثلاً جنسی را که باید با وزن خرید و فروش کند بدون وزن معامله نماید، نه خریدار مالک جنس می شود و نه فروشنده مالک قیمت، ولی اگر هر دو قطع نظر از معامله راضی باشند که در مال یکدیگر تصرف کنند اشکالی ندارد وگرنه مثل مال غصبی است و باید آنها را برگردانند و در صورتی که مال هر یک در دست دیگری تلف شود باید عوض آن را بدهد، چه بداند معامله باطل بوده و چه نداند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . درخت میوه ای که شاخه آن از دیوار باغ بیرون آمده، اگر انسان نداند صاحبش راضی است، نمی تواند از میوه آن بچیند و اگر میوه آن روی زمین هم ریخته باشد، نمی تواند آن را بردارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] درخت میوهای که شاخه آن از دیوار باغ بیرون آمده، اگر انسان نداند صاحبش راضی است نمیتواند از میوه آن بچیند و اگر میوه آن روی زمین هم ریخته باشد، نمیتواند آن را بردارد.
- [آیت الله اردبیلی] درخت میوهای که شاخه آن از دیوار باغ بیرون آمده، اگر صاحبش از خوردن میوه آن منع نکند و انسان نیز نداند که صاحب آن راضی نیست، میتواند از میوه آن بخورد، مشروط بر آن که اتفاقا از آنجا عبور کند و به قصد خوردن میوه به آنجا نرفته باشد، ولی نمیتواند چیزی از میوه آن را با خود ببرد و نیز نباید کاری کند که به درخت آسیب برسد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . پاک شدن حصیر نجس به واسطه آفتاب محل اشکال است. ولی درخت و شاخه و برگ و میوه آن و گیاه ها در حال اتصال به زمین به واسطه آفتاب پاک می شوند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اجارهدادن درخت اگر عین میوه آن را به عنوان منافع درخت تملیک کنند اشکال دارد، اما اگر درخت را در حالی که میوه نداشته باشد اجاره دهد به جهت انتفاع از آن به صرف میوه آن، صحیح است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی درخت میوه برای استفاده شخصی د ر باغچه منزلش غرس کند، محصول و ثمرهای که به دست میآید، خمس ندارد, اما اگر درختان را برای فضای سبز در کنار خانه اش غرس نموده است؛ ولی شاخه و برگ و ثمرهاش به قصد سود و فروش باشد، در این صورت , اصل درخت جزء هزینه است و خمس ندارد؛ ولی ثمره اش خمس دارد. البته باغ میوه ای که جهت تجارت از محصول آن غرس میشود, همانند سایر سرمایههای تجاری, مشمول خمس است. محاسبه کسب های چندگانه
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد، مساقات باطل است و میوه مال مالک می باشد و کسی که کار می کند نمی تواند مطالبه اجرت نماید ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد، اگر کسی که درخت ها را تربیت کرده به امر مالک کار کرده باشد مزد کارش را از مالک طلبکار است.
- [آیت الله بهجت] انسان میتواند از میوه درختی که در مسیر عبور عمومی است، حتی اگر مالک مشخص داشته باشد، بخورد، ولی نباید موجب افساد یا از بین رفتن درخت و میوه شود، و بنابر احوط باید چیزی از میوه را با خود نبرد.
- [آیت الله مظاهری] اگر در موقع معامله صیغه نخوانند ولی فروشنده در مقابل مالی که از خریدار میگیرد مال خود را ملک او کند و او بگیرد معامله صحیح است و هر دو مالک میشوند. خرید و فروش میوه بر درخت:
- [آیت الله سبحانی] اجاره دادن درخت برای آنکه از میوه اش استفاده کنند اشکال ندارد.