دفن میت
دَفْنْ در فقه به معنای به خاک‌سپردن میت (شخصِ درگذشته) است. دفن میت پس از غُسل، کفن و خواندن نماز میت، مطابق با احکام شرعی انجام می‌شود. این عمل، واجب کفایی است.
آیا دفن میّت در حیاط مسجد، در صورتی که وصیّت کرده باشد، لازم است؟
جایز نیست؛ مگر این که واقف در حال وقف کردن چنین حقّی را برای خود یا دیگری قائل شده باشد.
جایز نیست؛ مگر این که واقف در حال وقف کردن چنین حقّی را برای خود یا دیگری قائل شده باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتی که به وصیّت میّت در مورد محل دفن او عمل نشود، نبش قبر او چه حکمی دارد؟
- زمینی وقف مسجد شده، و طبق معمول قسمتی از آن تبدیل به حیاط، توالت و آبدارخانه، و قسمتی دیگر تبدیل به مسجد شده است، ولی به علّت تجدید بنا مقداری از شبستان مسجد جزء حیاط شده یا بالعکس، آیا اشکال دارد؟
- اگر خانمی وصیّت کند که با لباس احرام او را دفن کنند این کار چه حکمی دارد؟
- چنانچه میّت وصیّت به انتقال جسد او بعد از دفن به مشاهد مشرّفه کند عمل به وصیّت او چه حکمی دارد؟
- دفن میت کافر ، توسط مسلمانان در صورتی که کافری نباشد او را دفن کند چه حکمی دارد؟
- مادرم از پدرم راضی نبود و وصیت کرد که پدرم را پیش او دفن نکنم اکنون مادرم فوت کرد و پدرم قبر دو طبقه خرید و ایشان هم وصیت کرده تا در طبقه بالایی همین قبر او را دفن کنم.من به کدام وصیت عمل کنم؟
- اگر میّت وصیت به کفن زاید بر متعارف کند در صورتی که صغیر دارد آیا عمل به آن لازم می باشد.
- دفن میت کافر ، توسط مسلمانان در صورتی که کافری نباشد او را دفن کند چه حکمی دارد؟
- چنانچه در وصیّت تملیکیّه، بعد از فوت موصی، موصی له وصیّت را قبول کند، لطفاً بفرمایید: آیا وصیّت لازم می‌شود، یا قبض وی هم لازم میباشد؟
- برخی از افراد در کشورهایی وصیّت می کنند که در لباس عروسی دفن شوند این کار چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی را در مسجد دفن کرده اند و می گویند او وصیت کرده که در مسجد دفن شود، آیا این وصیت و دفن صحیح و جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در حیاط حسینیهای بعضی از اموات را دفن نمودهاند با توجّه به مزاحمت قبور با دستهجات عزاداری و بودن قبرستان عمومی دفن اموات و نبش قبور گذشته چه صورتی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] اگر معتکف از روی جهل از مسجد خارج شود مثلا برود تو حیاط مسجد و فکر میکرده که مسجد است ولی بعدا مشخص شد که حیاط جزو مسجد نیست حکمش چیست؟
- [آیت الله بهجت] اطاق هایی در حیاط مسجد بدون استفاده مانده و در حال تخریب است. تبدیل آن ها به حیاط مسجد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] در حیاط مسجد هم اعتکاف صحیح است یا خیر؟ همچنین در زیرزمین و پشت بام مسجد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا محوطه اطراف مسجد که به عنوان حیاط استفاده می‌شود برای اعتکاف حکم مسجد را دارد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا محوطه اطراف مسجد که به عنوان حیاط از آن استفاده می‌شود، حکم مسجد را دارد؟
- [سایر] آیا در حیاط مسجد هم اعتکاف صحیح است؟ همچنین در پشت بام و زیرزمین مسجد چطور؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا محوطه اطراف مسجد که به عنوان حیاط استفاده می‌شود برای اعتکاف حکم مسجد را دارد؟
- [آیت الله بهجت] در برخی از مساجد به علت ازدحام جمعیت، صف های جماعت در حیاط و حتی کوچه مسجد کشیده می شود، آیا استفاده از مهرهای داخل مسجد در حیاط و کوچه، برای خواندن نماز اشکال دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نبش قبر در چند مورد حرام نیست: 1 در صورتی که میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود، همچنین اگر کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد، یا چیزی از اموال میت که به ورثه تعلق دارد با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند (مانند انگشتر یا زینت آلات قیمتی) حتی اگر راضی شوند و ماندن آن در قبر اسراف باشد باید آن را بیرون آورند، اما اگر میت وصیت کرده که دعا یا انگشتری را مثلاً با او دفن کنند در صورتی که وصیت او بیش از ثلث نباشد و اسراف محسوب نشود نمی توانند قبر را بشکافند. 2 در صورتی که برای اثبات حقی لازم باشد بدن میت را ببینند. 3 در موردی که میت را در جایی دفن کرده اند که نسبت به او بی احترامی است، مانند قبرستان کفار، یا جایی که کثافات می ریزند. 4 برای انجام یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، مثل این که بخواهند بچه زنده ای را از شکم زن حامله بیرون آورند (البته معلوم است بچه مدت کمی بعد از مادر ممکن است زنده بماند). 5 در جایی که بترسند درنده ای به بدن میت آسیب برساند، یا دشمن آن را بیرون آورد. 6 در موردی که قسمتی از بدن میت با او دفن نشده و بخواهند دفن کنند، ولی احتیاط واجب آن است که آن قسمت را طوری دفن کنند که بدن میت ظاهر نشود.
- میت را نباید در جای غصبی دفن کنند و همچنین در جایی که برای دفن وقف نشده است (مانند مساجد و مدارس دینی)، مگر این که از اول جایی را برای دفن در نظر بگیرند و از وقف مستثنا کنند.
- (وصیت) آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش کارهایی را انجام دهند (و آن را وصیت عهدیه گویند) مانند وصیت هایی که برای کفن و محل دفن و مراسم دیگر می کنند، یا بگوید بعد از مرگش چیزی از اموال او ملک کسی باشد (آن را وصیت تملیکیه گویند) یا برای اولاد خود قیم و سرپرستی معین کند.
- (وصیت) آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش کارهایی را انجام دهند (و آن را وصیت عهدیه گویند) مانند وصیت هایی که برای کفن و محل دفن و مراسم دیگر می کنند، یا بگوید بعد از مرگش چیزی از اموال او ملک کسی باشد (آن را وصیت تملیکیه گویند) یا برای اولاد خود قیم و سرپرستی معین کند.
- هرگاه کسی وصیت کند چیزی به شخصی بدهند و آن شخص قبل از آن که قبول یا رد کند از دنیابرود، ورثه او می توانند آن وصیت را قبول کنند، خواه قبل از وصیت کننده از دنیا رفته باشد و یا بعد از او و این در صورتی است که وصیت کننده از وصیت خود برنگردد.
- مقدار واجب کفن و هزینه واجبات دیگر مانند غسل و حنوط و دفن را از اصل مال برمی دارند، و احتیاجی به وصیت ندارد و اگر میت مالی نداشته باشد، از بیت المال می دهند.
- هرگاه کسی وصیت کند که بعد از دفن، قبر او را نبش کرده و بدن او را به مشاهد مشرفه یا نقطه دیگر ببرند عمل به چنین وصیتی مشکل است.
- هرگاه کسی چند وصی برای خود معین کند چنانچه اجازه داده است هر کدام به تنهایی به وصیت او عمل کنند لازم نیست از یکدیگر اجازه بگیرند و اگر اجازه نداده است (خواه گفته باشد همه باهم عمل کنند یا نگفته باشد) باید با نظر یکدیگر به وصیت او عمل نمایند و اگر حاضر به همکاری نباشند، یا در تشخیص مصلحت اختلاف کنند، در صورتی که تأخیر، سبب تعطیل عمل به وصیت یا تأخیر آن گردد باید حاکم شرع ترتیبی دهد که عمل به وصیت، زمین نماند.
- وصیت کننده باید بالغ و عاقل باشد، ولی بچه ده ساله ای که خوب و بد را تمیز می دهد اگر برای کارهای خیر، مانند ساختن مسجد و مدرسه و بیمارستان، یا برای خویشاوندان خود وصیت مناسب و معقولی کند صحیح است و نیز باید وصیت کننده سفیه نباشد و حاکم شرع او را از تصرف دراموالش ممنوع نکرده باشد و از روی قصد و اختیار وصیت کند، نه از روی اکراه و اجبار.
- هرگاه میت وصیت کرده شخص معینی بر او نماز بخواند، عمل به وصیت او واجب است و لازم نیست از ولی اجازه بگیرد، هرچند احتیاط مستحب آن است که اجازه بگیرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] میت را نباید در جای غصبی دفن کنند، و دفن کردن در جایی که برای غیر دفن کردن وقف شده و در مسجد اگر ضرر به مسلمانان باشد یا مزاحم نمازشان باشد جایز نیست، بلکه اقوی آن است که اصلا در مسجد دفن نکنند. و در زمینی که مثل مسجد برای غیر دفن کردن وقف شده، جایز نیست.
- [آیت الله مظاهری] میّت را نباید در جای غصبی دفن کنند و دفن کردن در جایی که برای دفن کردن وقف نشده مانند مسجد و مدرسه، جایز نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] دفن میّت در جای غصبی و در زمینی که مثل مسجد برای غیر دفن کردن وقف شده، جائز نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] دفن میت در جای غصبی و در زمینی که مثل مسجد برای غیر دفن کردن وقف شده؛ جایز نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . دفن میت، در جای غصبی و در زمینی که مثل مسجد برای غیر دفن میت وقف شده، جایز نیست.
- [آیت الله بروجردی] دفن میت در جای غصبی و در زمینی که مثل مسجد برای غیر دفن کردن وقف شده، جایز نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] میت را نباید در جای غصبی دفن کنند و دفن کردن در جایی که برای غیر دفن کردن وقف شده مثل مسجد و حسینیه جایز نیست.
- [آیت الله خوئی] دفن میت در جای غصبی و در زمینی که مثل مسجد برای غیر دفن کردن وقف شده، جایز نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان بفهمد کسی او را وصی کرده، چنان چه به اطلاع وصیت کننده برساند، که برای انجام وصیت او حاضر نیست، لازم نیست بعد از مردن او به وصیت عمل کند. ولی اگر پیش از مردن او نفهمد که او را وصی کرده، یا بفهمد و به او اطلاع ندهد که برای عمل کردن به وصیت حاضر نیست، در صورتی که مشقت نداشته باشد، باید وصیت او را بنابر احتیاط لازم انجام دهد و نیز اگر وصی پیش از مرگ موصی، موقعی ملتفت شود که موصی به واسطه شدت مرض نتواند به دیگری وصیت کند، بنابر احتیاط لازم باید وصیت را قبول نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان وصیّت کند که چیزی از اموالش مال کسی باشد در صورتی که آن شخص وصیّت را قبول کند، اگر چه قبولش در زمان زنده بودن وصیّتکننده باشد، بعد از مردن وصیّت کننده، مالک آن چیز میگردد، بلکه ظاهراً اصلاً در وصیّت، قبول لازم نیست، بلکه همین مقدار که کسی که برای او وصیّت شده وصیّت را ردّ نکند برای درست شدن وصیّت کفایت میکند.