وصیت
وصیت به معنای توصیه و سفارش فردی با فرد دیگر است.
اگر میّت وصیت به کفن زاید بر متعارف کند در صورتی که صغیر دارد آیا عمل به آن لازم می باشد.
کفن را بطور متعارف از واجب و مستحب می‌توان از اموال میّت برداشت، هرچند صغیر داشته باشد، امّا زاید بر متعارف را نمی‌توان از حقّ صغیر برداشت، مگر این‌که وصیّت کرده باشد، که در این صورت می‌توان مقدار اضافی را از ثلثحساب کرد.
کفن را بطور متعارف از واجب و مستحب می‌توان از اموال میّت برداشت، هرچند صغیر داشته باشد، امّا زاید بر متعارف را نمی‌توان از حقّ صغیر برداشت، مگر این‌که وصیّت کرده باشد، که در این صورت می‌توان مقدار اضافی را از ثلثحساب کرد.
عنوان سوال:
اگر میّت وصیت به کفن زاید بر متعارف کند در صورتی که صغیر دارد آیا عمل به آن لازم می باشد.
پاسخ:
کفن را بطور متعارف از واجب و مستحب می‌توان از اموال میّت برداشت، هرچند صغیر داشته باشد، امّا زاید بر متعارف را نمی‌توان از حقّ صغیر برداشت، مگر این‌که وصیّت کرده باشد، که در این صورت می‌توان مقدار اضافی را از ثلثحساب کرد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر میت وصیت کرده از ثلث اموال او زمینی برای قبرستان عمومی در شهری خریداری شود در حالی که دفن و کفن میت در آن شهر برای همه رایگان است، آیا باید به وصیت عمل شود؟
- در صورتی که میت مالی نداشته باشد تهیه کفن او بر عهده چه کسی می باشد؟
- در چه صورتی با وجود کفن غصبی، نبش قبر میّت جایز نمی باشد؟
- در صورتی که کفن میّت غصبی باشد و میّت نیز به تازگی در طبق زیرین میّت دیگر دفن شده باشد نبش قبر او چه حکمی دارد؟
- تراشیدن موهای زاید میّت چه حکمی دارد؟
- اگر میّت وصیت کند که شخص خاصّی نماز بر او بخواند عمل به وصیّت او چه حکمی دارد؟ در این مورد اجازه ولیُّ او لازم است؟
- آیا دفن میّت در حیاط مسجد، در صورتی که وصیّت کرده باشد، لازم است؟
- میشود وصیت کرد بجای کفن ادمو تو بوریا بپیچند؟
- میّتی که وصیّت نکرده و در میان اولاد او دو صغیر وجود دارد، حضور مردم در منزل یا مراسم ترحیم میّت و نیز صرف چای و خرما و مانند آن چه حکمی دارد؟
- در صورتی که به وصیّت میّت در مورد محل دفن او عمل نشود، نبش قبر او چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی بدون وصیت و با داشتن صغیر فوت کرده، ولی برای خود کفنی که مشتمل بر قطعات اضافی و مستحبی است مهیا کرده، آیا چون وصیت نکرده و صغیر دارد باید به قدر واجب کفن اکتفا کرد، یا قطعات مستحبی را به او بپوشانند؟
- [آیت الله بروجردی] در صورتی که میت وصیت به بعض حبوه برای غیر من له الحبوه نماید، یا وصیت به اعیان حبوه بنماید برای استیجار نماز و روزه، در این صورت وصیت نافذ است چه در اعیان حبوه و چه در غیر آن از ثُلث - خصوصاً با فرض این که صغیر حبوه میبرد - یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] امروزه در روستاها متعارف است که اموات را در منزل مسکونی غسل می دهند. گاهی میّت وصی نداشته و چند فرزند صغیر دارد. نظر مبارک راجع به این موارد چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] میّتی که امکان دفن کردن او وجود ندارد، آیا لازم است که کارهای دیگر او، مثل غسل و کفن را انجام داد؟ اگر امکان غسل و کفن کردن نباشد، آیا نماز خواندن بر میّت لازم است یا نه؟
- [سایر] فلسفه کفن میت چیست ؟ چرا مستحب است دو قطعه چوب در کفن میت بگذارند؟
- [آیت الله بهجت] شخصی بدون وصیّت و با داشتن صغیر، فوت کرده است ولی برای خود کفنی که مشتمل بر قطعات اضافی و مستحبّی است مهیّا کرده و یا قبری با ارزش بالا تهیّه نموده است، آیا تعیین کردن قبر یا کفن به منزله ی وصیّت است و داخل در ثلث می باشد یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا تصرّفات منجز مریض، تابع احکام وصیّت است و نفوذ زاید بر ثلث آن نیاز به اجازه وارثان دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مردی از دنیا رفته و دارای فرزند صغیر است، آیا همسر متوفی می تواند در اموالی که متعلق به صغیر است تصرف کند؟ حکم تصرفات جزئی و متعارف در اینگونه موارد چگونه است؟
- [آیت الله سیستانی] وضعیت وصیت ما زاد بر ثلث میتی که فرزند صغیر دارد آیا نافذ میباشد یا نه؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخص میّت وصیّت کرده که ثلث اموالم را به شخص معیّنی بدهید در صورتی که به این وصیّت عمل شود مفسده بزرگی اتّفاق میافتد آیا به وصیّت عمل شود یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مقدار واجب کفن و هزینه واجبات دیگر مانند غسل و حنوط و دفن را از اصل مال برمی دارند، و احتیاجی به وصیت ندارد و اگر میت مالی نداشته باشد، از بیت المال می دهند.
- هرگاه میت وصیت کرده شخص معینی بر او نماز بخواند، عمل به وصیت او واجب است و لازم نیست از ولی اجازه بگیرد، هرچند احتیاط مستحب آن است که اجازه بگیرد.
- نبش قبر در چند مورد حرام نیست: 1 در صورتی که میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود، همچنین اگر کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد، یا چیزی از اموال میت که به ورثه تعلق دارد با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند (مانند انگشتر یا زینت آلات قیمتی) حتی اگر راضی شوند و ماندن آن در قبر اسراف باشد باید آن را بیرون آورند، اما اگر میت وصیت کرده که دعا یا انگشتری را مثلاً با او دفن کنند در صورتی که وصیت او بیش از ثلث نباشد و اسراف محسوب نشود نمی توانند قبر را بشکافند. 2 در صورتی که برای اثبات حقی لازم باشد بدن میت را ببینند. 3 در موردی که میت را در جایی دفن کرده اند که نسبت به او بی احترامی است، مانند قبرستان کفار، یا جایی که کثافات می ریزند. 4 برای انجام یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، مثل این که بخواهند بچه زنده ای را از شکم زن حامله بیرون آورند (البته معلوم است بچه مدت کمی بعد از مادر ممکن است زنده بماند). 5 در جایی که بترسند درنده ای به بدن میت آسیب برساند، یا دشمن آن را بیرون آورد. 6 در موردی که قسمتی از بدن میت با او دفن نشده و بخواهند دفن کنند، ولی احتیاط واجب آن است که آن قسمت را طوری دفن کنند که بدن میت ظاهر نشود.
- هرگاه میت مالی نداشته باشد، بر خویشاوندان او واجب نیست کفن او را بپردازند، هرچند واجب النفقه آنها باشد، ولی اگر راه دیگری نباشد احتیاط واجب آن است که شخصی که میت، واجب النفقه اوست کفن او را بدهد.
- هرگاه انسان از وصیت خود برگردد (مثلاً اول بگوید ثلث مالش را به کسی دهند و بعد بگوید ندهند) وصیت باطل می شود، همچنین اگر وصیت خود را تغییر دهد مثل آن که قیمی برای صغیر معین کرده بعد دیگری را به جای او تعیین کند وصیت اول باطل می شود و نیز اگر کاری کند که معلوم شود از وصیت خود برگشته است (مثلاً خانه ای را که وصیت کرده به کسی بدهند، بفروشد، یا کسی را برای فروش آن وکیل نماید).
- (وصیت) آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش کارهایی را انجام دهند (و آن را وصیت عهدیه گویند) مانند وصیت هایی که برای کفن و محل دفن و مراسم دیگر می کنند، یا بگوید بعد از مرگش چیزی از اموال او ملک کسی باشد (آن را وصیت تملیکیه گویند) یا برای اولاد خود قیم و سرپرستی معین کند.
- (وصیت) آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش کارهایی را انجام دهند (و آن را وصیت عهدیه گویند) مانند وصیت هایی که برای کفن و محل دفن و مراسم دیگر می کنند، یا بگوید بعد از مرگش چیزی از اموال او ملک کسی باشد (آن را وصیت تملیکیه گویند) یا برای اولاد خود قیم و سرپرستی معین کند.
- مستحب است دو چوب تر و تازه در قبر همراه میت بگذارند، خواه داخل کفن باشد یا بیرون آن.
- اگر کفن به نجاستی از خارج، یا از خود میت نجس شود باید آن را بشویند،یا اگر کفن ضایع نمی شود قسمت نجس را ببرند و اگر ممکن نیست، چنانچه بتوانند آن را عوض کنند.
- هرگاه بعضی از ورثه میت، صغیر یا دیوانه یا غایب باشند تصرف در ملک آنها و نماز در آن حرام است، ولی تصرفات جزیی که برای برداشتن میت معمول است اشکال ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اگر میت وصیت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند، می توانند به طور متعارف که لایق شان میت می باشد، کفن و چیزهای دیگری را که از واجبات دفن است از اصل مال بردارند.
- [آیت الله بهجت] اگر میّت وصیّت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند، میتوانند بهطور متعارف که لایق شأن میّت باشد کفن و چیزهای دیگری را که از واجبات دفن است از اصل مال بردارند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر میت وصیت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند می توانند به طور متعارف که لایق شان میت باشد ، کفن و چیزهای دیگری را که از واجبات دفن است و مقدار مستحب کفن را از اصل مال بردارند .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر میّت برای غسل و کفن و دفن و نماز خود غیر از ولیّ، کسی دیگر را معیّن کند تعیین او نافذ است و لازم نیست کسی که میّت، او را برای انجام این کارها معیّن کرده، این وصیّت را قبول کند در صورتی که در حال حیات میّت این وصیّت را رد کرده باشد و خبر آن به موصی رسیده باشد. ولی اگر قبول کرد یا رد وصیّت بموصی نرسیده باشد باید به آن عمل نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر میت وصیت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند و بخواهند از اصل مال بردارند احوط آن است که در تکفین او به مقدار واجب کفن که قیمتش مطابق شأن میت باشد اکتفا نمایند.
- [آیت الله مظاهری] مخارج غسل و کفن و دفن میّت را به طور متعارف و متناسب با شأن او، می‌توان از اصل مالش برداشت گرچه وصیّت نکرده باشد یا صغیر داشته باشد، و مخارج تجهیز زن به عهده شوهر است گرچه زن مال داشته باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر میّت برای غسل و کفن و دفن و نماز خود غیر از ولیّ ، کسی دیگری را معیّن کند ، ولایت این امور با اوست ، و لازم نیست کسی که میّت وصیّت کرده که او شخصاً انجام این کارها را متکفل شود این وصیّت را قبول کند ، ولی اگر قبول کرد باید به آن عمل نماید . کیفیّت غسل میّت
- [آیت الله مظاهری] اگر میّت شخص بخصوصی را برای به جا آوردن حجّ تعیین کرده است، عمل به وصیّت لازم است، ولی اگر آن شخص قبول نکرد یا بیشتر از مقدار متعارف اجرت خواست ورثه میتوانند دیگری را اجیر کنند.
- [آیت الله سیستانی] اگر میّت وصیّت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند و بخواهند از اصل مال بردارند ، نباید زیادتر از آنچه در مسأله (561) گذشت مثل مستحبات غیر متعارفه که شأن میّت اقتضاء آن را ندارد ، از اصل مال بردارند . و همچنین اگر بیشتر از قیمت متعارف برای کفن بپردازند نباید زیادی آن را از اصل مال بردارند ، و می شود با اجازه ورثه بالغ از سهم آنان برداشت .
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی وصیت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند ، یا وصیّت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند ، ولی مصرف آن را معیّن نکرده باشد ، یا فقط مصرف مقداری از آن را معیّن کرده باشد ، میتوانند مقدار مستحب کفن را هر چند بیش از مقدار متعارف باشد از ثلث مال او بردارند .